Status

- Drongelen is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Land van Heusden en Altena, gemeente Altena. T/m 31-7-1908 gemeente Drongelen, Haagoort, Gansoijen en Doeveren. Per 1-8-1908 naamswijziging in gemeente Drongelen (dat was dus geen herindeling!). Per 1-5-1923 over naar gemeente Eethen, in 1973 over naar gemeente Aalburg, in 2019 over naar gemeente Altena.

- Wapen van de voormalige gemeente Drongelen.

- Onder het dorp Drongelen valt ook de buurtschap Hagoort.

- Onder het dorp Drongelen viel ook de kennelijke buurtschap Bruk, deze naam komt althans voor 1) op een kaart uit 1773 (zie afbeelding), en in het aardrijkskundig woordenboek van Pott, editie 1913 (1), aldaar vermeld onder de gemeente Drongelen c.s.. De buurtschap is kennelijk verdwenen want is in recente literatuur en kaarten nergens meer te vinden. Anderen opperen dat het een lokale benaming zou kunnen zijn geweest voor het dorp Babyloniënbroek. Gezien de situering op de genoemde kaart is dat een plausibele theorie. Maar dan zou de vermelding in Pott 1913 onterecht zijn geweest. Weet iemand hoe het zit met dat Bruk? Wij vernemen het graag.

Naam

In het Brabants
Dróngele.

Naamgeving en spelling gemeentenaam
In de gemeentenaam zoals die gold t/m 31-7-1908, werd het gemeentenaamdeel Haagoort ook wel gespeld als Hagoord, Hagoort en Haagoord, en het gemeentenaamdeel Gansoijen werd ook wel gespeld als Gansoyen. De gemeente zelf werd ook wel aangeduid als 'Drongelen, Doeveren, Gansoijen en Hagoort' (andere volgorde dus als hierboven onder Status) en kortweg als 'Drongelen c.a.'*. In de wet waarbij de gemeentenaam werd gewijzigd (Staatsblad 237 van 1908) staat de onjuiste spelling 'Hangoort' in plaats van Haagoort. Dit is gebaseerd op een fout in de gemeentenamenlijst van Binnenlandse Zaken van 1887, die ook is overgenomen in de namenlijst bij de Kieswet van 1896.(2)
* En ook 'c.a.' werd wel weggelaten, zoals op de gemeentekaart van Kuijper uit ca. 1870 elders op deze pagina te zien is.

Oudere vermeldingen
1270 Drungele, 1274 Drongel, 1312-1350 Dronghel, Dronghelen, 1339 Drongelen, 1371 en 1388 kopie ca. 1388 Dronghelen.

Naamsverklaring
Misschien een samenstelling van lo 'licht, open bos' en een eerste deel dat wel wordt verbonden met het Oudnoorse drengr 'dikke stok'. Ook heeft men gedacht aan een waternaam Drongel*, een afleiding met -l- suffix van drong, bij de woordstam van dringen, vergelijk voor de betekenis het volgende citaat: "Sluisen om 't water, als te drong wert, uit te laeten".(3)
* Gereconstrueerde vorm.

Ligging

Het dorp Drongelen grenst in het NW aan Meeuwen, in het NO aan Eethen en Genderen en in het zuiden aan de rivier de Bergse Maas en Waalwijk, en ligt OZO van Dussen, ZO van Babyloniënbroek en ZW van Wijk en Aalburg.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Drongelen c.a. 76 huizen met 491 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 54/358 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Doeveren 17/113, Gansoijen 3/12 en Hagoort 2/8. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 160 huizen met ca. 400 inwoners.

Geschiedenis

In Drongelen zijn resten van Romeins aardewerk gevonden.

Kerkelijk
Een watervloed verwoestte in 1509 de parochiale kerk van Drongelen. Lange tijd kerkten de parochianen vervolgens in buurdorp Eethen, tot in 1700 door Jan Boll, die zijn geld had verdiend door het leveren van paarden aan het Franse leger, geld voor de bouw van een kerk ter beschikking werd gesteld. In november/december 1944 werden door het geallieerde leger zware bombardementen uitgevoerd op de linies van de bezetter, waardoor vrijwel het gehele dorp werd verwoest. Daarbij is ook de kerk ten onder gegaan. Vervolgens heeft men gebruik gemaakt van een noodgebouw, tot in 1951 de nieuwe Hervormde kerk gereed kwam. De houten noodkerk, geschonken door Zweedse geloofsgenoten, verhuisde naar Amstelveen (waar het in gebruik werd genomen als kerk 'De Vuurbaak'), waar het in 2000 afbrandde. De Zweedse luidklok verhuisde naar de Hervormde kerk van Andijk.

- Verhalen over de geschiedenis van Drongelen, Hagoort, Gansoijen en Doeveren op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).

Bezienswaardigheden

- Na de vewoesing van de vorige kerk tijdens de Tweede Wereldoorlog (waarvoor zie het hoofdstuk Geschiedenis), en enkele jaren kerken in een houten noodkerk, wordt in 1951 de huidige, door architect C.W. Schaling ontworpen Hervormde kerk (Burgemeester D.A. van der Schansstraat 2) gebouwd. De Hervormde Gemeente vormt al sinds 1618 met die van Eethen een combinatie met één predikant. In 2011 zijn deze kerkelijke gemeenschappen officieel samengevoegd tot de Hervormde Gemeente Eethen en Drongelen. De kerk is in september 2017 aan de eredienst onttrokken. Sindsdien kerkt men alleen nog in de kerk van Eethen.

Jaarlijkse evenementen

- Koningsdag.

Natuur en recreatie

- Drongelense Veer over de Bergse Maas naar Waalwijk v.v..

- Het speelterrein aan de Gansoyen in Drongelen is in 2017 volledig gerenoveerd. Er zijn 4 nieuwe speeltoestellen geplaatst. Op 20-7-2017 is het vernieuwde speelterrein feestelijk in gebruik genomen.

Beeld

- Fotoreportage van Eethen en Drongelen door Kees Wittenbols uit Breda.

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Drongelen (online te bestellen).

Links

- Dorpshuis: - Dorpshuis De Oude School wordt beheerd door Stichting Dorpsbelangen. In 1984 is het voormalige schoolgebouw omgetoverd tot dorpshuis, als vervanger van het oude gebouw dat verderop aan dezelfde weg stond. De stichting vindt het belangrijk dat er een dorpshuis is in een klein dorp als Drongelen. Niet alleen voor de leefbaarheid van het dorp, maar ook voor de samenhang met de omliggende dorpen. En dat moet zeker blijven bestaan. In en rondom het dorpshuis worden dan ook regelmatig activiteiten georganiseerd, zoals themafeesten, bingo, Koningsdag, Sinterklaasviering, eten voor ouderen, stratenderby en dorpsbarbecue. Het dorpshuis is eveneens een knusse locatie voor feesten en partijen. Denk daarbij aan verjaardagen, bruiloften en kraamfeesten. Een alles-in-een formule is hierbij mogelijk, want het dorpshuis biedt verschillende soorten buffetten en barbecue-pakketten aan. Bovendien heeft De Oude School een eigen huis-DJ.

Buffetten en BBQ-pakketten kunnen ook op locatie afgeleverd worden. Kom je dan materialen tekort om je feestje thuis te laten slagen, dan kun je deze huren bij het dorpshuis. Ze verhuren onder andere statafels, stoelen, barkrukken, borden, bestek, glazen, barbecue en een luchtkussen. Behalve voor besloten feesten is het dorpshuis eveneens geschikt voor bijvoorbeeld vergaderingen, voorstellingen of andere bijeenkomsten. Zo is er een beamer aanwezig. Er is dus genoeg te doen in het dorpshuis. En dat allemaal op vrijwillige basis, want het dorpshuis wordt geheel door vrijwilligers gerund. In 2019 is er door de Dorpsraad naast het dorpshuis een chillhut voor de jeugd gebouwd. In dat jaar hebben Stichting Dorpsbelangen Drongelen en het dorpshuis ook het 60-jarig bestaan gevierd.

• 1. Aardrijkskundig woordenboek van Nederland,
  Pott, M.
  , p.538, (1913)
  
• 2. Repertorium van Nederlandse gemeenten vanaf 1812,
  van der Meer, Onno Boonstra A.
  , p.302, (2006)
  
• 3. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)