Buurtschap en polder Bennemeer ligt ZW van Twisk, O van Abbekerk en grenst in het W aan de A7. Dat de polder een ingepolderd meer is, is aan de vorm op de kaart goed te zien. (© www.openstreetmap.org)
- Bennemeer is een buurtschap en polder in de provincie Noord-Holland, in de streek West-Friesland, gemeente Medemblik. T/m 1978 deels gemeente Twisk, deels gemeente Abbekerk. In 1979 in zijn geheel over naar gemeente Noorder-Koggenland, in 2007 over naar gemeente Medemblik.
- De buurtschap Bennemeer valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Twisk.
- De buurtschap Bennemeer heeft geen plaatsnaamborden, zodat je ter plekke alleen aan de straatnaambordjes Bennemeersweg kunt zien dat je in de buurtschap bent aangekomen.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
Water: 1324 die viskerie van Bomenmeer, 1413 en 1414 Bennemeer, 1414 Bonnemeer die visscherie, 1680 herdruk 1745 De Benne Meer, 1840 naast de huidige spelling ook Benningmeer.
Naamsverklaring
Oorspronkelijk een water- en poldernaam. Wel verklaard als een samenstelling van meer en de persoonsnaam Benne, waarbij het patroniem Benning. Of in samenhang met de visserij toch benne, benning 'tenen vismand' of bon 'vlechtwerk van takken om vis te vangen'?(1)
De buurtschap Bennemeer ligt rond de Bennemeersweg, ZW van de dorpen Twisk en Opperdoes, O van de A7 en de dorpen Abbekerk en De Weere, ZO van het dorp Lambertschaag, WNW van het dorp Oostwoud, NW van het dorp Midwoud, N van het dorp Nibbixwoud en NNO van de dorpen Benningbroek en Sijbekarspel.
Terug naar bovenIn 1840 omvat buurtschap Bennemeer 1 huis met 11 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap ca. 20 huizen met ca. 50 inwoners. De gelijknamige polder heeft een oppervlakte van 120 hectare.
Terug naar boven"De Bennemeer, gelegen onder Twisk en Abbekerk, diende oorspronkelijk tot boezem van de Vier Noorder Koggen. In 1624 diende F. Rijcxen bij de Staten van Holland en West-Friesland een verzoek in om het meer te mogen bedijken. Ondanks verzet van de Vier Noorder Koggen, die het meer van de Staten in erfpacht hielden, besloten de Staten dat het meer bedijkt mocht worden, aangezien dit een groter profijt zou opleveren. De Vier Noorder Koggen kregen het eerste recht tot bedijking. Indien ze hiervan geen gebruik zouden maken, zouden de Staten het meer aan Rijcxen of aan de meestbiedende ter bedijking uitgeven.
De Vier Noorder Koggen gingen accoord en kregen in 1629 octrooi tot bedijking. Tot 1925 werd het bestuur uitgeoefend door de dijkgraaf van de Vier Noorder Koggen en twee molenmeesters, die uit de ingelanden werden gekozen. Nadat de polder in laatstgenoemd jaar een bijzonder reglement van bestuur had gekregen, werd het bestuur uitgeoefend door een college van drie leden, waaronder een voorzitter, gekozen door stemgerechtigde ingelanden van de polder. Op 1 januari 1968 is de polder als zelfstandig waterschap opgeheven." (bron: archief van de Polder Bennemeer)
Terug naar boven- Elektrisch gemaal Bennemeer (Bennemeersweg 25) dateert uit 1925 (foto). De polder werd aanvankelijk bemalen door een windvijzelmolen.
Terug naar boven- De buurtschap is onder meer bekend van de schaatstocht Bennemeer Rondetocht. Men moet hier ook daadwerkelijk een echt rondje schaatsen, rond de hele polder.
