De Poffert

Plaats
Buurtschap
Westerkwartier Groningen
Westerkwartier
Groningen

de_poffert_plaatsnaambord_en_30km_bord.jpg

De Poffert is een buurtschap in de provincie Groningen, in de streek Westerkwartier, in grotendeels gemeente Westerkwartier, deels gemeente Groningen. De buurtschap valt deels onder de dorpen Den Horn, Oostwold en Hoogkerk.

De Poffert is een buurtschap in de provincie Groningen, in de streek Westerkwartier, in grotendeels gemeente Westerkwartier, deels gemeente Groningen. De buurtschap valt deels onder de dorpen Den Horn, Oostwold en Hoogkerk.

de_poffert_kaart_openstreetmap.jpg

Buurtschap De Poffert ligt direct W van Groningen en Hoogkerk, op een splitsing van wegen, waterwegen en (deels vroegere) gemeentegrenzen. Het kleine buurtschapje valt daardoor nog altijd onder 2 gemeenten en 3 dorpen. (© www.openstreetmap.org)

Buurtschap De Poffert ligt direct W van Groningen en Hoogkerk, op een splitsing van wegen, waterwegen en (deels vroegere) gemeentegrenzen. Het kleine buurtschapje valt daardoor nog altijd onder 2 gemeenten en 3 dorpen. (© www.openstreetmap.org)

de_poffert_veulen_met_voetbal_kopie.jpg

De Poffert, veulen geniet van welverdiende rust na een partijtje voetbal...  (© Harry Perton / https://groninganus.wordpress.com/2019/09/21/rondje-lagemeeden-leek-leutingewolde)

De Poffert, veulen geniet van welverdiende rust na een partijtje voetbal... (© Harry Perton / https://groninganus.wordpress.com/2019/09/21/rondje-lagemeeden-leek-leut...)

de_poffert_in_de_regen_kopie.jpg

Op een dag als deze ben je "een bofferd in De Poffert", aldus maker van de foto Harry Perton (https://groninganus.wordpress.com). Op zijn fiets, in de regen, maakte hij deze prachtige foto, waarbij de zon na een regenbui net weer doorbreekt.

Op een dag als deze ben je "een bofferd in De Poffert", aldus maker van de foto Harry Perton (https://groninganus.wordpress.com). Op zijn fiets, in de regen, maakte hij deze prachtige foto, waarbij de zon na een regenbui net weer doorbreekt.

de_poffert_zuidwendinger_molen_na_regenbui_kopie.jpg

Buurtschap De Poffert, zicht op de Zuidwendinger Molen. Na regen komt zonneschijn en komt de regen als damp weer uit de grond tevoorschijn. (© Harry Perton / https://groninganus.wordpress.com/2011/07/08/een-buitje-op-de-poffert)

Buurtschap De Poffert, zicht op de Zuidwendinger Molen. Na regen komt zonneschijn en komt de regen als damp weer uit de grond tevoorschijn. (© Harry Perton / https://groninganus.wordpress.com/2011/07/08/een-buitje-op-de-poffert)

de_poffert_pontje_scheepswerf_kopie.jpg

Panden die alleen over water te bereiken zijn en daarom een eigen pontje hebben, zijn in ons land zeer schaars geworden. In buurtschap De Poffert zijn er nog twee te vinden waaronder deze. (©https://groninganus.wordpress.com/2020/08/16/rondje-gaarkeuken-3

Panden die alleen over water te bereiken zijn en daarom een eigen pontje hebben, zijn in ons land zeer schaars geworden. In buurtschap De Poffert zijn er nog twee te vinden waaronder deze. (©https://groninganus.wordpress.com/2020/08/16/rondje-gaarkeuken-3

de_poffert_kermis_1939_kopie.jpg

De ieniemienie buurtschap De Poffert had zelfs een kermis. Dat kwam vast omdat er veel passanten langs kwamen door de strategische ligging op een driesprong van doorgaand water- en wegverkeer.

