Den Hoorn (Texel)

Plaats
Dorp
Texel
Kop van Noord-Holland Waddengebied
Noord-Holland

Den-Hoorn-dorp-MSD-20090418-164038.jpg

Den Hoorn is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de regio's Kop van Noord-Holland en Waddengebied, op het eiland en in de gemeente Texel.

Den Hoorn is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de regio's Kop van Noord-Holland en Waddengebied, op het eiland en in de gemeente Texel.

Den-Hoorn-dorp-MSD-20090418-163976.jpg

Den Hoorn, dorpsgezicht

Den Hoorn, dorpsgezicht

Den-Hoorn-dorp-MSD-20090418-164035.jpg

Den Hoorn, dorpsgezicht

Den Hoorn, dorpsgezicht

Den Hoorn (Texel)

Terug naar boven

Status

- Den Hoorn is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de regio's Kop van Noord-Holland en Waddengebied, op het eiland en in de gemeente Texel.

- Onder het dorp Den Hoorn vallen ook de buurtschappen De Westen en 't Horntje.

Terug naar boven

Naam

In het Tessels
De Hoore.

Inwoners
Een inwoner van dit dorp is een Hoornder.

Oudere vermeldingen
1408 Horne, 1542 Hoorn, 1576/1608 Hoorn, 1840 De Hoorn.

Naamsverklaring
Identiek met het Middelnederlandse horne 'hoek'. Zie ook Hoorn, Barsingerhorn.(1)

Terug naar boven

Ligging

Den Hoorn ligt ZW van Den Burg.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Den Hoorn 95 huizen met 569 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 400 huizen met ca. 1.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Het oorspronkelijke dorp Den Hoorn, dat daarom bekend staat als De Oude Hoorn, is in 1398 verbrand tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten. Het later herbouwde huidige dorp lag aanvankelijk aan de zuidoostkant aan zee, maar kwam door landaanwinning geleidelijk landinwaarts te liggen. De Prins Hendrikpolder ZO van het dorp dateert overigens pas van 1847.

De inwoners leefden aanvankelijk van landbouw, veeteelt en visserij. In de 17e en 18e eeuw was de internationale handelsvaart (o.a. VOC) een belangrijke bedijfstak. Veel schepen vertrokken vanaf Texel. Honderden inwoners vonden toen hun bestaan in het loodswezen. Rond 1800 waren er ca. 100 loodsen in Den Hoorn en nog eens ca. 150 in Oudeschild en Nieuweschild. Deze bedrijfstak verdween na de aanleg van het Noordhollands Kanaal (1824 gereed), het Noordzeekanaal (gereed 1875) en de instelling van een rijksloodsdienst voor het zeegat van Texel halverwege de 19e eeuw. Een deel van de inwoners vond een nieuw bestaan in de bloembollencultuur. Nog altijd valt de omgeving van het dorp in het voorjaar op door de bloeiende bloembollenvelden (met name narcissen).

- Beschrijving van de historie van het landschap van Den Hoorn en omgeving.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Basisschool de Jan Drijverschool is na afloop van schooljaar 2012-2013 gesloten. Het dorp werkt samen met de gemeente aan een herbestemming van het complex.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Den Hoorn heeft 28 rijksmonumenten.

- Den Hoorn heeft 27 gemeentelijke monumenten.

- Het beroemdste object van Den Hoorn is ongetwijfeld het al van ver zichtbare zogeheten Witte Kerkje (waarvan overigens alleen de, deels in het schip ingebouwde, toren wit is). De tegenwoordig Hervormde (PKN) kerk (Kerkstraat 5) uit 1425, met toren uit 1450, was de opvolger van een houten kapel, die in 1409 is afgebroken. Het lijkt onlogisch dat de kerk aan de rand van het dorp ligt. Dat komt omdat het dorp vroeger groter was, en na de teloorgang van het lokale loodswezen met leegstand van huizen tot gevolg deels is afgebroken. De kerktoren doet ook dienst als baken voor de scheepvaart; vanaf de toren worden gekleurde lichtbundels uitgezonden waaraan schippers kunnen zien of ze al dan niet de goede koers aanhouden.

Hoewel de klok door de Inspecteur van Kunstbescherming als historisch gedenkstuk was aangemerkt, is hij in april 1943 door de Duitsers gevorderd voor de Duitse oorlogsindustrie. De klok kwam echter nooit in Duitsland aan; een Urker schipper die met zijn schip opdracht had bijna 200 klokken te verschepen, liet zijn schip zinken op het IJsselmeer bij Urk. Na de oorlog zijn de klokken geborgen en kwam de klok terug in Den Hoorn. De luidklok dateet uit midden 15e eeuw en heeft een middellijn van 74 cm.

Het was lange tijd onbekend wie het orgel in deze kerk had gebouwd. De grote overeenkomst met het orgel in Kuinre bracht als bouwer J.C. Scheuer naar voren. Nader onderzoek bevestigde deze lezing. Het orgel is hier gekomen dankzij organist Van Aken uit Apeldoorn, die men in 1856 als organist wilde aantrekken. Hij zou daartoe zijn eigen huisorgel meenemen. Omdat dit huisorgel niet voldeed is in 1857 een nieuw orgel besteld bij Scheuer. Het orgel is in 1975 gerestaureerd door de firma Flentrop, en in 1998 heeft dezelfde firma dat nogmaals gedaan. De kerk valt onder de Protestantse Gemeente Waal, Koog en Den Hoorn.

Tweede klok. Stichting Klok voor Den Hoorn is opgericht om het mogelijk te maken om in het kerkje een tweede luidklok op te hangen. Arie Abbenes, Jan Mooren en Kees Boon hebben de stichting opgericht. - Bekijk hier een filmpje over het ontstaan van het idee. - Bekijk hier een filmpje m.b.t. het tekenen van het contract met de klokkengieter. In december 2020 zou de tweede klok in het openbaar worden gegoten als onderdeel van een groot dorpsfeest, met zang, sketches, toespraken, fanfare, hapje en drankje. Er moest toen vanwege de coronamaatregelen van worden afgezien. Ook in december 2021 kon het daarom niet plaatsvinden. De stichting heeft besloten niet opnieuw voor uitstel te kiezen. De klok is nu vervaardigd in de werkplaats van Klokkengieterij Reiderland in Finsterwolde. Dat wordt op film vastgelegd, zodat het kan worden teruggekeken. Voor Hoornders en voor bezoekers van de kerk wordt een folder met informatie over de klok gemaakt. Op 18 december 2021 is de klok, met de naam Jakob, door klokkengieter Simon Laudy in de kerktoren opgehangen, in de klokkenstoel, op de plek die daar al bijna zeshonderd jaar voor is bestemd.

Startpunt bedevaart. De kerk van Den Hoorn is destijds gewijd aan apostel Jakobus de Meerdere. Het Nederlands Genootschap van Sint-Jakob heeft de Hoornder kerk nu erkend als een van de startpunten in Nederland voor de befaamde pelgrimstocht te voet of per fiets naar Santiago de Compostella, een bedevaartsoord in het noordwesten van Spanje. Daar zou deze apostel begraven liggen. Pelgrims die het dorp na de installatie van luidklok Jakob als startpunt of tussenstation opnemen in hun route, kunnen er een stempel krijgen voor in hun pelgrimspaspoort. De Hoornder dorpskerk is in het gewest Holland (de voorloper van de provincies Noord- en Zuid-Holland) nu de meest noordelijk gelegen plaats met een Jakobskerk. Voorheen had de Heidense Kapel in Stroe op Wieringen nog die eer. In vroeger tijden gingen pelgrims van plaats naar plaats, waar een kerk was gewijd aan apostel Jakobus de Meerdere. Er zijn dus vele routes mogelijk naar Santiago de Compostella.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- "Toneelvereniging De Vriendenkring zoekt altijd stukken van goede kwaliteit. Geen kluchten met duizend deuren die open en dicht gaan. De afgelopen jaren speelden we onder meer stukken van Annie M.G. Schmidt, Neil Somin. Jos Ahlers en Dimitri frenkel Frank." Jaarlijks brengen ze in maart een nieuw stuk op de planken.

Hoornder Markt
"Al sinds de jaren '60 van de vorige eeuw worden in de zomermaanden in ons dorp markten georganiseerd. Sinds 1995 is de organisatie ondergebracht in de Stichting Hoornder Donderdagen. Dus, ruim een halve eeuw lang, meebewegend met de tijd, is er in juli en augustus elke donderdag een gezellige Hoorndermarkt, t/m zomer 2019 altijd in het hart van het dorp. Nu we met het coronavirus rekening moeten houden wordt deze markt sinds zomer 2020 met succes op een weiland aan de rand van het dorp georganiseerd. Deze plek biedt meer ruimte om een veilige markt te garanderen. Op het veld met uitzicht op het beroemde witte kerkje staan kramen met onder meer Texelse producten, zelfgemaakte producten, tweedehands huisraad, boeken en kleding. Dé gelegenheid om voor een zacht prijsje iets bijzonders op de kop te tikken. Gelegen in het pittoreske Den Hoorn is de Hoorndermarkt zeer populair onder toeristen. Er zijn per zomer negen Hoornder Donderdagen, de data lopen synchroon met de schoolvakanties in Nederland."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

Rommelmarkt
"Rommelmarkt Den Hoorn is een grote rommelmarkt, het gehele jaar door, iedere maandag van 11:00-16:00 uur. Grotendeels binnen en deels buiten de gebouwen op Witteweg 3b. De opbrengst is t.b.v. het onderhoud van onze pittoreske kerk. De markt wordt gerund door vrijwilligers. Spullen kunnen iedere dag gebracht worden. Helaas kunnen wij geen spullen ophalen. Wij accepteren geen grote meubelen, bankstellen, toiletpotten, wasbakken, autobanden, accu's, ouderwetse tv's met beeldbuis, zonnebanken, en geen kleding. En graag alleen SCHONE spullen."

- "Na slechts anderhalf jaar in aanleg te zijn is de Prins Hendrikzanddijk, een nieuwe toekomstbestendige waterkering op Texel, O van de dorpskern Den Hoorn (maar nog wel in het dorpsgebied van dat dorp), in augustus 2019 gereedgekomen. Met de Prins Hendrikzanddijk krijgt Texel er 200 hectare nieuwe natuur bij: een zandig, dynamisch gebied dat een impuls geeft aan de natuur van het Waddensysteem. De nieuwe duinen langs de Prins Hendrikdijk sluiten aan op de bestaande duinen bij de zuidpunt van Texel en gaan geleidelijk over in de Wadden-natuur van schorren, slikken en zandplaten. Daarmee draagt de Prins Hendrikzanddijk niet alleen bij aan de veiligheid van het eiland, maar ook aan de natuurlijke uitstraling en ecologische waarde van haar kustlijn. De Prins Hendrikzanddijk is een project in opdracht van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, uitgevoerd door Jan De Nul Group, Feddes/Olthof, Altenburg&Wymenga en Waterproof BV. Het ontwerp voorziet in een versterking van de Zeedijk van de Prins Hendrikpolder door middel van een nieuw duinlandschap aan de zijde van de Waddenzee. Het duinlandschap zorgt voor een toekomstbestendige waterkering en geeft een impuls aan het ecosysteem en de recreatie. Het team van de Jan de Nul Group won de aanbesteding op basis van de kwaliteit van haar plan." (bron: Feddes/Olthof)

Het Netwerk Groene Bureaus, de vereniging van 89 ecologische adviesbureaus, heeft de Natuurontwikkeling Prins Hendrikzanddijk in Den Hoorn verkozen tot meest innovatieve project van 2019. "Het project oogstte bewondering van de vakgenoten door de innovatieve aanpak. Met het project is de versterking van een Texelse dijk die niet meer aan veiligheidseisen voldeed, benut om op innovatieve wijze waardevolle biodiversiteit te creëren. Altenburg & Wymenga ontwierp samen met het team van aannemer Jan de Nul vijf ecologische pilots bij De Prins Hendrikdijk op Texel. Het project realiseerde een uniek duinlandschap met een open kweldergebied, met in de luwe zone een landschap met verschillende benthossoorten op droogvallende wadplaten (o.a. wadpieren, rode draadwormen, schelpkokerwormen, en juveniele tweekleppigen). Op de hogere delen ontwikkelt zich vegetatie, zoals zeeraket. Het gebied is attractief voor vogels, waaronder lepelaars, dwergsterns, scholeksters en bontbekplevieren en zwarte sterns.

Door een innovatieve aanpak en goede samenwerking met andere partijen is 5000 m2 bestaande kwelder nabij de NIOZ-haven dat met zand bedekt zou worden, uitgegraven, verzorgd en verplaatst naar de luwe zone, waar het voor een vliegende start zorgde van het nieuwe voorland. Deze kweldertransplantatie is een unicum in Nederland. In het winterhalfjaar van 2018-2019 doorstond de transplantatie vorst en extreem hoog water. Wel verdwenen delen van de nieuwe kwelder onder het zand door de aanhoudende oostenwind in het voorjaar van 2019. Maar de kwelder komt ook weer tevoorschijn en tot bloei. In het gebied zijn vijf benthosplots aangelegd met 2000 m2 fijn benthoshoudend zand dat de ontwikkeling van macrofauna bevordert en zijn schelpenrijke zones en embryonale duinen aangelegd voor broedvogels en zeehonden. Ook werd een eiland met hard substraat aangelegd die vestiging van schelpdieren bevordert. Een pilot met zeegras wordt gestart." (bron: Netwerk Groene Bureaus)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Den Hoorn, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportages van Den Hoorn e.o. door fotograaf Martin Stevens.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Den Hoorn (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Den Hoorn.

- Nieuws: - Nieuws uit Den Hoorn op Facebook.

- Belangenvereniging: - Het bestuur van Dorpscommissie Den Hoorn bestaat momenteel uit zeven leden. Het voltallige bestuur vergadert elke laatste woensdag van de maand. Het dagelijks bestuur vergadert de week daarvoor. Wie de dorpscommissie wil spreken kan aanschuiven bij een van de vergaderingen. Neem van tevoren wel even contact op met voorzitter Joop Groeskamp via tel. 0222-319536 of groeskamp@texel.com. - Nieuws uit Den Hoorn van de Dorpscommissie op Facebook.

- Dorpshuis: - Dorpshuis De Waldhoorn heeft twee vergaderzalen en een grote zaal met groot podium. Alle zalen zijn te huur. De meeste verenigingen houden er hun activiteiten, repetities en voorstellingen. Ook worden er feesten en evenementen georganiseerd.

- Muziek: - Muziekvereniging DEK (= Door Eigen Kracht) te Den Hoorn is opgericht in 1925. DEK speelt in een fanfare-bezetting en heeft ruim 30 enthousiaste leden. Vanaf de oprichting vervult de vereniging een belangrijke sociale functie in het dorp. DEK geeft ieder jaar een Kerstconcert, een Winterconcert en luistert evenementen op, zoals de intocht van Sinterklaas en de doorkomst van de Texel Halve Marathon in het dorp. Ook worden geregeld serenades gegeven voor dorpsbewoners en worden concerten op straat en op de TESO-boot gegeven. Het orkest staat onder leiding van dirigente Wendy Prins en oefent iedere dinsdagavond in dorpshuis De Waldhoorn.

Iedereen is welkom om eens te komen kijken en wie weet mee te doen. Heb je nog geen speelervaring? Weet je nog niet welk instrument je zou willen bespelen? Daar helpen ze je graag bij. Nog nooit muziekles gehad? Dan kunnen ze in overleg een programma opstellen waarin je op verant-woorde wijze muzieklessen krijgt. Daarin leer je noten lezen en het gekozen instrument bespelen. Met het lesprogramma werken ze er naartoe je in 1 à 2 jaar bij het orkest te kunnen laten spelen. Een instrument kan door de vereniging beschikbaar worden gesteld. Heb je belangstelling? Kom een keer kijken en luisteren op dinsdagavond en/of stuur een mail voor meer informatie.

- Volkstuinen: - "Op Tuinvereniging De Veerkoog in Den Hoorn worden al vele jaren lang door hobbytuinders eigen groenten, fruit en bloemen verbouwd, gekweekt en geoogst. De naam stamt nog uit de tijd dat er op deze plek een zeearm was en er een veertje of bootje ging om je over te zetten. Tijdens het schoffelen vind je dan ook nog regelmatig resten van pijpenkopjes, scherven en schelpen van de voormalige zandoevers. Het eten uit eigen tuin is natuurlijk helemaal van deze tijd. Zelf je groeten en fruit telen en oogsten is heel erg leuk én wat je van je eigen land haalt smaakt bovendien veel beter dan wat je koopt in de supermarkt.

Natuurlijk groeit het niet vanzelf, je moet er aardig wat tijd voor uittrekken om de grond te bewerken, te zaaien, te oogsten, onkruid te wieden en wat er zo meer bij komt kijken. Maar het geeft veel voldoening en rust, zeker omdat De Veerkoog in Den Hoorn een heerlijk stille plek is. Als je daar op een mooie zomeravond op je knieën het onkruid tussen je slaplantjes zit te wieden, ben je je drukke (werk)dag zo kwijt. En ben je bang dat je er (nog) te weinig verstand van hebt, dan zijn er altijd medetuinders bij wie je terecht kunt voor advies. Heb je zelf altijd al graag een moestuin willen hebben? Er zijn op De Veerkoog nog tuinen vrij! De oppervlakte voor beginners is ca. 8 bij 10 meter (dat noemen we een halve tuin) en de huur bedraagt slechts € 7,50 per jaar. Info bij het secretariaat: Luciette van Hezik, tel. 06-40284568."

Reactie toevoegen