Diepenveen

Plaats
Dorp
Deventer
Salland
Overijssel

gemeente_diepenveen_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Diepenveen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Diepenveen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© www.atlasenkaart.nl)

Diepenveen

Terug naar boven

Status

- Diepenveen is een dorp in de provincie Overijssel, in de streek Salland, gemeente Deventer. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1998. Het gemeentehuis stond in Schalkhaar.

- Wapen van de voormalige gemeente Diepenveen.

- Voorafgaand aan de uiteindelijke opheffing van de gemeente Diepenveen in 1999, zijn in de loop der jaren middels grenscorrecties reeds delen van de gemeente aan de gemeente Deventer afgestaan, en wel in 1877, 1960, 1975, 1984 en 1993.

- Reeds in 1960 kwam het knel zittende Deventer ruimer in haar jasje te zitten, door de annexatie van een strook Diepenveens grondgebied om Deventer heen. Overdracht Diepenveen > Deventer 1960*, met wetsontwerp, memorie van toelichting, voorlopig verslag, nota van wijzigingen en gewijzigd wetsontwerp.

- In 1970 werd de mogelijke annexatie van (een deel van) deze gemeente in de Tweede Kamer besproken. Toen was het nog de bedoeling dat het oostelijke deel - met daarin Okkenbroek en een deel van Lettele - zou worden overgeheveld naar de gemeente Bathmen. Zie het wetsontwerp, memorie van toelichting en het voorlopig verslag. Het wetsontwerp werd echter door de Eerste Kamer verworpen met 44 stemmen tegen en 23 stemmen voor. Het draaide uiteindelijk uit op de grenswijziging van 1975, waarin Colmschate overging van Diepenveen naar Deventer, waarmee Deventer voor ca. 25 jaar in haar woningbouwbehoefte zou moeten kunnen voorzien.

- Overdracht Diepenveen > Deventer* 1975, met wetsontwerp (dat kwam door twee Tweede Kamerleden als reactie op de afgeketste vereniging van deze twee gemeenten, die halverwege de jaren zestig in gang was gezet), memorie van toelichting, voorlopig verslag, memorie van antwoord en nota van wijzigingen. Het ging om 1.709 hectare met 2.204 personen, waarbij het dorp Colmschate met de buurtschap Oxe overgingen naar de gemeente Deventer.

- De grenswijziging van 1984 betrof eigenlijk correcties van de grens die door de grenscorrecties van 1960 en 1975 was ontstaan. Getuige de memorie van toelichting ging het om enkele minieme gebiedjes die tot dan een onpraktisch grensverloop kenden.

- Overdracht Diepenveen > Deventer 1993* en Overdracht Deventer > Diepenveen 1993*.

- In 1997 wordt vervolgens het wetsvoorstel behandeld dat er uiteindelijk toe leidt dat de gemeente Diepenveen per 1 januari 1999 wordt opgeheven* en aan de gemeente Deventer wordt toegevoegd. Memorie van toelichting (waar Bathmen later middels een amendement tussenuit wordt gehaald), verslag Tweede Kamer, nota n.a.v. het verslag, discussie Eerste Kamer (14 pagina's!) waarna het wetsvoorstel uiteindelijk wordt aangenomen.
* Onder de links kun je zien welke gebieden het betrof (© van de bewerkte plattegronden: Andreas Bartelink).

- Onder het dorp Diepenveen vallen ook de buurtschappen Averlo (deels; deel uitmakend van de tweelingbuurtschap Averlo en Frieswijk), Molenbelt en Rande.

Terug naar boven

Ligging

Diepenveen ligt N van Deventer.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Diepenveen 460 huizen en 2.947 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp en de buurtschap Tjoene, samen 47/274 (= huizen/inwoners) en een hele reeks buurtschappen: Rande 32/214, Lettele 35/235, Vulik 15/89, Vrieswijk 18/117, Borgele 25/156, Ortele 25/139, Essen 9/71, Linde 38/256, Okkenbroek 26/159, Averlo 42/294, Riele 38/202, Wechele 8/56, Oxe 21/150, Hooge Weteringen 35/231, Lage Weteringen 34/228, Schalkhaar 7/42 en Colmschate 5/34. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.900 huizen met ca. 4.600 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze voormalige gemeente, kun je terecht bij Historische Vereniging Dorp Diepenveen en omgeving.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De in 1999 opgerichte Vereniging Landelijk Diepenveen (VLD) heeft haar bestaan te danken aan de herindeling van deze gemeente, die in 1999 is opgegaan in de gemeente Deventer. In 1999 zijn er bedreigingen vanuit Deventer omdat deze gemeente uitbreidingshonger heeft en het groene Diepenveen ‘bedreigt’ met expansie. Voorbeelden hiervan zijn Steenbrugge en Steenbrugge Noord, dat gelukkig geen doorgang heeft gevonden. Naast bedreigingen op het gebied van de ruimtelijke ordening zijn er vraagstukken geweest met betrekking tot verkeersveiligheid, groen en op sociaal-cultureel gebied. Nu de gemeente Deventer ‘gewend’ is aan haar grotere buitengebied en ook Bathmen is ingelijfd, is er ook een ander politiek speelveld ontstaan. De bedreigingen voor het landelijke dorp zijn verminderd (mede ook door demografische ontwikkelingen). Hierdoor is ook het draagvlak voor de VLD verminderd. De vereniging heeft zich per 1-9-2017 opgeheven.

De vereniging heeft gedurende haar bestaan een rol van betekenis gespeeld bij de volgende onderwerpen: inzet om het zelfstandig karakter van het dorp voort te laten bestaan; voldoende ruimte houden tussen Deventer en het dorp, met name bij de inzet van het geen doorgang vinden van Steenbrugge Noord; leefbaarheid, op het gebied van sociaal-cultureel / medisch / sport, met name betreffende het in stand houden van voorzieningen; op peil houden van commerciële voorzieningen; aanspreekpunt voor de gemeente Deventer (30 km discussie, kom Diepenveen, Dorpsstraat herinrichting, gemeentevisie m.b.t. het dorp); invloed uitoefenen op visievorming op het dorp in de gemeentepolitiek; behouden bibliotheek/dorpshuis en omvorming naar Kulturhus / BS.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Diepenveen heeft 27 rijksmonumenten.

- Diepenveen heeft 38 gemeentelijke monumenten.

- Rond 1375 legt Geert Groote (Deventer 1340-1384) de grondslag voor een geestelijke vernieuwingsbeweging, de Moderne Devotie. In zijn geboortehuis sticht hij een gemeenschap van arme vrouwen. Deze gemeenschap groeit na 1392 onder inspiratie van rector Jan Brinckerinck (1359-1419) uit tot het eerste huis der Zusters van het Gemene Leven, het Meester Geertshuis. Rijke weduwen en adelijke dames mochten niet intreden. De zusters besloten daarom in 1400 voor hen een huis op 'de plecht' te Diepenveen te bouwen. Zij maakten eigenhandig een eerste onderkomen en verhuurden het met het omliggende land aan de nieuw gevormde gemeenschap.

In 1402 krijgt het convent bisschoppelijk verlof om de regel van Augustinus te volgen. Het nieuwe Augustinessenklooster moest worden ingericht naar de normen van het in 1395 gestichte Kapitel van Windesheim en was een pendant van het Windesheimer mannenklooster. In 1408 werden de eerste reguliere kannunikessen ingekleed. Het klooster werd financieel gesteund door Zwedera van Rechteren, douairière van Ruinen. Tijdens het generaal kapittel te Windesheim in 1412 werd het klooster van Onze Lieve Vrouw en Sint-Agnes te Diepenveen als eerste vrouwenklooster van de moderne devotie in het Kapittel van Windesheim opgenomen. Het werd een modelklooster voor tal van vrouwenkloosters die zich op de hervorming van Windesheim oriënteerden. De kerk kwam in de jaren 1409-1411 tot stand.

In 1578 is het klooster door de Staatse troepen van graaf Rennenberg geplunderd en deels verwoest. Met uitzondering van de kapel zijn de kloostergebouwen in 1581 gesloopt. In 1659 is de kapel als kerk door de protestanten voor de hervormde eredienst in gebruik genomen en werd de eerste predikant te Diepenveen benoemd. In 1720 is de kapel gerestaureerd en verkleind door een legaat van Anthonius Matthaeus, hoogleraar rechtsgeleerdheid aan het Deventer Athenaeum en zijn vrouw Judina van Hurck. De meest westelijke travee werd geheel van de rest afgescheiden en op de begane grond ingericht tot consistoriekamer. De verdieping werd een schoollokaal. Bij hetzelfde herstel werden de houten plafonds vervangen door stenen kruisgewelven. Daartoe werden de spitsboogvensters verlaagd en halfrond beëindigd. Aan de noordzijde zijn nog twee oorspronkelijk vensters zichtbaar. In 1838 volgt nog een herstel. Bij de overdracht van de geveltoren aan de gemeente in 1846 sluit men het schoollokaal.

In 1968-1969 is de kerk geheel gerestaureerd. Hierbij kon onder andere een vroegere nonnengalerij worden aangetoond en herkenbaar worden gemaakt. In haar huidige vorm is de Hervormde (PKN) kerk (Kerkplein 4) aan de westzijde enkele traveëen ingekort en is het dak verlaagd. Aan de plaats en vorm van sommige ramen aan de noordgevel is nog te zien dat de zusters hun koorgebed op een verhoog in de kerk zongen, de 'nonnengallerij'. Aan de vorm van het beboomde kerkplein ten zuiden van de kerk is de omvang van de voormalige kloosterhof nog te herkennen. In 1756 zijn de overgebleven conventsgebouwen tegenover de zuidzijde van de kerk als 'pastorij' en 'kosterij' ingericht. Thans zijn deze als particuliere woningen in gebruik. Aan de dorpsstraat bevindt zich nog een woning met het jaartal 1578, met muurwerk dat eens deel uitmaakte van de kloosterbrouwerij. (bron: ANWB-Zimmermanfonds)

- Gevelstenen in Diepenveen.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- MTB-route IJssellandroute (35 km).

- Landgoed Overvelde, gelegen NO van het dorp, aan de Boxbergerweg, wordt momenteel 'gerevitaliseerd' middels o.a. de bouw van nieuwe landhuizen. Het landgoed is toegankelijk voor wandelaars.

- In 2009 werkten Stichting IJssellandschap en Waterschap Groot Salland samen in een gebied van 29 hectare bij de Moespotleide en Lettelerleide aan ruimte voor water, schoner water en natuurontwikkeling. Deze waterlopen liggen op en rond landgoed De Kranenkamp NO van Diepenveen. In het project zijn de watergangen ondieper gemaakt en de steile oevers kregen op veel plaatsen een zeer flauw talud. Er is in totaal 7 hectare waterberging gerealiseerd. Dit is voldoende om water op te vangen voor een achterliggend gebied van ongeveer 300 hectare. Op de aangrenzende percelen zijn grote delen verlaagd. In deze laagtes kan nu water tijdelijk opgevangen worden, zodat bij veel neerslag er minder water in één keer hoeft te worden afgevoerd. De flauwe oevers en natte laagtes raken op termijn begroeid. Ook meer op het land zijn maatregelen getroffen om de natuurwaarden te vergroten, zoals het aanleggen van nieuwe poelen. Daarnaast wordt op de aangrenzende percelen een natuurvriendelijk beheer ingezet, door niet meer te bemesten en de grond langzaam te verschralen.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Diepenveen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Oude foto's en dergelijke van Diepenveen op Facebook.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Diepenveen (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Diepenveen.

- Onderwijs: - Basisschool Slingerbos. - Basisschool De Zonnewijzer.

- Jeugd: - Bij de in 1926 opgerichte Scoutinggroep President Steyn willen ze het scoutingspel spelen met zoveel mogelijk kinderen en jongeren uit Deventer, Diepenveen en Schalkhaar. Ze bieden een plezierige vrijetijdsbesteding. Samenwerken, avontuur, respect voor elkaar en de leefomgeving, zelfstandigheid en ontplooiing zijn hierbij centrale thema’s. De activiteiten zijn erop gericht dat, naarmate de kinderen ouder worden, de begeleiding afneemt en hun zelfstandigheid toeneemt. Scoutinggroep President Steyn is uniek in de gemeente Deventer. Zij zijn de enige scoutinggroep met land- en waterspeltakken.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Diepenveen.

- DSC (Diepenveense Sport Club) is een zeer multifunctionele omnivereniging. Er zijn namelijk afdelingen voor voetbal, handbal, gymnastiek, biljarten, tafeltennis, jeu de boules, nordic sports, midwinterloop, volleybal en badminton.

- Zorg: - Zorgboerderij de Kleine Wildenberg. - Zorgkwekerij Het Nieuwe Veld.

Reactie toevoegen