Darp

Plaats
Dorp
Westerveld
Drenthe

darp_plaatsnaambord_kopie.jpg

Darp is een dorp in de gemeente Westerveld. T/m 1997 gemeente Havelte.

Darp is een dorp in de gemeente Westerveld. T/m 1997 gemeente Havelte.

Darp

Terug naar boven

Status

- Darp is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Westerveld. T/m 1997 gemeente Havelte.

- Onder het dorp Darp vallen ook de buurtschappen Busselte en Het Schier. In de praktijk valt een deel - namelijk de kern - van de buurtschap Havelterberg ook onder dit dorp.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1206 kopie 15e eeuw Hesle, 1217 kopie 15e eeuw in Hessel, 1298-1304 Heslen, 1328 Westerheslen, 1368 Hesselt, 1392 kopie Westerhesselten, 1634 Hesselte, 1844 Hesselte, 1851-1855 sic: Erp, 1867 Darp, 1874 Derp.

Naamsverklaring
Ablautvariant van dorp 'hoeve, (dochter)nederetting'. Tot medio 19e eeuw was Hesselte de benaming voor deze nederzetting, met wester- ter onderscheiding van Oosterhesselen. De reden voor de naamsovergang is niet duidelijk. Men denkt ter onderscheiding van het dorp ten opzichte van het bisschoppelijk hof (?), zoals bij Ten Have versus Ten Darp. Hesselen betekent 'bij de hazelaars', naar het Oudsaksische hasal, hesilîn 'hazelaar (Corylus avellana)', later aangeleund aan namen op -elte.(1)

Terug naar boven

Ligging

Darp ligt W van het dorp Havelte, O van de A32, N van de stad Meppel, NO van het dorp Nijeveen, OZO van de stad Steenwijk, ZO van het dorp Kallenkote en Z van het dorp Wapserveen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Darp heeft ca. 250 huizen met ruim 600 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In den beginne
Darp is het oudste bewoonde gedeelte van de voormalige gemeente Havelte. Westerhesselte, zoals de nederzetting oorspronkelijk heette, was de tegenvoeter van Oosterhesselen. In de late middeleeuwen verschoof het zwaartepunt van de bebouwing naar het huidige Havelte.

Huttendorp
Meester Bymholt uit Uffelte beschrijft in de Telegraaf d.d. 6-5-1897 zijn tocht naar en door Darp. Het is een prachtig verhaal, dat een goed beeld geeft van de armoede in die tijd in dit soort dorpen. Wij citeren het hier: "Ik dacht (...) u te vertellen hoe de hutten hier er uitzien. Het huttendorp in deze streken bij uitnemendheid, is het op een uur van hier gelegen Darp met den aangrenzenden Havelterberg, gewoonlijk ‘de barg’ genoemd. Op een zaterdagachtermiddag sloeg ik den breeden zandweg in van Uffelte naar mijn bestemming. Aan weerszijden heidevelden, hier en daar een boschje, heidevelden en boschjes door slootjes - waarin water - afgescheiden van den streperigen weg. Die strepen: repen geel zand, repen hei en repen grijze vastgetrapte looppaadjes. Eeuwen zijn er, gis ik, noodig geweest om die looppaadjes grijs en vastgetrapt te krijgen, althans als er altijd zoo weinig loopers zijn, als op dien zaterdag-achtermiddag, toen ik vol groote plannen, mijne 65 kilo lichaamszwaarte aanwendde om grijsheid en vastgetraptheid te vermeerderen. Want geachte lezer, er kwam mij geen ‘sterveling’ tegen. (...)

Na verschillende filosofische overdenkingen, kwam ik eindelijk bij het eerste huis van Darp. Dat huis was een hut. Zoo’n hut lijkt iets op een ouderwetsche doodkist, maar is wat grooter, niet veel - ook op een kuil, waarin de boeren aardappels bewaren, maar zoolang de aardappels er nog inzitten, heeft de kuil meer waarde. In zoo’n hut toch, wonen slechts menschen. De gevel der hut was driehoekig en bestond uit elf grijze, bejaarde planken. De langste plank liep van den tophoek tot den grond en was iets langer dan een volwassen mensch, de andere, voortdurend in lengte afnemend, tot een voet toe, schaarden zich ter weerzijden, als een tien stuks grijsgejaste Atjeh- en Lombokstrijders om een langen korporaal. Twee hoopen aarde bij de basishoeken van den grijzen driehoek steunden het geveltje. De korporaal en de langste twee kolonialen waren hun borst kwijt. Daar was ruimte uitgespaard voor twee onnoozel kleine venstertjes waarin enkele stukjes groen glas als katoogen naar de achtermiddagzon gluurden. De achtergevel van het hutje was als de voorgevel, minus de katoogen. De zijgevels: eenige planken, grijs en bejaard.
Het dak: grauw stroo uit een vorig decennium. Voilà tout!

En het inwendige van zoo’n hut?, vraagt u. Ik weet het niet. Want ik miste den moed om onder eenig voorwendsel binnen te gaan met gepoetste schoenen, overjas, hoed, stok en sigaar. Als ik eens, na die dingen die van een man een ‘heer’ maken, afgelegd te hebben, dit waag, dan zal ik u ook het interieur beschrijven. Ik wandelde verder Darp ln, den Bisschopsberg op, die met zijn 20 m hoogte - toch nog het hoogste punt der drie noordelijke provinciën - nog minder recht op den naam van ‘berg’ heeft als onze Geldersche en Limburgsche heuvels. En ik zag nog meer dergelijke hutten, enkele wat minder sjovel, met een steenen voorgeveltje, maar alle klein en armoedig. Overal is de vloer van leem, naar de hoofdonderwijzer van het dorp mij vertelde. Alleen zijne woning en die van een boer, wiens zieke vrouw’s voeten het koude leem niet konden verdragen, kunnen roemen op een houten vloer. Gansch een dorp van hutten, lezer! Daarin leven menschen, daar ademen, eten en slapen zij; daar wellicht, misschien beminnen zij en bouwen plannen voor de toekomst. Arm Drente!

En mijn medelijden werd groot met de daar in die hutten voortvegeteerende arme menschen, arm en leelijk, de vrouwen hoekig en scherp, lijvig als mannen, met doffe, grijze oogen. O, het is mooi, die schilderachtig hier en daar planloos neergeplaatste hutten op de heuvelachtige heide, en vaak bleef ik staan om de natuur te bewonderen die met zulke eenvoudige middelen zulke schoone dingen kan voortbrengen. Maar wat hebben de arme hutbewoners aan die mooiheid! Zij zien het niet. Zij kunnen het niet zien, daar ze geheel in beslag worden genomen door de practijk des levens. Vóór ik terugkeerde, genoot ik nog van een mooien zonsondergang. Op bet bergje staande, zag ik de zon, dalende tusschen twee ‘bergtoppen’ door, prachtig werken met haar rood goud op het bruin der heide en het veeltintig groen van boschjes en heideplanten. Toen het donker werd, ging ik terug, den eenzamen, streperigen zandweg langs. Weer ontmoette ik geen ‘sterveling’. lk liep alleen voort door avondgrauw en boschzwart." (met dank aan Harry Perton, die dit op zijn weblog 'Groninganus' heeft beschreven)

Tweede Wereldoorlog en wederopbouw
Bij de aanleg van het militaire vliegveld bij Havelte in 1942 door de Duitse bezetter is het nabije Darp bijna geheel afgebroken. Alleen aan de Darperkerkweg en Oude Ruiterweg staan nog enkele oude woningen. Na de oorlog is het dorp in 1948 ten westen van de oude kern herbouwd. N van het dorp ligt de Johannes Postkazerne (voor 1964: legerplaats Steenwijkerwold), gebouwd in de jaren vijftig van de 20e eeuw. In dezelfde tijd zijn ook de huidige oefenterreinen in de omgeving aangelegd.

Dorpsgemeenschap Darp-Havelterberg-Busselte heeft het initiatief genomen om de wederopbouw van het dorp, in 2018 70 jaar geleden, te herdenken en dit met een aantal bijzondere activiteiten te vieren. O.a. heeft een werkgroep de geschiedenis van de bewoning, de afbraak van het oude dorp - op last van de Duitsers - en de wederopbouw van het nieuwe dorp onderzocht en in boekvorm op papier gezet. De publicatie 'Trots op Darp', in kleur, is in juni 2018 aan alle inwoners verstrekt.

Het project is door de Drentse Historische Vereniging (DHV) in maart 2019 uitgeroepen tot winnaar van de DHV-prijs 2018. "Het project is een schoolvoorbeeld van hoe je de plaatselijke historie ‘levend’ en aantrekkelijk kunt maken en hoe geschiedenis mensen bij elkaar kan brengen", aldus het juryrapport. Zie ook de videoreportage van RTV Drenthe n.a.v. het winnen van de DHV-prijs. De prijs van 1.000 euro gaat het dorp benutten voor de publicatie van een nieuw fotoboek over het huidige dorp en zijn inwoners. Het boek wordt samengesteld door Frans Ohm en de van vele gerenommeerde en bekroonde publicaties bekende schrijver Frank Westerman.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Gemeentelijke monumenten
- Darp heeft 2 gemeentelijke monumenten, zijnde de boerderij uit ca. 1855 op Busselterweg 8, en het Hunehuis op Hunebeddenweg 1.

Stokershuisjes
Inwoners van Darp en lokale politieke partij Duurzaam Sterk Westerveld (DSW) maken zich zorgen over twee oude stokershuisjes in waterwingebied Havelterberg. Ze zijn bang dat de huisjes worden gesloopt en willen dat tegenhouden. De huisjes staan op het terrein van waterbedrijf Vitens. Het bedrijf haalt daar grondwater uit de grond en maakt er drinkwater van. Vitens bekijkt anno 2021 of de bebouwing in het waterwingebied toekomstbestendig is. Een woordvoerder stelt dat grondwater erg kwetsbaar is voor vervuiling: "Daarom zijn we heel zorgvuldig in onze afweging wat we met deze huisjes gaan doen." Het bedrijf stelt dat sloop een van de opties is.

"Ik vrees er echt voor dat deze mooie gebouwen gesloopt worden", zegt Geke Kiers, fractievoorzitter van DSW. "De cultuurhistorische waarde is heel belangrijk en dat verdient een bescherming." Yvonne Pleister deelde het bericht in haar Facebookgroep 'Trots op Darp' en kreeg meteen tientallen reacties. "Mensen hebben leuke herinneringen hieraan. Die huisjes horen nu eenmaal bij ons dorp en het zou eeuwig zonde zijn als dit verdwijnt. En hoe vaak is niet iets gesloopt, waarvan ze later denken hadden we het maar niet gedaan? En dan komt het niet meer terug."

De stokershuisjes aan de Zwarteweg in Darp zijn begin 20e eeuw gebouwd. Vroeger werd het water hier met stoomkracht uit de grond omhoog gepompt en de stokers woonden in deze huisjes. De huisjes zijn geen officiële monumenten, maar daar wil Kiers verandering in brengen. Ze heeft daarom contact gezocht met Erfgoedvereniging Heemschut en het Cuypersgenootschap. Kiers: "Westerveld is echt een erfgoedgemeente. We zijn zo trots op onze monumenten en we willen er graag nog een bij hebben." Vitens is zich ervan bewust dat de huisjes voor de gemeente en haar inwoners van monumentale waarde zijn: "Dit is ook zeker een belangrijke factor die wordt meegewogen." Rond 2000 dreigden de huisjes ook al te verdwijnen. Toen heeft de historische vereniging van Havelte dat weten te voorkomen. Nu springen ook de leden van genoemde Facebookgroep in de bres. Ze denken erover na om een petitie te starten. (bron: RTV Drenthe, februari 2021)

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Toneelgroep 't Olde Bessien brengt jaarlijks in februari een nieuw stuk op de planken.

- Het Volksfeest D.H.B. / Darperfeest (weekend in juni, in 2019 voor de 51e keer) is volgens de Facebookpagina van het evenement hét feest van het jaar in Darp, waar de inwoners het hele jaar voor sparen.

- Jaarlijks is er in mei een Fiets3daagse met start bij Echos Homes Het Baken in Darp. Je kunt kiezen uit de afstanden 40 en 60 km. Voor verdere details zie de link. Voorgeschiedenis van dit evenement: In verband met het 25-jarig bestaan van het Protestants Militair Tehuis (PMT) in Nunspeet, is in 1979 een fietstocht van 15 en 25 km georganiseerd. Dit was zo’n groot succes dat besloten werd vanuit diverse PMT's in Nederland Natuurdagtochten voor fietsers te organiseren. In 1992 is gestart met de Pro Rege Gooise Fiets3daagse. Dat succes leidde ertoe dat meerdere PMT's een Fiets3daagse wilden organiseren. In 1997 is Stichting Fietsevenementen PIT Pro Rege opgericht, met als doelstelling: het bevorderen van het recreatieve fietsen, primair vanuit of in de nabijheid van plaatsen waar PMT's, thans Echos Homes, zijn gevestigd. Vanwege de inkrimping van de krijgsmacht nu alleen nog vanuit de Echos Homes Ermelo, Havelte (Darp) en Oirschot. Voorts vanuit die plaatsen waar vroeger een PMT (Echos Home) was gevestigd: Apeldoorn en Assen.

- Als er geschaatst kan worden op de ijsbaan in Darp, organiseert IJsclub Nooitgedacht schaatswedstrijden voor de schooljeugd. De kwakkelende winters van de laatste jaren zorgden er echter voor dat er diverse jaren geen wedstrijden konden worden georganiseerd. Zoals ook in de winter van 2018. Om toch iets voor de schooljeugd te doen, schonk het bestuur de school een bedrag zodat de schooljeugd in december 2018 een keer gratis kon schaatsen op de kunstijsbaan op de Markt in Steenwijk.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- ZO van het dorp, Z van Havelte, liggen aan de overkant van de Drentse Hoofdvaart de Darperweiden. In het militair oefenterrein Kamperzand, N van het dorp, loopt bij buurtschap Het Schier de Darper (of Darpese) Schapendrift.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Darp (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Darp, Havelterberg en Busselte.

- Nieuws: - Nieuws uit Darp op Facebook.

- Dorpshuis: - Dorpshuis De Stobbe.

- Onderwijs: - "Basisschool De Veldwikke is een van de negen openbare scholen die onder Stichting Talent Westerveld ressorteren. Openbaar betekent voor ons “Niet apart maar samen”. Dit motto vindt zijn uitwerking in onze principes algemene toegankelijkheid, actieve pluriformiteit en non-discriminatie. De school wordt bezocht door ongeveer 40 kinderen, die uit Darp, maar ook uit andere dorpen binnen Westerveld komen (Havelterberg, Havelte). Gezien het leerlingenaantal wordt er gewerkt met combinatiegroepen.

Wij hebben de beschikking over 3 groepslokalen, allemaal uitgerust met een digitaal schoolbord, een heel ruime middenruimte die ook door de leerlingen wordt gebruikt tijdens zelfstandig werken of het maken van groepsopdrachten, een lokaal voor creatieve vakken, zoals muziek, ateliers en techniek. Tijdens de laatste renovatie is veel aandacht besteed aan licht en ruimte. Dit maakt de school tot een zeer modern ingerichte school met een aangenaam werkklimaat voor zowel het kind als de leerkracht.

Het team beschikt over een groot zelfsturend vermogen en veranderkracht om het onderwijs met succes te verbeteren. De school werkt datagestuurd, planmatig en resultaatgericht aan de verbetering van haar onderwijs op basis van gedegen analyse (dit alles aldus de Onderwijsinspectie). Ouders en leerlingen en personeel geven in de tevredenheidspeilingen aan zeer tevreden te zijn over de school. We willen ons de komende jaren ons kindgericht onderwijs nog verder uitbouwen. De afgelopen beleidsperiode hebben we ons gericht op opbrengstgericht werken, effectieve instructie, leer- en denkstrategieën, groepsplannen, werken met weektaken, het vergroten van de actieve zelfstandige rol van de leerlingen bij het leren, en het reflecteren op het eigen leerproces van de leerlingen.

De school staat aan de Veldweg in Darp. De school ligt aan de zuidelijke rand van het dorp, prachtig gelegen en grenzend aan bos, hei en akkers. De school valt op door haar typische bouw. Er is destijds gekozen voor het zogeheten “honingraatmodel”. Deze bouwvorm is niet alleen in de lokalen zichtbaar, maar ook in het gebouw en op het schoolplein. In 2009 en 2010 is de school geheel gerenoveerd. In maart 2010 is de school opnieuw geopend met een nieuwe naam: OBS De Veldwikke. Ons motto: Niet apart maar samen!"

- Sport: - Voetbalvereniging DVSV ('Darper Voetbal Sport Vereniging') is opgericht in 1962.

- De Badmintonclub van Darp is een klein recreatief clubje, waar de leden op vrijdagavond op een enthousiaste manier hun energie kwijtraken.

Reactie toevoegen