Stiphout

Plaats
Dorp
Helmond
Zuidoost-Brabant Peelland
Noord-Brabant

NB gemeente Stiphout in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Stiphout in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Stiphout in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Stiphout

Terug naar boven

Status

- Stiphout is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Peelland, gemeente Helmond. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1967.

- Wapen van de voormalige gemeente Stiphout.

- Reeds in 1846 bestaan plannen om dit dorp bij Aarle-Rixtel te voegen. Dit plan is echter door de Stiphoutse bevolking verworpen. In 1919 stelt Helmond een annexatieplan op, waar Stiphout niet in voorkomt. Hoewel het dorp, vanwege financiële problemen, nu niet tegen was, wilde Helmond deze annexatie niet. In latere jaren wilde het dorp wisselend wel of geen annexatie, afhankelijk van de financiële toestand van de gemeente. Als het dorp wilde, wilde Helmond niet en andersom. De bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog zorgde voor vertraging, maar het vuurtje bleef smeulen en diverse annexatievoorstellen van Helmondse kant werden nu door het dorp categorisch afgewezen. Ondanks protestacties en anti-annexatiecomités is het er in 1968 dan toch van gekomen.

- Het dorp heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Helmond. Het dorp ligt wel nog altijd apart van de kern Helmond. Het wordt door de gemeente Helmond echter kennelijk niet meer als autonome kern gezien, gezien de blauwe komborden Helmond met de witte (wijk)borden Stiphout eronder als je het dorp binnenkomt.

- Onder het dorp Stiphout vallen ook een klein deel van de buurtschap Croy en de buurtschappen Geeneind en Kruisschot.

Terug naar boven

Naam

In het Brabants
Stippent.

Oudere vermeldingen
1155 Stilpot lees: Stipolt, 13e eeuw Stypot, 1292 kopie 1704 Daniel van Stiphoudt, 1312-1350 en 1374 en 1474 Stiphout, 1435 Styphout.

Naamsverklaring
Samenstelling van hout = holt 'hoogopgaand loofbos', en een eerste deel stip 'omheining, palissade', waarschijnlijk afgeleid van het Latijnse stipes 'paal', als leenwoord met verkorte vocaal. Kiliaan (1599) vermeldt gestipte en stiptuyn, maar het wordt betwijfeld of deze woorden werkelijk gangbaar zijn geweest.(1)

Carnavalsnaam
Spurriezeiersland. De inwoners heten tijdens carnaval Spurriezeiers. Stiphout is tegenwoordig deels een villadorp en een der rijkste dorpen van Nederland. De carnavalsnaam duidt op de vroegere armoede in het dorp. Spurrie was namelijk een armetierig gewas, dat enkel op de allerarmste grond werd gezaaid.

Terug naar boven

Ligging

Stiphout ligt direct NW van Helmond.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Stiphout 93 huizen met 567 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 57/342 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Geeneind 12/72, Kruisschot 6/36, Spaget 4/27, Gasthuis 4/26 en buurtschap plus kasteel Croij 10/64. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 2.200 huizen met ca. 5.500 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Bedevaartplaats
Naar aanleiding van de wonderbaarlijke redding in 1342 van twee geconsacreerde hosties uit de brandende parochiekerk ontstond in Stiphout een verering van het H. Sacrament. Deze verering ging gepaard met tal van miraculeuze genezingen, waarbij het meestal ging om bezetenheid. Met name in de 16e eeuw was het dorp een belangrijke bedevaartplaats. Hoewel na 1648 geen officiële bedevaarten meer werden georganiseerd, bleven tot in de 18e eeuw bedevaartgangers naar het dorp trekken.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de volgende sites:

- Site met uitvoerige geschiedenis van Stiphout, met vele artikelen, gerangschikt naar thema.

- Verhalen over de geschiedenis van Stiphout op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Rust in een groene omgeving is een belangrijk onderdeel van de aantrekkingskracht van Stiphout. Het dorp heeft vele kwaliteiten die het tot een aantrekkelijk en gewild woonmilieu maken. Echter naar aanleiding van diverse gesprekken met de Projectgroep Dagelijks Beheer Stiphout en de klankbordgroep zijn er toch een aantal knelpunten die aanleiding vormen tot het opstellen van een structuurvisie voor het dorp. Deze geldt ook als uitwerking van de uitgangspunten en doelstellingen die zijn verwoord in o.a. het Algemeen Structuurplan Helmond, vastgesteld door de gemeenteraad van Helmond in 2006.

Voor de bereikbaarheid van de wijk is Stiphout volledig afhankelijk van de Dorpsstraat. Er hangen meerdere vraagstukken samen met de Dorpsstraat. Het gaat om de herinrichting en het verblijfsklimaat van de Dorpsstraat, de realisering van het Masterplan voor het centrum en de aanleg van de 2e ontsluiting van het dorp. Daarbij komt dat het dorp een grote behoefte aan starters- en seniorenwoningen kent, terwijl hiervoor in de kern nauwelijks mogelijkheden lijken te bestaan. Al deze vraagstukken tezamen vragen om een samenhangende langetermijnvisie op de gewenste ontwikkeling van het dorp, die: betrekking heeft op zowel de bebouwde kom als het buitengebied rondom het dorp; draagvlak heeft in het dorp; sturing geeft aan de oplossing van actuele ruimtelijke vraagstukken; een kader biedt om in de toekomst te kunnen reageren op nieuwe ontwikkelingen / vraagstukken.

In de Structuurvisie Stiphout staan de hoofdlijnen van de voorgenomen ontwikkelingen in het dorp tot 2020 en de hoofdzaken van het te voeren beleid. Tevens is aangegeven hoe de gemeenteraad de ontwikkelingen denkt te realiseren. De structuurvisie is zelfbindend voor de gemeenteraad en richtinggevend voor het college van burgemeester en wethouders. Daarnaast geeft de structuurvisie de burger zicht op de toekomstige ontwikkelingen in het dorp. De ontwerp- structuurvisie is eind 2008/begin 2009 gedurende 6 weken ter visie gelegd. Gedurende deze termijn heeft eenieder schriftelijk zienswijzen in kunnen dienen en zijn er 35 reacties binnengekomen. De ingebrachte zienswijzen zijn beantwoord en verwerkt in een Nota van zienswijzen. Hierna heeft de gemeenteraad de structuurvisie vastgesteld." (aldus de inleiding van de Structuurvisie)

- Bestemmingsplannen Stiphout.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Het laatste voormalige raadhuis van Stiphout dateert uit 1923. Het raadhuis van daarvóór dateerde uit 1767 en is in 1931 afgebroken.

- Beschrijving orgel Sint-Trudokerk.

- Beschrijving orgel RK St.Gummaruskerk.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Carnaval. - Carnavalsvereniging CV Spurriezeiers. - Hofkapel de Spurriezeiers.

- Koningsdag.

- Truckers Day Stiphout (op een zondag in juni, sinds 1990) is een truckrun door Helmond en omgeving met mensen met een geestelijke en/of lichamelijke beperking.

- De nationaal bekende Fiets4daagse De Peel (juli) kun je starten vanuit Meijel, Deurne, Stiphout of Weert. Er doen jaarlijks ca. 10.000 deelnemers uit heel Nederland aan mee. De fietsroutes voeren onder andere door het Nationaal Park De Groote Peel in de Peel, het Recreatiedomein Maasvallei en de Kempen met onder andere het Nationaal Park Hoge Kempen in Belgisch Limburg. Dit is afhankelijk van de gekozen startplaats. De routes (je kunt kiezen uit de afstanden 30, 45 en 60 km) zijn beschreven en bewegwijzerd. Naast het fietsen worden er in de regio allerlei nevenactiviteiten georganiseerd.

- Een top-evenement in het dorp wás 50 jaar lang de Profronde Stiphout (op een dinsdag in juli). Omdat het er pas sinds 2015 niet meer is, en velen zich wellicht nog zullen afvragen hoe dit zit, plaatsen wij hier het persbericht van de organisatie hierover: "25 november 2014. De Profronde heeft, mede vanwege het wegvallen van diverse belangrijke sponsoren en de alsmaar toenemende kosten, het besluit genomen geen Profronde meer te organiseren. Wij vinden het financieel niet meer verantwoord een profronde te organiseren van het niveau dat u van ons gewend was. Wij hebben er nooit naar gestreefd het grootste criterium te worden, wel zouden wij gaarne in de meeste zaken de beste willen zijn.

Dit kunnen wij helaas door de huidige ontstane financiële omstandigheden niet meer waarmaken. Wij nemen op een hoogtepunt, het 50-jarig bestaan, afscheid en danken onze sponsors voor hun steun maar vooral al onze vrijwilligers die het evenement tot een groot succes hebben gemaakt. Dank U allen! J.P.C.M. Colen, Voorzitter Stichting Stiphout Wielerevenementen." Om het wielrennen voor het dorp niet helemaal verloren te laten gaan, is er in juli 2015 een alternatieve Wielerronde verreden. Af en toe duiken er geruchten op dat de Profronde wellicht weer terugkeert. Maar enkele initiatieven hiertoe in de afgelopen jaren zijn niet gelukt en in het verleden bij de Profronde betrokkenen leggen in 2018 uit waarom de kans gering is dat het evenement weer terugkeert.

- Halloween Stiphout (op een vrijdag in oktober).

- De Avondwieler4-daagse Stiphout (november) is er al sinds de jaren tachtig. Na de Prominentenrit, waarbij traditiegetrouw de oud-prinsen op de fiets stappen, wordt er gefietst om de titels Sprintkeizer en Sprintkeizerin. De opbrengst komt ten goede aan lokale goede doelen.

- Op een zaterdag in december is er de Stiphout Wiekent Quiz. Het is de bedoeling dat inwoners teams samenstellen. Die teams gaan de Quiz spelen, vragen beantwoorden en opdrachten uitvoeren, zowel binnen als buiten. Aan leeftijd zijn geen grenzen gesteld en ook iedereen van buiten het dorp mag gewoon meedoen. Het winnende team krijgt de eer om zich een jaar lang het slimste team van het dorp te mogen noemen. Voor de beste 3 teams zijn er ook geldprijzen.

- "De Snerttocht van Scouting Jan Baloys is een jaarlijkse winterwandeling voor jong en oud, op een zaterdag half december. Je kunt meedoen met je gezin, klas, vereniging, vriendenclub... eigenlijk met ieder gezelschap. Zelfs wanneer je alleen komt, kun je je aansluiten bij een andere groep. Het maakt niet uit of je lid bent van scouting of niet. Bij de Snerttocht kun je kiezen uit drie wandelingen die door het mooie buitengebied van ons Stiphout zullen gaan. Wandeling 1 is ongeveer 5 km. Wandeling 2 is ongeveer 10 km. Na afloop hebben we voor iedereen een eigengemaakte, goedgevulde bak erwtensoep bij een knetterend kampvuur. Lijkt het je leuk om met ons mee te lopen en heb je zin in echte ouderwetse goed gevulde erwtensoep? Meld je dan vlug aan. Bij jonge kinderen moet wel een volwassene meelopen. Deelname is gratis!"

- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je schaafsen op Schaatsbaan Stiphout.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De 500 hectare bossen bij Stiphout kunnen zich mogelijk ontwikkelen tot een oerbos. Dat is een van de scenario's die is opgenomen in de Structuurvisie Rijk van Dommel en Aa voor het gebied tussen Eindhoven en Helmond. Het idee is dat een robuust gebied ontstaat waar de natuur vrij spel heeft. Het gebied wordt daarbij bevolkt met grote grazers zoals paarden, edelherten en runderen. Vergelijkbare gebieden zijn de Oostvaardersplassen bij Almere en de Millingerwaard bij Nijmegen. Andere scenario's in de structuurvisie gaan uit van een minder vergaande versterking en bescherming van natuur. (2010)

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Stiphout (online te bestellen).

Terug naar boven

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Nieuws: - Nieuws uit Stiphout op Facebook. - Het fraaie in kleur uitgevoerde 3-wekelijks verschijnende wijkblad De Lindenberg voor Stiphout en Warande is via de link ook online te lezen.

- Belangenorganisatie: - "De gemeente Helmond bestaat uit 11 wijken, met ieder een eigen wijkraad. Wijkraad Stiphout-Warande is een stichting en behartigt de algemene belangen van deze twee wijken. Het doel van de wijkraad is de kwaliteit van de leefbaarheid in de wijk te behouden en waar mogelijk te vergroten. Dit betekent burgers stimuleren tot activiteiten ofwel initiatieven vanuit bewoners mogelijk maken door ondersteuning en financiële impulsen. De wijkraad legt verbindingen, coördineert, informeert en is intermediair tussen gemeente en bewoners en omgekeerd.

Partners van de wijkraad: KBO Stiphout-Warande (Katholieke Bond voor Ouderen); LEV groep (Leef En Verbind); Opbouwwerker, jongerenwerker en coördinator vrijwillige thuiszorg/terminale zorg; Politie (wijkagent); Stadswacht; Zorgorganisaties (Savant, Zorgboog, Zuidzorg, St. Annaklooster); MEE; Scholen (St. Trudo, De Lindt en Wilhelminaschool); JIBB (Jeugd In Beweging Brengen); Ondernemersvereniging; Sportverenigingen; Fanfare de Vooruitgang; Startersgroep 2.0; DECO. 3 x per jaar bespreken wij met onze genoemde partners in ons Netwerk Overleg signalen die onze wijken aangaan. Tijdens dit overleg wordt besloten wie het betreffende signaal oppakt en verder behandelt. Daarnaast zijn er vele overleggen door het jaar heen met partners om bepaalde zaken op te zetten, zoals voorlichtingsavonden en inloopavonden."

- 'Huiskamer': - "De Ark (Dorpsstraat 27a) is een gezellige huiskamer om elkaar te ontmoeten. Je bent welkom voor een kopje koffie, een praatje, meedoen met een leuke activiteit, een verse maaltijd aan tafel met andere wijkbewoners, het lezen van de krant, etc. Een ontmoetingsplaats voor de wijk. Activiteiten in Huiskamer De Ark: Eetpunt: 12.30-13.30 uur: 3 gangen menu € 9,45 (maandag t/m donderdag); 2 gangen menu € 6,50 (vrijdag)..Vers gekookt eten verzorgd door Ria’s Eetwinkel Stiphout. Opgeven 1 dag tevoren vóór 12 uur, tel. 0492-218908. Vrije inloop: Maandag t/m vrijdag vrije inloop tussen 10.00-14.00 uur voor koffie, thee of een ander drankje. Ook kun je de krant (ED) lezen en er zijn boeken en tijdschriften. Bridgen: elke woensdagmiddag van 14.00-17.00 uur. Handwerkclub: elke woensdagochtend van 10.00-12.00 uur. Rikken: elke woensdag en donderdag van 10.00-12.00 uur. Op de vrijdagmiddag afwisselende activiteiten zoals sjoelen, liederentafel, High Tea en gezellig samenzijn onder het genot van een drankje.

Je kunt ook samen met anderen activiteiten opzetten. Ook worden in De Ark activiteiten georganiseerd vanuit de KBO (ouderenbond) zoals kienen, samen wandelen, lezingen e.a. Deze activiteiten staan vermeld in het infoblad van de KBO en in wijkblad De Lindenberg. Ook is het mogelijk om in De Ark een ruimte te huren voor een bijeenkomst. Je kunt hiervoor contact opnemen met Henk Vermeulen, tel. 06-53972647. Huiskamer De Ark wordt volledig gerund door vrijwilligers en heeft geen winstoogmerk. Heb jij ook interesse om actief te zijn als vrijwilliger in De Ark? Laat het ons weten."

- Onderwijs en kinderopvang / jeugd: - Basisschool De Lindt. - Basisschool Sint Trudo. - Peuterspeezaal Stippeltje.

- Jeugd en jongeren: - "Bij Scouting Jan Baloys staat samen plezier maken voorop. Kinderen (vanaf 5 jaar) en jongeren - waaronder de Scouts van 10-14 jaar - ontdekken en ontwikkelen spelenderwijs hun eigen talenten. Houd jij van buiten spelen, de natuur verkennen, kamperen, vuurtje stoken, lekker kokkerellen? Ben je niet bang voor een snelle kabelbaan of een tocht in het donker? Of vind je het gezellig om met je vrienden een avond bij een kampvuur te buurten? Kom dan zeker een keertje bij ons langs. Je vindt ons bij de Oude Toren in Stiphout." - Nieuws van Scouting Jan Baloys op Facebook.

- Muziek: - "Fanfare De Vooruitgang Stiphout is opgericht in 1921. In een tijdsbestek van vier jaar is het fanfareorkest opgeklommen van de laagste afdeling naar de Superieure Afdeling, waar we sinds 1952 onafgebroken in de bovenste regionen met andere toporkesten musiceren. Sinds 2006 staat het fanfareorkest onder leiding van Frenk Rouschop. Door middel van diverse samenwerkingsverbanden wordt veel energie gestoken in het promoten van de eigenheid van het fanfareorkest door het spelen van originele composities voor fanfare en de betere bewerkingen van andere stukken. Hiermee heeft De Vooruitgang een naam hoog te houden."

- Gilde: - "Het Sint Antoniusgilde is de oudste vereniging van Stiphout. De exacte oprichtingsdatum is niet bekend. De zilveren koningsvogel op het vest van de koning dateert uit 1610. Het oudste officiële document is getekend in 1711, maar vermoedelijk bestond het gilde al in de 15e eeuw. Het gilde is een historische vereniging waarbij gezelligheid, broederschap en onderling samenzijn voorop staat. Als gilde dragen wij graag bij aan de gemeenschapszin van ons dorp. Het gilde heeft op dit moment 15 actieve leden. Helaas zijn ons de laatste jaren verschillende gildebroeders ontvallen. Omdat de partners van onze actieve en overleden gildebroeders graag meedoen en aanwezig zijn bij onze activiteiten hebben zijn we als iedereen er is zo’n 30 personen. Sinds enkele jaren kunnen zowel mannen als vrouwen volwaardig lid zijn van ons gilde. Voorheen was dat alleen voor mannen mogelijk.

Sinds begin 2018 hebben we een splinternieuw gildepaviljoen dat in eigen beheer gebouwd is. We zijn er erg trots op en hiermee hebben we zelf alle faciliteiten om gezellig samen te komen. In het ruime gebouw hebben we een ruime zaal, keuken, bar en een terras. Op het terrein zijn schutsbomen voor o.a. geweer- en kruisboogschieten. Er komt binnenkort een nieuwe schietbaan voor luchtbuks schieten. Belangstelling? Wanneer we je interesse hebben gewekt ben je van harte uitgenodigd om eens kennis te komen maken. Neem gerust contact op of laat je door een van onze leden eens uitnodigen om naar een gildeavond te komen. We vertellen je graag vrijblijvend meer over wie we zijn en wat we allemaal doen."

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Stiphout Vooruit. - Tafeltennisvereniging.

- Welzijn: - Samen voor elkaar Stiphout.

Reacties

(2)

Beste ...,
Fijn dat onze scoutinggroep vermeld wordt op de pagina over Stiphout in de Plaatsengids. Wellicht wilt u de link naar de facebookpagina vervangen door die van onze eigen website. Alvast dank.

Graag gedaan. Ik heb het aangepast.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen