De Woude

Plaats
Dorp
Castricum
Kennemerland
Noord-Holland

de_woude_kaart_1865_kuijper_kopie.jpg

Op deze kaart, uit 1865, is goed te zien hoe geïsoleerd De Woude lag (en nog altijd ligt) t.o.v. Akersloot, onder welke gemeente het tot 2001 viel. De Woude ligt in de Westwouderpolder. De Oostwouderpolder, O ervan, valt onder de buurtschap Starnmeer.

Op deze kaart, uit 1865, is goed te zien hoe geïsoleerd De Woude lag (en nog altijd ligt) t.o.v. Akersloot, onder welke gemeente het tot 2001 viel. De Woude ligt in de Westwouderpolder. De Oostwouderpolder, O ervan, valt onder de buurtschap Starnmeer.

De Woude

Terug naar boven

Status

- De Woude is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Kennemerland, gemeente Castricum. T/m 2001 gemeente Akersloot.

- Onder het dorp De Woude valt ook de buurtschap Stierop en een klein deel van de buurtschap Kogerpolder.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
In de Volkstelling van 1840 is op deze plek sprake van de buurtschap De Westwoude (ook wel Akersloterwoude), omdat O hiervan, O van de Markervaart, in die tijd sprake is van een buurtschap De Oostwoude (wat tegenwoordig tot de buurtschap Starnmeer wordt gerekend).

Terug naar boven

Ligging

Het dorp De Woude ligt, samen met de buurtschap Stierop, op een eiland in het Alkmaardermeer, O van Akersloot, N van Wormerveer en Markenbinnen. Het dorp is alleen te bereiken met een pontje vanaf de O van het eiland gelegen provincialeweg N246, ter hoogte van de buurtschap Starnmeer.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft De Woude 15 huizen met 65 inwoners (met daarnaast 5 huizen met 31 inwoners in de buurtschap Stierop). Tegenwoordig heeft het dorp ca. 70 huizen met ca. 180 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Vroeger lag het dorp aan de O van de Markervaart - toen die hier nog niet bestond - gelegen Kogerpolder vast. Doordat de Markervaart in de 19e eeuw werd doorgetrokken naar het Noordhollands Kanaal, veranderde De Woude in een eiland in het Alkmaarder- en Uitgeestermeer.

- Geschiedenis van De Woude.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

Van boeren naar forensen
De afgelopen decennia is de bevolking van De Woude getransformeerd van een boerengemeenschap naar een forensengemeenschap. Veel 'nieuwe' inwoners vanuit elders hebben oude vervallen boerderijen gerestaureerd of herbouwd. De angst van sommigen dat het eiland een 'yuppeneiland' zou worden, bleek ongegrond. René Hoogland (directeur bij ABM-Amro) licht toe waarom hij hier is komen wonen: "Om de rust en toch een aparte woonomgeving, ik heb ’n fantastisch uitzicht. Maar als ik mijn vrienden hoor, dan zeggen de meeste dames: 'Ik zou hier niet willen wonen. Hoe moet het met de kinderen, het gedoe met het bootje en ik kan ’s avonds niet weg. Je zit op mekaar en er is niet eens een winkel.' Daarom heb je de gemêleerdheid van mensen die om hele andere redenen hier kwamen wonen dan in een gemiddelde villawijk.”

En eveneens 'import' Jeroen van der Meer (werkzaam bij IBM) vertelt: "Om hier te gaan wonen moet je toch een beetje gek zijn. Ga jij een miljoen uitgeven aan een woning als je ’s avonds na elf uur niet eens meer naar huis kunt rijden?" Hij beschrijft De Woude als zijn droom: "Ik was op slag verliefd op het eiland en op dit huis. Ik wist meteen dat ik hier wilde wonen en mijn kinderen grootbrengen. Dit dorp is voor mensen met kinderen een jongensboek: koeien, hooibergen, vissen, zwemmen, dat gaat driekwart van het jaar gewoon door." Toch is er geen koffiedrinkcultuur ontstaan in het dorp. Er wordt gezamenlijk veel ondernomen zonder voortdurend op elkaars lip te zitten. Iedereen is redelijk op zichzelf en dopt zijn eigen boontjes.

Van kerkje naar dorpshuisje
In 1998 wordt Stichting Eiland De Woude opgericht, met als doel het vervallen dorpskerkje te herbouwen in Zaanse stijl en dit als dorpshuis te benutten voor sociaal-culturele activiteiten. Er is relatief veel jeugd, en die moet een uur fietsen naar een dichtstbijzijnde voorziening in een van de grotere kernen in de gemeente (Castricum, Akersloot, Limmen). Mede daarom vinden de inwoners het een goed plan om het kerkje te herbouwen en te herbestemmen tot dorpshuis, zodat er voor jong en ouder ook in het dorp zelf regelmatig iets te doen is. Het plan wordt alom enthousiast ontvangen: tientallen bedrijven, fondsen en particulieren dragen bij aan de bouwkosten van het 'kerkje'.

Een kerk weer opbouwen en het vervolgens gebruiken als dorpshuis vinden Hoogland en Van der Meer volkomen logisch. Volgens hen hebben kerken altijd gefungeerd als ontmoetingsplaats. Op de plek van de kerk een geheel ander gebouw neerzetten, was nooit een optie. Hoogland: "We hebben gehandeld uit respect voor wat er was. De Woude heeft in de 16e eeuw tijdens de Reformatie een schuilkerk gehad. Er heeft hier altijd een kerk gestaan." Van der Meer voegt toe: "Het motto van de eerste vergadering was 'red de kerk', onder die noemer hebben we altijd gehandeld." Beiden vinden dat er in een dorp een originele kerk mét kerktoren thuis- hoort.

In januari 2002 hebben de inwoners met zijn allen het oude pand gesloopt. Een aannemer heeft het casco gebouwd. In de zomer zijn de inwoners begonnen met aftimmeren van het binnenwerk. Elke woensdagmiddag en avond is er gezamenlijk geklust. Of daar ook een ideologie achter steekt? Hoogland: "Heel simpel, we hadden niet genoeg geld!" Eind 2002 is het klaar en staat er een klein maar fijn splinternieuw kerkje dat weer aan alle eisen des tijds voldoet. Al met al is het dorpshuis-project een mooi voorbeeld van succesvolle bewonersparticipatie.

Zelfs bij alle 'papierwinkels' e.d. die er naast de eigenlijke bouw bij kwamen kijken, hebben de bewoners alles zelf gedaan. Hoogland: "De 5 ambtenaren van gemeente Akersloot hadden ook nog wat anders te doen. We hebben zelf besturen opgericht, statuten, plannen, begrotingen gemaakt en presentaties voor de gemeente gehouden. Pro-actief insteken en niet afwachten. Ons verhaal wekte bij iedereen veel enthousiasme op en dat werkte weer stimulerend. We hebben ook gebruik gemaakt van de kennis en kunde die we zelf in huis hadden. Samen met twee bouwkundigen uit het dorp hebben we een bouwcommissie opgezet om de bouw te begeleiden. Er is voortdurend overlegd tussen alle partijen. Ook informeel: je komt elkaar gewoon tegen en praat er over."

En ook qua fondsenwerving was er veel zelfwerkzaamheid. Naast giften van fondsen en de gemeente, hebben de inwoners zelf ook een kwart van de bouwkosten bijeen gebracht. Zo zijn er ansichtkaarten verkocht, is er een boekje over De Woude gemaakt en zijn er rommelmarkten en veilingen gehouden, allemaal voor het goede doel van het nieuwe dorpshuis.

Het 'kerkje' is na de herbouw in 2002 het multifunctionele dorpshuis De Kemphaan* geworden, en wordt o.a. gebruikt voor kinderactiviteiten, vergaderingen, culturele evenementen en workshops/cursussen. Daarnaast wordt het dorpshuis verhuurd voor kleinschalige activiteiten zoals (bedrijfs)vergaderingen, huwelijksvoltrekkingen en exposities.
* Genoemd naar deze schaarse weidevogelsoort, die op De Woude nog altijd voorkomt.

Dorpsraad
In 1999 volgt de oprichting van Vereniging Dorpsraad De Woude, met als doel het behartigen van de belangen van de eilandbewoners, die wel belang hebben bij voorzieningen, maar tot op zekere hoogte: men zit niet te wachten op massa-toerisme en daar is het eiland ook helemaal niet op berekend. Allerlei instanties hadden plannen om het dorp 'op te stoten in de vaart der volkeren'. Men zag prachtige wandelgebieden en leuke fietspaden die de eilanden moesten doorsnijden. "Maar dit is zo’n klein dorp, als we worden aangesloten bij belangrijke fietsroutes die er in de buurt zijn dan komen er plotseling honderdduizend fietsers per jaar door dit dorp heen gedurende een korte periode. Je kunt niet duizenden mensen per dag door deze dorpskern heen sturen. We moeten het bewaren zoals het is. De meeste mensen hebben niet alleen geïnvesteerd in renovatie en herbouw van boerderijen, maar ze kwamen hier ook wonen omdat het een unieke plek is, die we graag zo willen laten.

Dat betekent dat de vereniging in de afgelopen jaren alle ontwikkelingen goed in de gaten heeft gehouden om tegengas te kunnen bieden. Nieuw beleid over De Woude moet billijk en redelijk zijn én in overleg met de Dorpsraad. Wij willen geen groei van 50 procent, de voorzieningen op het eiland zijn daar immers niet voor toegerust. Het gaat ons niet alleen om de kwaliteit van onze woonomgeving, wij willen ook niet dat overheden plannen voor ons gebied maken zonder dat wij daarin gekend worden", aldus Jeroen van der Meer. Ook de 2 campings en het café-restaurant zitten niet te wachten op 'opschaling' van het dorp als toeristische attractie, en koesteren liever de kleinschalige knusheid die het eiland juist zo kenmerkt.

Door actieve betrokkenheid heeft de Dorpsraad ook een goede inbreng kunnen leveren voor het nieuwe bestemmingsplan voor De Woude. De geïsoleerde ligging, in het verleden vaak een groot nadeel, heeft de Dorpsraad nu juist als voordeel kunnen aanwenden. De Vijfde Nota over de Ruimtelijke Ordening geeft aan dat de verschillende ruimtelijke kwaliteiten van de Nederlandse steden, dorpen en landschappen zullen worden beschermd en ontwikkeld. De bijzondere natuurlijke waarden en kenmerken van het dorp, een gebied van bijzondere landschappelijke en cultuurhistorische betekenis, dient beschermd te worden.

Hoogland: "Als je een beetje op de hoogte bent van maatschappelijke ontwikkelingen is het niet moeilijk om in te spelen op actuele ontwikkelingen. Ik heb mijn zelfscheppende karakter hier kunnen botvieren. Verbondenheid met een plek kun je zelf creëren." Van der Meer: "Ik ben trots op wat we hier hebben. Niet alleen een eigen woonplek, ik vind het leuk om te vertellen dat ik op een eilandje in het Alkmaardermeer woon, maar ook op onze onderlinge samenwerking. Als iemand bijvoorbeeld een huis gaat slopen, dan helpt iedereen mee. Ik heb het idee dat ik hier nooit meer weg ga."

De informatie over het dorpshuis-project en de Dorpsraad is een samenvatting uit het artikel 'Dorpshuis Eiland De Woude', verschenen in 'De grote kleine kansen-atlas' (2002).

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De Woude heeft geen rijksmonumenten. Het dorp heeft wel 10 gemeentelijke monumenten, die bovenaan de lijst onder de link vermeld staan.

- Gezien het hiervoor reeds vermelde, moge het duidelijk zijn dat het in 2002 in Zaanse stijl herbouwde kerkje van De Woude een bezienswaardigheid is.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- "In mei 2020 organiseren wij voor de 4e keer roeisloepenwedstrijd "Rondje De Woude". De intentie is dat het vanaf 2020 een officiële FSN wedstrijd wordt. Wil je met je team en roeisloep meedoen aan deze wedstrijd mail dan naar René Hoogland rene@dewoude.net of bel naar 06-10477079." Voor een indruk van het evenement zie het programmaboekje van editie 2019.

- Kermis (begin augustus).

- Tijdens WOUWDEWOUDE (weekend in september, 1x in de 3 jaar, 1e keer in 2015, volgende keer dus in 2018) is het eiland De Woude een podium voor theater, beeldende kunst en muziek. De charme van "het vergeten eiland" wordt optimaal benut door bijzondere producties met bijzondere locaties in en om het dorp te combineren. Je kunt genieten van een beeldende kunstroute in de natuur rondom het eiland, je laten inspireren op de kunstmarkt in het dorp en de dagen afsluiten met optredens van diverse singer-songwriters op karakteristieke locaties. WOUWDEWOUDE wil zijn bezoekers op een verrassende manier kennis laten nemen van kunst en cultuur in combinatie met het eilandgevoel, het water en de weidse en bijzondere natuur. Een ervaring die je niet snel zult vergeten...

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De Woude ligt in de Westwouderpolder, een open veenweidegebied met nauwelijks opgaande beplanting. Graslanden, sloten met riet en vaarten zijn hier beeldbepalend. In de drassige Westerwouderpolder strijken veel weidevogels - grutto’s, tureluurs, kieviten, veldleeuweriken - maar ook smienten en ganzen neer. Er gedijen ook zeldzame planten zoals de rietorchis.

- De wandelroute Westwouderpolderroute (groen) loopt over de dijk van de Westwouderpolder. Een groot deel hiervan is natuurgebied. Vanaf het startpunt steek je met het pontje over naar het dorp De Woude. Onderweg kun je genieten van de uitzichten op het Alkmaardermeer. De route komt ook langs Fort Marken-Binnen (1897), aan de overkant van het Noordhollands Kanaal. Je herkent het aan het groepje bomen. Deze route was Ommetje van de maand mei 2018. Lees hier het verslag van deze wandeling door Joop Duijs. De gele route is een mooie, lange rondwandeling door de Starnmeerpolder. Je loopt langs het Noordhollands Kanaal en kijkt uit op het dorpje West-Graftdijk aan de overzijde van het water.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving De Woude, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over De Woude. - 6 mooie (fictie) verhalen over dit dorp door journalist/columnist/schrijver Wouter Klootwijk, plus een gedicht over het dorp van Britt Groot.

- Dorpshuis: - De inwoners van De Woude hebben in 2002 met eigen handen (en er kwam ook heel wat 'hoofdwerk' bij kijken vanwege alle voorbereidingen en procedures, zie daarvoor bij Recente ontwikkelingen) het sfeervolle kerkje herbouwd en herbestemd tot Dorpshuis De Kemphaan. Het sfeervolle 'kerkje' is ook te huur voor het organiseren van o.a. trouwerijen, vergaderingen, exposities, lezingen, try-outs, optredens etc.

- Sport: - "Kom een keer vrijblijvend roeien in onze prachtige sloep. Ben je enthousiast, dan kun je lid worden van onze roeisloepvereniging “HAALOPGELIJK”! Er zijn in 2019 plaatsen beschikbaar voor heren en dames. Vanaf half maart tot en met november (afhankelijk van het weer) trainen we wekelijks en doen we mee aan officiële wedstrijden. Maar je kan ook alleen recreatief roeien, als dat je meer aanspreekt. Iedereen vanaf 16 jaar is welkom. Interesse of een keer een proefles volgen? Voor meer informatie neem contact op met Pauline op e-mailadres delooffpauline@gmail.com." Zie ook de pagina's onde het menu van de vereniging op de - hierboven onder 'Algemeen' gelinkte - dorpssite.

- Veiligheid: - Een piepklein dorpje als De Woude heeft natuurlijk ook een piepklein 'brandweertje', met een piepklein brandweerwagentje in een piepklein brandweerkazernetje. De brandeerwagen is in 2012 vernieuwd, omdat de vorige bluswagen inmiddels nogal 'prehistorisch' was geworden.

Reactie toevoegen