Status

Buinerveen is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Borger-Odoorn. T/m 1997 gemeente Borger.

Naam

In het Drents
Bunerveen of 't Meras. Een inwoner van dit dorp is een Bunervener of Merasker.

Oudere vermeldingen
1762 Bunerveen, 1840 Buinerveen of Buinermoeras.

Naamsverklaring
Betekent veen 'veengebied' behorend bij of ontgonnen vanuit Buinen'.(1)

Ligging

Buinerveen ligt O van Borger, O van Buinen, W van Nieuw-Buinen. Het dorp bestaat uit 2 lintbebouwingen: één noord-zuid, langs de Noorderstraat en Zuiderstraat, en één west-oost, langs de Buinerstraat, Hoofdstraat en Hoofdkade, in het O overgaand in het Zuiderdiep op grondgebied van buurdorp Nieuw-Buinen. Beide kernen worden in noord-zuidrichting ontsloten door de Drentse Mondenweg.

Door de inwoners en de gemeente wordt het dorp qua gemeenschap als een eenheid beschouwd samen met het W deel van het O buurdorp Nieuw-Buinen, voor zover gelegen W van de Drentse Mondenweg (N379) (ook wel Nieuw-Buinen - West genoemd, = Zuiderdiep t/m nrs. 245 en 52 en Noorderdiep t/m nrs. 45 en 134). Dit geheel wordt gezamenlijk ook wel (maar niet in brede kring) Nieuw-Buinerveen genoemd (waarvoor zie ook de foto van de Meraskikkers).

Het Zuiderdiep (de thans grotendeels gedempte waterloop tussen Buinen en Stadskanaal) heeft oorspronkelijk Zuider Hoofdvaart en later Zuider Hoofddiep geheten. En kennelijk heeft het ook nog Buinerkanaal geheten. Want in de Vlissingse Courant van 11-12-1924 (3e kolom) is sprake van een kind dat "in het Buinerkanaal te Stadskanaal te water is geraakt en verdronken". En de site Geheugen van Drenthe stelt "dat Buinerveen vroeger aan het thans goeddeels gedempte Buinerkanaal lag".

Statistische gegevens

In 1840 heeft Buinerveen 42 huizen met 205 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 180 huizen met ca. 430 inwoners. Dat betreft alleen het formele deel (d.w.z. het deel dat voor de postadressen onder dit dorp valt). Het informele deel, dat - zoals beschreven bij Ligging - voor de postadressen onder Nieuw-Buinen valt, komt daar nog bij. Dat betreft ca. 250 huizen met ca. 600 inwoners. Totaal dus ruim 400 huizen met ca. 1.000 inwoners.

Geschiedenis

Zoals de naam al suggereert, is Buinerveen een veenkolonie. Ontstaan dus ter en door afgraving van het veen, om het te verkopen als turf. Anders dan veel andere veenkoloniën echter is het dorp niet ontstaan langs een kanaal. De eerste vervening in het gebied vindt namelijk plaats vanuit Buinen, door inwoners uit dat dorp die op de zandrug O van de Hunze gaan wonen. Van daaruit wordt begonnen met de ontginning, waarbij het gebied via een weg, en niet via een kanaal wordt ontsloten. Haaks op dit oudste deel van het dorp wordt later het kanaal vanaf Nieuw-Buinen doorgetrokken. Daardoor bestaat het dorp uit twee haaks op elkaar staande straten met lintbebouwing.

De wegveenkolonie Buinerveen is eigenlijk een voortzetting van het N van het dorp gelegen randveenwegdorp Drouwenerveen, en gaat in het Z naadloos over in het gelijksoortige buurdorp Exloërveen. Het dorp breidt zich tussen 1850 en 1940 vrij sterk uit, vooral door de aanleg van het Zuiderdiep, dat in die periode vanuit Nieuw-Buinen richting Buinen wordt doorgetrokken. Hier ontstaat de voor de veenkoloniën zo karakteristieke lintbebouwing. De plaats verandert hierdoor van een ontginningsnederzetting in een boerendorp met veenkoloniale akkerbouw. Het karakter van dit dorp is wel altijd minder agrarisch geweest dan dat van Drouwenerveen. Vooral langs het Zuiderdiep woonden veel arbeiders.

Heemkunde
- "Historische Vereniging Nieuw-Buinen / Buinerveen heeft als doel om de geschiedenis van deze dorpen vast te leggen en te bewaren. Daarvoor wordt er onderzoek gedaan en worden er interviews gehouden. De vereniging beschikt over een museum in de bibliotheek in MFA Noorderbreedte. De vereniging richt zich met name op foto’s met een historische waarde en op historische documenten. De verzamelde informatie zal door de vereniging zo goed mogelijk toegankelijk worden gemaakt. Voor de leden wordt drie keer per jaar het tijdschrift “De Buuner Mond & Veen” uitgegeven. Het is een historisch tijdschrift voor het veengedeelte van de voormalige gemeente Borger.

Op de website staan verschillende foto’s zowel uit het verleden als uit de huidige tijd. Ook staan er foto’s waarvan de lokatie, waar de foto gemaakt is, niet bekend is of waarvan de personen (deels) onbekend zijn. Als u wel iets over een dergelijke foto weet dan zouden wij graag willen dat u een reactie stuurt naar een van de bestuursleden, of reageer op Facebook. Ook zijn verhalen uit het verleden welkom. Daarvoor wil er ook wel iemand bij u langs komen. Het bestuur verzoekt u ook om geen historische voorwerpen, foto’s of documenten weg te gooien. De Historische Vereniging wil ze graag komen ophalen. Wilt u er geen afstand van doen (bijv. van oude foto’s) dan wil de Historische Vereniging deze foto’s graag scannen en ze in het archief opnemen."

- In 2013 heeft Hirzo Schuurman het omvangrijke boek 'Nieuw-Buinen en Buinerveen historisch verbonden' gepubliceerd. Het boek van meer dan 700 pagina's omvat een uitgebreide documentatie over het ontstaan en de ontwikkeling van genoemde dorpen, met - dankzij uitgebreid archiefonderzoek van de auteur - veel gegevens die voorheen nog onbekend waren. Aan veel groeperingen en verenigingen wordt aandacht geschonken. Ook zijn alle boerderijen met alle vroegere en huidige bewoners er in opgenomen. De kleurrijke publicatie omvat meer dan 650 afbeeldingen met beschrijvingen. Schuurman is er in geslaagd de namen van nagenoeg alle afgebeelde personen te achterhalen. Het boek kost €40 en is zolang de voorraad strekt nog bij de auteur verkrijgbaar (via de link onder zijn naam hierboven).

Recente ontwikkelingen

Zuidonder
"Zuidonder in het landelijke Buinerveen is de ideale plek voor jouw droomhuis. Midden in het groen met de veengronden als uitzicht. Je woont hier helemaal op jezelf, maar wel in een knus buurtje waar buren elkaar kennen. "Dit is wonen in een liedje van Daniel Lohues” (Daniel Lohues is componist en zanger van de band Skik. Zijn liedje Op Fietse is verkozen tot het mooiste Drentse liedje ooit). In Zuidonder zijn verschillende ruime kavels te koop. Je ontwerpt hier zelf je huis en kiest zelf je aannemer. Niets staat je in de weg om van je volgende huis je droomhuis te maken. De kavels in Zuidonder zijn er perfect voor!

Je betreedt Zuidonder via de hoofdweg van Buinerveen. De historische lintbebouwing van het dorp gaat naadloos over in het ontwerp van Zuidonder. Deze indeling en de ruime kavels zorgen voor privacy. Het uitzicht geeft een optimaal gevoel van vrijheid. Dat er in Zuidonder alleen bestemmingsverkeer komt, is een garantie voor rust. Voor wie graag een ommetje maakt, leggen we een schelpenpad aan naar de Hoofdkade en de Zuiderstraat. Kinderen kunnen naar hartelust ravotten op straat of op de speelplek in het hart van het buurtje. Zuidonder staat voor vrijheid en saamhorigheid op een geweldige locatie omgeven door landerijen. Hier wil je wonen.

De kavels in Zuidonder zijn royaal en hebben een optimale ligging. Zo kijken bijna alle kavels in een of twee richtingen uit over het landelijke groen. Hoor je de vogels al fluiten? Je krijgt hier alle vrijheid om jouw eigen droomhuis te ontwerpen en te bouwen. Duurzaam, gelijkvloers, uitbundig of heel summier? Het is aan jou. Het aantal bouwregels is miniem. Bovendien krijgen snelle beslissers nóg meer vrijheid." Aldus de enthousiaste makelaar op de site van nieuwbouwproject Zuidonder.

Dorpskern
Al sinds ca. 2010 staat het realiseren van een dorpskern in lintdorp Buinerveen bovenaan het verlanglijstje van Plaatselijk Belang. Waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, op het snijpunt van Noorderstraat en Zuiderdiep, de twee belangrijkste wegen in het dorp. Tot heden wordt het plan steeds uitgesteld wegens gebrek aan financiële middelen. Eind 2015 geeft Ben Timmermans - eigenaar van het op een steenworp afstand van het beoogde dorpshart gevestigde aannemingsbedrijf Hoornstra BV - echter naar de gemeente aan dat hij wel kansen ziet om het plan alsnog van de grond te krijgen. Onder het motto: wat in Odoorn kan, kan hier ook: "In 2013 hebben wij in Odoorn met de gemeente en bewoners het pleinplan rond de kerk gerealiseerd. In het Dorps Ontwikkelings Plan van Odoorn was daar een bedrag van rond de miljoen euro voor begroot. Dat hebben wij tot de helft kunnen terugbrengen zonder dat het ten koste is gegaan van de kwaliteit van het plan." Het college is in overleg getreden met Timmermans om de mogelijkheden te inventariseren. (bron)

Kennelijk met succes, want de afgelopen jaren (t/m 2018) heeft het centrum van Buinerveen een metamorfose ondergaan. Er is een dorpsplein gemaakt, waarbij ook de onveilige verkeerssituatie is aangepakt. En de cultuurhistorische waterlopen zijn deels weer zichtbaar gemaakt, door het openen van de wijken en het vrijstellen van de kademuur. Dit was het laatste agendapunt uit het Dorpsontwikkelingsplan (DOP) dat Plaatselijk Belang samen met BOKD in 2006 heeft opgesteld. De uitvoering van het project is mede mogelijk gemaakt door LEADER Zuidoost-Drenthe.

Evenementen en activiteiten

- Activiteitencommissie Buinerveen.

- Het Paasvuur is een traditie die hier nog in ere wordt gehouden. Men verzamelt takken vanuit het hele dorp, maakt daar met hulp van een kraan een hele grote en hoge hoop van, de inwoners trekken daar met een fakkeloptocht heen en ontsteken met de fakkels het vuur. - Filmreportage Paasvuur 2015 gemaakt vanuit de lucht met een drone. - Fotoreportage Paasvuur 2016.

- Spelweek (eind augustus).

- "Buinerveen heeft sinds 2018 een prachtig dorpsplein. Dit is in september 2018 geopend met een openingsdag. Om de aanleg van het dorpsplein en de gezelligheid in het dorp te vieren is er sindsdien elk jaar in september het Dorpspleinfeest."

- Carbidschieten (oudjaarsdag).

- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je schaatsen op de ijsbaan in Buinerveen.

Landschap, natuur en recreatie

- Wandelroute Ommetje Buinerveen is ca. 6,6 km lang en start bij Dorpshuis De Viersprong.

- Voor wie een langere wandeling wil doen, is er de 16 km lange rondwandeling Buinen - Buinerveen. Tijdens deze wandeling kom je naast de genoemde dorpen ook langs het centrum van LOFAR, tussen laatstgenoemd dorp en Exloo, 's werelds grootste radiotelescoop. LOFAR staat voor Low Frequency Array, oftewel lage frequentie telescoop. LOFAR bestaat uit een glasvezelnetwerk dat zich uitstrekt over de Noordelijke provincies en daar buiten. Aan dat supersnelle netwerk worden voor wetenschappelijk onderzoek naar het heelal duizenden kleine antennes gekoppeld. Een supercomputer in Groningen (IBM Blue Gene) die biljoenen rekensommetjes per seconde kan uitvoeren, zorgt voor de verwerking van alle signalen uit het Heelal. De computer bootst als het ware een schotelantenne na met een diameter van 350 km. Daarmee kunnen voor het eerst beelden worden gemaakt van het ontstaan van het Heelal vlak na de Oerknal, ca. 15 miljard jaar geleden.

In het centrale gebied tussen Exloo en Buinerveen komen ruim 6000 kleine antennes te staan. In dat gebied zal op den duur ook een groot natuurgebied ontstaan. Op het netwerk worden ook andere meetinstrumenten (sensoren) voor wetenschappelijk onderzoek aangesloten. Met geofoons - een soort microfoontjes 10 meter diep in de grond - worden de diepe aardlagen bestudeerd en wordt bijvoorbeeld kennis verkregen over grote en kleine aardbevingen. Ook voor het gedetailleerd in de gaten houden van de groei van gewassen op een akker worden agro-sensoren aan het LOFAR-netwerk gekoppeld. In de toekomst zullen nog meer soorten sensoren worden aangesloten.

- Ruiterroute Buinerveen - Bronnegerveen start vanuit de eerstgenoemde plaats en is 20 km lang. Het is route 9 van de routestructuur 'Sprong over het Veen', die nog 9 andere routes omvat. Via route 10 en route 6 maak je ook daadwerkelijk de sprong over het Veen en geniet je van een variatie aan landschappen. Vanuit de Drentse bossen, de veenontginningen van de Boermarke Buinen en de veenontginningen door de compagnieën kom je in het fraai gestoffeerde landschap van Westerwolde. Zowel ‘oud’ als ‘nieuw’ staan centraal in deze route.

- Schaapskooi Buinerveen van Remco Kuiper is gespecialiseerd in fokken met het Schoonebeker Heideschaap.

- Direct N van de dorpskern, aan de Noorderstraat, ligt een ovale plas. Zoals de vorm al doet vermoeden, is dit de ijsbaan en visvijver van het dorp. De plas is begin jaren zeventig ontstaan als zandafgraving, omdat men de grond nodig had om het kanaal mee te dempen. Schaats- en Visvereniging Buinerveen en omstreken onderhoudt en exploiteert de plas. 's Zomers worden er viswedstrijden gehouden, en 's winters als het hard genoeg vriest, wordt er van alles op het ijs georganiseerd. Verder wordt de kantine ook nog gebruikt door jeugdsoos 't Hok. In 2016 is ook het kanaal Buinen-Schoonoord / Zuiderhoofddiep ter hoogte van het dorp voorzien van visplekken.

- "Het gebied Paardetangen ligt rond het Achterste Diepje, een van de bovenlopen van de Hunze, die de grens vormt tussen de dorpsgebieden van Buinen en Buinerveen. In 2020 hebben we dit deel van de Hunze hersteld. Ruimte voor water en betere waterkwaliteit. In Paardetangen hebben we 1,7 km Hunze weer kronkelend gemaakt. Hierdoor is de beek bijna een kilometer langer geworden. Daaromheen hebben we 46 hectare nieuwe natuur ingericht. Zo kan er in natte perioden 50.000 kuub water worden vastgehouden. Door de herinrichting is er meer variatie ontstaan in stroming en waterdiepte. Dat biedt kansen voor nieuwe soorten planten, vogels en vissen. De meanders en slenken zorgen er niet alleen voor dat het water langer wordt vastgehouden, maar dat het water ook wordt gefilterd, waardoor de waterkwaliteit omhoog gaat.

Samenwerking. We werken binnen dit project samen met de provincie Drenthe, de gemeente Borger-Odoorn en stichting Het Drentse Landschap. Bij dergelijke projecten betrekken we omwonenden en grondeigenaren. Samen komen we tot een plan dat uiteindelijk wordt uitgevoerd wordt. Paardetangen is onderdeel van het Hunzedal. Schakel voor schakel brengen we de Hunze weer terug naar een beekdallandschap. Samen met partners, inwoners en de gebruikers van het gebied kijken we naar een nieuwe inrichting, waarbij hoogwaardige natuur en een goed watersysteem voor de toekomst hand in hand gaan met een breed aanbod van duurzame landbouw en recreatie." (bron: Waterschap Hunze en Aa's) - Hier vind je het projectplan voor de herinrichting van het gebied Paardetangen tussen Buinen en Buinerveen. - Hier vind je de ontwerptekening van de herinrichting van het gebied Paardetangen.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Buinerveen, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- Reportage over het dorp anno 2017, als aflevering in de RTV Drenthe-serie Strunen.

- Oude foto's en ansichtkaarten van Buinerveen en Nieuw-Buinen.

Links

- Algemeen: - Site van en over Buinerveen.

- Nieuws: - De 1x per 2 maanden verschijnende Dorpskrant is via de link ook online te lezen (ook oudere nummers, vanaf jaargang 2000).

- Belangenorganisatie: - "Plaatselijk Belang Buinerveen / Nieuw-Buinen - West heeft als doel het behartigen van de algemene belangen van de inwoners en het verbeteren van de leefbaarheid. Hierbij kunt u denken aan: - het opzetten van projecten; - overleg met de gemeente; - het initiatief nemen in het opzetten van voorzieningen; - ondersteuning bieden bij het opzetten van voorzieningen. Daarnaast zetten wij ons op actieve wijze in voor de leefbaarheid in ons dorp. Verenigingen kunnen bij het opzetten en uitvoeren van plannen of projecten op onze steun rekenen."

- Dorpshuis: - "Dorpshuis De Viersprong (Hoofdstraat 1) in het centrum van Buinerveen is dé plek waar dorpsbewoners samen komen. Het Dorpshuis heeft veel mogelijkheden: een grote zaal voor feesten en partijen, vergaderzalen voor zakelijk overleg, een restaurant en catering. En ook de dorpsverenigingen voelen zich hier thuis."

- Kinderopvang: - Sanne Middeljans is in 2019 gestart met Gastouderopvang De Meraskabouters, "een gezellige en liefdevolle gastouderopvang in hartje Buinerveen. U bent van harte welkom om een kijkje bij ons te komen nemen."

- Jeugd: - Keet Feest Compleet.

- Muziek: - Muziekensemble De Meraskikkers - Viersprong is geen officiële vereniging, maar 'gewoon' een enthousiaste groep dorpsgenoten met een HaFaBra achtergrond, die sinds 2013 af en toe samen muziek maken bij dorpsactiviteiten. "Ooit gestart met 'n gezellig Kerstfeest in de grote zaal van 't dorpshuis en vervolgens niet meer gestopt. Sinterklaas, Kerst, Carnaval, Pleinfeest, Nieuwjaarsreceptie... overal zijn ze te horen. Aangekondigd, onaangekondigd, niks is te gek!"

- Zangvereniging Volkszang Buinerveen is opgericht in 1946. Hier hebben ze mooi in dichtvorm verwoord hoe het ze de afgelopen 70 jaar vergaan is.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Buinerveen. De vereniging speelt niet op heel hoog niveau, maar ze spelen wél met Plezier, Instelling en Karakter.

- Daarnaast is er ook nog voetbalvereniging v.v. BBC (Buinen Buinerveen Combinatie).

- Duurzaamheid: - "Zonnepark Buinerveen, gelegen tussen de Paardetangendijk en de provinciale weg N374, is in het najaar van 2020 in gebruik genomen. Op 40 hectare grond zijn zo’n 110.000 zonnepanelen geïnstalleerd. Bijna 14.000 huishoudens worden dankzij het zonnepark voorzien van groene stroom. Primeur in Nederland. Het Zonnepark is via een 13 kilometer lang privaat kabeltracé van 33 kilovolt verbonden met Zonnepark Stadskanaal. De gecombineerde netaansluiting voor de beide zonneweiden is vervolgens op het hoogspanningsnet aangesloten. Een gecombineerde netaansluiting van twee zonneparken is voor Nederland een primeur. Een grondige en lange voorbereiding was daarom vereist, zowel op het gebied van regelgeving als op het gebied van techniek.

Slimme oplossing. De technologie en selectie van componenten van Zonnepark Buinerveen kenmerkt zich door de grote beperkingen wat betreft Elektromagnetische Compatibiliteit (EMC)-richtlijn voor het gebied waarin het zonnepark is gerealiseerd (vermoedelijk bedoelen ze dit in verband met het Z hiervan gelegen LOFAR-antennepark?, red.). Chint Solar heeft daarom een projectspecifiek DC-filter ontwikkeld en aanvullende maatregelen genomen om binnen de gestelde EMC-limieten voor het project te blijven. De complexe en op maat gemaakte EMC-emissiebeperkingsoplossing is eerst in een extern laboratorium en vervolgens op locatie getest. De zonneweide - geïnitieerd door PowerField - is ontwikkeld en gerealiseerd door Chint Solar. Naast de zonneparken zelf, moesten ook de netaansluitingen door Chint Solar worden ontwikkeld en aangelegd. In de uitvoeringsfase trad Chint Solar op als hoofd EPC-aannemer, coördineerde diverse aannemers en nam de verantwoordelijkheid op zich voor de netintegratie en het voldoen aan de lokale eisen." (bron: Chint Solar)

"Ontwikkeling van de Drentse natuur. Het idee voor Zonnepark Buinerveen was om invulling te geven aan meerdere doelen; het opwekken van duurzame energie, het stimuleren van natuurontwikkeling en het tegengaan van veenoxidatie in het gebied. PowerField heeft het gerealiseerde natuurgebied naast het zonnepark overgedragen aan Stichting Het Drentse Landschap. Jeffrey Janssen, projectmanager bij PowerField: "Om invulling te geven aan het doel van de natuurontwikkeling, is in overleg met onder andere Het Drentse Landschap bekeken wat de grootste meerwaarde zou geven. Samen zijn wij tot de conclusie gekomen dat de realisatie van extra natuur aan de zuidwestzijde van het zonnepark een goede aanvulling vormt op het beekherstelproject Paardetangen."

Zonnepark Buinerveen ligt naast deelgebied Paardetangen. Hier loopt het Achterste Diep, een van de bovenlopen van de Hunze, door een kronkelende beek door voormalig landbouwgebied (akkerbouw). Hier ontstaan nu voedselrijke moerassen, broekbos en hooilanden. Daarbij heeft het gebied een belangrijke functie als waterbergingsgebied. Bij het beekherstelproject is 1,7 kilometer Hunze weer in een natuurlijke, kronkelende staat teruggebracht. Daaromheen is 46 hectare nieuwe natuur ingericht. Ook kan er in natte perioden meer water worden vastgehouden. Deze ontwikkeling biedt kansen voor nieuwe soorten planten, vogels en vissen. Door de realisatie van het zonnepark is het mogelijk geworden om deelgebied Paardetangen uit te breiden. De inrichting van het stuk natuur naast het zonnepark sluit dan ook aan bij de ingrepen bij deelgebied Paardetangen. Er is ruigte ontwikkeld en een vispaaiplaats aangelegd. Dit biedt niet alleen voordelen voor vissen, maar ook voor waterplanten en dieren.

Landschappelijke inpassing. Om Zonnepark Buinerveen op een juiste wijze landschappelijk in te passen, is door adviesbureau Eelerwoude een inrichtingsplan opgesteld, op basis van de kenmerken van het landschap en de omgeving. Hierbij is gekeken naar de schaalniveaus van het landschap, de kavel en het object. Het gehele plangebied is ongeveer 41 hectare groot, maar is niet geheel ingericht als zonnepark. Aan de oostzijde is het zonnepark landschappelijk ingepast door een lage grondwal, zodat het uitzicht op de Hondsrug behouden blijft. Aan de zuidzijde is een natuurgebied aangelegd dat aansluit bij de reconstructie van Paardetangedijk. Daarnaast zijn er onderhoudspaden en tussenruimtes tussen de panelen en is er een wandelroute met uitzichtpunt gerealiseerd.

Participatie. De energietransitie neemt ruimte in beslag en zal daarmee te zien zijn in het landschap. Om lusten en lasten zoveel en zo eerlijk mogelijk te verdelen heeft PowerField een aantal zaken aangeboden om inwoners van Buinerveen en Nieuw-Buinen West mee te laten profiteren. Zo kregen inwoners de mogelijkheid om tegen een gunstige prijs zonnepanelen voor op hun dak aan te schaffen. Ook heeft PowerField zonnepanelen geschonken aan dorpshuis De Viersprong." (bron: Powerfield)

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)