Terug naar boven- Overzicht van waargenomen dier- en/of plantensoorten in buurtschap en polder Bennemeer (tip: als je onder de tab 'Waarnemingen' weinig of geen resultaten ziet, leg de datum dan een stuk, bijvoorbeeld een jaar, terug).
- "De Bennemeer wordt begrensd door de ringdijk en de Ringsloot rond de droogmakerij. Met name de sloot is een heldere grens met het omliggende landschap en maakt de afwijkende ovale vorm van de polder zichtbaar. De Ringsloot is van cultuurhistorische waarde. Het benadrukt de grens tussen droogmakerij en omgeving en is onlosmakelijk verbonden met de ontginningsgeschiedenis. Ruimtelijke ontwikkelingen waarbij de loop van de ringsloot wordt verlegd of het water wordt gedempt zijn een aantasting van deze kernkwaliteit." (bron: beschrijving Bijzonder Provinciaal Landschap (BPL) Abbekerk en omgeving)
- In 2017 heeft het hoogheemraadschap de Molensloot in de Bennemeer gedempt zonder daarbij te hebben gekeken naar de historische betekenis van dit landschapelement. Het college van Medemblik is hierop in gesprek gegaan met het Hoogheemraadschap om dit soort uitwassen in de toekomst te voorkomen. In een reactie stelt het college begin 2019: "Voor de afdeling Beheer geldt dat bij de vergunningverlening altijd rekening wordt gehouden met de waterhuishouding van het betreffende gebied. Zo mag de waterafvoer en waterberging van een gebied nooit afnemen als gevolg van nieuwe ontwikkelingen. Ook wordt er rekening gehouden met toekomstige ontwikkelingen. Bij het graven van watercompensatie wordt, voor zover mogelijk, altijd gekozen voor locaties die het watersysteem robuuster maken. Voor cultureel erfgoed was bij het hoogheemraadschap (zowel bij de afdeling grondverkoop, als bij de afdeling beheer) nog weinig aandacht.” Door alle commotie na het dempen van de Molensloot, maar ook andere sloten elders in de regio, is binnen het waterschap meer aandacht gekomen voor cultureel erfgoed. Zo zijn tijdens een symposium in 2018 verschillende casussen besproken en zijn de mogelijkheden tot bescherming beoordeeld.
Terug naar boven- Genealogie: - Er zijn ook personen met de achternaam Bennemeer. Het lijkt aannemelijk dat de voorouders van deze mensen uit deze buurtschap afkomstig zijn.
Reacties
(2)Betreft de naamsverklaring:
Mijn grootvader P. Zwagerman woonde in Twisk. Van hem heb ik gehoord dat de Bennemeer eigenlijk een binnenmeer was, hetgeen de naam logischerwijze zou verklaren... Dat daar visserij werd uitgeoefend lijkt me normaal om in het levensonderhoud te kunnen voorzien. Dat de naam dan afgeleid zou worden van het woord vismand (banne) lijkt mij niet voor de hand liggend.
In principe vind ik hier niets van, omdat ik er niet voor geleerd heb en er vele valstrikken zijn, als je niet weet waar op te letten qua taalkundige én historisch-geografische aspecten in de omgeving in kwestie (en beide gezien in het licht van de tijd van de oudste vermeldingen!). De heren Van Berkel en Samplonius zijn wetenschappers die zich wel in al deze aspecten hebben verdiept en op grond daarvan tot hun conclusies komen. Natuurlijk staat het iedereen vrij om iets anders te vinden. Tegen uw stelling zou je kunnen inbrengen dat de meeste meren binnenmeren zijn en het daarom niet voor de hand ligt als verklaring, want geen specifieke eigenschap is van dit meer. De oude vermeldingen lijken erop te duiden dat de visrechten op dit meer in handen waren van een persoon of familie en dat daarom dat meer naar hen is genoemd. Ik heb de pagina verder nog aangevuld met wat ik er op het internet nog over heb kunnen vinden.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl
Reactie toevoegen