Op kaarten tot ca. 1935 wordt gezien de positie van de plaatsnaam en de aanduiding 'Mk' (= Meerkerk) eronder, ten onrechte gesuggereerd dat buurtschap Den Dool alleen onder Meerkerk zou vallen.
Rond 1935 ontdekt de Topografische Dienst haar vergissing; zij verplaatst de plaatsnaam iets naar onderen en voegt de aanduiding 'Ns' (= Noordeloos) toe, omdat de buurtschap ook deels onder Noordeloos viel.
Op deze kaart uit ca. 1980 is de gemeentelijke situatie van voor de herindeling van 1986 goed te zien; de gele lijn is de gemeentegrens tussen de toenmalige gemeenten Noordeloos (Z van de lijn) en Meerkerk. (© van alle drie de kaarten: www.kadaster.nl)
Buurtschap Den Dool, ten noorden van Noordeloos, in de Alblasserwaard
Buurtschap Den Dool, aan het riviertje de Noordeloos
Het landschap van de Alblasserwaard bij Den Dool, met het gemaal en de Stijve Molen
De Stijve Molen aan de Kleine Vliet bij Den Dool
Uitzicht over de Alblasserwaard in noordelijke richting, gezien vanaf de zolder van de Stijve Molen
- Den Dool is een buurtschap in de provincie Zuid-Holland, in de streek Alblasserwaard, gemeente Molenlanden. T/m 1985 deels gemeente Noordeloos, deels gemeente Meerkerk, welk dorp bij de herindeling van 1986 naar de gemeente Zederik is overgegaan. Het Meerkerkse deel van buurtschap Den Dool ging in 1986 echter door een grenscorrectie naar de gemeente Giessenlanden en kwam daardoor sindsdien geheel onder het dorpsgebied van Noordeloos - welk dorp ook opging in de gemeente Giessenlanden - te vallen. In 2019 over naar gemeente Molenlanden. Het Meerkerkse deel van de buurtschap omvatte de panden aan het Molenpad en de panden op Botersloot 65-70. De lagere huisnummers aan de Botersloot en de panden aan de weg Noordzijde in deze buurtschap vielen dus altijd al onder het dorpsgebied van Noordeloos.
- Buurtschap Den Dool heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1846 de Dool, 1874 Den Dool, 1936 Dool.
Naamsverklaring
Betekent dool, doel 'greppel, gegraven als grens tussen twee akkers, kuil', Middelnederduits dole 'gracht', ablautsvariant van het Nieuwnederlandse dal 'laagte, vallei'. Vergelijk Kadoelen.(1)
Alternatieve naam
De buurtschap werd ook wel de Pishoek genoemd. In zijn boek '25 Eeuwen Alblasserwaard' beschrijft de toenmalige burgemeester van o.a. Noordeloos Maarten Schakel de trekschuitroutes in deze regio: "Van de Giessen voer men noordwaarts, daar nam men in de Pishoek de Overtoom, om dan via de Grote Vliet Ameide te bereiken." Die 'Pishoek' is gelegen in Den Dool. Je zou denken dat het hier om een overstapplaats zou gaan, die door de passagiers tevens als sanitaire stop werd gebruikt. Maar volgens de site van de hierboven vermelde familiestichting is de Pishoek synoniem voor Den Dool. "Oorspronkelijk heette dat 'Bishoek' en 'bissen' is een volksmond-term voor het op hol slaan van koeien ten gevolge van steeklustige insecten." (bron) Er ligt ook nog een Pishoek in de Wieringerwaard (NH) en bij De Lier (ZH).
Buurtschap Den Dool ligt N van het dorp Noordeloos, rond het (doodlopende) Molenpad en het N deel van de wegen Noordzijde (W van de rivier) en Botersloot (O van de rivier), rond het punt waar deze wegen in een V-vorm uit elkaar gaan lopen.
Terug naar bovenIn 1840 omvat buurtschap Den Dool 4 huizen met 37 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 20 huizen met ca. 50 inwoners.
Terug naar boven- Artikel over de geschiedenis van Den Dool.
Terug naar boven- N van buurtschap Den Dool ligt tegenover het Molenpad de Stijve Molen (Molenpad 14), vroeger ook Broekse Molen. De molen wordt zo genoemd omdat hij zo strak en sterk is. Dat is ook wel nodig, want deze molen heeft een vlucht van ruim 27 meter, één van de grootste in haar soort. Een gemiddelde wipwatermolen heeft wieken van 25 meter. Wie iets af weet van centrifugale krachten zal onderschrijven dat die 2 meter meer veel vragen van molenhuis en raderwerk. Het Molenpad komt in tegenstelling tot wat je van een pad met die naam zou verwachten, niet uit bij de molen, want die ligt aan de overkant van het water. De molen is te bereiken vanaf een pad vanuit de weg Noordzijde. De molen is in beheer bij molenstichting SIMAV. Bouwjaar 1665, in gebruik tot 1949. Maakte deel uit van een 5-tal molens in de polders Mddelbroek, Ameide en Tienhoven. Maalvaardig.
De naam Broekse Molen duidt erop dat de molen oorspronkelijk onder de 2 km N van de molen gelegen buurtschap Broek viel. Echter sinds de herindeling van 1986 loopt de gemeentegrens precies door het water waar de molen aan ligt, waardoor de molen sinds die tijd onder de gemeente Giessenlanden en daarmee het dorp Noordeloos (en daarbinnen de buurtschap Den Dool) valt.
- Voormalig stoomgemaal Jan Bikker, Molenpad 10. Het oude gemaalgebouw is thans in gebruik als woning. Dankzij het feit dat het pand op nrs. 8-10 in 2018 te koop heeft gestaan, kun je hier middels een video het exteriieur en interieur ervan bekijken. Tussen het oude gemaal en de molen is in 1995 een nieuw gemaal geïnstalleerd.
- Op Noordzijde 119 bevindt zich een hoeve met in de gevel 3 ingemetselde gevelstenen die de plek aangeven tot welke hoogte het water kwam in de jaren dat er overstromingen waren. De jaren staan erbij vermeld (o.a. 1741).
- Botersloot 50, 57, 62, 65 (hoeve 't Polderstekje, bij het begin van het Molenpad), 67 (huis Den Dool), 70.
Terug naar boven- Genealogie: - Alle mensen die de achternaam Van den Dool dragen zijn afkomstig van een zekere Jan, die werd geboren omstreeks 1525. Hij woonde in het midden van de 16e eeuw in deze buurtschap. Om deze Jan te onderscheiden van de vele andere Jannen in de streek, werd hij Jan van Den Dool genoemd. En dat is dus de achternaam van al zijn nazaten geworden. Inmiddels zijn er meer dan 1.500 personen met deze achternaam in ons land, die zich vooral na de Tweede Wereldoorlog over het hele land hebben verspreid. Opvallend is dat ten tijde van de Volkstelling van 1947 de overgrote meerderheid (ca. 800 van de toen ca. 900) nog altijd in de provincie Zuid-Holland woonde.
In 1996 is de Familiestichting Van Den Dool opgericht, die genealogisch onderzoek naar dit geslacht verricht en die gegevens documenteert en publiceert.
Reacties
(1)Zou dit ook iets te maken hebben met de Stolwijkse familienaam Verdoold?
Reactie toevoegen