Groenendijk

Plaats
Dorp
Alphen aan den Rijn
Zuid-Holland

groenendijk zh plaatsnaambord.jpg

Groenendijk wordt doorgaans als buurtschap betiteld en de witte borden suggereren dat het als wijk 'in' het dorp Hazerswoude-Rijndijk ligt, maar Groenendijk is een heus dorp, met o.a. kerk, molen, watertoren en voormalige kleiwarenfabriek uit 1675.

Groenendijk wordt doorgaans als buurtschap betiteld en de witte borden suggereren dat het als wijk 'in' het dorp Hazerswoude-Rijndijk ligt, maar Groenendijk is een heus dorp, met o.a. kerk, molen, watertoren en voormalige kleiwarenfabriek uit 1675.

groenendijkse_molen.jpg

De Groenendijkse Molen in het uitgestrekte landschap bij het dorp Groenendijk

De Groenendijkse Molen in het uitgestrekte landschap bij het dorp Groenendijk

Groenendijk

Terug naar boven

Status

- Groenendijk is een dorp* in de provincie Zuid-Holland, gemeente Alphen aan den Rijn. T/m 1990 gemeente Hazerswoude. In 1991 over naar gemeente Rijnwoude, in 2014 over naar gemeente Alphen aan den Rijn.
* Zie daarvoor de toelichting 2 alinea's hierna.

- Het dorp Groenendijk heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Hazerswoude-Rijndijk.

- Groenendijk heeft formeel ook geen eigen bebouwde kom; het heeft witte plaatsnaamborden onder blauwe plaatsnaamborden (komborden) Hazerswoude-Rijndijk, en maakt daarmee formeel deel uit van de bebouwde kom van dat dorp. Dat is echter nogal arbitrair; men had er net zo legitiem voor kunnen kiezen om deze kern een eigen bebouwde kom te geven en tot apart dorp te benoemen. De witte borden suggereren nu dat de plaats als wijk 'in' de kern Hazerswoude-Rijndijk ligt, en dat is niet zo. Want de plaats grenst wel aan dat dorp, maar ligt er niet in.

Het is wel begrijpelijk dat in de kern destijds een 'Wijkcomité' - sinds najaar 2018 'Dorpsoverleg' geheten: goed gedaan! - is opgericht, omdat de bebording ter plekke en het ontberen van een eigen postcode en postale plaatsnaam zoals hiervoor reeds gesteld suggereren dat Groenendijk een wijk van Hazerswoude-Rijndijk zou zijn. De plaats wordt vandaag de dag doorgaans als buurtschap betiteld, wat beter dan 'wijk' het hebben van een eigen identiteit aangeeft, maar wij vinden - uit cultuurhistorisch, geografisch en maatschappelijk oogpunt gezien - de status 'dorp' beter de werkelijkheid weergeven, omdat de plaats een kerk en een toch meer dan marginale omvang, kern en voorzieningen heeft.

Terug naar boven

Naam

Naamsverklaring
Samenstelling van dijk 'dijk, waterkering langs een water' en groen 'begroeid'. In poldergebieden meestal een aanduiding voor een begroeide binnendijk.(1)

Terug naar boven

Ligging

Het dorp ligt ZO van Leiden en Leiderdorp, tussen Zoeterwoude-Rijndijk in het W en de dorpskern van Hazerswoude-Rijndijk in het O, in de Polder Groenendijk*, en grenst in het N aan de Oude Rijn en in het Z aan de spoorlijn en de N11 Leiden-Bodegraven. Vanuit het dorp loopt de Hoogeveense Vaart naar de buurtschap Bent W van Hazerswoude-Dorp.
* Van 1971 t/m 1978 was er in deze omgeving ook sprake van een Waterschap Polder Groenendijk, die naast de gelijknamige polder nog enkele omliggende polders omvatte.

De kern is gelegen rond de Rijndijk, qua huisnummers vanaf het begin t/m huisnr. 119. W ervan heet deze weg Hoge Rijndijk op grondgebied van het dorp Zoeterwoude-Rijndijk, O ervan begint de dorpskern van Hazerswoude-Rijndijk.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In de Volkstelling van 1840 wordt Groenendijk niet apart vermeld en zit zij vermoedelijk bij Hazerswoude-Rijndijk inbegrepen. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 200 huizen met ca. 500 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "De Rijndijk tussen Hazerswoude-Rijndijk en Zoeterwoude-Rijndijk - oftewel ter plekke van het dorp Groenendijk, red. - maakte van oudsher onderdeel uit van de doorgaande route tussen Alphen aan den Rijn en Leiden. Sinds de oplevering van de N11 is de functie als doorgaande route vervallen en heeft de weg alleen nog een erftoegangsfunctie. Daarom is de maximumsnelheid op een groot gedeelte van het tracé teruggebracht naar 30 km/h. Ook zijn diverse snelheidsremmende maatregelen genomen. De gemeente heeft diverse signalen dat de weg in zijn huidige vorm niet optimaal functioneert: er vindt onder andere veel sluipverkeer plaats, er wordt regelmatig te hard gereden en er vinden vaker dan gemiddeld ongelukken plaats. Er zijn onderzoeken uitgevoerd om een goed beeld te krijgen van de verkeersveiligheid. Ook is op verschillende manieren aan omwonenden gevraagd om mee te werken aan verbeterpunten en oplossingen. Daarnaast is onderzoek gedaan naar de technische staat van de weg en zijn de mogelijke ontwikkelingen aan het traject bekeken." (bron en voor nadere informatie zie de pagina over de herinrichting Rijndijk in Groenendijk op de site van de gemeente Alphen aan den Rijn) De herinrichting wordt uitgevoerd door de Bunnik Groep en beoogt medio 2020 gereed te komen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De buurtschap Groenendijk wordt een dorp in 1855 door de bouw in dat jaar van de HH Michael en Bernarduskerk, doorgaans kortweg Bernarduskerk genoemd en tegenwoordig ook bekend als Scheepjeskerk. De kerk met pastorie zijn in 2013 benoemd tot gemeentelijk monument, tot vreugde van de inwoners. Het Bisschoppelijk Bouwbureau had bedenkingen geuit i.v.m. de onderhoudskosten. De kerk maakt tegenwoordig deel uit van de parochie Heilige Thomas.

Eind 1999 verschijnt er een artikel in het Leidsch Dagblad waarin verslag wordt gedaan van een gemeenteraadsvergadering. De Heer H. Démoed maakt er melding van dat het kerkbestuur overweegt een van de twee kerkgebouwen af te stoten. "Wij, parochianen van de kerk te Groenendijk, vonden dat geen manier van doen. Verbijsterd waren we dat we zoiets belangrijks via een gemeenteraadslid en dan nog uit de krant moesten vernemen. Naar aanleiding van dit krantenverslag is er een beweging in gang gezet en uiteindelijk is daaruit de groep 'Vrienden van de Bernarduskerk' ontstaan. Er is een gemeenschappelijk streven: het behouden van de Bernarduskerk voor zowel parochiële als maatschappelijke activiteiten. Uiteindelijk heeft het geresulteerd in de oprichting van Stichting Vrienden van de Scheepjeskerk.

Elk gebouw is het resultaat van en zo ook verbonden aan een periode in de geschiedenis. Elk gebouw draagt daarvan de lusten en lasten, maar ook de schoonheid en historie met zich mee. Een gebouw is meer, en soms veel meer dan de bouwmaterialen waaruit het is ontstaan. Dat geldt heel speciaal voor kerkgebouwen, gebouwen waar vele generaties hun geluk maar ook hun verdriet hebben beleefd. Onze kerk is gebouwd van stenen die doordrenkt zijn van hoop, liefde, geloof, teleurstelling, verdriet. De stenen worden bijeengehouden door het cement van de emoties van onze voorouders, de huidige mensen en daarmee ook de toekomstige generatie. De muren zijn als het ware doordrenkt van tranen, vreugdetranen maar ook tranen van verdriet. Het is wat al te makkelijk te genieten van een gebouw, maar als dit gebouw een last wordt het dan domweg af te stoten of te slopen. Gelukkig vinden veel mensen in Nederland dat we inderdaad moeite moeten doen om deze historie te bewaren en gelukkig is er ook het geld om dit te bewaren. Een kerkgebouw heeft vaak een extra plaatselijke dimensie. Voorouders van de huidige parochianen hebben het geld bij elkaar gebracht en het laten bouwen. De kerk is ons nagelaten als erfgoed en we hebben de plicht dit te beheren, te behouden en te onderhouden." Aldus de site van Stichting Vrienden van de Scheepjeskerk.

- De Groenendijkse Molen dateert uit 1627 en is daarmee een van de oudste molens in de regio. De molen is gebouwd ten behoeve van de bemaling van polder Nieuw Groenendijk. Hij stond model voor de Rooie Wip, die 12 jaar later is gebouwd. Bij de laatste restauratie in 1999 is de waterloop zo aangepast dat de molen zowel kan uitmalen als in circuit kan rondmalen. De Groenendijkse Molen is sinds 1966 eigendom van de Rijnlandse Molenstichting en is te bezoeken wanneer hij draait. - De molen is in 2016 gerestaureerd.

- Romp van de Benthuizer Bovenmolen.

- De voormalige kleiwarenfabriek Nieuw Werklust (Rijndijk 14-18) is van start gegaan in 1675 en gestopt in 2001. Op het fabrieksterrein van 3,4 hectare staan nog 37 panden, die merendeels tot rijksmonument zijn benoemd. Dat geldt ook voor de bij het complex behorende arbeiderswoningen op Rijndijk 20-28. Het complex is in matige staat. Naar een herbestemming wordt nog gezocht.

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - 2x per jaar verschijnt de kleurrijke dorpskrant van Groenendijk, genaamd Buurtpraet. Via de link is deze ook online te lezen (ook oudere nummers).

