Losser

Plaats
Dorp en gemeente
Losser
Twente
Overijssel

losser_plaatsnaambord_en_t_aoskes_dorp_kopie.jpg

Losser is een dorp en gemeente in de provincie Overijssel, in de streek Twente. Tijdens carnaval heet het dorp ’t Aöskes Dorp.

Losser is een dorp en gemeente in de provincie Overijssel, in de streek Twente. Tijdens carnaval heet het dorp ’t Aöskes Dorp.

gemeente_losser_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Gemeente Losser anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Losser anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Losser

Terug naar boven

Status

- Losser is een dorp en gemeente in de provincie Overijssel, in de streek Twente.

- Wapen van de gemeente.

- De gemeente Losser omvat naast de gelijknamige hoofdplaats verder nog de dorpen Beuningen, De Lutte, Glane en Overdinkel, en de buurtschappen De Poppe, De Zoeke, Glane-Beekhoek en Mekkelhorst. De buurtschap Berghuizen heeft de gemeente per 1-7-1955 op een klein gedeelte na moeten afstaan aan de gemeente Oldenzaal. In totaal zijn dit 5 dorpen en 5 buurtschappen.

- De gemeente heeft sinds 1991 een stedenband (jumelage) met partnergemeente Emsbüren in Duitsland. Jaarlijks worden vanuit het lokale verenigingsleven gezamelijke activiteiten ondernomen .

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente.

- Onder het dorp Losser valt ook buurtschap De Zoeke.

Terug naar boven

Naam

In het Twents / Nedersaksisch
Lösser / Loster, volgens (12610) (ook) Losker.

Oudere vermeldingen
Laat 10e eeuw in Lutheri, midden 12e eeuw de Luithere, 1176 kopie 1670 Lothere, 1288 Lotthere, 1385 apud Lotsere, Lossere, 1657 Loßer, 1795 Losser.

Naamsverklaring
Moeilijk te duiden. Sommigen zien hierin de persoonsnaam Leudhari, wat niet waarschijnlijk is, anderen denken aan een samenstelling met heri dat is ontstaan uit har 'zandige heuvelrug', maar het eerste lid blijft een vraagteken. Voor de overgang van th in de oude vorm naar ss zie ook Peize, Pesse, Rossum GL en Rossum OV.(362)

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp ’t Aöskes Dorp.

Gezegde
"Wie komt oet Losser en weet van niks." Deze uitdrukking is ontstaan in de loop der tijd doordat smokkelaars, die opgepakt waren en voor het gerecht in Almelo moesten verschijnen, altijd verkondigden dat ze van niets wisten. Dankzij de ligging als grensdorp was de smokkel voor veel bewoners hoofdbron van inkomen. Er waren daardoor ook veel arrestaties en de rechter nam het antwoord al voor zijn rekening door te zeggen: "U komt uit Losser en weet zeker van niets?" (bron: Stien Meijerink / Twentse Welle) (in buur- en ook grensdorp Overdinkel vindt u het Smokkelmuseum waar u o.a. kunt zien wat er allemaal zoal gesmokkeld werd en hoe dat er aan toeging)

Straatnamen en huisnummers
Sinds 1978 kennen we in ons land het huidige postcodesysteem, met 4 cijfers en 2 letters die ieder een straatnaam met een reeks huisnummers omvatten. De gemeente Losser heeft pas kort daarvóór straatnamen in het buitengebied ingevoerd. Vroeger bestond een adres uit een buurtschapsnaam en een nummer. Zo was de gemeente ingedeeld in 7 'woonplaatsen': Dorp (alle huisnummers beginnen met D), Marke (M), Zuid-Lutte (ZL), Noord-Lutte (NL), Beuningen (B), Zuid-Berghuizen (ZB) en Noord-Berghuizen (NB). De rijksweg Hengelo-Bentheim vormde, tezamen met de gemeente Oldenzaal, de grens tussen het noorden en zuiden van zowel De Lutte als Berghuizen. (© Andreas Bartelink)

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Losser grenst in het O en Z aan Duitsland en ligt verder O van de steden Oldenzaal en Hengelo en de dorpen Lonneker, Rossum en Weerselo, ZO van de stad Ootmarsum en het dorp Tilligte, Z van de dorpen Denekamp, Noord Deurningen en Lattrop, ZZW van de plaats Nordhorn in Duitsland, W van de plaatsen Gildehaus, Bad Bentheim en Schüttorf in Duitsland, NW van de plaats Ochtrup in Duitsland, N van de plaatsen Gronau en Epe in Duitsland en NO van de stad Enschede en het dorp Glanerbrug. Centraal door de gemeente loopt de A1 (van W naar O); O hiervan, in Duitsland, gaat deze snelweg over in de A30. De gelijknamige hoofdplaats ligt Z in de gemeente.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente 752 huizen met 4.539 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 101/620 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Losser 149/953, Lutte 276/1.710, Beuningen 133/699 en Berghuizen 93/557. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 9.000 huizen met ca. 22.500 inwoners; het gelijknamige dorp heeft ca. 5.500 huizen met ca. 13.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Losser in 1665 onbedoeld platgebrand
Christoph Bernhard von Galen, o.a. bisschop van Münster en ook wel bekend onder zijn bijnaam Bommen Berend, verbleef in 1665 met 30.000 man voetvolk op het erve Rüenberg, ZO van het huidige Overdinkel, net over de grens in het huidige Duitsland. In de nabijheid van het erve Welpelo (thans gelegen in het NO van Overdinkel aan de Welpeloweg) had hij zijn paardenkampement en een Pulverhut (kruithuis) ingericht. Hij wilde Twente aanvallen om door te stoten naar Borculo en aanspraak te maken op de Heerlijkheid Borculo, die ooit een Leen van de Münsterse Bisschoppen was, maar in 1605 in die zin verloren was gegaan.

