Status

- Duivendrecht is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Amstelland, gemeente Ouder-Amstel.

- Sinds 2014 is er ook nog een formele 'woonplaats' Amsterdam-Duivendrecht met bijbehorende officiële blauwe plaatsnaamborden (komborden) (met onder de 'plaatsnaam' de aanduiding 'gem. Ouder-Amstel') en eigen postcode (1114). Dit blijkt (een groot deel van) bedrijventerrein Amstel Business Park (ABP) te betreffen. Deze enigszins curieuze situatie is als volgt ontstaan: Voorheen werd in dit gebied gebruik gemaakt van de postcode 1069 of 1099 (= plaatsnaam Amsterdam). Het gebruik van een Amsterdamse postcode in dit gebied in de gemeente Ouder-Amstel gaf echter problemen. Zo maken de brandweer en ambulance gebruik van de postcode, waardoor deze soms in Amsterdam terecht kwamen in plaats van op het ABP in Duivendrecht. De navigatiesystemen die door de hulpdiensten worden gebruikt zijn niet ingericht voor het gebruik van twee postcodes voor hetzelfde gebied. Met als gevolg dat zij niet altijd snel ter plaatse konden zijn. Ook bij het aanvragen van vergunningen wordt de postcode gebruikt, waardoor de verlening van vergunningen onnodig werd vertraagd.

Daarnaast gaf het problemen bij andere publiekrechtelijke organisaties zoals de provincie, Centraal Bureau voor de Statistiek en Belastingdienst. Zij zijn net als de gemeente verplicht gebruik te maken van de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG), waardoor brieven niet aankwamen. Reeds in de jaren zeventig is door de PTT (nu PostNL) en de gemeenten Amsterdam en Ouder-Amstel overeengekomen dat de bedrijven in dit gebied een dubbele postcode met de naam Amsterdam mochten gebruiken. De naam Amsterdam was en is namelijk ook van belang bij de vestigingskeuze voor bedrijven. PostNL heeft, om de geschetste problematieken op te lossen, in overleg met de gemeente Ouder-Amstel en de bedrijfsverenigingen OVOA, VAZO en ORAM, gekozen voor een nieuwe postcode, 1114 (onder de link kun je zien welk gebied het precies betreft). Op verzoek van het bedrijfsleven is daaraan de 'plaatsnaam' Amsterdam-Duivendrecht toegekend. (bron: gemeente Ouder-Amstel, stadsblad De Echo) Zie ook de nadere toelichting op Wikipedia.

Naam

Oudere vermeldingen
1308 Doevendrecht, 1346 Douendrecht, 1426-1248 Dovendrecht, 1573 Doeuendrecht, midden 17e eeuw Duyvendrecht. In 1840 is er sprake van de buurtschappen Groot- en Klein-Duivendrecht.

Naamsverklaring
Samenstelling van drecht 'overtoom, veer, waterloop' en de persoonsnaam Doeve. Oude vormen als 1252 Ovendrecht, 1254 Ouendrecht voor een verdwenen buurt ergens in de omgeving van Kudelstaart, leidden tot de fantastische speculatie dat deze naam via d'Ovendrecht zich tot Doevendrecht zou hebben ontwikkeld.(1)

Ligging

Het dorp Duivendrecht ligt Z en N van de stad Amsterdam, O van de stad Amstelveen, NO van het dorp Ouderkerk aan de Amstel en ZW van het dorp Diemen. De A2 loopt aan de W zijde van het dorp, de Ringweg Zuid van de Ring Amsterdam aan de N zijde.

Statistische gegevens

In 1840 heeft het dorp 86 huizen met 431 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.900 huizen met ca. 4.800 inwoners (inclusief de ca. 75 inwoners van de onder Status beschreven formele 'woonplaats' Amsterdam-Duivendrecht).

Geschiedenis

Het dorp Duivendrecht is vermoedelijk in de 13e eeuw ontstaan tijdens de ontginning van het land. De Duivendrechterlaan (later: Rijksstraatweg) vormt de centrale as in een ontginningsterrein tussen de Venserwetering en een molenwetering in de Groot-Duivendrechtsche Polder, die in de 17e eeuw uit verschillende ontginningen is samengesteld. De Rijksstraatweg maakte deel uit van de belangrijke 17e-eeuwse verbindingsweg Amsterdam - Utrecht. Langs deze weg bevond zich een tweezijdige lintbebouwing, waaraan voornamelijk boerderijen stonden.

Aan het zuideinde van het bebouwingslint is in 1877 een grote katholieke kerk opgericht. Tussen 1897 en 1938 lag er ten zuidoosten van het dorp Duivendrecht een halteplaats aan de spoorlijn Utrecht - Amsterdam. De halte bevond zich naast de kruising van de Zwarteweg/Diemerlaan en had voor het dorp vrijwel geen betekenis. In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw is een aantal woningblokken aan het noordelijk deel van de Rijksstraatweg gebouwd, voornamelijk om de bevolkingsgroei van Amsterdam op te vangen. In Amsterdam was namelijk steeds minder bouwgrond beschikbaar. Daarmee verschoof het zwaartepunt van het dorp naar het noorden, bij de Duivendrechtsebrug.

Na de Tweede Wereldoorlog werd het dorp aanvankelijk nog op bescheiden wijze uitgebreid. In 1964 besloot de Tweede Kamer de nieuwbouw van Amsterdam-Zuidoost aan de gemeenten Amsterdam, Diemen en Ouder-Amstel toe te wijzen. Voor de gemeente Ouder-Amstel had dit tot gevolg dat zij een deel van de kern van Duivendrecht moest slopen ten behoeve van de aanleg van 3.000 woningen en enkele verkeerswegen. Na de voltooiing van Rijksweg A2 in 1950 werd de oude Rijksstraatweg een weg van slechts lokaal belang. De oude kern van het dorp wordt momenteel ingesloten door de metrolijn (ca. 1970), de nieuwe spoorlijnen (1989-1993), verkeersknooppunt Duivendrecht met zijn vertakkingen (ca. 1985) en de nieuwbouwwijken van het dorp en van Diemen-Zuid en de Bijlmermeer (sinds ca 1970). (bron: de hierna gelinkte SOD)

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Duivendrecht, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- "Stichting Oud-Duivendrecht (SOD) maakt zich sterk voor historisch onderzoek en behoud van cultureel erfgoed. Op de site van de SOD vind je historische wetenswaardigheden. Veel historische verhalen en originele foto's, die de afgelopen twintig jaar bij de stichting zijn binnen gekomen, zijn verwerkt in 25 nummers van het blad 'Oud-Duivendrechtse Saecken', die via de link ook online zijn te lezen. Elke dag komen er bij de redactienog nieuwe geschiedenisverhalen en historisch foto's van het dorp binnen. Die verhalen en de bijpassende foto's delen wij sinds 2010 onze website met iedereen die interesse heeft voor de historie van ons dorp."

- Historische Vereniging Wolfgerus van Aemstel en Museum Amstelland.

Recente ontwikkelingen

- De gemeente Ouder-Amstel werkt aan een levendig en vitaal dorpscentrum voor huidige én toekomstige bewoners en gebruikers, middels het project Dorpshart van Duivendrecht. Het winkelgebied, de scholen en het Dorpshuis worden daarbij aangepakt of vernieuwd. Voor de actuele ontwikkelingen op dit gebied zie ook de Facebookpagina Dorpshart.

Bezienswaardigheden

- Duivendrecht heeft 2 rijksmonumenten.

- De RK Sint Urbanuskerk (Rijksstraatweg 232) is gewijd aan de heilige Urbanus I (paus van 220-230). Gebouwd in neogotische stijl naar ontwerp van Th. Asseler. De kerk is gewijd op 16 juli 1879, de feestdag van de heilige Maagd Maria van de berg Karmel. De kerk begon in 1350 als statie (standplaats van een missionaris). In 1461 gaf paus Pius II toestemming om de Heilige Mis daar te vieren. Na de Alteratie op 26 mei 1578, waarbij Amsterdam tot het protestantisme overging, werd ook in Duivendrecht de openlijke uitoefening van de katholieke godsdienst verboden. De inwoners zochten hun toevlucht in de statie Sint Petrus’ Banden te Diemen. In 1652 werd de geloofsgemeenschap, ondanks verzet uit Diemen, een zelfstandige statie, gewijd aan Sint Urbanus. Een schuilkerk werd ingericht in een boerderij, aan wat nu de Rijksstraatweg is. Deze boerderij deed dienst tot 1840 en was toen zo bouwvallig geworden, dat men besloot over te gaan tot nieuwbouw. Van de waterstaatskerk uit 1853 zijn nog resten zichtbaar in de pastorie. De parochie is gesticht in 1858.

De twee torens, een zeldzaamheid voor een dorpskerk, zijn gebouwd vanuit een wedijver met de Sint Urbanuskerk in Ouderkerk aan de Amstel. Bouwpastoor Laurent wilde een hogere toren, maar vanwege het veen als ondergrond was dit niet mogelijk. Dus werden twee torens gebouwd, met als gevolg dat er weinig tot geen geld meer was voor het interieur van de kerk. De twee torens bestaan uit drie geledingen met torenspits. De eerste geledingen en de torenspitsen zijn niet identiek. Het verhaal gaat dat de inzamelingsactie voor het “bouwfonds” gewonnen werd door de vrouwen en de mannentoren daardoor iets korter is.

De glas-in-loodramen hebben de afbeeldingen van de beelden die in de jaren zestig van de 20e eeuw uit de kerk zijn verwijderd. De initialen op de ramen verwijzen naar de parochianen die de ramen hebben bekostigd. De preekstoel dateert uit begin 18e eeuw. De kruiswegstaties zijn uniek vanwege de banderollen die de staties verbinden met teksten uit het Oude Testament. Het kerkbestuur heeft er in de jaren zeventig/tachtig samen met pastoor Laan voor gezorgd dat de plannen voor het treinstation werden gewijzigd, waardoor kerk en pastorie behouden konden blijven. (bron: RK Parochie Sint Urbanus)

- De Kleine Kerk (Rijksstraatweg 129) is gebouwd in 1924 als kerkgebouw voor de Hervormde Gemeente. Uiteindelijk is het, na samengaan met de Gereformeerde Kerk, het kerkgebouw van de Protestantse Gemeente te Duivendrecht geworden. Het interieur van de kerk is in 2001 grondig gerenoveerd. De ruimte is sindsdien op veel manieren te gebruiken. De kerkzaal heeft een goede akoestiek. Geregeld worden er concerten en theatervoorstellingen gegeven. Er zijn ongeveer 100 zitplaatsen. De Kleine Kerk wil een plaats zijn waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en met elkaar in gesprek kunnen komen, met respect voor ieders mening en beleving. Daarom organiseert De Kleine Kerk, naast de zondagse diensten, thema-avonden over religieuze, culturele en maatschappelijke onderwerpen. Zo zijn er filmavonden met nabespreking, lezingen door schrijvers, avonden over muziek en spiritualiteit, en over beeldende kunst. Ook zijn er stiltevieringen en theatervoorstellingen. Deze avonden worden niet alleen bezocht door leden van de kerkelijke gemeente, maar ook door belangstellenden van buiten de kerk.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Duivendrecht, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Duivendrecht (online te bestellen).

Links

- Belangenorganisatie: - Stichting Vrienden van Duivendrecht heeft de volgende ideële doelen m.b.t. het dorp: het groen en kleinschalig houden van het dorp; het stimuleren en uitbreiden van flora en fauna; het beschermen van historische, markante- en monumentale plaatsen; het tegengaan van luchtvervuiling, verontreiniging van water en grond; het beperken van gemotoriseerd verkeer in het dorp; het verbeteren van milieu- en gezondheidsnormen; het tegengaan van verdere verstening (verstedelijking) van het dorp. De ca. tweewekelijkse nieuwsbrief Drechtje Spreekt van de stichting houdt je op de hoogte van actuele ontwikkelingen in het dorp. Informerend, opiniërend, objectief en transparant.

- Onderwijs: - "Tot 1913 was er in Duivendrecht slechts één (openbare) school. In 1912 werd door het kerkbestuur besloten om een nieuwe school te bouwen, alwaar de zusters van het zusterhuis de zorg droegen over het onderwijs. Een zuster werd aangesteld als hoofd van de school en twee andere zusters, die nog nooit met onderwijs te maken hadden gehad, werden onderwijzeressen. Het schoolgebouw stond toen aan de Rijksstraatweg. Van meesters was in die tijd nog geen sprake. De inwijding van de parochieschool en het zusterhuis vond plaats op 3 november 1913. De school werd Sint Joannesschool genoemd, naar de apostel Joannes. De school groeide naar ruim 200 leerlingen. Het laatste hoofd van de zusterschool was zuster Ludgerus. Zij werd in 1960 opgevolgd door André Bekema.

Toen in 1985 de basisschool werd ingevoerd, zijn kleuterschool Paulus de Boskabouter en lagere school Sint Joannesschool samengevoegd. Het toenmalige schoolbestuur besloot dat dit ook de gelegenheid was om de school een nieuwe naam te geven. De heer A. Bekema had zoveel voor de school gedaan, dat daarom werd besloten zijn naam te verbinden aan de nieuwe school: A. Bekemaschool. Het schoolgebouw stond aan de Zonnehof, naast openbare school De Grote Beer en de christelijke lagere school. Sinds 2015 beschikt de school over een nieuw schoolgebouw, dat helemaal is ingericht volgens de nieuwe opvattingen van goed onderwijs. De school staat in het dorpshart van Duivendrecht en de sporthal van het dorp is de gymzaal voor de school."

- Lezen: - OBA (Openbare Bibliotheek Amsterdam) Duivendrecht is gevestigd in het Dorpshuis. Naast de collectie zijn er diverse activiteiten voor jeugd en volwassenen. Op woensdagmiddag is er van 15.00-15-30 uur voorlezen voor kinderen van 3-7 jaar oud. Elke 1e dinsdag van de maand organiseren ze een Duivendrechtse Dinsdag met lezingen, filmochtenden en wandelingen, elke 1e en 3e donderdag van de maand een Makkelijk lezenclub.

- Sport: - Volleybalvereniging CTO'70.

- Veiligheid: - Buurtpreventie Duivendrecht Alert.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)