Eagum

Plaats
Buurtschap
Leeuwarden
Fryslân

eagum plaatsnaambord.jpg

Eagum is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Leeuwarden. T/m 1983 gemeente Idaarderadeel. In 1984 over naar gemeente Boarnsterhim, in 2014 over naar gemeente Leeuwarden.

Eagum is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Leeuwarden. T/m 1983 gemeente Idaarderadeel. In 1984 over naar gemeente Boarnsterhim, in 2014 over naar gemeente Leeuwarden.

eagum_collage.jpg

Eagum, collage van buurtschapsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Eagum, collage van buurtschapsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Eagum zicht op met toren rechts JD [640x480].JPG

Eagum, zicht op, met de toren rechts, verscholen tussen het geboomte

Eagum, zicht op, met de toren rechts, verscholen tussen het geboomte

Eagum toren gevelsteen JD [640x480].JPG

Eagum, toren, gevelsteen

Eagum, toren, gevelsteen

eagum_boerderij_master_wybrensdyk_10.jpg

Deze vervallen boerderij op Master Wybrensdyk 10 in buurtschap Eagum is in of kort na 2010 gesloopt, want in dat jaar is er een sloopvergunning voor afgegeven. Deze opname dateert uit 2010. (© Google StreetView)

Deze vervallen boerderij op Master Wybrensdyk 10 in buurtschap Eagum is in of kort na 2010 gesloopt, want in dat jaar is er een sloopvergunning voor afgegeven. Deze opname dateert uit 2010. (© Google StreetView)

Eagum

Terug naar boven

Status

- Eagum is een buurtschap* in de provincie Fryslân, gemeente Leeuwarden. T/m 1983 gemeente Idaarderadeel. In 1984 over naar gemeente Boarnsterhim, in 2014 over naar gemeente Leeuwarden.

* Deze plaats wordt in diverse bronnen een dorp genoemd, maar het heeft al bijna 200 jaar geen kerk meer, en gezien het geringe aantal huizen en inwoners lijkt deze plaats ons vandaag de dag toch redelijkerwijs als buurtschap te kwalificeren.

- De buurtschap Eagum heeft een eigen postcode en plaatsnaam in het postcodeboek, en is daarmee een formele woonplaats. In de praktijk wordt het plaatsje als buurtschap van het nabijgelegen dorpje Idaerd beschouwd, waarmee het intensief samenwerkt. Beide plaatsen zijn op hun beurt, net als Friens, voor de meeste voorzieningen aangewezen op het grotere buurdorp Reduzum. De 4 kernen organiseren dan ook veel activiteiten gezamenlijk.

- Eagum is zo klein en dunbebouwd dat het geen ´bebouwde kom´ heeft. De plaats heeft daarom geen blauwe plaatsnaamborden (komborden) maar witte.

Terug naar boven

Naam

In het Nederlands
Aegum. De plaatsnaam is overigens sinds 1989 officieel Friestalig.

Terug naar boven

Ligging

Eagum ligt Z van Leeuwarden, N van Grou, NO van Idaerd, rond de Master Wybrensdyk.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Eagum 9 huizen met 49 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp nog altijd een 10-tal woonhuizen, nu met ca. 35 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

- Geschiedenis van Eagum (in het Fries).

- Beschrijving van deze buurtschap op de site Noorderbreedte.

Vóór de inpoldering van het Wargaastermeer was de visserij hier, naast het boeren, een belangrijke bron van inkomsten. In 1633 is het Wargaastermeer door Paulus Jansz Cley drooggemaakt. Cley en zijn zoon Wilhelm zijn destijds in de kerk begraven.

De voorouders van de bekende Amerikaanse acteurs en actrice Henry, Peter en Jane Fonda zijn afkomstig uit dit - in die tijd nog - dorp. Journalist Kerst Huisman ontdekte dat de in 1651 geëmigreerde Jilles Douwes Fonda uit Eagum kwam en zich met zijn vrouw Hester en kinderen vestigde in Fort Oranje, het tegenwoordige Albany in de staat New York. De genoemde acteurs zijn dus nazaten van deze heer Fonda.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Windmotor Aegum was een niet-maalvaardige Amerikaanse windmotor. Hij stond aan de zuidzijde van de buurtschap, achter boerderij Brandingastate (lezen wij ergens) of Jornemastate (lezen wij ergens anders...), waar hij vroeger de polder Kooistra bemaalde. De windmotor verkeerde in vervallen toestand en was op het moment van afbraak in 2010 al 20 jaar niet meer in functie. De molen kon op deze locatie niet gehandhaafd blijven, wegens de bouw van een loods. De molen is daarom op 10 april 2010 gedemonteerd en voorlopig opgeslagen in Houtigehage. De huidige eigenaar wil de molen restaureren, en op een andere - tot heden nog niet bekende - locatie heroprichten.