Het was in die tijd gewoonte om spieders (zogeheten 'trosbuben') vooruit te sturen om te zien of er veel tegenstand te verwachten was. Was de kust veilig, dan werd er iets in brand gestoken bijv. een bergje stro of hooi, zodat men van verre kon zien dat de kust veilig was en dat de inval kon beginnen. Het noodlot wilde echter dat er een sterke wind stond, met als gevolg dat bijna alle huizen inclusief de toren van Losser in brand opgingen. (bron: Stien Meijerink-Hannink) Kennelijk is de toren al snel weer herbouwd, want in stukken uit 1666 staat te lezen dat in dat jaar de 'brandklok' in de toren is gehangen. In 1667 volgde de kleine klok, in 1676 de grote klok.

Ontstaan en ontwikkeling van de gemeente: staatkundig en geografisch
De gemeente is op 26/27 november 1811 ingesteld toen het richterambt Oldenzaal in drieën werd gesplitst. De gemeente bestond uit het zuidoostelijke deel van het landgericht Oldenzaal en omvatte aanvankelijk alleen de marke Losser met het gelijknamige dorp. Pas per 1 juli 1818 kreeg de gemeente veel van het huidige grondgebied, toen de marken Berghuizen, Beuningen en De Lutte werden onttrokken aan de gemeente Oldenzaal en bij de gemeente Losser werden gevoegd. De verwevenheid met de gemeente Oldenzaal zou nog lange tijd blijven, omdat de burgemeester van de gemeente Oldenzaal tot 1870 tevens burgemeester van de gemeente Losser was.

Tussen 1862 en 1865 is onder meer op het grondgebied van deze gemeente de spoorlijn tussen Almelo en Salzbergen (ruim 20 kilometer over de grens in Duitsland) aangelegd. De spoorlijn passeerde Oldenzaal ten zuiden van de stad en daartoe bevond het station van Oldenzaal zich ten zuiden van het stadscentrum op het grondgebied van de gemeente Losser. Dit was in 1876 ook de reden om per 1 januari 1877 de gemeentegrens zodanig te wijzigen dat 'De Bloemen Kamp' en 'De Eekte', waarin het station gelegen was, voortaan bij de gemeente Oldenzaal zouden behoren.

Net als in andere delen van Twente zou de textielindustrie ook hier een prominente rol gaan spelen. De werkgelegenheid die deze industrie met zich meebracht, had een aanzuigende werking op relatief arme gezinnen uit Noord-Nederland. Naast de Nederlandse textielfabrieken van o.a. Van Heek, Menko, Gelderman en Molkenboer, kozen ook veel arbeiders voor de fabrieken in het Duitse Gronau. Hoewel velen zich direct in Gronau vestigden, verkozen anderen toch Nederlands grondgebied als woonplaats. Deze arbeiders vestigden zich onder meer in het Over Dinkels- en Hooge Veld (hieruit zouden de dorpen Overdinkel en Glane ontstaan).

De textielindustrie had niet alleen voordelen voor de gemeente Losser. Zij zorgde namelijk ook dat de stad Oldenzaal tussen 1870 en 1920 bijna verdriedubbelde van zo'n 3.000 naar 8.000 inwoners. Gevolg daarvan was dat de stad langzamerhand binnen haar eigen grenzen geen ruimte voor uitbreiding meer zag en vanaf de jaren twintig haar blik richtte op de voormalige marke Berghuizen. Na de Tweede Wereldoorlog, toen er in Oldenzaal een groot tekort aan huizen bestond, werden de eerste plannen gemaakt voor uitbreiding in de Losserse buurtschap Zuid-Berghuizen, die uiteindelijk in 1955 zou plaatsvinden.

Een gebied van ruim 1.200 hectare rond de stad Oldenzaal werd overgeheveld naar de gemeente Oldenzaal. Alleen een klein gebied van Berghuizen direct ten noordoosten van de stad Oldenzaal (nabij de Tankenberg) bleef bij de gemeente Losser. Daarmee was ook de situatie van Oldenzaal als enclave binnen die gemeente verleden tijd. Na de 'amputatie' van Berghuizen (die in de gemeente nog altijd veel stof doet opwaaien) is de gemeente grotendeels ongewijzigd gebleven. In het kader van de gemeentelijke herindeling in een deel van Twente van 2001, is nog een klein gedeelte van de gemeente, zijnde Het Hoge Venterink, overgeheveld naar de gemeente Oldenzaal. (© Andreas Bartelink)

Verenigingsleven
Omstreeks 1880 telt de uitgestrekte gemeente ongeveer 4600 inwoners, voornamelijk bestaande uit landbouwers, handwerkslieden, huiswevers en enkele fabrieksarbeiders. Door de toevloed van gezinnen uit Drente, Friesland en het Kampereiland bedraagt het zielental rond de eeuwwisseling al meer dan 8000. Het is deze groei geweest die actieve mensen aan het denken en aan het werk zet, met als resultaat dat het verenigingsleven aarzelend begint te bloeien. Een van deze mensen is de uit Lippe-Detmold afkomstige Friedrich Bruggeman. Hij is schrijnwerker en vioolbouwer en vestigt zich als zodanig in 1892 in Losser. Hartstochtelijk violist als hij is, rijpt bij deze musicus en levenskunstenaar het plan om in het dorp een fanfarekorps op te richten. Wat niemand verwacht, weet deze man in een tijd van kleine lonen en lange werkdagen te volbrengen. Zie verder onder Links bij Muziekvereniging Excelsior.

Heemkunde
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Losser, kun je terecht bij de volgende instantie en sites:

- "De Canon van Losser is het resultaat van een samenwerkingsverband tussen Historische Kring Losser en Historische Vereniging De Dree Marken. De canon kwam tot stand dankzij medewerking van Harry Dekkers, Thea Evers, Guus Goorhuis, Jan Olde Kalter, Hennie Kok, Henk Koop, Hans Lenderink, Stien Meijerink, Bennie Nijhof, Ria Nijhuis, Jan Oude Nijhuis, Gerard Seyger en Georg van Slageren. De presentatie vond plaats op 20 februari 2013." In de canon zijn 35 belangrijke onderwerpen uit de geschiedenis van de gemeente op chronologische volgorde inhoudelijk uitgewerkt.

- "De Historische Kring Losser (HKL) zet zich sinds haar oprichting in 1969 in voor het behoud van het cultuurhistorische erfgoed van de gemeente,* het vastleggen van deze informatie in boeken en andere publicaties en het organiseren van lezingen en exposities. Hierdoor blijft de kennis van het verleden actueel, toegankelijk gemaakt voor een breed publiek en bewaard voor het nageslacht. De vereniging heeft ruim 1100 leden.
* En daarbinnen met name van de dorpen Losser, Overdinkel en Glane, omdat er voor Beuningen en De Lutte een eigen historische vereniging is.

De HKL heeft een eigen kantoorruimte in ’t Lossers Hoes (Raadhuisplein 1, zaal 1.25). In deze ruimte vinden de vergaderingen van het bestuur plaats, werken de werkgroepen van de HKL, bevindt zich een gevarieerde bibliotheek met boeken over Overijssel, Twente en de gemeente Losser en is er een leeshoek met historische bladen en alle periodieken van andere historische verenigingen uit de omgeving van de gemeente. De kantoorruimte is geopend op maandag, dinsdag en woensdag van 09.00-12.00 uur en van 13.00-16.00 uur en op vrijdagmiddag van 13.00-16.00 uur. Aangezien er niet altijd iemand van de HKL in de kantoorruimte aanwezig is, verzoeken wij u uw bezoek per mail aan te geven bij de secretaris van de HKL (secretaris@historischekringlosser.nl) of telefonisch (06-15153058). Als u dan ook de reden van uw komst aangeeft, dan kunnen wij eventueel al iets voorbereiden. Heeft u specifieke vragen met betrekking tot de fotocollectie, dan kunt u het beste een afspraak maken op dinsdag- of woensdagochtend. Dan zijn de “fotospecialisten” aanwezig.

De Historische Kring Losser stimuleert de belangstelling voor de geschiedenis van Dorp en Marke vooral door: - de uitgave van “Oet Dorp en Marke”, een tijdschrift dat aan het eind van elk kwartaal verschijnt en bij alle leden wordt bezorgd. Naast korte “huishoudelijke” mededelingen staan in het tijdschrift bijdragen van vaste medewerkers en gastauteurs over heel verschillende onderwerpen, die altijd een raakvlak met de geschiedenis van onze omgeving hebben. Alle artikelen en uitgaven zijn via de index ook digitaal als PDF beschikbaar; - het sturen van een nieuwsbrief naar leden en belangstellenden; - het schrijven en uitgeven van boeken over de Losserse geschiedenis. Inmiddels zijn er al ca. 30 boeken verschenen; - een Facebookpagina met dagelijks een oude foto; - een aantal malen per jaar is er een avond voor leden/donateurs met een lezing en/of filmvoorstelling; - een nieuwjaarsbijeenkomst met een inmiddels traditioneel geworden quiz met vragen aan de hand van dia’s; - een uitstapje gekoppeld aan de jaarvergadering;

- een genealogie database (met inmiddels al meer dan 80.000 personen!) over de bewoners van Dorp en Marke Losser en omgeving en daaraan gekoppeld de Oet Dorp en Marke wiki; - een puzzel pagina met digitale legpuzzels van montages van oude- en nieuwe foto’s; - een grote fotocollectie: de fotocollectie is grotendeels al gedigitaliseerd en wordt nu van informatie voorzien zoals de beschrijving, naam fotograaf, locatie waar de foto is gemaakt, copyrights; - een nog grotere collectie bidprentjes. De al gescande prentjes (het zijn er al meer dan 30.000!) zijn te bekijken via de website van de HKL; - het organiseren van tentoonstellingen; - het mede organiseren van de lokale jaarlijkse Open Monumentendag; - het beheren en uitbouwen van een Historisch Archief; - het beheren en uitbouwen van een Bibliotheek; - een knipselarchief op thema; - het kaartenarchief."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Rijksmonumenten
- Losser heeft als plaats 58 rijksmonumenten.

Gemeentelijke monumenten
- Losser heeft 17 gemeentelijke monumenten.

Hervormde kerk
Na de Reformatie hadden de protestanten vanaf ca. 1626 de oude Sint-Martinuskerk (gesloopt 1904) op het Martinusplein in bezit gekregen. In de Franse tijd moest dat kerkgebouw weer aan de rooms-katholieken worden teruggegeven. Daarom is in 1810 de huidige Hervormde (thans PKN) kerk (Raadhuisplein 2) gebouwd. Het Aleida Leurinkhuis, dat naast de kerk staat, is genoemd naar Aleida Leurink, een domineesvrouw uit Losser die van 1698 tot 1754 een dagboek heeft bijgehouden. Kerk en Aleida Leurinkhuis zijn in 2010 grondig verbouwd en door een (glazen) corridor met elkaar verbonden, waardoor een modern kerkelijk centrum is ontstaan. Beide gebouwen zijn Rijksmonumenten, evenals het zich in de kerk bevindende orgel.

Deze tot nu toe meest ingrijpende verbouwing werd noodzakelijk en mogelijk door de verkoop van ‘Ons Gebouw’. De exploitatie van dat in 1933 gestichte verenigingsgebouw aan de Brinkstraat, was voor de ‘krimpende’ protestantse gemeente te kostbaar geworden. De verkoop van het gebouw maakte een totale renovatie van kerk en Aleida Leurinkhuis mogelijk. De kerkzaal werd grondig aangepast om er een multifunctionele ruimte van te maken. De banken zijn verwijderd en er kwamen stoelen voor in de plaats. In het Aleida Leurinkhuis zijn twee kamers omgebouwd tot één zaal(tje) met moderne keuken- en toiletvoorzieningen. De kerk valt tegenwoordig onder de Protestantse Gemeente Losser.

Martinustoren
De Martinustoren (Martinusplein 1) dateert uit ca. 1500. Hij werd uit een groot formaat baksteen opgebouwd naast een klein kerkje. Historici zijn het niet eens over de vraag of er al dan niet een spits op de toren heeft gestaan. Deze spits zou volgens sommigen bij de brand van 1665 verwoest zijn. De kerk wisselde in de loop der eeuwen nogal eens van eigenaar en is uiteindelijk in 1903 gesloopt zodat de oude toren alleen overbleef. "Toren met zadeldak tussen topgevels. Klokkenstoel met gelui van drie klokken, waarvan twee van J. Fremy, 1666 en 1671, diam. respectievelijk 106,3 cm. (gelast) en 120,5 cm. en één van een anonieme gieter (vermoedelijk ook J. Fremy) 1666 of 1667, diam. 87,6 cm. (gelast)." (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

RK kerk
De huidige RK parochiekerk O.L. Vrouw Geboorte te Losser (Gronausestraat 2) is in 1903 gebouwd ter vervanging van de nabijgelegen, 15e-eeuwse Sint Martinuskerk, waarvan alleen de toren nog resteert. Het is een driebeukige neogotische hallenkerk ontworpen door architect W.V.A. Tepe, geïnspireerd op de Westfaalse gotiek. Het dak van het schip steekt iets boven dat van de zijbeuken uit, maar de gewelven van de zijbeuken hebben dezelfde hoogte als het schip. Aan de noordzijde staat een ranke achthoekige toren, gedekt met een naaldspits. Naast deze toren een twee traveeën brede uitbouw/transept met daaronder de sacristie en op de etage de zangzolder met het orgel.

De kerk is architectonisch verwant aan de eveneens door Tepe ontworpen, en ca. tien jaar eerder gebouwde, St. Jan de Doper in Arnhem en de O.L. Vrouw ten Hemelopneming aan de Biltstraat in Utrecht (gesloopt 1972). Genoemde kerkgebouwen grijpen eveneens terug op de laatgotische hallenkerken in Westfalen (Duitsland). In 2014 is het interieur van de kerk ingrijpend opgeknapt. De kerk is van binnen helemaal opnieuw geschilderd. Daarbij zijn alle oude verflagen verwijderd. Ook zijn de gebrandschilderde ramen schoongemaakt. Kerk en geloofsgemeenschap vallen tegenwoordig onder de RK Parochie Maria Vlucht, die de dorpen Losser, Glanerbrug, Overdinkel en Lonneker omvat.

- Mariakapellen.

- Gevelstenen in Losser.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - De Gaffel Aöskes is het overkoepelende carnavalsorgaan in de gemeente Losser.

- De Vlindermarkt (op een zondag in april) is een sfeervolle kunstmarkt waarin kunstenaars in fraaie partytenten hun werken tentoonstellen. De opbrengst van de Vlindermarkt gaat naar een goed doel.

- De Drielandsteenloop (mei) is een estafetteloop van 4x 10,4 kilometer voor medewerkers van handhavingsdiensten van de Nederlandse en Duitse overheid zoals het Ministerie van Financiën, Belastingdienst en Douane.

- Tijdens de Open Atelierdagen (weekend in mei) tonen beroepskunstenaars uit Losser, Overdinkel en Gronau hun werk in uiteenlopende disciplines: keramiek, schilderijen, digitale fotografie, tassen, tekeningen, installaties, beelden, glas in lood, grafiek, sieraden, glasobjecten, dichtkunst, draadsculpturen en brons. Zij bieden tevens een podium aan collega-kunstenaars elders uit Twente en uit Duitsland.

- Een enthousiaste groep oldtimerfanaten uit Losser bezoekt geregeld oldtimershows, als deelnemer of als bezoeker. Zij vinden het in 2012 tijd worden voor een echte Oldtimershow in het dorp aangezien hier veel enthousiaste liefhebbers van oldtimers te vinden zijn en zoiets hier nog niet was. Een geschikte locatie voor het evenement is gevonden in het fraaie Steenfabriekterrein De Werklust. Hier hangt nog steeds die geweldige nostalgische sfeer en is daarom het mooiste decor voor de Oldtimershow (op een zondag in juni, zijnde Vaderdag) dat je je maar kunt wensen. Je vindt op een terrein van maar liefst 30.000 m2 oldtimers van alle soorten, merken en maten, van bromfiets tot tractor, van stationaire motor tot vrachtauto. Voor elk wat wils dus en een mooie dag voor groot en klein.

- Avondvierdaagse (juni).

- Het Dennenblues Festival (op een zaterdag eind juni) is een kleinschalig Blues Festival (3 bands) dat plaatsvindt in het prachtige openluchttheater Brilmansdennen. Meer dan 4 uur lang genieten van heerlijk swingende bluesmuziek, in de openlucht, onder de dennen van het Twentse landschap. Het theater beschikt over een professioneel PA- en lichtsysteem. Door het uitstekende geluid, de geweldige bands, de entourage en de gezellige sfeer krijgt het Dennenblues Festival steeds meer bekendheid bij bluesliefhebbers, ook buiten de regio.

- Het Bruegheliaans Festijn (laatste weekend van de schoolvakantie) trekt jaarlijks ca. 100.000 bezoekers en is daarmee uitgegroeid tot een van de grootste en bekendste evenementen in de regio en ver daar buiten. Artiesten en groepen uit heel het land en zelfs België laten de middeleeuwen volop herleven. Wie kent niet de bijzondere taferelen van de meesterschilder, waarbij lugubere en zotte vertoningen vaak de boventoon voeren. Eten, drinken en feesten als echte 'Bruegheliaan' tussen bedelaars, melaatsen en vechtersbazen is een unieke ervaring. Uiteraard ontbreken ook de marskramers en troubadours niet in het sfeervolle decor dat Losser deze dagen biedt.

- Oktobefest Jetzt Geht's Losser (do/vfr/za/zo eind oktober).

- Drum- en Trompetterkorps De Tukkers organiseert jaarlijks de Open Air Christmas Fair (weekend in december). Vele standhouders tonen je een keur aan prachtige artikelen, van eigen gemaakt houten speelgoed tot sieraden, kerststukjes en gips beelden. Live muziek en het Christmas Fair Winter Music Festival voor koren, orkesten en jeugdgroepen.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Vogelwerkgroep Losser.

- De vogeleilandjes in zandafgraving en natuurgebied Oelermars, O van Losser, waren de afgelopen jaren, vanwege de golfslag en door inklinking, steeds kleiner geworden. In 2014 zijn de eilandjes hersteld en uitgebreid met leem die de gemeente over had na graafwerkzaamheden aan een vijver op de Saller.

- De Elsbeek bij Losser kan sinds 2014 weer buiten haar oevers treden. De bedding van deze beek was door het jarenlange stromen uitgesleten, maar heeft nu de natuurlijke dynamiek weer teruggekregen. De bedding van de beek is opgehoogd. De aangrenzende bossen en weilanden kunnen nu weer af en toe onder water lopen. Gehoopt wordt dat hierdoor een voor het beekdal karakteristieke planten en dieren weer terugkeren.

- De Provincie Overijssel heeft 8 hectare lage beekdalgrond langs de zuidoever van de Bloemenbeek bij Losser begrensd als 'nieuwe natuur'. Dit betekent dat deze landbouwgrond in het natuurgebiedsplan in aanmerking komt voor omzetting naar natuur. De gronden langs de noordoever van de Bloemenbeek komen in aanmerking voor agrarisch natuurbeheer. Het waterschap Regge en Dinkel heeft de beek aangewezen als 'waterparel'. Het beleid van het waterschap is er op gericht de Bloemenbeek te ontwikkelen tot een zo natuurlijk mogelijk beeksysteem met waterberging.

- Iedere laatste zaterdag van de maand is er in het dorp een Boerenmarkt.

- De 1200 m2 grote De Kringloop is gevestigd in het monumentale Ketelhuis. De Kringloop werkt met vrijwilligers en de meeropbrengst gaat naar lokale goede doelen.

- "IVN afdeling Oldenzaal - Losser e.o. heeft ca. 165 leden en huisgenootleden, daarnaast zijn er vrienden van de vereniging die met hun financiële bijdrage ons vrijwilligerswerk ondersteunen. Gezamenlijk met ca. 160 IVN- verenigingen in heel Nederland zijn wij aangesloten bij de landelijke IVN-vereniging. Een deel van onze contributie van onze leden wordt vanuit IVN landelijk ingezet voor ondersteuning en ontwikkeling van landelijke IVN-activiteiten zoals Slootjesdag, de paddestoelencursus etc. Onze vereniging komt op voor behoud van de natuur, duurzaamheid en educatie. Wij willen jong en oud(er) actief betrekken bij de natuur, bijvoorbeeld met een wandeling door een natuurgebied waarbij een IVN-gids vertelt over alles wat groeit, bloeit en leeft maar ook over de waarde van de natuur in relatie tot de omgeving.

We organiseren jaarlijks tientallen activiteiten, zoals schoolactiviteiten waarbij kinderen op zoek gaan naar het bijzondere van de natuur dichtbij huis. We helpen bijvoorbeeld actief mee aan landschapsbehoud, door o.a. het knotten van wilgen, vaak in samenwerking met andere natuurorganisaties. Daarnaast houden we een scherp oog op het gemeentebeleid op het gebied van (fiets)verkeer, milieu, groen en infrastructuur. Zie voor het totale overzicht onze rubriek “Activiteiten”. Wil je ook een actieve bijdrage leveren aan duurzaamheid en meer weten over de natuur rondom Oldenzaal en Losser of onze natuurvereniging financieel steunen? Meld je dan aan als lid, huisgenootlid of vriend van onze vereniging. Wij willen je graag begroeten!" - Nieuws van het lokale IVN op Facebook.

- Vanuit Duitsland meandert een beek door agrarisch gebied de Dinkel in en passeert daarbij enkele eeuwenoude bosschages. Door verlaging van de grondwaterstand en snellere afvoer van regenwater is de bedding van de beek flink dieper komen te liggen. Daardoor zijn op sommige plaatsen hoge, steile taluds ontstaan die meestal boven het wateroppervlak liggen. In de beschutting van het bos leveren deze steile beekwanden een eigen microklimaat met weinig licht, een relatief lage temperatuur en permanente vochtigheid. Daarnaast blijft de sterk hellende bodem voortdurend vrij van bladstrooisel en leidt de periodieke grote watertoevoer tot erosie aan de oevers. Zo ontstaan geregeld kale plekken. Zo’n talud vormt soms een laatste vluchtplaats voor planten die eerder hoog op de oever van de beek en in het beekdal voorkwamen, maar daar door bijvoorbeeld eutrofiëring en verdroging zijn verdwenen. Het gaat om kwetsbare en veelal geïsoleerde populaties die hier waarschijnlijk al eeuwenlang staan en de afgelopen eeuw sterk achteruit zijn gegaan.

Zwartblauwe rapunzel is een opvallende en gracieuze verschijning die de afgelopen eeuw veel terrein heeft verloren. Langs de beek resteren nog enkele kleine, kwetsbare populaties. De achteruitgang is te wijten aan verschillende factoren, waaronder een sterke toename van grote brandnetel. Daarnaast speelt genetische verarming bij kleine populaties zwartblauwe rapunzel een grote rol. Deze soort is voor een goede zaadzetting afhankelijk van kruisbestuiving door hommels tussen genetisch verschillende planten. Kleine geïsoleerde populaties hebben weinig genetische variatie en zijn op den duur niet meer levensvatbaar. Voor overleving van zwartblauwe rapunzel is het belangrijk dat er voldoende nabijgelegen populaties zijn die door hommels te bereiken zijn. Als vrolijke tegenhanger houdt schedegeelster zich aanzienlijk beter in stand. Dit bolgewas plant zich vegetatief voort door middel van ondergrondse broedbolletjes en daardoor is de hele populatie genetisch identiek.

Donkersporig bosviooltje en slanke sleutelbloem zijn twee andere zeldzame soorten die langs de beek groeien. De vier soorten bloeien in april en mei en maken hierbij dankbaar gebruik van de afwezigheid van bladeren aan de bomen, waardoor het zonlicht nog op de bodem komt. Op oude kaarten uit 1790 is te zien dat er toen veel meer bosschages langs de beek stonden, toen waren er waarschijnlijk meer en grotere populaties van deze bijzondere soorten. Uit floristisch onderzoek vanaf de vroege 20e eeuw blijkt dat de soorten sterk achteruit zijn gegaan. In de 21e eeuw dient zich een nieuwe bedreiging aan. Op verschillende plekken langs de Nederlandse en Duitse delen van de beek groeien bastaardduizenknoop en reuzenbalsemien. Bestrijding van deze exoten zou weleens noodzakelijk kunnen blijken voor het behoud van dit floristische pareltje. (tekst: Jelle Hofstra en Jacques Bielen, Floristische Werkgroep Twente; Leonie Tijsma, FLORON, april 2019) (NB: in verband met de kwetsbaarheid van de vegetatie worden de exacte locaties in dit bericht opzettelijk vaag gehouden)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Losser, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Oude foto's van Losser, Glane en Overdinkel op Facebook.

- De beide historische verenigingen in de gemeente hebben in totaal een vijftal digitale interactieve rondleidingen gemaakt met een 3D camera en 3D software. Handig voor wie niet zo goed ter been is en de bezienswaardigheden in kwestie toch wil kunnen bekijken, of juist als 'warming up' voor wie het wél 'in het echt' wil gaan bekijken. Het betreft het Gerardus Majella Park, de Martinustoren (op de 3de verdieping een tentoonstelling met schilderijen, attributen, kopjes etc met natuurlijk de toren als voorstelling), de H. Maria Geboorte Kerk (met o.a. foto's van en informatie over de kruisweg, video van een orgelconcert, video van het koor, kijkje in de Dagkerk), de Protestantse Kerk en het Aleida Leurinkhuis (met o.a. video van een orgelconcert, geschiedenis van de kerk), en het Dorpsplein De Lutte (met Onder de Bomen - Geschiedenis de Lutte, en alle panden zoals: de Kerk en de school, het Klooster (nu gezondheidscentrum), de VIVO Winkel (nu Lutters Kwartiertje), Koffiehuis (nu The Vereeniging), Huis schoolmeester (nu Plexat), en de Hellehond).

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Losser (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Losser. - Nieuws van de gemeente op Facebook.

- Media / nieuws: - De site Hallo Losser met alles van, voor en over de kernen in deze gemeente, wordt door een team van vrijwilligers onderhouden. - Nieuws uit Losser van dagblad Tubantia.

- Belangenorganisatie: - Het doel van Platform Losser is: Het bevorderen van de leefbaarheid van het dorp door het verbinden, faciliteren, informeren en/of initiëren van initiatieven. Dit doen ze o.a. door: verbeteren van overleg en samenwerking tussen groeperingen (zoals het verenigingsleven) in het dorp; stimuleren van betrokkenheid en zelfwerkzaamheid van de inwoners; streven naar en werken aan behoud en waar mogelijk uitbreiding van noodzakelijk geachte voorzieningen; bij ontbreken van kennis en deskundigheid, inhuren hiervan; zelfstandig of in samenwerking met de gemeente organiseren van inspraakmogelijkheden; goede communicatie; eventueel participeren in plaatselijke festiviteiten; minimaal eenmaal per jaar een openbare bijeenkomst organiseren.

- Jeugd en jongeren: - "Scoutingvereniging Dr. Ariënsgroep in Losser is ingedeeld in 5 leeftijdsgroepen. "Ben jij tussen de 6 en 10 jaar? Vind je het leuk om iedere week iets spannends te doen met andere kinderen van jouw leeftijd? Kom dan bij de Welpen en speel mee! Bij het spelen aan de hand van een thema gebruiken de Welpen hun fantasie en dit draagt bij aan de ontwikkeling van kinderen. Dit alles gebeurt onder leiding van deskundige vrijwilligers. Ben jij tussen de 10 en 14 jaar en heb je zin in actie? Meld je dan aan voor uitdagende avonturen bij de Scouts. Hier beleef je samen met je nieuwe vrienden supergave dingen. Ga op zomerkamp, kook op je eigen kampvuurtje en ontdek de wereld om je heen! Ben jij tussen de 14 en 18 jaar en wil jij je eigen plannen maken? Word dan Explorer! De explorers organiseren hun eigen activiteiten zoals een expeditie in binnen- of buitenland. Ga zwerven in Zweden, op kamp in Luxemburg of zeilen in Zeeland. Ook organiseren de explorers spectaculaire evenementen en uitdagende outdooractiviteiten. Ben jij 18 jaar of ouder, heb je een eigen mening en heb je wel zin in leuke buitenlandse uitstapjes? Word dan Roverscout en organiseer samen met andere jongeren je eigen kampen en activiteiten. Als je wilt, kun je doorgroeien tot vrijwilliger. Dan begeleid je andere jeugdleden. De Pivo’s draaien geheel zelfstandig. Ze hebben geen leiding of begeleiding meer, maar wel hebben ze een adviseur."

- "Ook Scouting Teylersgroep heeft 5 leeftijdsgroepen: "De Bevers zijn een gezellige groep kinderen van 5 tot 7 jaar. Dit is de jongste speltak binnen onze groep, waarbij de kinderen spelenderwijs leren samen te werken in de prachtige omgeving van de Zandbergen in Losser. De Welpen zijn een groep stoere jongens en meisjes in de leeftijd van 8 t/m 11 jaar. Zij beleven elke zaterdag van 14.00 uur tot 16.00 avonturen in het kader van het Jungleboek-verhaal. Kom eens langs en maak het mee! De Verkenners zijn de groep in de leeftijdscategorie van 11 tot 15 jaar. Enkele aktiviteiten zijn: pionieren, houthakken, werken met kaart en kompas, kampvuur maken, EHBO etc. De Rowans en Sherpa’s zijn jongens en meiden in de leeftijd van 15 t/m 18 jaar. Elke vrijdagavond van 19.00 uur tot 21.00 uur houden zij hun opkomst in ons tweede clubhuis ’t Honk, dat midden in het dorp ligt. Onze Pivo-groep bestaat uit enthousiaste leden vanaf 18 jaar. De activiteiten vinden plaats op zaterdagavond tussen 19.00 en 21.00 uur, gewoonlijk de eerste zaterdag van de maand. Sportief, uitdagend, creatief en gezellig!"

- Muziek en dans: - Muziekvereniging Excelsior is opgericht in 1898 en heeft een rijke en turbulente geschiedenis, waar je onder de link meer over kunt lezen. De vereniging heeft momenteel ca. 180 leden, verdeeld over 3 majorettepelotons (leeftijd variërend van 5 tot 20 jaar), een jeugddrumband en 25-koppige drumband, een jeugdorkest en een uit 60 personen bestaand harmonieorkest. Tevens worden er continu leerlingen voor de diverse instrumenten opgeleid op Muziekschool De Sleutel, die dankzij inspanningen van de vereniging tot stand is gekomen.

- Concertvereniging Sempre Crescendo is opgericht in 1919 en biedt iedereen een passende omgeving om zich muzikaal te ontwikkelen. Zoals de Semprenootjes (de blokfluitertjes), het Jong Talent Koor, het Jong Talent Orkest en het A-orkest. De term concertvereniging wil zeggen dat ze niet op straat marcheren. Jong en ouder zijn van harte welkom bij deze vereniging. Sempre Crescendo is de bedenker van o.a. het Halloweenfeest op Erve Kraesgenberg en het Pepernotenconcert in muziekschool De Sleutel. Alle onderdelen van deze muzikaal creatieve vereniging repeteren op donderdagavond in boerderij Erve Kraesgenberg aan de Bookholtlaan.

- "Het A-orkest of "groot orkest" van Muziekvereniging K&S (Kunst & Strijd) bestaat overwegend uit leden die in het bezit zijn van het muziekdiploma B of die dit niveau beheersen. Op het repertoire kan muziek voorkomen van de meest uiteenlopende aard: pop, klassiek, filmmuziek, marsen, etc. Ons streven is elk jaar een bepaalde climax te bereiken, die tot uiting komt op een concert of concours. Dit doen wij om de inzet van de leden te vergroten en onze grenzen te verleggen. Indien je een instrument wil leren bespelen, dan kan dit door, in overleg met de vereniging, lessen aan de muziekschool te nemen. Via K&S zijn deze muzieklessen goedkoper dan privé. Je bent verzekerd van onderwijs door gediplomeerde muziekdocenten. Het instrument wordt door de vereniging beschikbaar gesteld. Na een half jaar muziekles ga je meespelen in het B-orkest. Je leert snel samenspelen met anderen en het is geweldig om samen ergens naartoe te werken. Het meespelen in dit orkest blijkt voor iedereen een grote stimulans te zijn. Daarnaast kun je al een goede band opbouwen met de andere leden van de vereniging. En je bent nooit te oud om te leren, dus neem de stap!"

- Drum- en Trompetterkorps De Tukkers is in haar relatief korte bestaan reeds tweemaal Nederlands kampioen geweest. Jaarlijks treedt zij diverse malen op tijdens concerten en optochten in binnen- en buitenland.

- Het Martinikoor is een gerenommeerd mannenkoor uit Twente met als thuisbasis Losser. Het koor heeft ruim 30 actieve zangers.

- Accordeonorkest Losser is opgericht in 2006.

- Het folkloristische gezelschap De Losser Böggelrieders & Daansers is wereldwijd een graag geziene gast. Oude Hollandse tradities gaan hand in hand met muziek en dans van het Twentse platteland, traditionele kleding en dat alles in combinatie met unieke fietsen; de Böggelfiets. Het bonte en vrolijke gezelschap fietst zich wijd en zijd in de kijker. Terwijl de accordeonisten de vrolijke klanken laten klinken en de Daansers hun klompen laten kletteren, halen de fietsers allerlei toeren uit op hun authentieke fietsen uit de 19e eeuw. In totaal rijden er zo’n 20 'Böggels'. Dat is uniek in de wereld!

- Sport: - Voetbalvereniging KVV Losser.

- AJc '96 (voetbal en darts).

- Losserse Wielerclub LWC.

- Klootschietersvereniging Vooruit.

- Weer: - Weerstation Losser.

De pagina's over de kernen in deze gemeente zijn mede mogelijk gemaakt door:

- Stichting Historische Kring Losser.

Reacties

(2)

Geachte webbeheerder,
Allereerst complimenten over uw website, wat een werk.
Hierboven heeft u een stukje opgenomen over de Historische Kring Losser.
Afgelopen jaar hebben we onze website vernieuwd. Daarbij is het genoemde overzicht van ons periodiek Oet Dorp en Marke ook op een nieuwe pagina terechtgekomen.
Momenteel linkt u ook naar onze facebookpagina maar misschien is onze website zelf een betere landingsplaats.
Via deze site zijn ook onze subdomeinen bereikbaar met o.a. genealogie, bidprentjes, Oet Dorp en Marke wiki, 3D rondleidingen.
Een genealogische website is online gelanceerd in het begin van 2021. Daarin zijn al meer dan 80.000 personen opgenomen.
Met vriendelijke groet
Peter Heerink, ICT HKL

Dank voor uw complimenten! Dat doet mij uiteraard goed en stimuleert mij om dit jaar de laatste inhoudelijke loodjes af te maken, de puntjes op de i te zetten (ik ben er al 10+ jaar zoet mee en wil het eind dit jaar inhoudelijk helemaal af hebben). Zo heb ik hier nu ook gelijk maar de Hervormde en de RK kerk beschreven, omdat die als belangrijke monumenten natuurlijk niet mogen ontbreken.
Ik complimenteer de HKL ook met jullie uitvoerige informatieve en overzichtelijke, gebruikersvriendelijke website. Dat kom ik bij heemkundekringen weleens anders tegen (weinig inhoud en/of slecht gestructureerd).
Het 'Over ons' deel blijkt inmiddels zodanig te zijn gewijzigd dat het mij nuttig leek dit geheel over te nemen in plaats van wat er stond, inclusief de links, dus dat heb ik gedaan.
De Facebookpagina en de 3D rondleidingen (wat een mooi concept!) heb ik nu beschreven en gelinkt in het hoofdstuk Beeld.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen