Het dorpje Demen valt sinds 2003 onder de gemeente Oss. Voorheen viel het onder de gemeente Ravenstein. (© H.W. Fluks)
Demen is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Noordoost-Brabant, gemeente Oss. T/m 1809 gemeente Demen en Langel. In 1810 over naar gemeente Dieden, Demen en Langel, per 1-5-1923 over naar gemeente Ravenstein, in 2003 over naar gemeente Oss.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1438 Dydenhem, 1441 Dyedenhem, 1591 Demen, 1639 Diemen.
Naamsverklaring
Betekent hem, heem 'woonplaats, woning' van de persoon Dyde.(1)
Demen ligt NW van Ravenstein, O van Dieden, en grenst in het N aan de Maas, met aan de overkant de provincie Gelderland met het stadje Batenburg.
Terug naar bovenIn 1840 heeft Demen 28 huizen met 167 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 70 huizen met ca. 180 inwoners. In 2015 is het dorp het hardst 'gekrompen' van alle kernen in de gemeente Oss: het aantal inwoners is er met 10 procent afgenomen. Tegelijkertijd is de 'grijze druk' toegenomen tot 50 procent. Dat betekent dat tegenover elke 2 volwassenen in de arbeidzame leeftijd een 65-plusser staat.
Terug naar boven- Demen heeft 8 rijksmonumenten, betrekking hebbende op de kerk (met verder de privé-begraafplaats van de familie Van den Bergh), en het karnhuisje op St. Wilbertstraat 3.
- De huidige Sint-Willibrorduskerk in Demen (Maasdijk 69) is gebouwd in 1858, naar ontwerp van architect Pierre Cuypers. Als patroonheilige werd dezelfde aangehouden als van de oude kerk, die onder sterke invloed stond van de abdij van Echternach, die in 698 was gesticht door Willibrord. De toren van de oude kerk is behouden. Deze heeft nog delen uit de 15e eeuw. Na de bouw van de nieuwe kerk is de toren gerestaureerd en is er een extra geleding aan de kerk toegevoegd. De toren was in slechte staat en de angst was dat deze om zou vallen. Vooraf was de wens vanuit de parochie om de toren los van de kerk te laten staan, maar bij deze variant werd verwacht dat de toren te instabiel zou worden. Daarop is de toren in 1890 weer aan de kerk verbonden.
Het schip is opgezet als een neogotische zaalkerk. In de zijgevels zijn spitsboogvensters met glas in lood aangebracht, die worden afgewisseld met steunberen. De glas-in-loodramen zijn vermoedelijk van glazenier Frans Nicolas. Aan de noordzijde van de kerk is een kleine privébegraafplaats aangelegd voor de familie Van den Bergh, die de kerk ook meefinancierde. In 1941 is buiten de kerk een Heilig Hartbeeld geplaatst als geschenk van de inwoners van Demen en Dieden aan pastoor Simons. In de kerk staat een orgel uit 1848, gemaakt door Franciscus Cornelius Smits, dat meeverhuisd is vanuit de oude kerk. - Beschrijving orgel Sint-Willibrorduskerk.
- Het interieur van het 18e-eeuwse karnhuisje (St. Wilbertstraat 3) bestaat uit een rosmolen en een karnton. De rosmolen werd aangedreven door een paard. Met het draaien van de molen werd een horizontale as aangedreven die tot in de bijkeuken reikte. Daar zette de as een verticale stamper in beweging die in de karnton met melk stond. De boterbereiding was voornamelijk vrouwenwerk. Aan deze manier van boterbereiding kwam rond 1910 een einde, na de oprichting van een boterij, ook wel handkrachtboterfabriek genoemd.
- Demen heeft 7 gemeentelijke monumenten, zijnde de pastorie op Maasdijk 68, de boerderijen op Burg. Canerstraat 2, 4a, 5 en 8 (met Vlaamse schuur), en de boerderijen met Vlaamse schuur op St. Wilbertstraat 3 en 13.
Terug naar boven- Carnaval. - Carnavalsvereniging CV De Schottelzakken is opgericht in 1971. Zij hebben hun residentie in het dorpshuis van Demen, maar zijn actief voor alle 'DDDDL-kernen', zoals vermeld onder Links > Dorpshuis.
- Ook het jaarlijkse Vijfsterrenfeest (weekend in september, in 2019 voor de 9e keer, georganiseerd door CV De Schottelzakken) is er voor alle 'DDDDL-dorpen' - wat de naam ook al suggereert; die 'sterren' slaan natuurlijk op de dorpen in kwestie - en vindt jaarlijks wisselend in een van de dorpen plaats, waar dan een grote feesttent wordt opgezet. Er is o.a. een volleybal- en een jeu-de-boulestoernooi, er is overdag muziek en 's avonds feest in de feesttent.
Terug naar boven- Pontje over de Maas van Demen naar Batenburg in het Gelderse Land van Maas en Waal v.v.
- Het is genieten in De Tuinen van Demen. Overal zie en ruik je rozen! Van eind mei tot half september ben je elke donderdag en zondag van 11.00 tot 17.00 uur welkom. De Tuinen bieden de tuinliefhebber iets bijzonders. 16 verschillende siertuinen hebben elk hun eigen kleur en sfeer. Steeds zijn er verrassende combinaties van vaste planten, éénjarigen, bollen en rozen, heel veel rozen. Er is een oranje rozentuin, een roodroze rozentuin, een hagentuin en nog veel meer. Er zijn meer dan 120 soorten rozen te zien, in alle vormen en kleuren. Spectaculair zijn de loofgangen, waarvan er één met ruim 80 leirozen is begroeid. Er staan ruim 130 soorten Hemerocallis langs het Wim Willemsenpad en vele bijzondere groentesoorten in de ronde groentetuin.
In Nederland komen 16 vleermuissoorten voor, waarvan er 9 zeldzaam tot zeer zeldzaam zijn. Ze worden ernstig bedreigd o.a. door het verdwijnen van de verblijfplaatsen (door het kappen van oude bomen etc.) en veranderingen in het landschap. Om vleermuizen effectief te beschermen, moet hun leefomgeving worden verbeterd en vergroot. Door de aanleg en het onderhoud van geschikte winterverblijven krijgen vleermuizen de kans om zich te handhaven en zich voort te planten. Landschapsbeheer Oss heeft in 2006, in samenwerking met de Brabantse Milieufederatie, twee kunstmatige vleermuizenverblijven gerealiseerd. Dit zijn uit betonnen elementen bestaande ruimtes die met een laag grond zijn afgedekt. Vleermuizen kunnen via een vlieggat in de toegangsdeur het verblijf bereiken. De eigenaren van De Tuinen van Demen waren enthousiast over het idee en zagen mogelijkheden om een vleermuizenverblijf op te nemen in het 'natuurlijke' gedeelte van hun tuin, naast de amfibieënpoel, onder voldoende beschutting van een houtsingel. Een tweede verblijf is ingericht op - niet voor publiek toegankelijke - landgoed Breemortel van de heer K. van de Burgt in Herpen. Inmiddels zijn diverse soorten als overwinteraar aangetroffen, zoals de grootoor, de dwergvleermuis en de watervleermuis.
- In 2018 is het herinrichtingsplan voor de uiterwaarden tussen Demen en Dieden gepresenteerd. Natuurmonumenten, K3Delta en Van de Wetering gaan er, in samenwerking met Rijkswaterstaat, de uiterwaarden verlagen en in beide uiterwaarden een nevengeul graven. Ook wordt de Maasoever natuurvriendelijker ingericht. Dankzij deze ingrepen komt er weer ondiep water en meer variatie in het landschap. Dat trekt veel verschillende (water)planten, vissen en andere waterdieren aan. Zo verbeteren de natuurwaarden en de ecologische waterkwaliteit van de Maas. Bovendien verkleint het de kans op overstromingen, wordt de rivier beter zichtbaar en kan de natuur beter worden beleefd.
Door dit alles wordt bijgedragen aan de Europese Kaderrichtlijn Water. Natuurmonumenten is eigenaar van het grootste gedeelte van de Demense en Diedense uiterwaarden. Rijkswaterstaat is eigenaar van de oeverstrook. Ook Van de Wetering heeft eigendommen binnen de grenzen van het plangebied. Kleiwinner K3 trekt in opdracht van Natuurmonumenten de gehele uitwerking en de (al dan niet) gedeeltelijke uitvoering van het plan. Kleiwinning is een van de motoren achter het plan. Een groot deel van het oppervlak van het plangebied wordt ingericht door kleiwinning. Voldoende kleiwinning is noodzakelijk om de totale herontwikkeling mogelijk te maken. De vrijkomende klei wordt gebruikt als grondstof in baksteen- en dakpanfabrieken en bij dijkverbeteringen. Naar verwachting gaat de uitvoering van het project medio 2020 van start. Vervolgens is er voor circa 10 jaar werk in de uiterwaarden van Demen en Dieden.
Langs de Maas werken verschillende partijen samen aan natuurontwikkeling en hoogwaterveiligheid. Natuurmonumenten werkt onder de noemer 'MeerMaas' aan de natuurontwikkeling van de bedijkte Maas van Ravenstein tot Heusden. Doel is steeds meer aaneengesloten riviernatuur terug te brengen, aan zowel de Brabantse als de Gelderse zijde. De Gebiedsontwikkeling Demen-Dieden is een onderdeel van dit programma. Ook speelt in deze regio het project Meanderende Maas, waarin hoogwaterveiligheid een grote rol speelt. Uiteraard worden beide projecten op elkaar afgestemd.
"Voordat provincie en gemeente besluiten over de ontgrondingsvergunning, het bestemmingsplan en eventueel een projectplan Waterwet voor de gebiedsontwikkeling bij Demen en Dieden, zijn de milieugevolgen onderzocht in een Milieueffectrapport. Eerder adviseerde de Commissie voor de Milieueffectrapportage om het milieueffectrapport aan te vullen op de haalbaarheid van de natuurdoelen en de mogelijke gevolgen van hoge grondwaterstanden. In het aangevulde rapport wordt de beoogde natuurontwikkeling nu duidelijk beschreven. En de karakteristieke kenmerken van dit deel van de Maas zijn nu meegenomen in het ontwerpproces. Zo wordt rekening gehouden met lage stroomsnelheden, weinig variërende waterstanden en de voedselrijke bodem. En, door de geulen lang en ondiep te maken, blijft de invloed van scheepvaart op de natuur beperkt.
Hoogwater in de Maas kan hoge grondwaterstanden in het binnendijkse gebied veroorzaken, maar dit hoeft niet tot negatieve effecten op tuinen, bebouwing en agrarisch gebied te leiden. Ook is rekening gehouden met de beschikbare capaciteit van de gemalen, die een teveel aan water voldoende snel kunnen afvoeren als het water binnendijks teveel stijgt." Aldus enkele conclusies uit het 'Toetsingsadvies over het milieueffectrapport en de aanvulling daarop voor de Gebiedsontwikkeling Demen - Dieden', door de Commissie voor de Milieueffectrapportage, juni 2020.
Terug naar boven- Dorpshuis: - Dorpshuis Onder d'n Plag is een huis voor ontmoeting en sport voor de kleine Osse, voorheen Ravensteinse kernen Demen, Dieden, Deursen-Dennenburg en Neerlangel (die samen ook bekend staan als DDDDL, die laatste letter omdat Neerlangel ook wel kortweg Langel werd en/of wordt genoemd). Het overkoepelend doel van de stichting is het in stand houden en versterken van de leefbaarheid in de vijf kernen 'Over d'n Dam'. Daarvan afgeleide doelstellingen zijn: het in stand houden en waar mogelijk uitbreiden van het voorzieningenniveau op cultureel, sportief en sociaal-maatschappelijk gebied; het versterken van de samenwerking tussen verenigingen en ruimte bieden voor nieuwe initiatieven door inwoners; onderdak bieden aan alle dorpsfuncties: jeugdwerk, toneel, cabaret, carnaval, drumband en fanfare en dansmariekes, yoga, Chineng Qigong en ouderenactiviteiten en vergelijkbare nog te ontwikkelen sociale en culturele activiteiten; stimuleren en verbinden van initiatieven op het vlak van kleinschalige, lokale samenlevingsverbanden; het exploiteren van het sportpark in de kernen (voetbal, korfbal) en waar mogelijk ontwikkelen van nieuwe sportactiviteiten.
- Sport: - Direct na de oorlog, in juli 1945, wordt er officieus gestart met voetbal in het dorp. Op 1 augustus 1946 wordt sportvereniging SDDL opgericht. Vier jaar later komen de korfballers erbij. De vereniging is in eerste instantie opgericht om de dorpen Demen, Dieden en Neerlangel een gezamenlijke sportaccommodatie te bieden. Twee jaar later worden ook Deursen en Dennenburg hieraan toegevoegd (alleen is de naam van de vereniging hier nooit op aangepast. Eigenlijk zou het sindsdien immers SDDDDL moeten zijn, maar als je dat uitspreekt denken ze dat je stottert, daarom zal men het wel niet gedaan hebben ;-) ).
Het veld lag aanvankelijk aan de dijk, waar tot 1982 is gevoetbald. In 1975 wordt er al gedeeltelijk verhuisd naar het huidige complex aan de Osstraat. Formeel op grondgebied van Demen gelegen, maar in de praktijk precies tussen alle genoemde dorpen in gelegen, zodat het voor de inwoners van alle kernen even ver (of beter gezegd dichtbij) is. De voetbaltak van SDDL bestond uit vier herenelftallen en een dameselftal. De korfbaltak omvat een seniorenteam en drie jeugdteams.
SDDL en VV Ravenstein (VVR) hebben in 2019 besloten om vanaf seizoen 2019-2020 samen te gaan voetballen. De jeugdafdeling deed dit al een paar jaar naar tevredenheid van iedereen en sinds het genoemde seizoen geldt dat dus ook voor de senioren. De naam is VESTA ’19 geworden en ze voetballen op zowel het sportpark van VVR als van SDDL. Bij de jeugd is dat om de week, bij de senioren wisselen ze om de twee weken van sportpark. De thuiswedstrijden zijn dan of in Demen of in Ravenstein. "Ons gaat het erom dat we in onze omgeving een gezonde en stabiele vereniging houden. Elders In de gemeente Oss heb je vijf grote voetbalclubs: Nooit Gedacht, Berghem Sport, O.S.S.'20, Margriet en TOP. De andere clubs in de stad en in de kernen krijgen het steeds moeilijker. Ze hebben moeite om het hoofd boven water te houden. SDDL en VVR hebben elkaar daarom hard nodig", aldus SDDL-voorzitter Lambert Vervoort. (bron en voor nadere informatie zie het artikel over de fusie van VVR en SDDL in Kliknieuws, 8-8-2019)
Reactie toevoegen