Terug naar boven

Status

- 't Harde is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Veluwe, gemeente Elburg. T/m 1973 grotendeels gemeente Doornspijk, deels gemeente Oldebroek (de gemeentegrens liep op enige afstand O langs de Eperweg). Bij de gemeentelijke herindeling van 1974, waarbij de uitgestrekte gemeente Doornspijk is opgeheven en over verschillende omliggende gemeenten is verdeeld, is het dorp middels een grenscorrectie geheel onder de gemeente Elburg komen te vallen.

- Onder het dorp 't Harde valt ook de buurtschap Aperloo.

Terug naar boven

Naam

Inwoners
Een inwoner van dit dorp is een Hardenees.

Oudere vermeldingen
1899 De Harde, 1936 Harde.

Naamsverklaring
De plaatsnaam is rond 1900 ontstaan. Als betekenis wordt 'harde zandgrond' aangenomen, een plek met vastere bodem dan de omgeving. Het voorzetsel op, dat in combinatie met de naam optreedt, ondersteunt dit.(1)

"Dat deze plaatsnaam is afgeleid van de harde ondergrond, wordt ingegeven door meerdere beschrijvingen uit de geschiedenis. Zo is bekend dat de Bovenweg van Nunspeet via 't Harde richting Wezep-Zwolle een Romeinse weg is geweest. Bij het deels uitgraven van de grond kwam men in deze omgeving terecht op harde ondergrond.

Verder is bekend dat de oude route van Elburg naar Epe vroeger voerde langs een modderweg. Bij 't Harde kwamen de reizigers ineens op een hoger en veel beter tracé van zand en keileem. De hardere toestand van de bodem kan tot de plaatsnaam hebben geleid.

Een derde aanleiding is de wetenschap dat eertijds op de route van Harderwijk naar de IJssel, gekenmerkt door mulle karresporen op de grens van stuifduin en moerasland langs de latere Zuiderzee, een gedeelte bekendheid genoot omdat de bodem er vanwege een onderliggende oerlaag erg stevig was. Dat was in de nabijheid van 't Harde.

Apostrof. K. ter Laan en zijn medewerkers die in 1942 het Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland voltooiden, spraken van 'De Harde: de buurt onder Oldebroek, ten zuidoosten van Elburg, deels onder Doornspijk'. Overigens heette Oldebroek volgens Ter Laan vroeger Hollanderbroek 'vanwege een kolonie Hollanders die er zich in de 12e eeuw vestigden om land in te polderen'. De Harde telde volgens Ter Laan destijds een 100-tal inwoners.

De Harde, 't Harde of gewoon maar Harde? Van dit laatste rept het Woordenboek Noord- en Zuid-Nederlandse Plaatsnamen uit 1962: 'Harde, plaats met een vaste ondergrond en wel in tegenstelling tot de omgeving'. Nog even die apostrof t. Bij plaatsnamen vormt die een zeldzaamheid. Deze plaatsnaam is volkomen uniek in de wereld. Heel wat anders dan bij voorbeeld 't Zand, een andere apostrof-t-er, van welk dorp-gehucht-vlekje Ter Laan niet minder dan zeventien geografische benoemingen heeft ontdekt met als bekendste wellicht die in de provincie Noord-Holland, benoorden Schagen." (bron: boek "Op 't Harde", uitgave van oudheidkundige vereniging Arent thoe Boecop, 1997)

Terug naar boven

Ligging

't Harde ligt ZO van Elburg, ZW van Oldebroek.

Terug naar boven

Statistische gegevens

't Harde heeft ca. 2.700 huizen met ca. 6.800 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

"De kern 't Harde is in zeker opzicht een probleemgebied. Het is een stukje Nederland dat zich onttrekt aan de beantwoording van alledaagse vragen als: Wanneer en hoe is het dorp ontstaan? Hoe valt die uitzonderlijke naamgeving (met 't) te verklaren? En waarop is het begrip 'Harde' gebaseerd? Passende antwoorden zijn nauwelijks te geven maar één ding is duidelijk: zijn groei heeft het dorp te danken aan de aanleg van de spoorlijn en aan de bouw van het ASK en de Tonnetkazerne.

Het lijkt tot de nationale folklore te behoren dat elke stad, ieder dorp zich beijvert het zoveel-jarig bestaan te vieren. 't Harde kan zo'n festijn alleen houden op basis van vage vermoedens. Niemand kan zeggen wanneer het dorp precies is ontstaan. Maar het is geen kwestie van eeuwen geleden. We hebben - naar Nederlandse maatstaven gerekend - te maken met een vrij jonge dorpsgemeenschap. In historische zin moeten we de 'geboorte' in ieder geval na het jaar 1851 situeren. Dat staat als een paal boven water. In dat jaar verscheen het 'Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, bijeengebracht door A.J. van der Aa onder medewerking van eenige Vaderlandsche Geleerden'. In dat boek wordt gerept van 'Het Harde, een merkwaardige vlakte op de Veluwe, gedeeltelijk onder de gemeente Oldebroek en voor het grootste gedeelte onder de gemeente Doornspijk, buurtschap Aperloo, bij den Harixberg'.

Veldnaam. Eerst even terug naar de oudste geschiedenis. De hoge zandgronden van de Veluwe waren in de steentijd zeer dun bevolkt met jagers. Onderzoekers vinden wapens en gebruiksvoorwerpen en kunnen zogeheten hessenwegen opsporen. Uit later tijden zijn er restanten van ijzerkuilen en leemputten. Er zijn nederzettingen geweest waar mensen permanent woonden en landbouw bedreven. In buurtschap Aperloo op het zogenaamde Harde (Herta) werd een bronzen munt ('eerste grootte') van de Romeinse keizer Hadrianus gevonden. Die regeerde over ons land van 117 -138 na Chr. In oude archiefstukken en documenten van omstreeks 750 na Chr. worden buurtschappen in de omgeving van het huidige 't Harde genoemd, maar deze plaatsnaam zelf echter niet. Deze documenten vermelden verder de namen van weiden en akkers en belangrijke gebeurtenissen.

Armoe. De nederzetting Doornspijk telde in 1840 vijf gezinnen. Er was één boerderij, één school, één kerk met pastorie en het landgoed Klarenbeek bestond al. Uit 1867 dateert een tamelijk gedetailleerde kaart van Hugo Suringar te Leeuwarden van de gemeente Doornspijk: groot 7939 bunders met een inwonertal van 2900. 't Harde moet binnen genoemde gemeente hebben gelegen, maar die naam zoekt men vergeefs bij Suringar. Wel is er een station vermeld (gebouwd in 1865) vlak bij de plek waar het latere dorp is ontstaan. Dan blijkt ook een geringe uitbreiding van het aantal huizen. In 1843 waren dat er nog maar drie. Het was het bescheiden begin van een buurtschap.

Armoe was troef, zoals in heel wat van deze buurtschappen. De goede gronden waren veelal in handen van de grote boeren. Arbeiders woonden meestal op de slechte zandgrond. De sociale ongelijkheid bleef hierdoor in stand. De mensen woonden in simpele, zelfgebouwde hutten met muren van plaggen en daken van stro. Hoe de gezinnen met vaak meer dan tien kinderen sliepen, blijft een raadsel. De mannen verdienden een gering loon met het binden van bezems, met houthakken of eekschillen. Soms ook werkten ze bij de ontginning op percelen van de gemeente of van particulieren. Van enige vorm van bijstand was geen sprake. Op de schrale grond was de beoefening van landbouw onmogelijk. Met een paar geiten of schapen was men al de koning te rijk. Dagloners verdienden amper zes gulden per week. Extra zwaar werk, zoals het 'uitdragen' van omgehakte bomen, leverde een gulden meer op.

Weinig veranderingen. In de jaren dertig had 't Harde een inwonertal van 175. Er waren nog geen 40 woningen. Gemeentesecretaris Van Hulsteijn vertelde daarover in 1964: 'Men zag daar nog de lage daglonershuisjes, bestaande uit een enkele kamer met bedsteden, een zogeheten opkamer en een kleine deel als stallingmogelijkheid voor een of meer geiten en hoogstens een koe. Het huisje was gedekt met stro, de muren waren vaak van heideplaggen. Als dagloner werkte men elders, zoals in Noord- of Zuid-Holland, op het Kampereiland of in Drenthe, waar men hielp bij het eekschillen.

De schrale grond van 't Harde bood nauwelijks enige opbrengst, behalve wat aardappels en wat rogge. De bevolking was zeer gesloten. Beïnvloeding van buitenaf was nagenoeg niet merkbaar. De wegen waren nagenoeg alle zandwegen, met uitzondering van een enkele grindweg, zoals de verbindingsweg Epe-Elburg.' We weten dat in 1926 het eerste dorpshuis in gebruik werd genomen. Verder veranderde er tot in de jaren veertig weinig. Toen groeide het woningbestand met enkele villa's. Het was het begin van een onstuimige groei. Enkele panden werden omgevormd tot dranklokalen. De mensen hadden blijkbaar behoefte aan gezellig samenzijn.

Sportcomplex. Eind 1963 stonden er al 670 woningen en er werden plannen ontwikkeld voor de bouw van minstens nog zo'n 600. 'Al die nieuwbouw geeft het dorp een fris en prettig aanzien', schreef een medewerker van de Zwolse Courant. Waren er tot de jaren vijftig slechts een zang-, een muziek- en een voetbalvereniging, daarna kwamen er tientallen andere bij. Zo bouwde men er ook steeds meer kerken en scholen. Een totaal andere situatie dan bijvoorbeeld in de periode dat in 't Harde de (hervormde) Elimkerk als eerste kerkgebouw verrees. Heel anders ook dan ten tijde van het eerste dorpsschooltje. Dat was allemaal verleden tijd.

Naast de Hokseberg kwam in 1957 een voor die tijd modern zwembad. In 1963 werd 't Poshuis gebouwd en in 1970 werd een sportcomplex in gebruik genomen. We hebben zelfs van 1951 tot 1954 een dierentuin gehad. Verder mag worden vermeld dat er steeds meer middenstand kwam. Het is daarentegen opvallend dat 't Harde nooit veel industriële bedrijvigheid heeft gehad. Dat is het directe gevolg van een positief ontmoedigingsbeeid van de respectievelijke gemeentebesturen van Doornspijk en Elburg. Het dorp moest een prettig woonklimaat behouden. Door de komst van 'import'- bewoners is in de loop der jaren het leefklimaat in het dorp sterk veranderd. Dit onder meer door een bredere kerkelijke en politieke diversiteit.

Oude wegen. Het is begrijpelijk dat er in het begin van de 19e eeuw nog geen behoefte was aan goede wegverbindingen met andere dorpen. Wilde je richting Knobbel, dan gebruikte je de karrenwegen. Dat ontnam menigeen de lust. Wilde iemand richting Elburg, dan moest hij via de Bovenweg en de Laanzichtweg reizen, of achter de Rozenburg en Schouwenburg om. Via het bosterrein De Dellen voerde het karrenspoor naar Epe en Heerde. Soerel en Tongeren kon je via de Eper Tepel na een moeizame tocht bereiken. De oorspronkelijke Bovenweg vormde de route tussen zuid en noord. De huidige Eperweg werd in 1853 verhard aangelegd en daardoor geschikt gemaakt voor het toenemende verkeer. Twee jaar later werd de weg voorzien van een grindlaag.

Gemeentelijke herindeling. Van oudsher lag 't Harde op het grondgebied van twee gemeenten: Doornspijk en Oldebroek. De Epergrintweg vormde globaal de grens. Anno 1997 is dit nog merkbaar. Er zijn twee Rabobanken in het dorp en er wordt gesproken van 'Oldebroeker nieuwbouw'. In 1959 ging het gerucht dat de gemeente Doornspijk zou worden opgeheven. Het Oldebroeker deel van 't Harde kwam daarmee bij de nieuwe gemeente Elburg. Ook Oostendorp en de Hoge Enk zouden er in de naaste toekomst aan moeten geloven. Deze geruchten lieten de Doornspijkers niet onberoerd. In de Elburger Courant verschenen woedende reacties van de inwoners van de betreffende dorpen.

Een jaar later verscheen een voorlopig plan van de provincie Gelderland tot herindeling van de Noordwest Veluwe. Niet alleen de bevolking voelde niets voor dit plan, maar ook het college van B. en W. was niet erg enthousiast. Er kwam een actiecomité. De strijd van de bevolking had succes. In 1964 trok de provincie het plan tot de gemeentelijke herindeling in. Burgemeester Pos adviseerde echter niet al te optimistisch te zijn. Volgens hem was het gevaar nog niet geweken. Na twee maanden volgde inderdaad een nieuw plan. Oostendorp zou bij Elburg worden gevoegd. Maar ook dit was niet het laatste plan; nog drie volgden er. Burgemeester mr. E.J.F. Westerhuis probeerde de zaak tien jaar uit te stellen. Deze rust werd hem niet gegund. In 1970 stelde de minister van Binnenlandse Zaken, mr. W.J. Geertsema, voor dat beide gemeenten zelf een plan zouden opstellen. In datzelfde jaar nog besloten de colleges van B. en W. van Elburg en Doornspijk samen door te gaan.

De naamgeving van de nieuw te vormen gemeente bleek toen nog een probleem te zijn. De keuze viel aanvankelijk op de naam Doornspijk. Dit leidde echter tot heftige protesten van de kant van Elburg. Geertsema bemoeide zich ermee en de naam Elburg kreeg uiteindelijk de voorkeur. Maar de problemen waren nog niet opgelost. Waar zouden de grenzen moeten komen? Daarop waagden Nunspeet en Oldebroek zich in de strijd. Uiteindelijk werd het pleit beslecht in het voordeel van de nieuwe gemeente Elburg. Op 26 maart 1974 nam de Tweede Kamer het door minister Geertsema ingediende wetsvoorstel aan. 't Harde werd een onderdeel van de gemeente Elburg." (bron: boek "Op 't Harde", uitgave van oudheidkundige vereniging Arent thoe Boecop, 1997)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Wat is de ziel van 't Harde? Met deze vraag sloot onze vorige burgemeester Frans de Lange zijn speech af die hij hield bij een van de dorpsavonden op ons dorp. Voor het Dorpscomité reden om de handschoen op te pakken om het initiatief te nemen om te komen tot een Dorpsplan. Het startsein voor dit Dorpsplan is op 26 november 2015 gegeven, door het samenstellen van een werkgroep. Vervolgens is een groep van ruim 20 enthousiaste inwoners onder het motto 't Harde Vooruit aan de slag gegaan en hebben het proces vorm en inhoud gegeven met als doel te komen tot een dorpsplan. Wat is een dorpsplan eigenlijk? Een plan opgesteld vanuit een breed gedragen visie over de toekomst van ons dorp. Een visie waarin richting wordt gegeven aan hoe het dorp en de omgeving er de komende jaren uit zouden moeten zien. Een plan waarin staat wat Hardenezen willen behouden en versterken, hoe Hardenezen willen wonen en werken, recreëren en ontspannen.

Als input voor het plan zijn er dorpsavonden geweest, zijn diverse inwoners geïnterviewd aan de hand van een vragenlijst en is volop gebruik gemaakt van de mogelijkheden van social media. In het Dorpsplan staan onder andere een samenvatting van de kenmerken en kwaliteiten van het dorp, een toekomstvisie voor het dorp en buitengebied, voorgestelde initiatieven en een prioriteitsplanning. Kortom: waar willen we naar toe met ons mooie dorp. Hoe ziet ons dorp er uit over 5 tot 10 jaar, wat is onze visie op de toekomst? Dit dorpsplan ligt nu voor u. Zijn wij er in geslaagd om de ziel van 't Harde te ontdekken? Wij denken van wel! Wij hopen dat de inwoners zich in dit plan herkennen en het zullen omarmen en ons zullen steunen bij de verdere uitvoering van het plan. Met dit dorpsplan leveren wij input voor de Omgevingsvisie van de gemeente Elburg, die in het kader van de nieuwe Omgevingswet (2020) moet worden vastgesteld. Ons dorpsplan staat dan ook niet op zichzelf, maar kan als leidraad worden gezien voor de gemeentelijke aanzet voor wat betreft de omgevingsvisie. Hoe het dorpsplan tot stand is gekomen is een mooi voorbeeld van burgerparticipatie, een belangrijk onderdeel uit de omgevingsvisie.

De vijf door de gemeente Elburg geformuleerde hoofdthema’s vanuit de omgevingsvisie komen allemaal terug in ons dorpsplan. Deze thema’s zijn: 1. we hebben en houden leefbare kernen met een actieve samenleving; 2. we bewaren de herkenbare omgevingskwaliteit en –identiteit voor de toekomst; 3. in de hele gemeente hebben we een vitaal economisch klimaat; 4. we wonen, werken en leven duurzaam, energieneutraal en klimaatbestendig; 5. onze kernen en voorzieningen zijn en blijven bereikbaar, nabij en toegankelijk. De hieruit voortkomende uitgangspunten en voorstellen vindt u terug in hoofdstuk 5 bij onze thema’s, waarin wij ze benoemen onder de kopjes “wat willen we behouden” en “wat willen we bereiken”. Wij gaan graag met de gemeente Elburg in gesprek om als pilot te fungeren om de Omgevingsvisie van de gemeente Elburg en het Dorpsplan 't Harde met elkaar te verbinden." Aldus de inleiding van het in 2017 verschenen Dorpsplan.

- Ruim 4 jaar na de brand in het winkelcentrum in 't Harde is in 2012 een begin gemaakt met de bouw van een nieuw centrum. Bij een grote brand in oktober 2007 gingen 4 winkels verloren. Over de plannen voor een nieuw winkelcentrum was de afgelopen jaren veel discussie. Als alles volgens plan is verlopen, is het vernieuwde centrumgebied medio 2017 gereedgekomen.

- In 1962 krijgt het dorp een RK kerk, genaamd De Goede Herder, op Hertog Willemweg 1. In 2006 is de kerk wegens teruggelopen kerkbezoek aan de eredienst onttrokken. In 2011 is de kerk gesloopt.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- 't Harde heeft 26 rijksmonumenten.

- 't Harde heeft 7 gemeentelijke monumenten.

- Legerplaats bij Oldebroek heeft 4 gemeentelijke monumenten.

- De huidige Hervormde kerk Elim (Eperweg 35) dateert uit 1959 en valt onder de Hervormde Gemeente Elim. De voorganger uit 1921 op dezelfde locatie is sindsdien in gebruik als verenigingsgebouw.

- Gereformeerde (PKN) Maranathakerk (Bovendwarsweg 2c) uit 1957.

- Gereformeerde Kerk vrijgemaakt De Schuilhof (Blerckweg 10) dateert oorspronkelijk uit 1967. In 1983 en 2002 is de kerk verbouwd en uitgebreid.

- "Het Korps Rijdende Artillerie (KRA, in de volksmond vaak 'de Gele Rijders' genoemd) is het oudste onderdeel van de Koninklijke Landmacht. Al in 1879 zijn officieren van het Korps begonnen voorwerpen en documenten te verzamelen die representatief werden geacht voor het uitbeelden van de geschiedenis van het KRA. In Museum Korps Rijdende Artillerie in 't Harde (Legerplaats bij Oldebroek, Eperweg 149, gebouw 79) wordt een beeld geschetst van de roemrijke geschiedenis van het Korps met historische documenten en boekwerken, schilderijen, oude handvuurwapens, militaire attributen en gebruiksvoorwerpen en voorbeelden van vroegere uniformen. Het museum is op woensdagmiddagen geopend van 13.00-17.00 uur. Laatste rondleiding start om 15.59 uur. Toegang: Gratis. Op afspraak zijn voor groepen andere bezoektijden mogelijk (kosten € 30 tot € 50, afhankelijk van de grootte van de groep)."

- Het Nederlands Artillerie Museum is gelegen op de top van de 'Knobbel' (60 meter hoog), waar bij helder weer een schitterend panorama wordt geboden over het heidelandschap van de Noord-Veluwe. Eind 19e eeuw is de Oldebroekse Heide door het rijk aangekocht en ingericht voor schietoefeningen met kanonnen. De gebouwen zijn gelegen in een park in Engelse landschapstijl en aangemerkt als rijksmonument. Ze maken deel uit van de Legerplaats bij Oldebroek die, net zoals het Artillerie Schietkamp, dateert uit 1875.

- NNW van het dorp, aan de weg Schouwenburg, W van de Eperweg, ligt Huis Schouwenburg. Deze 17e-eeuwse buitenplaats is in zijn lange geschiedenis al vele malen verbouwd. De laatste ingrijpende restauratie is in 2012 voltooid. Sinds 2010 wordt de buitenplaats particulier bewoond. Niet opengesteld voor bezichtiging. Enkele malen per jaar kan het huis wel worden bezocht in het kader van kleinschalige evenementen. Het bijbehorende landgoed wordt beheerd door Stichting Geldersch Landschap & Kasteelen. Het landgoed viel, evenals het naastgelegen landgoed Zwaluwenburg, t/m 1973 onder de gemeente Oldebroek. Het was een uiterste westelijke uithoek van deze gemeente. Bij de gemeentelijke herindeling van 1974, waarbij de gemeente Doornspijk is opgeheven, zijn beide landgoederen door een grenscorrectie toegewezen aan de gemeente Elburg, en onder het dorpsgebied van 't Harde gebracht.

- Gevelstenen in 't Harde.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Oranjevereniging 't Harde organiseert o.a. Koningsdag en de Sinterklaasintocht.

- De supportersvereniging van SV 't Harde organiseert jaarlijks op Hemelvaartsdag een grote Vlooienmarkt op het sportpark. Ruim 400 handelaren uit het hele land komen jaarlijks naar het dorp om hun waren aan de man te brengen. Voor de kinderen zijn er diverse kermisattracties waar de kleinsten zich prima kunnen vermaken. Ook de inwendige mens wordt niet vergeten. Zo zijn er verschillende kramen waar je een lekker tussendoortje kunt halen. Ook de schitterende kantine is de hele dag geopend, waar je even lekker kunt uitrusten onder het genot van een kopje koffie of thee.

- Tieneravonden (12 t/m 15 jaar, weekend in augustus).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

Zwaluwenburg
Inwoners van 't Harde kennen landgoed Zwaluwenburg wel. Op zaterdagochtend komen ze hier om de hond uit te laten, te mountainbiken of om kloot te schieten. Boswachter Roy Mes van Geldersch Landschap en Kasteelen vindt dat het landgoed meer bekendheid verdient. “Hier zie je de overgang tussen de oevers van de Zuiderzee en de droge gronden die typerend zijn voor de Veluwe.” René Arendsen van het platform Ridders van Gelre maakte daarom in februari 2022 deze podcast met boswachter Roy tijdens een wandeling over landgoed Zwaluwenburg.

A. Vogel Tuinen
Verscholen in de bossen van Landgoed Zwaluwenburg in 't Harde liggen de A. Vogel Tuinen met talloze geneeskrachtige kruiden en planten. Deze ‘Gezondste plek van Nederland’ heeft alles in huis voor een gezond en gezellig dagje uit. De A. Vogel Tuinen zijn gratis te bezoeken, dagelijks geopend tussen zonsopgang en zonsondergang.

Zwembad
"Openluchtzwembad de Hokseberg is spetterpret met het hele gezin! Zwembad de Hokseberg is het leukste openluchtzwembad van de Veluwe. Het zwembad is goed bereikbaar en ligt in 't Harde, nabij Wezep, Nunspeet en Elburg. Bij ons kun je rustig baantjes trekken in het grote bad, maar Zwembad de Hokseberg biedt ook veel ruimte voor vrij gespetter. Er zijn twee spannende glijbanen, diverse waterornamenten en twee grote ligweides met speeltoestellen. De Hokseberg trekt al meer dan 60 jaar bezoekers van alle leeftijden, die voor recreatieve doeleinden, instructiezwemmen of in verenigingsverband gebruik maken van het zwembad. Zwembad De Hokseberg kwam in 1958 tot stand met financiële hulp van het Ministerie van Oorlog. Het ontwerp was destijds van de Nederlandsche Heidemaatschappij en gold als het mooiste van Nederland. Militairen hebben de grond nog uitgegraven voor de bassins. Zwembad De Hokseberg krijgt structurele ondersteuning vanuit de gemeente Elburg. Deze wordt beheerd via een stichting die verantwoordelijk is voor het onderhoud en de exploitatie van het zwembad. Met alle verbeteringen lukt het ieder jaar steeds beter om minder afhankelijk te worden van de subsidie van de gemeente.

Het zwembad was in het begin zes dagen per week geopend. Op zondag was het dicht. Spijtig voor de militairen van 't Harde, want dienstplichtigen en beroepsmilitairen hadden vaak alleen in het weekend vrije tijd. In de jaren vijftig leidde dit nog nauwelijks tot wanklanken. Pas vanaf 1970 kwamen er acties voor de zondagopenstelling. Vooral militairen zouden graag deze extra openstelling zien. Het zwembad werd meermaals gekraakt door actievoerders. Pas vanaf 1976 was zondagsopenstelling officieel in enkele weekenden toegestaan. De militairen maakten er toen overigens al veel minder gebruik van, omdat zij toen vaak in de weekenden naar huis konden. Om ook bezoekers met een godsdienstige achtergrond van dienst te zijn is er ook een 6-daags abonnement dat niet op zondag geldig is."

Schaatsen
Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je schaatsen op de ijsbaan van IJsvereniging 't Harde.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving 't Harde, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Met de afgebeelde, aan Huis Schouwenburg 'post Elburg' gerichte kaart zijn drie bijzonderheden aan de hand. 1) Het onder Bezienswaardigheden beschreven landgoed en Huis Schouwenburg viel tot de gemeentelijke herindeling van 1974 in deze omgeving onder de gemeente Oldebroek (in 1974 kwam het landgoed onder de gemeente Elburg, kern 't Harde te vallen). De aanduiding 'post Elburg' gaf echter aan dat de post voor het landhuis werd bezorgd vanuit het postkantoor van - het zo te zien nauwelijks dichterbij gelegen - Elburg. 2) Veel wegen in het buitengebied kregen pas na de Tweede Wereldoorlog straatnamen. Veel kernen waren nog zo klein dat de postbode iedereen in het dorp nog kende en een huisadres nog niet nodig was. Alleen de aanduiding 'Schouwenburg, post Elburg' was voor de postbode dus al genoeg.

3) En ook de postzegels zijn bijzonder in relatie tot de datering. Deze zegels zijn tijdens de bezetting in opdracht van de Nederlandse regering in Londen aangemaakt en bij beschikking van het Ministerie van Buitenlandse Zaken d.d. 1 mei 1944 in gebruik gesteld voor de Nederlandse koopvaardijschepen. Na de bevrijding van de zuidelijke provincies zijn ze in januari 1945 ook daar verkrijgbaar gesteld. Pas vanaf 1 april 1946 werden de postzegels, die bekend staan als 'bevrijdingszegels', in het gehele land verkocht. De serie symboliseert de bijdrage van Nederland aan de geallieerde strijdkrachten in de Tweede Wereldoorlog. Een relatie van dhr. Van Lijnden van Huis Schouwenburg in destijs nog Oldebroek had deze zegels voor hem meegenomen uit Limburg, omdat ze in Oldebroek dus nog niet verkrijgbaar waren. Hij stuurt op 27 april 1945, nog voor de bevrijding dus (dat was in dit deel van Nederland immers pas op 5 mei), vanuit Elburg een kaart aan zijn dochter op Huis Schouwenburg, met de mededeling dat dit de eerste vanuit Oldebroek verstuurde bevrijdingszegels zijn. Zie ook de tekst op de kaart.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over 't Harde (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Nieuws:- Nieuws uit 't Harde.

- MFC: - In 1928 komt er een eerste, bescheiden en voornamelijk houten buurthuis op een terrein aan de Elburg-Epergrintweg (waar de huidige Rabobank gevestigd is). De bouw van Legerplaats 't Harde, begin jaren vijftig, leidt tot een aanzienlijke uitbreiding van het inwonertal én tot de oprichting van nieuwe verenigingen en uitbreiding van bestaande verenigingen. Het buurthuis wordt daarom veel te klein. Er komt daarom een nieuw dorpshuis, in 1967, genaamd 't Poshuis, naar de toenmalige burgemeester van Doornspijk, waar het dorp toen nog onder viel. Toenmalig Commissaris der Koningin in Gelderland mr. H.W. Bloemers meldde bij de feestelijke opening dat het op dat moment het grootste en best geoutilleerde dorpshuis van de provincie was. In 1974 wordt aan de Blerckweg tevens sporthal De Beemd gerealiseerd. In 2008 zijn beide panden afgebroken en is op die plekken woningbouw gerealiseerd, om het vervangende, huidige multifunctionele centrum (MFC) Aperloo te kunnen financieren.

- Onderwijs: - Basisschool De Blerck. - Basisschool Het Sterrenlicht. - Dalton Basisschool Jeanne d'Arc.

- Jeugd: - Scouting Gustaaf Adolf Groep.

- Muziek: - Muziekvereniging TOG.

- Christelijk Mannenkoor 't Harde is opgericht in 1963 en heeft ca. 90 leden.

- Sport: - Voetbalvereniging s.v. 't Harde is opgericht in 1937.

- Jeu de Boules Club.

- Badmintonclub.

- "Gymnastiekverenigingen ODI (= Ontspanning door Inspanning) 't Harde en SSS Elburg zijn in 2019 gefuseerd en gaan sindsdien verder onder de naam SSS Elburg. Met het samengaan van beide verenigingen wordt er een sterke basis gelegd voor de toekomst en kan een ieder in beide kernen blijven sporten."

- Tennisvereniging.

- "Zwem- en Poloclub De Hokseberg in 't Harde is al sinds 1960 de zwemsportvereniging van de gemeente Elburg. Wij bieden voor zowel de recreatieve zwemmer als ook voor de fanatieke sporter voldoende mogelijkheid om zich te ontplooien binnen deze tak van sport. Plezier, saamhorigheid en gezelligheid zijn daarbij de kernwaarden, want naast de prestaties is het gewoon belangrijk dat iedereen zich prettig, welkom, op zijn plaats voelt en plezier heeft in het zwemmen. De zwemclub organiseert naast de trainingen en wedstrijden verschillende activiteiten om elkaar ook op een andere manier beter te leren kennen. De zwemsport is niet alleen een leuke sport voor jongeren, ook de volwassen zwemmer is van harte welkom bij de vereniging!"

- Sjoelvereniging Ons Vermaak.

- Zorg: - Thomashuis 't Harde (Eperweg 40) is in 2015 gerealiseerd. Het is een kleinschalige woonvorm voor 9 volwassenen met een verstandelijke beperking. Zij wonen hier met begeleiding van zorgondernemers Bruin en Marijke Feijen. Het project voorziet duidelijk in een behoefte aan persoonlijke en kleinschalige zorg voor mensen met een beperking, middenin de samenleving. Het Thomashuis heeft acht ruime zit-/slaapkamers, een logeerkamer en een grote gemeenschappelijke woonkamer met open keuken. Voor de zorgondernemers is een apart gedeelte gerealiseerd waar zij zelf wonen.

- "Werkboerderij Bakersfield is er voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt of een verstandelijke beperking. Boerderij Bakersfield is: lekker buiten zijn, kalfjes melk geven, hooi brok en water voeren, hout zagen, stallen schoonmaken, onderhouden van de moestuin, houtbewerking. Werkboerderij Bakersfield is een werklocatie van Careander en een buitenlocatie van DAC Shalom in 't Harde."

- Welzijn: - "Woon je zelfstandig in 't Harde en ben je op zoek naar ontmoeting, ontspanning, gezelligheid en een luisterend oor? Wil je mensen ontmoeten en samen leuke activiteiten doen? WZU Veluwe organiseert samen met stichting WIEL activiteiten in wijkontmoetingscentrum Jeanne d’Arc. In een gezellige omgeving waar een ieder zich welkom voelt om onder het genot van koffie of thee elkaar te ontmoeten en eventueel mee te doen met activiteiten of gezamenlijke maaltijden die worden georganiseerd. De ene keer een diavoorstelling, de andere keer samen biljarten of sjoelen. Zowel cliënten als belangstellenden die graag andere mensen ontmoeten, zijn van harte welkom."

- Openbaar vervoer: - 't Harde heeft een NS-station.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)