De ieniemienie buurtschap De Poffert had zelfs een kermis. Dat kwam vast omdat er veel passanten langs kwamen door de strategische ligging op een driesprong van doorgaand water- en wegverkeer.

De Poffert

Terug naar boven

Status

- De Poffert is een buurtschap in de provincie Groningen, in de streek Westerkwartier, in grotendeels gemeente Westerkwartier (t/m 2018, het grootste deel van dit gedeelte: gemeente Zuidhorn (t/m 1989 gemeente Aduard, in 1990 over naar gemeente Zuidhorn), het andere deel van dit gedeelte: gemeente Leek; in 2019 gaan deze beide delen over naar gemeente Westerkwartier), deels gemeente Groningen (t/m 1968 gemeente Hoogkerk, in 1969 over naar gemeente Groningen).

- Buurtschap De Poffert valt, ook voor de postadressen, grotendeels onder het dorp Den Horn (in de voormalige gem. Zuidhorn, thans gem. Westerkwartier), deels onder het dorp Oostwold (in de voormalige gem. Leek, thans ook gem. Westerkwartier) en deels onder het dorp Hoogkerk (gem. Groningen).

- Tot in ieder geval 2003 had buurtschap De Poffert nog drie verschillende blauwe plaatsnaamborden (= komborden), namelijk een met 'gem. Groningen' aan de O kant, een met 'gem. Zuidhorn' aan de W kant, en een met 'gem. Leek' aan de Z kant. Tegenwoordig staan er alleen nog witte plaatsnaamborden - waarmee de buurtschap dus de bebouwde-komstatus is ontnomen - bij de gedeelten die onder de voormalige gemeenten Leek en Zuidhorn vallen. Wat niet wil zeggen dat het deel onder de gemeente Groningen niet meer onder De Poffert hoort (integendeel, zo hebben lokale ingewijden ons verteld). Er staan daar alleen geen borden meer. Ter plekke schijnt nu sprake te zijn van zowel 30-, 50- als 60-km-zones (waarvoor zie verder het hoofdstuk Recente ontwikkelingen).

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1794 de Poffert.

Naamsverklaring
Oorspronkelijk de naam van een herberg, betekent letterlijk 'trommelkoek'. Hier stonden maar liefst drie herbergen naast elkaar: De Pannekoek (1781), De Poffert en De Meelzak. Als veldnaam komt pannenkoek wel voor met betrekking tot moerassig land, naar de weke, slappe massa.(1) Buurtschap en herbergen danken hun naam aan de favoriete gerechten van de schippers, die met hun trekschuiten in de buurtschap aanlegden. Vooral tijdens de suikerbietencampagne was het een drukte van belang. Zie daarvoor verder het hoofdstuk Geschiedenis. - Recept voor een Groninger poffert.

Terug naar boven

Ligging

- Buurtschap De Poffert ligt W van de stad Groningen en het dorp Hoogkerk, rond de T-splitsing van de weg en waterweg Hoendiep met de Hoofdstraat naar het dorp Oostwold.

- Buurtschap De Poffert valt onder twee gemeenten (en viel t/m 2018 onder drie gemeenten) omdat het strategisch is gelegen rond de "kruising" van de waterwegen Hoendiep, Zuidwending en De Gave, daar waar de grenzen van de drie onder Status genoemde gemeenten bij elkaar kwamen (en twee ervan nog altijd komen).

- Het grootste deel van buurtschap De Poffert ligt rond de weg Hoendiep (huisnrs. 2 t/m 38), langs het gelijknamige water, lopend vanuit de genoemde "kruising" richting het dorp Enumatil, over een lengte van bijna 2 km.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In de Volkstelling van 1840 wordt De Poffert onder geen der toenmalige gemeenten apart vermeld. Tegenwoordig omvat de buurtschap ca. 20 huizen met ca. 50 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Het deel van de buurtschap onder de gemeente Groningen omvat slechts enkele panden. Het eerste pand in de gem. Groningen na de voormalige gem. Zuidhorn (van W naar O dus), aan de N zijde van het Hoendiep, O van de Zuidwending, wás De Pannekoek (De Pankouk), waardoor de buurtschap ook wel bekendstond als 'De Poffert en De Pannekoek'. De oude, voormalige herberg De Pannekoek is afgebroken en in 1992 vervangen door een nieuw pand met dezelfde naam. Helaas is dat pand in 2001 afgebroken, om beoogd plaats te maken voor een deel van het nieuwe bedrijventerrein Westpoort. Op de plek van het pand was een nieuwe gevangenis (Huis van Bewaring) gepland. Na twijfels vanuit Den Haag over nut en noodzaak is dit plan in 2004 afgeblazen, zodat het terrein nog altijd braak ligt. Het is nu aangewezen voor natuurontwikkeling (als onderdeel van de toekomstige 'groene brede rivier'). Noordelijk hiervan ligt nog een molen met woning, eveneens in de gemeente Groningen. Ook het huis met kleine werf (genaamd De Poffert) aan de Z zijde van het Hoendiep valt onder het Groningse deel van de buurtschap.

Aan de westzijde van de Zuidwending, in het uiterste oosten van de voormalige gemeente Zuidhorn, stond herberg De Meelpuil (of Meelzak; puil = zak). Direct ten westen daarvan zal waarschijnlijk herberg De Poffert hebben gestaan. Volgens de toenmalige gemeente Zuidhorn zou er ook nog een vierde herberg, met de naam De Oliebol, hebben gestaan, maar deze naam komt elders niet voor en doorgaans wordt over drie herbergen gesproken.

Al deze namen houden verband met het feit dat De Poffert vroeger een belangrijke aanlegplaats voor schippers was. Met name tijdens de suikerbietencampagne lag het hier vol met trekschuiten, soms tot aan Enumatil aan toe, in afwachting van de mogelijkheid tot het lossen van de bieten. Tijdens het wachten verbleven de schippers in een van de herbergen. Gezien de namen van de herbergen aten deze schippers waarschijnlijk veel meelproducten. In 1961 is Café Boer gesloten. Het was op dat moment de laatste kroeg van de buurtschap.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Al sinds ca. 2015 klagen inwoners van De Poffert over doorgaand (vracht-)verkeer door hun buurtschap. Volgens onder meer inwoner Kees de Bock lappen de bestuurders de ter plaatse geldende snelheidslimiet van 30 en 50 kilometer per uur (bebouwde kom) en 60 kilometer (buiten de bebouwde kom) massaal aan hun laars. "Op onze uitnodiging namen ambtenaren van de gemeenten Zuidhorn en Groningen hier in 2017 een kijkje. Anno begin 2019 is er echter nog altijd niets gebeurd." Daarom hebben ze in het Dagblad van het Noorden d.d. 18-1-2019 en op nieuwssite Westerkwartier d.d. 26-1-2019 wederom aandacht voor deze problematiek gevraagd.

- Artikel in NvhN (2000) over de aanleg van bedrijventerrein Westpoort ZO van De Poffert en de invloed daarvan op diverse boeren die daarvoor moesten verhuizen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De Zuidwendinger Molen (Hoendiep 335, op grondgebied van de gemeente Groningen, t/m 1968 gemeente Hoogkerk), meestal kortweg de Zuidwendinger genoemd, is een achtkante poldermolen. De molen is in 1819 gebouwd en is tot 1960 op windkracht in bedrijf gebleven. In dat jaar is een elektromotor geplaatst die met de vijzel het water uit de polder Zuidwending maalt. Als gemaal is de molen altijd in gebruik gebleven, alleen raakte de molen sterk in verval. In 1990 heeft de molen een zware restauratie ondergaan en sindsdien maalt de molen als gemaal op de motor en een vrijwillig molenaar bemaalt de polder regelmatig op windkracht. De molen is sinds 2016 eigendom van Stichting De Groninger Poldermolens (voorheen Molenstichting Westerkwartier). Vanwege het ontbreken van recht van overpad voor bezoekers is het alleen mogelijk de molen op afspraak te bezoeken.

- Ook scheepswerf De Poffert aan de Z zijde van het Hoendiep (Hoendiep 338 en 339) valt onder de gemeente Groningen. De werf, die sinds enkele jaren weer nieuw leven is ingeblazen, was vroeger een werf voor pramen: bedrijfsschepen geschikt voor het vervoer van turf, riet, hooi en vee. De werf heeft, evenals een boer iets verderop richting Enumatil, een eigen pontje naar de overkant van het Hoendiep. - Interview met scheepswerfeigenaar Piet Wijma.

- Aan het Hoendiep staat een monument ter herinnering aan de tragische verdrinkingsdood op 6 november 1907 van jhr. mr. Johan Æmilius Abraham van Panhuys met zoon en beider echtgenotes en een knecht. Op weg van Groningen naar huis raakten zij, vermoedelijk door de dichte mist, met hun koets te water en verdronken. Zij konden zich niet bevrijden; zij hadden zich bewust laten insluiten omdat zij kort daarvoor bij de bank een groot geldbedrag hadden opgenomen. Van Panhuys heeft vele hoge politieke functies bekleed - zie verder de link - en was sinds 1884 eigenaar van de beroemde borg Nienoord te Leek. Een stoet van rijtuigen heeft te hunner nagedachtenis op 6 november 2007 de fatale tocht langs het Hoendiep nog eens gemaakt. Op die dag is ook het monument geplaatst.

- De huidige brug over het Hoendiep ter hoogte van De Poffert dateert uit 2005 en heeft de vorm van de vroegere draaibrug, maar in werkelijkheid is het een klapbrug.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Weblogger Afanja fietst regelmatig door de regio en maakt daarbij foto's met oog voor bijzondere details van flora, fauna e.a. bezienswaardigheden. In juni 2019 is hij in buurtschap De Poffert geweest om te bekijken en te fotograferen hoe de natuurlijk geleidelijk bezit neemt van de locatie van de in 2001 afgebroken boerderij-herberg De Pannekoek. Het pand moest verdwijnen omdat de gemeente Groningen er een gevangenis wilde bouwen. Een plan dat later is afgeblazen.

- De gemeente Zuidhorn heeft in 2014 samen met Waterschap Noorderzijlvest een nieuw fietspad en een natuurvriendelijke oever aangelegd langs de waterloop de Zuidwending tussen het dorp Den Horn en buurtschap De Poffert. Het nieuwe fietspad is in de plaats gekomen van het schelpenpad dat dwars door de landbouwpercelen liep van maatschap Jansma-Verbeek. Het nieuwe fietspad is ook beter toegankelijk voor mensen met een beperking. Verantwoordelijk wethouder Fred Stol: "Op initiatief van de gemeente zijn alle betrokken partijen bijeengebracht. In goede samenwerking is gezocht naar de financiering en de mooiste fietsroute. Dit fietspad draagt weer bij aan een goede recreatieve verbinding tussen de stad en de gemeente Zuidhorn."

Het 1,3 km lange nieuwe fietspad maakt de fietsverbinding Zuidhorn - Den Horn - Groningen compleet en biedt zowel voor forenzen als recreanten een extra voorziening. De aanleg van het fietspad past in de toekomstvisie van de gemeente Zuidhorn. Het fietspad versterkt namelijk het recreatieve en toeristische karakter van de gemeente. Ook sluit de aanleg van het fietspad aan bij de visie op het wegbeheer van de gemeente Zuidhorn, waarin is bepaald dat de gemeente vooral inzet op een hoge kwaliteit van voet- en fietsverbindingen.

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportages van flora, fauna, monumentale panden en andere bezienswaardige objecten in De Poffert en omgeving, door Harry Perton.

Reacties

(2)

Leuk om te lezen vooral als je zelf in de Poffert woont.

Dank voor uw leuke reactie. Onze uitdaging is om bij een plaats zóveel wetenswaardigheden bijeen te brengen, dat zelfs iemand die er woont er nog iets van opsteekt en zegt van hee leuk, dat wist ik nog niet over mijn eigen plaats. Was dat bij u ook het geval of wist u dit allemaal al?

Reactie toevoegen