Gorishoek

Plaats
Buurtschap
Tholen
Zeeland

gorishoek_op_actuele_kaart.jpg

Gorishoek is een buurtschap in de provincie Zeeland, gemeente Tholen. T/m 30-6-1971 gemeente Scherpenisse. De buurtschap Gorishoek ligt ZW van Scherpenisse, rond de Gorishoeksedijk, Havenweg en Hartogsweg, en grenst in het Z aan de Oosterschelde.

Gorishoek is een buurtschap in de provincie Zeeland, gemeente Tholen. T/m 30-6-1971 gemeente Scherpenisse. De buurtschap Gorishoek ligt ZW van Scherpenisse, rond de Gorishoeksedijk, Havenweg en Hartogsweg, en grenst in het Z aan de Oosterschelde.

Gorishoek

Terug naar boven

Status

- Gorishoek is een buurtschap in de provincie Zeeland, gemeente Tholen, in de bestuurlijke regio West-Brabant. T/m 30-6-1971 gemeente Scherpenisse.

- De buurtschap Gorishoek valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Scherpenisse.

- Op recente kaarten komt Gorishoek niet meer voor als plaatsnaam. Ten onrechte, want de huizen staan er nog altijd, dus bestaat de buurtschap en daarmee plaatsnaam ook nog altijd. De buurtschap heeft geen plaatsnaamborden en ook geen gelijknamige straatnaam, waardoor je ter plekke nergens aan kunt zien dat je de buurtschap binnenkomt. In de omgeving staat wel een richtingbord dat naar de buurtschap verwijst.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Gorishoek ligt ZW van Scherpenisse, rond de Gorishoeksedijk, Havenweg en Hartogsweg, en grenst in het Z aan de Oosterschelde.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Gorishoek 3 huizen met 13 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 15 huizen (plus een viertal campings/vakanatieparken) met ca. 40 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Bestuurlijk
Gorishoek viel vroeger onder de heerlijkheid Westkerke (tegenwoordig is dat een O gelegen buur-buurtschap).

"Veer van hier op Zuid-Beveland
De veerverbinding alhier is al meer dan zes eeuwen oud. In 1351 schenkt Graaf Willem V van Holland en Zeeland het veer van Yersekendam op Gorishoek v.v. aan twee zonen van Liesbeth, de bastaarddochter van de heer Kervinck van Reimerswaal. Het is de eerste vermelding van dit veer, dat tot 1962 in bedrijf is geweest. Vanaf dat allervroegste begin duikt het veerrecht en de ermee samenhangende betalingen met enige regelmaaat op in oude rekeningen en handschriften. Eeuwenlang is het veer een belangrijke schakel in de postverbinding tussen Zeeland en de rest van Nederland, totdat de trein via de Kreekrakdam die taak overneemt. In 1962 stopt veerman Larooij ermee, maar 25 jaar later wordt het veer weer nieuw leven ingeblazen.

Veerhuis en aanlegvoorzieningen
In 1746 verleent de ambachtsheer van Westkerke aan postmeester Jacques le Jeune te Bergen op Zoom het recht om vanaf Gorishoek een veer op te richten. Voorwaarde is dat deze op eigen kosten alle benodigde voorzieningen aanbrengt: aanlegplaats, spui, rijswerken en een veermanswoning. De opeenvolgende veerschippers nemen die woning steeds weer tegen taxatiekosten van hun voorganger over en hebben de verplichting 'het behoorlijk te onderhouden'.

In 1815 wordt het haventje te Gorishoek door een storm vernield. Er ontstaat dan enige correspondentie tussen de ambachtsheer van Westkerke en de gouverneur van Zeeland over de vraag wie het herstel moet betalen. Zo betoogt de ambachtsheer dat het haventje destijds door de postmeesters is bekostigd en dat 'de passage buiten de post gering is'. Uiteindelijk neemt in 1825 de provincie Zeeland de zorg voor het posthaventje en de veerdam op zich. Bij Koninklijk Besluit van 27 mei 1876 worden de veervoorzieningen alhier door het Rijk in beheer en onderhoud genomen. Dat duurt tot 1925. In dat jaar wordt, vanuit rijksoogpunt, het veer opgeheven en het posthaventje en de bijbehorende werken verlaten. De veerman mag er dan weer zelf voor zorgen..." (bron en voor nadere informatie zie de pagina over de geschiedenis van deze veerverbinding, door Jan Griep te Katwijk aan Zee)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

Appartementen bij Brasserie De Zeester
Brasserie De Zeester in Gorishoek is doende met de realisatie van een nieuw complex op haar locatie. Bijzonder is dat daarbij een 'vuurtoren' wordt gerealiseerd, genaamd Het Baken (met daarin appartementen), als herinnering aan het verleden: vroeger was hier ook een vuurtoren, voor het scheepvaartverkeer van en naar de stad Tholen. De gemeente Tholen wil op dit complex permanente bewoning toestaan. De PvdA-fractie van de provincie Zeeland vindt dat geen goed plan; wonen doe je in een stad of dorp, maar niet op een vakantiepark, zo stelt zij. Dat zou afbreuk doen aan de recreatieve aard van de locatie. Ook de provincie wil permanente bewoning op die plek tegenhouden. Volgens Gedeputeerde Staten ligt het complex niet binnen bebouwd gebied, staat het project niet in de gemaakte woningafspraken en is er geen sprake van een kleinschalig bouwplan.

