Kampen

Plaats
Stad en gemeente
Kampen
IJsseldelta
Overijssel

gemeente_kampen_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Kampen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Kampen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

gemeente_kampen_stad_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Stad Kampen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie atlasenkaart.nl)

Stad Kampen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie atlasenkaart.nl)

kampen_collage.jpg

Kampen, collage van stadsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Kampen, collage van stadsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Kampen.JPG

Zicht op de Hanzestad Kampen

Zicht op de Hanzestad Kampen

_MG_6436.JPG

In de Kerkstraat in Kampen

In de Kerkstraat in Kampen

Kampen (3).JPG

Stadsgezicht Kampen

Stadsgezicht Kampen

Kampen (2).JPG

In het centrum van de mooie stad Kampen

In het centrum van de mooie stad Kampen

IJsselmuiden (2).JPG

De IJssel bij Kampen met een replica van een Kamper koggeschip

De IJssel bij Kampen met een replica van een Kamper koggeschip

Kampen

Terug naar boven

Status

- Kampen is een stad en gemeente in de provincie Overijssel, in de streek IJsseldelta. Het is de hoofdplaats van de gemeente.

- De gemeente Kampen is per 10-7-1859 vergroot met de gemeente Schokland (die inmiddels tot de Flevolandse gemeente Noordoostpolder behoort) en in 2001 met de gemeente IJsselmuiden.

- De gemeente Kampen omvat naast de gelijknamige stad de dorpen Grafhorst, 's-Heerenbroek, IJsselmuiden, Kampereiland, Kamperveen, Mastenbroek (deels), Reeve, Wilsum en Zalk, en de buurtschappen Bisschopswetering, De Heuvels, De Roskam, De Zande, Hogeweg, Nieuwstad, Oosterholt, Oude Wetering (deels), Posthoorn (grotendeels) en Zuideinde (deels). In totaal zijn dit 1 stad, 9 dorpen en 10 buurtschappen, waarbij dient te worden aangetekend, dat Kamperveen doorgaans te boek staat als dorp omdat het een 'formele woonplaats' is, maar dat je die plaatsnaam ter plekke nergens tegenkomt, omdat het grondgebied van die formele plaatsnaam namelijk alleen enkele buurtschappen - al dan niet met kerk - omvat (= De Heuvels, Hogeweg, De Roskam, De Zande en Zuideinde). Reeve is een splinternieuw, anno 2022 in ontwikkeling zijnd dorp, gelegen ZW van de stad en van de N50, Z van de N307.

- Wapen van de gemeente Kampen.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Kampen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1217 kopie in Campis, 1227 kopie 1383 apud Campis, 1280 de Campen, 1285 Campe, ca. 1364 van Campen, 1665 Campen.

Naamsverklaring
Meervoud van kamp 'afgeperkt stuk land'.(1)

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Kampen grenst in het W aan de provincie Gelderland, Oosterwolde, Noordeinde, het Drontermeer, het Vossemeer, de provincie Flevoland en Dronten, in het N aan het Ketelmeer, het Zwartemeer, ook aan de provincie Flevoland, Ens en Kraggenburg, in het O aan Genemuiden, Kamperzeedijk, het deel van Mastenbroek binnen de gemeente Zwartewaterland en aan Zwolle en in het ZO ook aan de provincie Gelderland, Hattem, Hattemerbroek en Wezep, en ligt ZO van Schokland en Emmeloord, Z van Vollenhove, ZW van Zwartsluis, W en ZW van Hasselt, N van Oldebroek, N en NO van Elburg en Oostendorp, NO van Biddinghuizen en O en OZO van Swifterbant. De gemeente ligt NW in de provincie en door de gemeente stroomt de rivier de IJssel (van ZO naar NW en uitmondend in het Ketelmeer). ZO van de gemeente ligt het Knooppunt Hattemerbroek (A28/A50/N50). De gelijknamige hoofdplaats ligt centraal in de gemeente.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Kampen 1.581 huizen met 9.072 inwoners, verdeeld in de gelijknamige stad 1.392/7.760 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Brunnepe 81/431, Buiten de Venepoort 14/99, Zwartendijk 17/130, Buitendijks 6/42, Haatland 10/62, De Weerden 8/57, 't Kamper-Eiland 36/334, Raas 9/82 en Mandjesweerd 8/75. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 21.000 huizen met ca. 53.000 inwoners, waarvan ca. 15.000 huizen met ca. 37.000 inwoners in de gelijknamige stad.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Kampen, kun je terecht bij de volgende instanties, sites en literatuur:

- "Historische Vereniging voor de IJsseldelta Jan van Arkel is opgericht in 2004. Zij is de voortzetting van de voormalige vereniging Vrienden van het Stedelijk Museum Kampen. Haar doelstelling en aandachtsveld is echter breder. Als historische vereniging stelt Jan van Arkel zich ten doel de kennis en belangstelling voor de geschiedenis van de IJsseldelta en zijn bewoners te bevorderen. Concreet betekent dit, dat zij het onderzoek en de bekendmaking van allerlei aspecten van het verleden van deze streek wil stimuleren, coördineren en steunen. Zij streeft ernaar een ontmoetingspunt te zijn voor allen die hun kennis van de boeiende geschiedenis van de stad en zijn omgeving willen verbreden en verdiepen.

De aandacht van Historische Vereniging Jan van Arkel richt zich niet slechts op de geschiedenis van de stad, maar ook op die van het platteland en de dorpen van de IJsseldelta. Mede als gevolg van de fusie van de burgerlijke gemeenten Kampen en IJsselmuiden beschouwt de vereniging het gebied van de hele gemeente als haar werkterrein. Zij wil dus ook de kennis van en belangstelling voor de geschiedenis van het Kampereiland, Grafhorst, IJsselmuiden, Wilsum, 's- Heerenbroek, Mastenbroek, Zalk en Veecaten, De Zande en Kamperveen bevorderen. Wie interesse heeft voor of vragen heeft over de historie van een van deze dorpen en zijn bewoners kan dus ook bij Jan van Arkel terecht."

- "Kennismaken met je voorouders? De geheimen van een monumentaal pand ontdekken? Met de klas leren over een bepaalde gebeurtenis? Of interessante informatie vinden voor een toespraak, artikel of onderzoek? Het Stadsarchief herbergt de historie van de gemeente Kampen. Door de eeuwen heen hebben de gemeente en haar inwoners er tweeënhalve kilometer aan boeken, tekeningen, foto’s, films, kranten en affiches verzameld. Dit zijn waardevolle bronnen: ze geven inzicht in je familiegeschiedenis, de ontwikkeling van de omgeving en het maatschappelijk leven door de jaren heen. Start je een historische zoektocht, begin dan bij het Stadsarchief. De collectie bekijken kan zowel online als in het Informatiecentrum. Elke dinsdag en donderdag zijn we van 9.00-17.00 uur geopend. Op die momenten helpen onze enthousiaste medewerkers je graag op weg. De geschiedenis is immers van ons allemaal! Wil je ons liever op woensdag bezoeken? Maak dan een afspraak via info@stadsarchiefkampen.nl."

- "Stedelijk Museum Kampen heeft vier hoofdonderwerpen: Water, Religie, Rechtspraak en het Huis van Oranje. De stad is rijk geworden door het water. Het water maakte handel mogelijk naar verre oorden, waar veel geld werd verdiend. Maar water zorgde ook voor bedreiging. In de zalen over het water is de geschiedenis van de stad en het water te zien. Het oude Hanzeverbond, de opgang en de neergang van de Hanzestad, de stijging van de zeespiegel in onze tijd; de stad leeft met het water. Ook geloof is van oudsher zeer aanwezig in de stad. Tot aan de reformatie was Kampen een rooms katholieke stad. Er waren grote kerken en kloosters in de oude binnenstad. Na de reformatie werd de stad protestant en er vestigden zich twee theologische universiteiten. Er is veel bewaard gebleven uit deze tijd. Dit kun je bewonderen in de themazalen over religie.

Al vroeg in de middeleeuwen krijgt Kampen stadsrechten. Er wordt bestuurd en er mag recht gesproken worden, wat gebeurt in de Schepenzaal. Deze oude zaal uit 1545 is het pronkstuk van het museum. De zaal is honderden jaren onveranderd gebleven. De Schepenzaal is te bezichtigen en in de themazaal over bestuur en recht is te zien hoe dat vroeger in zijn werk ging. Verder heeft het Stedelijk Museum geschilderde portretten van alle stadhouders en koningen uit het Huis van Oranje. Alle Oranjes zijn ten voeten uit geschilderd: van top tot teen."

- Stadsarcheoloog Alexander Jager heeft in zijn in 2015 verschenen boek 'Middeleeuws Kampen' een aantal deelpublicaties verzameld over de historie van de stad en de resultaten van archeologisch onderzoek. Daarmee wordt op een overzichtelijke manier de oudste tot de nieuwste geschiedenis van de stad en omgeving geschetst. De ondertitel is 'De ruimtelijke en economische structuur van de stad aan de hand van archeologische, bouwhistorische, numismatische (= munten, red.) en historische bronnen'. In 16 hoofdstukken wordt de geschiedenis besproken aan de hand van een aantal thema’s, zoals de landschapshistorie, de dorpskernen, de handel en de bebouwing van kloosters tot huisterpen. Het boekwerk van ruim 400 pagina’s is rijk geïllustreerd met foto’s, tekeningen en kaartjes. In begrijpelijke taal geschreven is het een aanrader voor iedereen die de gehele geschiedenis van de stad en omgeving in meer of minder detail wil leren kennen. Het boek kost slechts €19,95.

- Het Frans Walkate Archief omvat een collectie uiteenlopende documentatie over de geschiedenis van Kampen. O.a. ca. 50.000 foto's en negatieven. In 1937 liet Walkate met vooruitziende blik alle panden van de binnenstad fotograferen. In 1987 is dit opnieuw gebeurd. Deze foto's vormen een bron van informatie voor ieder die bijvoorbeeld zijn of haar huis wil laten renoveren.

- De Kamper Almanak is een cultuurhistorisch jaarboek voor Kampen en de nabije omgeving. Een bron van informatie over de stad van vroeger en nu. Uitgegeven sinds 1928 door de SNS Bank en voorganger Nutsspaarbank. In het Walkate Archief zijn ze allemaal te raadplegen. Een deel van de jaargangen is via de link ook online te lezen.

- Canon van Kampen.

- Eeuwenlang woonden binnen de stadsgrenzen van Kampen stadboeren oftewel “koeboeren”. Hooibergen, groentetuinen en boomgaarden hoorden bij het stadsbeeld. Tot het midden van de vorige eeuw waren deze boerenbedrijven in gebruik. Tegenwoordig herinneren alleen nog de tientallen overgebleven hooiluiken en de grote open binnenterreinen aan dit boerenverleden. Museum De Stadsboerderij helpt de herinnering levend te houden.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Kampen heeft als plaats 507 rijksmonumenten.

- Kampen heeft 277 gemeentelijke monumenten.

- D'Olde Zwarver is een achtkantige stellingmolen uit 1842 of wellicht al eerder. In 1913 plaatste men een gasmotor in de molen, waarna hij tot 1949 in bedrijf zou blijven. Toen is de molen door de toenmalige molenaar Van der Vegt verkocht aan koffiefirma Kanis en Gunnink. Deze verkocht de molen kort daarna aan de melkfabriek. Omdat deze Van Heel's Gecondenseerde Melk Maatschappij uit wilde breiden, zou de molen aanvankelijk gesloopt worden. Hierop ontstond verzet onder de bevolking. Het aantal molens was in Nederland op dat moment al aanzienlijk gedaald en deze molen was de laatste nog resterende molen in Kampen. Als gevolg van de reacties bood de fabriek aan de molen over te dragen aan de gemeente. Men vond een nieuwe plek voor de molen aan het Herkenhoofd, die betrekkelijk dicht bij de oorspronkelijke plek lag, en daarom kwam het idee op om de molen in zijn geheel te verplaatsen. Dat was nog niet eerder gedaan.

Op 7 april 1952 is de molen onder grote belangstelling - uit zowel binnen- als buitenland - op een dieplader met 48 wielen verplaatst naar de huidige locatie (IJsseldijk 92). Aan deze spectaculaire verhuizing dankt de molen zijn naam. Kort daarna is de molen gerestaureerd. Tijdens de stormnacht van 1 februari 1953 liep de molen grote schade op doordat het wiekenkruis brak. Er volgden nieuwe restauraties. In 1978 is de molen weer maalvaardig gemaakt en dankzij vrijwillige molenaars kon de molen toen ook weer draaien. Ondanks de goede zorgen bleek de molen toch in slechte staat te verkeren. Zo zat er o.a. boktor in het hout. De tot nu toe laatste restauratie was van 1999 tot 2001. Er wordt tarwe, rogge en het in de regio verbouwde spelt gemalen. In het kader van cultureelhistorische educatie neemt de molen deel aan het project Kunst en Kind in de gemeente Kampen en wordt de molen regelmatig bezocht door lokale en regionale basisscholen, scholen voor voortgezet onderwijs en toeristen. De molen is op zaterdagen van 9.00-12.00 uur geopend. - Eigen website van molen d'Olde Zwarver.

- "De Alexander Stichting beheert in het Ikonenmuseum Kampen een eigen collectie van ruim 4000 ikonen, bestaande uit houten ikonen, bronzen reisikonen en kruizen uit de 15e tot 19e eeuw. De verzameling bestaat voornamelijk uit Russische ikonen, maar ook ikonen uit Griekenland, Bulgarije, Roemenië en Ethiopië zijn in de collectie opgenomen. De expositiezalen zijn thematisch ingericht. Zo zijn er zalen met Christusikonen, feestdagenikonen, Moeder Godsikonen en zalen met profeten uit het Oude Testament, evangelisten, apostelen en martelaren. In diverse zalen staan vitrines met bronzen reisikonen. Dankzij donaties van particulieren en bedrijven blijft de collectie groeien. Zo werd een prachtige kerstikoon uit de 16e eeuw verworven en een complete 18e-eeuwse ikonenrij van de twaalf apostelen; geschilderd op Corfu. Ook werden een 50-tal zeer fraaie bronzen ikonen en een klein houten drieluik uit de 17e eeuw aan het museum geschonken. Een groot deel van de collectie is ook online te bekijken op onze website."

- Het Speelgoedkabinet is een klein museum met een ruime collectie speelgoed vanaf 1945 tot nu. Grote en kleinere diorama’s geven een indruk van de ontwikkeling van het spelen zonder computers.

- De 'schil' van het grootste rijksmonument van Kampen, de Van Heutszkazerne, is in 2010-2012 gerestaureerd, vooruitlopend op herbestemming. Het pand werd van buiten schitterend gerestaureerd en stond er na afloop beter bij dan ooit tevoren. Vervolgens werd besloten er het 'cultuurcluster' in onder te brengen. De Stadskazerne (Oudestraat 216) is sindsdien de naam waaronder de Bibliotheek, het Stadsarchief, RTV IJsselmond, de Stadsarcheoloog, Historische vereniging Jan van Arkel en Stichting Tourist Info Kampen samenwerken. Daarnaast biedt De Stadskazerne onderdak aan een depot van het Stedelijk Museum. De Stadskazerne is ook de perfecte locatie voor je lezing, workshop, vergadering, evenement of expositie." - Hier vind je de uitvoerige geschiedenis van dit imposante complex.

- Gevelstenen in Kampen.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- In 2016 hebben mensen middels een prijsvraag namen kunnen bedenken voor 5 eilanden in de IJsselmonding, ter gelegenheid van het afronden van het project Ondiepe Zones. Ruim 200 namen werden ingezonden. De jury koos namen die passen bij het gebied en de historie. De 5 eilanden heten sindsdien Ramspolplaat, Kamperplaat, Schokkerplaat, Kattenplaat en Ketelplaat. Het project Ondiepe Zones, gericht op verbetering van de waterkwaliteit en de natuur in het Ketelmeer en Zwarte Meer, is met de namenwedstrijd afgerond. Rijkswaterstaat heeft in het Ketelmeer en het Zwarte Meer het leefgebied voor vissen, vogels en waterdiertjes uitgebreid en verbeterd door eilanden en ondiepe zones aan te leggen en rietplaggen te planten.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Kampen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Filmpje over Kampen anno 1923.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Kampen (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Kampen. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter.

- Dierenopvang: - Stichting Vogel- en Egelasiel Kampen zorgt voor opvang en verzorging van zieke en gewonde beschermde in het wild levende vogels, egels en vleermuizen uit deze gemeente. Verder geven ze voorlichting om te voorkomen dat in het wild levende vogels, egels en vleermuizen in problemen komen.

Reacties

(2)

Reeve heeft inmiddels postcode 8268 toegewezen gekregen met woonplaatscode 3559.

Dank voor de tip Bartus! Dat had ik nog niet meegekregen. Na Hoef en Haag dus het 2e formele nieuwe dorp van deze eeuw. Ik heb er een nieuwe pagina voor aangemaakt, en alles hierboven wat op Reeve, Reevediep, Reevesluis e.d. betrekking had, verwijderd en daarheen verhuisd.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen