Status

- Wateringen is een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de streek Delfland, gemeente Westland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2003. Onder de gemeente viel naast het gelijknamige dorp ook het dorp Kwintsheul.

- In 1994 heeft de gemeente Wateringen door een grenscorrectie een stuk grondgebied afgestaan aan de gemeente Den Haag, die hier de Vinexwijk Wateringse Veld heeft gerealiseerd.

- Wapen van de voormalige gemeente Wateringen.

Naam

Inwoners
Een inwoner van dit dorp is een Wateringer.

In het dialect
Wateringe.

Oudere vermeldingen
1258 Wateringhen, 1260 kopie Gherardus miles de Wateringhe, 1261 kopie 1315 Wateringe, 1266 kopie Gerardus de Weteringhe, 1280-1287 Gherarde vander wateringhen, 1282 Wateringe, 1351-1356 Wateringhe, 1494 Wateringhen.

Naamsverklaring
Betekent het Middelnederlandse wateringe = wetering 'waterloop voor de afwatering van een bepaald gebied'.(1)

Ligging

Het dorp Wateringen ligt ZW van de Haagse Vinex-wijk Wateringse Veld en het dorp Rijswijk, Z en ZW van de stad Den Haag, ZO van het 'dorp in de stad' Loosduinen, O van de dorpen Poeldijk en Monster, NO van de dorpen Kwintsheul en Honselersdijk, NNO van het dorp De Lier, N van het dorp 't Woudt, NNW van het dorp Schipluiden en NW van de A4, het dorp Den Hoorn en de stad Delft.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Wateringen 181 huizen met 1.589 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 138/1.260 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Noordweg 12/83, Kwintsheul (Z deel) 12/104 en De Zwet 19/142. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 6.500 huizen met ca. 16.000 inwoners.

Geschiedenis

- Geschiedenis openbaarvervoerbedrijf VIOS Wateringen.

Heemkunde
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze voormalige gemeente, kun je terecht bij Historische Vereniging Wateringen-Kwintsheul, "die zich onder meer ten doel stelt: het bevorderen van de kennis van en de interesse in de geschiedenis van de genoemde kernen met het daarbij behorende landschap. Het thuishonk van de vereniging is de kaaskelder in het historische pand de Hofboerderij (Hoflaan 1). In de kaaskelder is een bibliotheek aanwezig. In de bibliotheek zijn publicaties opgenomen die op de een of andere manier iets met de genoemde kernen te maken hebben. Er is ook een foto- en dia-archief en een kaarten- en tekeningenverzameling . Daarnaast is er ook nog een uitgebreid knipselarchief. Alle leden ontvangen ons kwartaalbericht, dat steeds een gevarieerde inhoud heeft." De vereniging houdt iedere 1e zaterdag van de maand in de kaaskelder van de Hofboerderij van 13.30-16.30 uur een informatiemiddag.

Recente ontwikkelingen

Juliahof
Juliahof is een woningbouwproject gelegen tussen de Noordweg, de Julialaan en de Kwaklaan in Wateringen. Aan de oostkant grenst het gebied direct aan de Haagse wijk Wateringse Veld, aan de zuidkant ligt de St. Jan de Doper kerk. In Juliahof worden 450 woningen gebouwd, binnen drie deelgebieden, waarvan 15% in de sociale huursector en 15% sociale koopwoningen. De overige 70% betreft koopwoningen in de vrije sector. De wijk Juliahof is zo centraal gelegen dat alle maatschappelijke voorzieningen, winkels, scholen en openbaar vervoer etc. goed bereikbaar zijn. Momenteel is de laatste fase van Juliahof: Julia's Eiland in aanbouw.

Tuin van der Lely
In 2016 is een raadsbesluit genomen over de ontwikkeling van circa 150 woningen langs de Poeldijkseweg. In de volksmond staat dit gebied bekend als ‘Tuin van der Lely’. Dit gebied maakt onderdeel uit van een groter gebied, namelijk het Transformatiegebied Wateringen (het gebied tussen de Ambachtsweg, Poeldijkseweg en de Erasmusweg). Aanvankelijk was het de bedoeling om alleen het gebied ‘Tuin van der Lely’ te ontwikkelen, maar om een samenhangende (woon)wijk te kunnen realiseren is het belangrijk eerst een visie op te stellen voor het totale gebied. Het totale gebied is circa 20 hectare groot, waarbij de gemeente eigenaar is van 5,5 hectare. De overige gronden zijn in eigendom van verschillende ontwikkelende partijen, o.a. Weboma, woningcorporatie Staedion en BPD Ontwikkeling. In een gebiedsvisie wordt de hoofdstructuur vastgelegd, dat houdt in dat wordt aangegeven waar wegen, groen, water en bebouwing komt. De gebiedsvisie wordt opgesteld in samenwerking met de direct betrokkenen en belanghebbenden. Daarom is er een klankbordgroep opgericht. De klankbordgroep bestaat uit omwonenden, toekomstige bewoners, eigenaren van de omliggende bedrijven, enz.

Bezienswaardigheden

Rijksmonumenten
- Wateringen heeft 13 rijksmonumenten.

Gemeentelijke monumenten
- Wateringen heeft 12 gemeentelijke monumenten.

RK Johannes de Doperkerk
De Johannes de Doperparochie te Wateringen dateert van 1250 en is gesticht vanuit Naaldwijk. In 1572 werd de kerk de Gereformeerde (= Hervormde) kerk. In 1652 zijn er drie boerderijen waar in het geheim katholieke samenkomsten worden gehouden. In 1665 wordt een schuilkerk gebouwd, in de tuin achter de huidige kerk. In 1804 wordt een nieuwe schuurkerk gebouwd, op de plaats van de huidige kerk. Aan de weg stond de pastorie. Daarachter stond de kerk. Eind 19e eeuw werd deze schuurkerk te klein en slecht. Tussen het Vlietje en de Herenstraat werd eerst een noodkerk gebouwd, in gebruik 1900-1901. In 1901 is de huidige, neogotische Johannes de Doperkerk (Herenstraat 162) ingewijd, ontworpen door architecten A.A.J. Margry en J.M. Snickers.

RK Sint Josephkerk
Door de groei van de RK parochie tot boven de 6000 parochianen ontstaat in 1961 een tweede RK parochie: Sint Joseph. De naamgeving was een eerbetoon aan pastoor Joseph Schoots die de aanzet gegeven had tot de stichting van deze parochie. De Sint Josephkerk (Doctor Schaepmanstraat 12) dateert uit 1966 (van 1959-1966 was er een noodkerk aan de Willem III Straat). De beide RK kerken in het dorp vallen sinds 2019 onder de in dat jaar opgerichte parochie Sint Elisabeth, een parochiegemeenschap voor Wateringen en de aangrenzende Haagse nieuwbouwwijk Wateringse Veld. Deze naam is gekozen omdat zij de verbinding vormt tussen de twee geloofsgemeenschappen. Elisabeth is namelijk de (aangetrouwde) nicht van Jozef en de moeder van Johannes de Doper.

Hervormde Dorpskerk
Hervormde (PKN) Dorpskerk (Plein 5), met 13e-eeuwse toren. Het Orgelcomité stelt zich ten doel om door het organiseren van concerten en activieiten met betrekking tot het orgel een bijdrage te leveren aan de instandhouding en verbetering van het Bätz-Witte orgel van de Hervormde kerk te Wateringen. Op de website van het Orgelcomité vind je onder meer de actuele concertagenda, de geschiedenis van het orgel met de diverse aanpassingen, de werking van het orgel, foto's van het orgel en musici die een of meer concerten hebben verzorgd, en een overzicht van alle concerten en musici tot nu toe.

Gereformeerde kerk
- Gereformeerde (PKN) kerk De Lichbron (Pieter van der Plasstraat 3) uit 1962. Op zondagmiddagen is de kerk tevens in gebruik door de Volle Evangelie Maranatha Kerk (VEMK). De vorige Gereformeerde kerk (Heulweg 50) dateerde uit 1911 en is tegenwoordig een bedrijfspand. - Site De Lichtbron.

Molen
- Stellingmolen Windlust (Heulweg 8) is een korenmolen, in 1869 gebouwd ter vervanging van een eerdere wipkorenmolen op dezelfde plaats, waar al sinds 1326 een molen staat. Het verhaal gaat dat de buurman van de molenaar, een notaris, een hoog huis pal naast de molen bouwde. De molenaar bouwde daarop een nieuwe molen "en wel zo hoog, dat hij vanaf de stelling in de schoorsteen van de notaris kon plassen". In 1880 is de romp door brand verwoest en weer hersteld. In de jaren dertig is de windaandrijving uitgeschakeld en komt de molen in verval. Een dieselmotor neemt het werk van de molen over. De stelling is in 1947 afgebroken en de wieken zijn in 1952 verwijderd. In 1969 is de romp gekocht door Stichting Vrienden van de Wateringse Molen. In 1972 is de geheel gerestaureerde molen weer in gebruik genomen, met een enkel koppel stenen. De stelling is in 2008 vervangen. Onder de molen is een diervoederwinkel gevestigd, waar ook meel wordt verkocht.

Gemaal
- Gemaal Oude en Nieuw Wateringveldsche Polder (Zwethkade 1a) is in 2019 gerenoveerd. Er is onder meer een automatische krooshekreiniger geïnstalleerd, die ervoor zorgt dat het gemaal geen zware lichamelijke inzet meer vergt. Door het aanpassen van de vijzel is de opvoerhoogte vergroot en is de capaciteit bij een hoge boezemwaterstand gegarandeerd. Deze maatregelen komen de robuustheid van het watersysteem ten goede. Het gemaal kan dankzij deze ingreep weer vele jaren mee. (bron: Hoogheemraadschap van Delfland)

Evenementen en activiteiten

- Stichting Culturele Raad Wateringen-Kwintsheul heeft tot doel het bevorderen van het culturele leven in deze dorpskernen. Daartoe worden in de Hofboerderij filmavonden, concerten, exposities, lezingen en cursussen georganiseerd.

- Oranje Comité Wateringen organiseert de actiiteiten rond Koningsdag, Dodenherdenking en Bevrijdingsdag.

- "Profronde Westland (vóór 2017 Wateringse Wielerronde geheten) (begin augustus, in 2019 voor de 47e keer) is het grootste vrije wielerspektakel van Nederland. Deze dag staat geheel in het teken van de wielersport en is voor iedereen gratis toegankelijk. Nieuwelingen, amateurs en beloften staan na elkaar aan de start. Met als klap op de vuurpijl de “Prof’s” aan het begin van de avond. Tijdens dit spektakel mogen een aantal Tourvedetten natuurlijk niet ontbreken. Rondom het parcours is voor jong en ouder veel te beleven."

Natuur en recreatie

Zwembad
- Openluchtzwembad De Waterman is een van de weinige openluchtbaden in de regio Haaglanden. Het zwembad bestaat al sinds 1935 en is een begrip voor mensen uit Wateringen en omgeving. Veel vaste gasten zijn met name op het vroege zwemtijdstip in het bad te vinden om hun banen te zwemmen. Daarnaast is het bad uitermate geschikt voor gezinnen met kinderen. De Waterman beschikt over veel faciliteiten: een 25-meter wedstrijdbad; een speelbassin (met een diepteverloop van 40 cm tot circa 1,10 m.); een peuterbassin; een grote zonneweide; horeca.

Werkgroep Waterman Natuurlijk! is in 2007 opgericht naar aanleiding van de dreigende sluiting van openluchtzwembad De Waterman. Waterman Natuurlijk! stelt zichzelf primair tot doel het openluchtzwembad en de speelweide te behouden, omdat deze voorzieningen een belangrijke plaats hebben in de recreatieve voorzieningen van de kern Wateringen. Secundair doel is het realiseren van ondersteunende functies die het zwembad nog meer maatschappelijke verankering geven. De missie is door grootschalige samenwerking met initiatiefnemers, gemeente, bedrijven, instellingen, vrijwilligers en bezoekers zwembad De Waterman zelfstandig draaiend te houden. In 2013 heeft Stichting Waterman Natuurlijk! de exploitatie van het zwembad overgenomen.

Kinderboerderij
- Natuurboerderij De Waterster is een middelgrote kinderboerderij, gelegen in het Hofpark. De kinderboerderij is destijds begonnen met wat geitjes, schapen en wat pluimvee. In de loop der jaren is er veel veranderd. Er zijn veel diersoorten bijgekomen en nieuwe stallen geplaatst. Er zijn landbouwhuisdierrassen te zien, zoals een ezel, diverse soorten geiten, diverse soorten schapen, varkens en pluimvee. Natuurboerderij De Waterster is een unieke plek waar kinderen en volwassenen in contact kunnen komen met allerlei dieren. Daarnaast organiseert de kinderboerderij veel leuke en leerzame activiteiten en vormt het een ontmoetingsplek voor inwoners uit Wateringen en omgeving. De kinderboerderij is een stichting en wordt beheerd door een vaste medewerker, die wordt ondersteund door een grote groep vrijwilligers.

Winkeliers en horeca
- Informatie over en nieuws van de winkeliers en horeca in Wateringen.

Popcentrum
"Westlands popcentrum Nederland 3 (WPC3) is in 1970 opgericht als jeugdsociëteit. In 1971 is het een stichting geworden. In 1989 is WPC Nederland 3 verhuisd van het oude pand aan de Heulweg te Kwintsheul naar het huidige onderkomen aan de Lange Spruit te Wateringen. Westlands Popcentrum Nederland 3 is het enige popcentrum in het Westland. Bij ons kan muziek van meerdere genres (pop, rock, funk, indie, blues, metal) beluisterd en beoefend worden. WPC Nederland 3 stimuleert daarbij vooral artiesten en bands uit het Westland en omstreken. Onder omstreken verstaan we Rijswijk, Den Haag en Delft. Daaromheen organiseert WPC Nederland 3 ook activiteiten met een cultureel karakter, in de eerste plaats gericht op jongeren tussen de 16 en 30 jaar, maar toegankelijk voor alle geïnteresseerden. Deze extra activiteiten kunnen variëren van feesten tot workshops en van dance-nights tot kunstexposities. WPC Nederland 3 wordt draaiende gehouden door ongeveer 40 jonge vrijwilligers. Wat er de komende maanden te doen is, kun je zien in de Agenda."

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Wateringen (online te bestellen).

Links

- Lezen: - Bibliotheek Wateringen.

- Jeugd: - "Scouting Wateringen is jaarlijks in september weer klaar voor een nieuw jaar vol avontuur met heel veel activiteiten. Binnen of buiten een spel doen, knutselen of een grote toren bouwen, een kampvuur met je eigen groepje of met heel Scouting tijdens de Joris en de Draak viering. Uitstapjes of een paar dagen of week slapen in een boerderij of je zelf gebouwde tentenkamp. Spannende tochten, overdag of 's nachts, met avontuurlijke opdrachten. Of je eigen weg vinden met papieren landkaarten en een kompas (ja, dat bestaat nog echt) of modernere middelen. Op onze site kun je de belevenissen van onze Scouting volgen. Wil je de avonturen ook zélf beleven en ook nieuwe vrienden of vriendinnen maken? Kom dan gerust een paar keer vrijblijvend meedoen. Op de site kun je zien wanneer de kinderen van jouw leeftijd in Het Knooppunt zijn. Wil je de avonturen zelf organiseren en kinderen een leuke en leerzame tijd bezorgen? Ben je 17 jaar of ouder en vind je het een leuk en uitdagend idee om leiding te geven bij onze Scouting, dan ben je óók van harte welkom om langs te komen."

- Muziek: - Muziekvereniging De Phoenix in Wateringen omvat een harmonieorkest, opleidingsorkest, percussiegroep en blokfluitgroep. De opleidingen van de vereniging worden georganiseerd in samenwerking met Stichting Regionaal Muziek Onderwijs. Daarnaast heeft de vereniging een groep muziekdocenten die workshops geeft in het verenigingsgebouw en op scholen. Het harmonieorkest komt uit in de 2e divisie. Naast muziek te maken op hoog niveau geeft het orkest ook kinderconcerten. De percussiegroep verzorgt podiumoptredens en is actief als streetband. Het repertoire is zeer divers. Daarnaast verzorgen zij ieder jaar de 'stille trom' bij de Nationale Dodenherdenking op 4 mei op de Dam in Amsterdam.

- Toneel: - "Theatergroep Wateringen (TGW), opgericht in 1993, is een toneelvereniging die met veel plezier en passie mooie toneelproducties maakt. TGW speelt, onder begeleiding van ervaren regisseurs, tweemaal per jaar een theaterproductie in diverse genres en een kinderproductie. De groep bestaat uit 25 leden van jong tot oud, van spelers tot niet-spelende leden, die met veel enthousiasme voor en achter de schermen werken aan een productie. Er is ook een jeugdgroep (8-18 jaar). De kinderen spelen één keer per jaar een productie. De jeugdgroep is al vaak een springplank gebleken voor jong talent. Tal van ex-jeugdleden vonden hun weg naar de volwassengroep. Naast onze producties zijn wij op diverse andere fronten actief. Zo ondersteunen wij het Oranje Comité met onze schminkploeg op Koningsdag en werken we mee aan de 4 mei herdenking. We staan jaarlijks met een eigen bar op de Wateringse Wielerronde en we verlenen onze medewerking aan evenementen zoals Waterpop, Open Monumentendag en Kassie Bouw (het benefietevenement van de Westlandse glastuinbouw). Momenteel zijn er meer actrices dan acteurs, daarom zijn we op zoek naar mannen die het leuk vinden om toneel te spelen. Vrouwen zijn natuurlijk ook van harte welkom."

- Sport: - Hoe voetbalvereniging s.v. KMD (Klein Maar Dapper) in Wateringen aan zijn naam komt, is een mooi verhaal, dat wij hier graag citeren: "Het is 1939. Acht Wateringse jongens richten een voetbalclub op. Men had genoeg van dat los-vaste voetbal. Men wilde competitie spelen. Ten huize van de famillie Hannemaaier ontstaat voetbalvereniging De Zwaluw. In 1943 wordt op enig moment vergaderd omdat er een nieuwe voorzitter moet worden gekozen, maar ook een nieuwe clubnaam, omdat de bestaande naam ook elders in de regio al voorkomt. De vergadering vond wederom plaats bij de famillie Hannemaaijer en wel in de kas aan de Bovendijk. Het weer was slecht die dag, maar dat weerhield de bestuursleden niet om aanwezig te zijn. Ook Janus van de Wetering liet zich door het weer niet tegenhouden. Hij kwam wel als een van de laatsten aangelopen (hij had geen fiets meer). Janus was niet groot van stuk en dat ontlokte een van de de aanwezigen de woorden: Hij is ”Klein Maar Dapper” en de verenigingsnaam was geboren. Janus werd tevens de nieuwe voorzitter." De geschiedenis van KMD kun je hier lezen.

Voetbalvereniging s.v. KMD (Klein Maar Dapper) en het Ouderenfonds vinden het belangrijk om mensen gezond te laten leven en met elkaar in contact te brengen. In het geval van OldStars zijn dat 60-plussers. Voetbal is een teamsport en zorgt per definitie dus al voor meer sociale contacten. Met OldStars slaan s.v. KMD en het Nationaal Ouderenfonds de handen ineen om zestigplussers (weer) aan het voetballen te krijgen. Door samen te voetballen komen deze 60-plussers met elkaar in contact en blijven ze fitter. Het sociale element van voetbal speelt met name bij deze doelgroep een belangrijke rol. De spelregels zijn uiteraard aangepast aan de doelgroep. Deze zijn hier na te lezen. Ben je (of ken je) een 60-plusser in Wateringen of omgeving die voetbal nog steeds het leukste spelletje vindt? Wil je lekker bewegen en actief bezig zijn onder leiding van een deskundige trainer met daarna ongedwongen een hapje en drankje in de kantine? Meld je dan aan via oldstars@sv-kmd.nl.

- Welzijn: - In De Werkwinkel, een activiteitencentrum voor creatieve bezigheden in Wateringen, worden bijzondere cadeauproducten gemaakt en verkocht door cliënten met een verstandelijke beperking. De activiteiten zijn laagdrempelig en aangepast aan de mogelijkheden en wensen van de deelnemers. De cliënten maken onder andere kaarsen en kleine cadeauartikelen, zoals opgemaakte boeketjes. Ook worden er potten met kleurige motieven beschilderd en sieraden gemaakt, die aansluiten bij de actuele modetrends. In de winkel die aan dit activiteitencentrum verbonden is, worden de artikelen te koop aangeboden. Aan de presentatie wordt natuurlijk veel zorg besteed. Mensen uit de buurt komen er graag even langs voor een bijzonder cadeautje. De cliënten zijn vanzelfsprekend erg trots als hun producten verkocht worden. Ze helpen dan ook graag mee in de winkel.

- Wonen: - "Wonen Wateringen is een kleine, daadkrachtige woningcorporatie in de gemeente Westland; onderdeel van woningmarktregio Haaglanden/Midden-Holland/Rotterdam. Met ongeveer 2200 verhuureenheden vervullen we een belangrijke rol in het behoud van vitale kernen in Westland, een gemeente waar dorps wonen centraal staat. Wij zijn er als lokale corporatie vooral om mensen te helpen als zij niet zelf in hun woonbehoefte kunnen voorzien."

- Veiligheid: - Wijkagenten Wateringen en Kwintsheul.

- In gemeente Westland zijn 10 buurtpreventieverenigingen actief, waaronder Buurtpreventie Wateringen. Deze verenigingen werken samen met politie en gemeente aan de leefbaarheid en veiligheid in de Westlandse woonkernen en het buitengebied. Surveillerende buurtpreventen staan in rechtstreeks contact met de politie. Buurtpreventen hebben dezelfde bevoegdheden als andere burgers.

- Bedrijfsleven / ondernemen: - Bedrijvenvereniging InterWateringen (BVIW) is er voor ondernemers in Wateringen en Kwintsheul. BVIW heeft als doelstellingen: het organiseren van netwerkbijeenkomsten en het daardoor enthousiasmeren van ‘Business to business’; belangenbehartiging van de ondernemers. Hiervoor onderhoudt de vereniging contacten met VNO/NCW Westland-Delfland, de gemeente Westland en andere ondernemersverenigingen; het blijvend op een hoog niveau houden van de kwaliteit, veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid van de bedrijventerreinen; maatschappelijke betrokkenheid, door bijvoorbeeld een gift aan een lokaal goed doel tijdens het jaarlijkse kerstontbijt.

De vereniging telt ca. 200 leden. Het lidmaatschap betekent voor veel bedrijven betrokkenheid bij de terreinen en collega-ondernemers en daarnaast goede netwerkmogelijkheden. Veel van de bedrijven zijn gevestigd op bedrijventerreinen Zwethove, WBC - beide in Wateringen - of Wateringse Veld (op aangrenzend Haags grondgebied). Deze bedrijventerreinen zijn eind jaren negentig ontwikkeld. Vanwege de geschakelde ligging van de terreinen is sinds 2010 de Bedrijven Investerings Zone (BIZ) van kracht. De BIZ maakt het mogelijk voor de ondernemers om gezamenlijk te investeren in een schone, bereikbare, duurzame en veilige bedrijfsomgeving. In de eerste periode van de BIZ (2011-2015) is een ambitieus Plan van Aanpak uitgevoerd. Dit heeft geleid tot het instellen van parkmanagement, glasvezelaanleg en cameratoezicht. Voor de periode 2016-2020 is wederom de BIZ van kracht.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Wateringen alg. en - idem RK.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)