De Bredase ontwikkelaar Sprangers zag er daaom geen heil meer in - de verkoop van de appartementen kwam volgens Sprangers niet op gang omdat permanente bewoning niet mogelijk was - en liet in 2019 weten met het project te stoppen. Bouwbedrijf De Nijs-Soffers is in dit gat gesprongen en heeft het project in 2020 overgenomen. Directeur Luc de Nijs: "Wij geloven in dit supermooie project. De vergunning van zeven jaar geleden hebben we overgenomen. Er verandert eigenlijk niets aan." Dat betekent dat het verouderde pand van brasserie De Zeester gesloopt wordt en het bedrijf een nieuwe plaats krijgt in het complex. Daarnaast komen er 13 appartementen en een duikschool. Als alles volgens plan is verlopen is het project medio 2021 gereedgekomen.

Nieuw vakantiepark Wulpdal
Het nieuwe vakantiepark Wulpdal - genoemd naar een gelijknamige hoeve ter plekke - bij Gorishoek, wordt opgezet als een historisch stadje met straten en pleinen. Het is de bedoeling dat er zo'n 150 vakantiewoningen komen. Wulpdal zal worden vormgegeven naar het idee van Esonstad aan het Lauwersmeer in Friesland. Dat park, onderdeel van Landal GreenParks, is opgezet als een historisch stadje met aan elkaar gebouwde woningen aan straten en pleinen. De bouw van vakantiepark Wulpdal is medio 2021 gestart en zal in fasen gedurende enkele jaren worden voltooid.

In de Milieueffectrapportage (MER) voor het vakantiepark, die moet aantonen wat de effecten van het park op natuur en milieu zijn, is ook de uitbreiding van vakantiepark De Pluimpot meteen meegenomen. Die camping ligt pal naast de locatie waar Wulpdal komt. Het gebied gaat de komende jaren sowieso flink op de schop, want als het aan de gemeente ligt komt er ook nog een jachthaven bij Gorishoek. En aan de noordkant van het gebied, in de Geertruidapolder, komt een nieuwe woonwijk voor Sint-Maartensdijk.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

Fiets- en voetveer
Na enkele jaren uit de vaart te zijn geweest, is het fiets- en voetveer tussen Yerseke en Gorishoek in 2013 overgenomen door Erica en Hans Voorthuyzen, met de ms. Sunbear, in 2018 opgevolgd door de Frisia2 van Frisia Rondvaarten. Dat is een opsteker voor het fietstoerisme op Zuid-Beveland en Tholen, want in seizoen 2013 maakten gelijk al 3325 mensen gebruik van de veerdienst. Dat is bijna een vertienvoudiging ten opzichte van 2012. Toen waren er namelijk maar 385 (volwassen) passagiers. Een van de redenen van de forse toename in het aantal passagiers is de uitbreiding van de vaarroute naar Wemeldinge. Het pontje vaart overigens alleen in de maanden juli en augustus.

Duikstekken
- Gorishoek de Punt is een van de weinige duikstekken in Zeeland waar je tot op grote diepte veel leven kunt zien. Oesters, overwoekerd met baksteenanemoontjes, kleuren de wand oranje tot een diepte van 45 meter. Je kunt op een bijzondere duikervaring rekenen. Het duiken vereist wel de nodige ervaring! De duiklocatie wordt ook wel De Zeester genoemd, naar het nabijgelegen restaurant. Lees wel de waarschuwingen, dat de stroming verradelijk kan zijn en dat je moet opletten niet in de vaargeul terecht te komen. Een bijzonderheid van deze duiklocatie is ook dat je er één of meer scheepswrakken in de Oosterschelde kunt bekijken.

- Gorishoek de Blokken is een populaire duikplaats die de nodige ervaring vereist. Je duikt in een landschap van enorme veenblokken die volledig begroeid zijn met zeeanjelieren en oranjekleurige baksteenanemoontjes. Prachtig en imponerend. Een bootduik hier is een goed alternatief voor de lange wandeling door de Slikken van Dortsman om de duikplaats te bereiken.

Reacties

(4)

mbt wel of niet een buurtschap. Er staan aan de Gorishoeksedijk nog zeker 6 gebouwen van voor 1900 en twee van voor 1930. Wellicht kan je een deel van de Hartogsweg en Havenweg ook meerekenen daar staan ook nog 3 gebouwen van voor 1900. Tzt ga ik weleens een kijkje nemen.

Dank voor de tip Hans! Als ik nog eens op de kaarten kijk, kunnen we, mede omdat de camping op de hoek van de Gorishoeksedijk en de Hartogsweg Gorishoek heet, de bebouwing daaromheen aan de Hartogsweg en de Havenweg ook nog wel redelijkerwijs tot de buurtschap rekenen. Samen met jouw toelichting is het dan zonder meer nog altijd een buurtschap. Ik heb de tekst onder Status aangepast.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Voor mij de belangrijkste informatie, staat er een bord?

Helaas niet. Dat heb ik nu hierboven vermeld onder Status.

Reactie toevoegen