- Belangenorganisatie: - Dorpsoverleg Groenendijk (Rijndijk West) bestaat onder die naam sinds najaar 2018, en is als Wijkcomité opgericht in 1981 (zoals in het hoofdstuk Naam toegelicht, vinden wij de huidige naam de lading beter dekken). De doelstelling in de stichtingsakte luidt "het bevorderen van het welzijn van de inwoners van deze kern" en dat is nog altijd het geval. Het Dorpsoverleg doet niet aan persoonlijke belangenbehartiging, maar beoogt voor het collectief van alle Groenendijkers een spreekbuis, initiator en organisator te zijn. In 1987 hebben ze het eerste Leefbaarheidsplan opgesteld.

- MFC: - "Je zou denken dat het gebouw van multifunctioneel centrum MFC Pleyn68 in Groenendijk in 1968 is gebouwd, maar dat is niet het geval. Al in 1946 ging de eerste paal de grond in, destijds om als parochiehuis voor de katholieke kerk te dienen. De voorganger van Stichting Pleyn68 is Stichting St. Jozef, die tot 1968 onder meer filmavonden, toneelavonden en spreekbeurten organiseerde. In de loop der jaren is er wel het een en ander verbouwd, zoals bijvoorbeeld de verbouwing van de benedenbar in 2007.

Al vanaf 1968 organiseert stichting Pleyn68 in het vroegere parochiehuis op Rijndijk 92 in Groenendijk activiteiten voor jong en ouder. Elke 1e zaterdag van de maand wordt er een jongerendisco georganiseerd, waar veel mensen uit de omgeving in de afgelopen decennia de eerste kennismaking met het uitgaansleven hebben kunnen ervaren. Naast de disco worden nog vele andere activiteiten georganiseerd, waaronder klaverjassen, stand-up komedie, open podium, optreden van bandjes, tot aan de enige officiële Risk competitie van Nederland! Ook wordt de ruimte regelmatig verhuurd aan verenigingen, muzikanten en stichtingen uit de buurt. Pleyn 68 wordt volledig gerund door vrijwilligers.

Vaak krijgen wij de vraag of Pleyn68 ook te huur is voor feestjes, verjaardagen, jubilea, vergaderingen, etc. Het antwoord hierop is: ja natuurlijk! We hebben recent een verbouwing ondergaan met als gevolg dat we een up-to-date zaaltje hebben en voldoende parkeerruimte naast de deur. Ideaal dus. Hoe dat in zijn werk gaat lees je hier. Wij werken met zo’n 40 vrijwilligers om het buurthuis van de Groenendijk te behouden en mensen uit de omgeving een leuke en goedkope plek te geven om een feestje te vieren. Die feestjes organiseren wij zelf maar laten wij dus ook aan jou over. Wij vragen je dus om voorzichtig te zijn met onze spullen en niet te luidruchtig te zijn voor de buurt. Op die manier heeft en houdt iedereen plezier van ons gezellige buurthuisje!"

Terug naar boven

Bekend persoon, hier geboren

- Toon Borst is in 1942 geboren in Groenendijk. Op jeugdige leeftijd vertrekt hij naar het klooster in Geleen. Daar treedt hij ook weer uit, maar kiest toch voor een studie Theologie. Daarvoor komt hij in Amsterdam terecht, waar hij in Slotervaart kennismaakt met jeugdwerk. In 1974 wordt hij buurtwerker, later opbouwwerker, in de EG-buurt van de Bijlmeermeer en later in Gaasperdam. Daar heeft hij gewerkt tot zijn pensioen. Maar waardoor is Toon nu een Bekende Nederlander, nou ja toch in ieder geval toch een Bekende Amsterdammer geworden? Toon heeft met anderen Kinderboerderij 't Brinkie in Amsterdam-Zuidoost opgericht. Toen deze in 2001 9 maanden dicht moest vanwege de MKZ-crisis, stokten ook al die tijd de inkomsten van de kinderboerderij. Toon zon als penningmeester van de kinderboerderij op alternatieve mogelijkheden om toch aan inkomsten te komen.

Hij bedacht om buitenlandse munten en biljetten te gaan inzamelen die mensen over hadden van hun vakanties. Dat werd een groot succes. Inmiddels kent iedereen in Amsterdam Toon als 'de Muntenman' en heeft hij ca. 90 fraai beschilderde melkbussen in de hele stad staan om de munsten en biljetten in te zamelen. Toon stunt er ook vele andere goede doelen mee. Anno 2020 staat de teller al op ruim 500.000 euro aan ingezamelde munten en biljetten! Jaarlijks wordt een Amsterdammer gekozen tot Amsterdammer van het jaar. Dat is iemand die zich op een bepaald gebied bijzonder verdienstelijk maakt. In 2016 is Toon uit een tiental genomimeerden verkozen tot Amsterdammer van het Jaar. - Lees hier de reportage in het kader van zijn nominatie. - Bekijk hier de videoreportage in het kader van zijn nominatie.

Reacties

(2)

Graag slaapplaats op doortocht door jullie mooie dorp,
mvg. Willy

In het dorpje Groenendijk zelf zit geen B&B voor zover mij bekend. Er is er wel een bij de 'buren' in Hazerswoude-Rijndijk. Zie https://www.plaatsengids.nl/hazerswoude-rijndijk#overnachten.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen