Status

- Woldendorp is een dorp in de provincie Groningen, gemeente Eemsdelta. T/m 1989 gemeente Termunten. In 1990 over naar gemeente Delfzijl, in 2021 over naar gemeente Eemsdelta.

- Onder het dorp Woldendorp vallen ook de buurtschappen Carel Coenraadpolder (zeer klein deel; 1 pand), De Heemen (grotendeels) en Lesterhuis.

Naam

In het Gronings
Wòlndörp.

Oudere vermeldingen
1399 kopie 16e eeuw Waldmonathorp, 1475 Waldemandorpe, 1479 / 1579 / 1781 Woldendorp, 1840 Wollendorp.

Naamsverklaring
Betekent 'dorp van de woudmannen' ofwel 'de bewoners van het plaatsje Wald*' = wold 'moerasbos, zompig bos'.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Ligging

Het dorp Woldendorp grenst in het NW aan buitengebied van Wagenborgen en aan Borgsweer, in het N aan Termunterzijl en Termunten, in het O aan het water de Dollard (voor een klein deel ligt de Dollard ook binnen het dorpsgebied) en in het Z aan buitengebied van Finsterwolde en aan Nieuwolda (en aan veel buitengebied ervan), en ligt ONO van Wagenborgen, OZO van Meedhuizen, ZO van Farmsum en Delfzijl, Z van de rivier de Eems, ZW van de Duitse plaats Emden, NW van Finsterwolde, NNW van Oostwold en NNO van Midwolda.

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Woldendorp 65 huizen met 350 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 400 huizen met ca. 1.000 inwoners.

Recente ontwikkelingen

- De voormalige Gereformeerde (PKN) kerk op de wierde op A.E. Gorterweg 26 dateerde uit 1949. De kerk is in 2006 gekocht door Pieter Stapel, die er een muziektheater van wilde maken, de Hof van Woldendorp, voor optredens van koren, fanfares, vocalisten en bands. Een architectenbureau en een bouwer concludeerden in 2014 na onderzoek echter dat het pand niet goed aardbevingsbestendig is te maken. De NAM heeft het pand opgekocht en in 2018 gesloopt. Het orgel is verhuisd naar de kerk van het Friese dorp Peperga.

Bezienswaardigheden

- Woldendorp heeft 4 rijksmonumenten.

- De Hervormde Petruskerk (A.E. Gorterweg 11) is een romanogotische kruiskerk, gebouwd in het derde kwart van de 13e eeuw op een wierde aan de westelijke rand van Woldendorp. Waarschijnlijk is de kerk tegen het einde van de middeleeuwen gedeeltelijk gesloopt. In die tijd zijn het transept en het koor afgebroken. Er resteerde een eenvoudige rechthoekige kerk. Aan de oostzijde zijn nog sporen te vinden van de vroegere dwarsbeuken. Bij de reformatie aan het eind van de 16e eeuw werd de kerk hervormd. De kerktoren is in 1855 afgebroken en vervangen door een smalle travee met dakruiter. De oude toren is zichtbaar op een kaart van Henricus Teysinga uit 1731.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de kerk aanzienlijk beschadigd. Een paar dagen voor het einde van de oorlog vonden bij de bevrijding van Delfzijl in en rond Woldendorp gevechten plaats met de terugtrekkende troepen van de Wehrmacht. Daarbij zijn meerdere huizen en boerderijen vernield. Van de kerk gingen de kap, de dakruiter en het volledige kerkmeubilair verloren. Na de oorlog is de kerk gerestaureerd. Aan de westzijde is een nieuwe geveltoren gebouwd. Aan de oostzijde kreeg de kerk een apsisvormige uitbouw voor het plaatsen van de preekstoel in de kerk en voor de opgang naar het orgel, dit in 1952 is vervaardigd door orgelbouwer Mense Ruiter.

In de kerk bevinden zich nog diverse schilderingen (fresco's) uit de 14e en 15e eeuw, die bij de restauratie tevoorschijn kwamen. In een van de gewelven is een afbeelding van de tronende Christus, de Majestas Domini met de symbolen van de evangelisten te vinden. Ook zijn er twee kampvechters afgebeeld. In een ander gewelf zijn Maria met kind en diverse heiligen geschilderd. Op de begraafplaats rond de kerk zijn diverse oude grafstenen te vinden, waaronder die van de in 1651 of 1653 overleden Uko Walles, een boer uit Noordbroek en leider van een van de doperse sekten, de naar hem genoemde Ukowallisten. De kerk is niet meer als zodanig in gebruik.

- Van alle bruggen die de fotograaf van de Dr. Botjesbrug uit ca. 1948 - zie de foto elders op deze pagina - door de jaren heen heeft gezien, behoort deze wel tot de merkwaardigste. Er bevindt zich namelijk geen water meer onder deze brug aan de Zwaansweg ZO van Woldendorp. Oorspronkelijk was dat wel het geval; het was een afwateringsdiepje / bermsloot, maar die is gedempt. De brug is blijven staan als eerbetoon aan dr. Emmo Hayo Botjes, tot 1952 gemeentearts van de gemeente Termunten.

Evenementen

- Stichting Baliekluivers organiseert door het jaar heen diverse evenementen en activiteiten.

Landschap, natuur en recreatie

- "Sinds 2019 werkt de gemeente Delfzijl planmatig aan het omvormen van bossen en wegen met bomen die aangetast zijn door essentaksterfte. Jaarlijks vindt inspectie plaats op aantasting van essen die eigendom zijn van de gemeente. Bomen die een veiligheidsrisico vormen voor de omgeving worden gekapt. Daarbij wordt planmatig gewerkt aan het omvormen van door essentaksterfte aangetaste boomstructuren en bossen. Voor 2019 stonden de omvorming van Woldendorp en Krewerd op de planning. In bospercelen in het eerstgenoemde dorp stonden anno 2019 1799 essen die een veiligheidsrisico vormden. Hiervoor is een kapvergunning aangevraagd. In het dorp is een werkgroep samengesteld bestaande uit acht inwoners. Samen met de gemeente ontwikkelde de werkgroep een plan voor de omvorming van de bospercelen. De uitvoering van de werkzaamheden staat gepland voor het najaar van 2019 en in 2020. De werkgroep heeft drie bijeenkomsten gehouden om tot een ontwerp te komen. Op 10 september 2019 presenteerde de werkgroep het ontwerp aan de inwoners tijdens een informatiebijeenkomst.

De bosjes in Woldendorp bestaan voor een zeer groot aandeel uit essen. De bomen staan dicht op elkaar en zijn in het verleden niet tijdig gedund waardoor er een onderhoudsachterstand is ontstaan. Er zijn zogeheten staken gevormd die als individuele bomen weinig toekomstperspectief hebben. Samen met bewoners is een werkgroep samengesteld die plannen maakt voor de omvorming van de bosjes. Ten tijde van het aanvragen van de kapvergunning is het omvormingsplan nog niet gereed. Voor de omvorming van de bosjes is daarom een kapvergunning aangevraagd voor 100% van de boomvormers per object. Dit betekent niet automatisch dat ook 100% van de bomen gekapt gaan worden. In de werkgroep is bepaald welke bomen we daadwerkelijk willen kappen." (bron: gemeente Delfzijl)

Beeld

- Fotoreportages van flora, fauna, monumentale panden en andere bezienswaardige objecten in Woldendorp en omgeving, door Harry Perton.

Links

- Onderwijs: - Basisschool De Woldrakkers in het dorp is gefuseerd met Basisschool De Munte in Termunterzijl. De scholen zijn wegens de teruglopende leerlingentallen samengegaan tot één school. De school in Termunterzijl is na afloop van schooljaar 2018-2019 gesloten. De school in Woldendorp is in 2018 afgebroken. In 2019 is op die locatie het nieuwe Kindcentrum Qworzo gerealiseerd. De oplevering heeft een jaar vertraging opgelopen, onder meer omdat er in het oude schoolgebouw meer asbest zat dan gedacht, en omdat voor het nieuwe complex extra grond moest worden aangekocht. De nieuwbouw is onderdeel van het Scholenplan Delfzijl. Dat betekent dat het nieuwe gebouw aardbevingsbestendig is en bijdraagt aan goed, toekomstbestendig onderwijs voor de kinderen van de genoemde dorpen.

Alles is duurzaam en flexibel gebouwd, zodat ruimtes in de toekomst eventueel ook andere functies kunnen krijgen. Delfzijl heeft het basisonderwijs in de gemeente namelijk toekomstbestendig gemaakt door een groot aantal basisscholen onder te brengen in kindcentra, waarin basisonderwijs en kinderopvang zijn samengebracht. Met deze scholentransitie wil de gemeente bijdragen aan een kwalitatief onderwijsklimaat, duurzaamheid en een toekomstbestendige omgeving voor kinderen. De nieuwe gebouwen bestaan uit een vaste kern en een flexibele schil, zodat er (in de toekomst) ook combinaties mogelijk zijn met bijvoorbeeld een sportvoorziening, dorpshuis, bibliotheek, cultuur enz.

"Kindcentrum Qworzo is voor kinderen van 2 t/m 12 jaar uit Woldendorp en omgeving. Qworzo staat voor ‘Ik word zo’. We zijn er op gericht om de persoonlijkheid, talenten en capaciteiten van ieder kind zo volledig mogelijk te ontwikkelen. Elk kind heeft een eigen plan en mag daarover meedenken. Dat zorgt onder andere voor plezier in leren. Onze speerpunten. Persoonlijke leerroute. Binnen Qworzo heeft ieder kind een eigen leerroute, dat past bij het niveau en hoe het leert. Alle kinderen krijgen een kindplan met leer- en ontwikkeldoelen voor een periode van 18 weken. Samen werken aan een fijne sfeer. Binnen Qworzo zorgen we ervoor dat ieder kind zich veilig voelt, zichzelf kan zijn en zich gewaardeerd voelt. Maar ook dat het kan meepraten en meebeslissen. Zelf je ontwikkeling sturen. In het begin van de Qworzoperiode bepaalt de leerkracht vooral wat en hoe een kind leert en mag het kind beslissen waar, wanneer en met wie het leert. Leerkrachten, coaches, onderwijsondersteuners. Binnen Qworzo werken we met leerkrachten die zowel de rol van leerkracht als de rol van coach vervullen. Daarnaast werken we met onderwijsondersteuners."

- "Dollard College vestiging Woldendorp is een Daltonschool. Wij verzorgen onderwijs voor vmbo, mavo, (zesjarige) havo, havo (onderbouw) en vwo (onderbouw). Wij bieden een duidelijke structuur. Onderdeel van deze structuur is vaste lestijden, zonder lesuitval en zonder tussenuren (klas 1 tm 3). We zijn een veilige, overzichtelijke school met veel aandacht voor begeleiding van leerlingen, d.m.v. een intensief mentoraat met twee mentoren per klas en een uitgebreid rapportagesysteem. De vestiging heeft ongeveer 325 leerlingen. Hierdoor kennen we elkaar goed op school. Er is een actieve leerlingen- en ouderraad. De school is met het openbaar vervoer goed te bereiken. De bustijden zijn afgestemd en aansluitend op het rooster."

- Welzijn: - Stichting Klankbordgroep Termunten heeft in december 2018 € 20.000 subsidie van de Provincie gekregen voor het project ‘Naargs Beter as Thoes’. Met dit project wil de stichting de onderlinge sociale contacten in het dorp en de buurdorpen Termunterzijl, Borgsweer en Woldendorp versterken. Er wordt een zogeheten ‘digitale sociale stamtafel’ opgezet, waarmee oudere bewoners in de dorpen elkaar hulp kunnen vragen én hulp kunnen bieden. Het is een 'gesloten groep', zodat de privacy van de deelnemers gewaarborgd is. Het digitale platform helpt bewoners om langer thuis te blijven wonen en is een aanvulling op het bestaande netwerk van familie, vrienden en buren.

De digitale stamtafel wordt ondersteund door de lokale dorpshuizen Keuvelstee, Steunstee en Borgsweer in samenwerking met professionele zorginstellingen. In het project wordt samengewerkt met Noorderpoort en de Hanzehogeschool. Studenten ICT en Verpleegkunde van Noorderpoort helpen ouderen in de dorpen bij het gebruik van digitale middelen, zoals smartphone en tablet. Ook laten ze zien hoe ouderen het beste een bericht op het platform kunnen plaatsen of iemand aan hun netwerk kunnen toevoegen. Studenten van de opleiding Healthy Ageing Professional van de Hanzehogeschool ondersteunen de initiatiefnemers bij het bedenken van moderne oplossingen voor de zorg. Zij kunnen bijvoorbeeld stage lopen bij het project. (bron: Provincie Groningen, december 2018)

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Woldendorp. - Lidmaten eind 17e eeuw tot 1811.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)