Dé 'parel' van buurtschap Couwelaar is het imposante Landgoed Luchtenburg, met o.a. het gelijknamige huis, hier afgebeeld op een pentekening uit 1729.
- Couwelaar is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Alphen-Chaam. T/m 1941 gemeente Ginneken en Bavel. In 1942 over naar gemeente Nieuw-Ginneken, in 1997 over naar gemeente Alphen-Chaam.
- De buurtschap valt onder het dorp Ulvenhout; t/m 1996 viel de buurtschap ook voor de postadressen onder dit dorp. Maar omdat daarna het dorp Ulvenhout naar de gemeente Breda ging en Couwelaar naar de gemeente Alphen-Chaam, en de inwoners van deze buurtschap (en de in dit kader vergelijkbare buur-buurtschappen Rakens en Geersbroek) toch 'in' Ulvenhout wilden blijven wonen, is er voor de postadressen een plaatsnaam 'Ulvenhout AC' (Alphen-Chaam) gecreëerd met een eigen postcode, waar de 3 genoemde buurtschappen sindsdien dus 'in' liggen.
- De buurtschap Couwelaar heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1391 Heynric van Coudelaer, 1414 tgoet te Couwelaer, 1593 Couweler, 1707 Cauwelaer, 1838-1857 Kouwelaar, 1840 Cauwlaar.
Naamsverklaring
Samenstelling van laar 'intensief benut bos, bosweide' en koud 'niet warm, nat' of 'niet in gebruik, verlaten'.(1)
Familienaam
Er zijn ook families met de achternaam Van Couwelaar (vandaag de dag zijn er slechts ca. 14 personen met deze achternaam). Het is aannemelijk dat de voorouders van deze families uit deze buurtschap afkomstig zijn.
De buurtschap Couwelaar ligt ZO van het dorp Ulvenhout, O van de buurtschap Notsel en W van de buurtschap Geersbroek, in het N grenzend aan de A58, rond het Z gedeelte van de Cauwelaerseweg en de kruisingen van deze weg met de Chaamseweg.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de buurtschap Couwelaar 12 huizen met 59 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 20 huizen met ca. 50 inwoners.
Terug naar boven- Landgoed Luchtenburg ligt ZO van Ulvenhout, in buurtschap Couwelaar, rond de Luchtenburgseweg. Gelegen Z van de weg Ulvenhout-Chaam, O van de Heistraat, W van de buurtschap Rakens en het landgoed Hondsdonk. Luchtenburg vormt met de landgoederen Hondsdonk en Valkenberg een aaneengesloten landgoederenzone van vele honderden hectaren, wat voor Noord-Brabant bijzonder is. Een soortgelijk fenomeen doet zich in de regio voor bij de landgoederen Pannenhoef, Wallstein en De Oude Buisse Heide, alle gelegen bij Zundert.
Landgoed Luchtenburg is ontstaan in 1518, toen Graaf Hendrik III van Nassau, als Heer van Breda, 15 bunder heide en ‘wildert’ uitgaf aan zijn rentmeester Hendrik Montens, die vooral bekend is geworden door zijn aanleg, in opdracht van Graaf Hendrik III, van het Bredase Mastbos. Uit vergelijkingen met een zeer gedetailleerde landkaart van Luchtenburg uit 1802, vervaardigd door landmeter J. Dodument uit Brussel, blijkt dat de omgeving van Luchtenburg in 200 jaar tijd nauwelijks is veranderd. Jac. Jespers stelt dan ook dat een wandeling over Luchtenburg je de unieke gelegenheid biedt je, met enige fantasie, te wanen in een landschap van omstreeks 1800.
Het landgoed zelf is al beziens- en bewandelenswaardig. Op het landgoed bevindt zich nog een aantal authentieke panden, zoals het landhuis, diverse hoeven, een bakhuis en een tiendschuur. Je wordt verzocht de privacy van de bewoners te respecteren en daarom een gepaste afstand tot de erven te bewaren. Voor nadere informatie zie het artikel 'De buitenplaats Luchtenburg te Ulvenhout (Couwelaar)', door dr. F.A. Brekelmans (24 pag., in Jaarboek 1978 van Geschied- en Oudheidkundige Kring van Stad en Land van Breda 'De Oranjeboom').
Reactie toevoegen