- In 2010 heeft de gemeente Boarnsterhim na 7 jaar plannen maken besloten dat de vervallen boerderij op Master Wybrensdyk 10 (zie foto) kan plaatsmaken voor 3 woningen, een insteekhaven en een speelvoorziening. Het enige dat wij tot heden hierover kunnen vinden is een vergunning uit 2016 voor het oprichten van een woning. Eerder, rond 2003, waren er plannen om op deze locatie een zorghotel voor (ex-)psychiatrische patiënten te realiseren.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Eagum heeft 2 rijksmonumenten.

- Eagum heeft geen kerk meer. De oospronkelijke kerk is in 1776 wegens bouwvalligheid afgebroken. De opvolger uit 1777 is in 1838 verkocht met het doel dat de kerk zou worden afgebroken. In 1856 is de afbraak voltooid. Van de stenen is - naar men zegt; bewijzen zijn er niet van - een café gebouwd in Opeinde. Het kerkhof is er nog wel. Geukkig is ook de, vermoedelijk 13e-eeuwse, rijksmonumentale kerktoren bewaard gebleven, waardoor de buurtschap nog altijd van verre aan deze 'landmark' te herkennen is. De zadeldaktoren van twee geledingen staat op een omgracht kerkhof. Op de gevelsteen boven de ingang staat het jaar 1777 en het wapen van de familie Van Scheltinga. De toren is in 1888 voorzien van pleisterwerk met schijnvoegen. De toren is in 1983 gerenoveerd en is nog albepaalt zodoende nog steeds de contouren van het dorp.

In de toren van hangen twee luidklokken. Aan de oostzijde hangt een zeer oude klok, die als 'waarschijnlijk 13e-eeuws' is gedateerd. De onderdoorsnede van de klok is 49,5 cm. De klok hangt aan een rechte eiken luidas, wordt met de hand geluid en heeft een uitstekend geluid. Het is een goed afgewerkte klok met boven aan de flank een paar primitieve afbeeldingen en net boven de slagrand een strakke sjablone rand. De oorspronkelijke westelijke klok is in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers in beslag genomen (evenals de oostelijke, die later wél is teruggevonden en teruggehangen). Deze klok dateerde uit 1326 en was gegoten door klokkengieter Stephanus. In 1998 is een vervangende luidklok geplaatst. Deze klok is in 1958 door Petit en Fritsen te Aarle-Rixtel gegoten voor de inmiddels buiten gebruik gestelde Christus Koning-kerk aan de James Wattstraat te Amsterdam. De klok heeft een kroon en een traditionele randversiering. De onderdoorsnede van de klok is 63,5 cm. en heeft een gewicht van ca. 65 kg. De slagtoon is Dis2.

- Bij de toren ligt een gedenksteen die aangeeft dat Eagum het middelpunt van Fryslân is (en de inwoners zeggen er zelf bij: van de wereld). De Groninger studentenvereniging Frisia - die alleen in Fryslân geboren mannelijke leden heeft - heeft de gedenksteen aangebracht. Door kleine gebied- en grensverschuivingen aan de randen van de provincie in de loop der jaren ligt het middelpunt nu formeel een klein stukje verderop, in buurdorp Reduzum.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- De brug bij Eagum is in 2014 naar 1,5 meter verhoogd. Mede hierdoor is er een sloepenroute tussen Leeuwarden en de Friese meren ontstaan.

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportage van een wandeling door Eagum door Marja Hoefsmit.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Reduzum, Friens, Idaerd en Aegum.

- Belangenvereniging: - Vereniging Plaatselijk Belang voor Idaerd, Eagum en het Hôflân is opgericht in 1918, met als doel het bevorderen van de dorps- en/of gemeenschapsbelangen. Bijna alle inwoners uit het werkgebied zijn lid van de vereniging. Naast het bestuur wordt er ook door diverse commissies gewerkt aan de uitvoering van de doelstellingen.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Eagum.

Reactie toevoegen