Eelderwolde

Plaats
Dorp
Tynaarlo
Drenthe

eelderwolde_kaart_osm_kopie.jpg

Het gebied binnen de oranje lijn is het huidige dorpsgebied van Eelderwolde. Vóór de herindeling van 1998 liep de grens in het noordoosten W langs volkstuincomplex Piccardthof. (© OpenStreetMap)

Het gebied binnen de oranje lijn is het huidige dorpsgebied van Eelderwolde. Vóór de herindeling van 1998 liep de grens in het noordoosten W langs volkstuincomplex Piccardthof. (© OpenStreetMap)

bruilweering_plaatsnaambord.jpg

Bij de Bruilweering staat een naambordje, waardoor je zou kunnen denken dat het een buurtschap is. Het is echter een volkstuin- en recreatiewoningencomplex. Bij de herindelingen van 1998 is het O deel door grenscorrectie naar de gem. Groningen gegaan.

Bij de Bruilweering staat een naambordje, waardoor je zou kunnen denken dat het een buurtschap is. Het is echter een volkstuin- en recreatiewoningencomplex. Bij de herindelingen van 1998 is het O deel door grenscorrectie naar de gem. Groningen gegaan.

eelderwolde_bruilweering_minibiebje.jpg

Op Bruilweering 410 is een Buurtbiebje, waar je gratis een boek kunt meenemen, doorgeven, lenen of ruilen voor een boek van jezelf, waar je een ander weer een plezier mee kunt doen. (© https://groninganus.wordpress.com/2016/12/25/bruilweeringer-buurtbieb)

Op Bruilweering 410 is een Buurtbiebje, waar je gratis een boek kunt meenemen, doorgeven, lenen of ruilen voor een boek van jezelf, waar je een ander weer een plezier mee kunt doen. (© https://groninganus.wordpress.com/2016/12/25/bruilweeringer-buurtbieb)

eelderwolde_hangende_keuken.jpg

Appingedam is qua bezienswaardigheden o.a. bekend om zijn 'hangende keukens', maar in Eelderwolde hebben ze die ook, zij het in 'iets' moderner uitvoering. (© Harry Perton/https://groninganus.wordpress.com)

Appingedam is qua bezienswaardigheden o.a. bekend om zijn 'hangende keukens', maar in Eelderwolde hebben ze die ook, zij het in 'iets' moderner uitvoering. (© Harry Perton/https://groninganus.wordpress.com)

eelderwolde_omgelegde_eelderdiep_bloemrijke_berm_margrieten_kopie.jpg

Bloemrijke berm met margrieten langs het Omgelegde Eelderdiep bij Eelderwolde. (© Harry Perton. Voor nog meer bloemrijke bermen in deze omgeving van dezelfde fotograaf zie https://groninganus.wordpress.com/2019/07/07/onlander-rondje-peize-roderwolde)

Bloemrijke berm met margrieten langs het Omgelegde Eelderdiep bij Eelderwolde. (© Harry Perton. Voor nog meer bloemrijke bermen in deze omgeving van dezelfde fotograaf zie https://groninganus.wordpress.com/2019/07/07/onlander-rondje-peize-roder...)

Eelderwolde

Terug naar boven

Status

- Eelderwolde is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Tynaarlo. T/m 1997 gemeente Eelde.

- Bij de herindelingen van 1998 is een verticale strook van het grondgebied van Eelderwolde, met een oppervlakte van 81 ha, middels grenscorrectie naar de gemeente Groningen gegaan. Voorheen liep de grens vanuit de bocht Paterswoldseweg / Groningerweg naar het N, midden door de Piccardthofplas, W langs het Piccardthof-complex, aansluitend op de Campinglaan aan de andere kant van de A7. Sindsdien loopt de dorps-, gemeente- en provinciegrens enkele honderden meters naar het W, door de Ter Borchlaan.

O.a. een deel van Bruilweering in het N van het gebied - W van volkstuincomplex Piccardthof, N van nieuwbouwwijk Piccardthof - voor zover gelegen O van de Ter Borchlaan, is daardoor van Eelderwolde gem. Eelde naar provincie en gem. Groningen verhuisd, waardoor de gemeente Groningen de wijk Piccardthof op eigen grondgebied heeft kunnen realiseren. Bij Bruilweering staat een 'plaatsnaambordje', waardoor je zou kunnen denken dat het een buurtschap is. Het is echter een volkstuin- en recreatiewoningencomplex.

Volgens de toenmalige Harense wethouder Michiel Verbeek zou de gemeente Groningen anno 2018 de wijk Ter Borch - waarvoor zie verder het hoofdstuk Recente ontwikkelingen - er ook graag bij willen hebben. Hij kon zich voorstellen dat bij de gemeentelijke herindelingen van 2019, door een grenscorrectie Eelderwolde met Ter Borch naar de gemeente Groningen zou gaan, en dat de gemeente Tynaarlo als 'wisselgeld' dan de Harense dorpen Noordlaren, Glimmen en Onnen zou krijgen. Dit is echter niet gerealiseerd.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1442 Eelderwolde, 1792 Eelderswolde.

Naamsverklaring
Betekent bij het wold 'moerasbos, zompig bos' behorend bij Eelde.(1)

Terug naar boven

Ligging

Eelderwolde ligt NW van Eelde en grenst in het N en O aan de provincie Groningen. In het NO grenst het dorp aan de stad Groningen, in het ZO aan het Paterswoldsemeer en de Hoornse Plas, gemeente Haren.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Eelderwolde 6 huizen met 34 inwoners. Tot voor kort had het dorp ca. 150 huizen met ca. 400 inwoners. Beide getallen zijn de afgelopen jaren echter fors omhoog gegaan door nieuwbouwproject Ter Borch. Het dorp telt daardoor nu ca. 1.000 huizen met ca. 2.500 inwoners. Zie verder bij Recente ontwikkelingen. Door de recente nieuwbouw in het dorp én in het aangrenzende deel van Groningen is het dorp vastgegroeid aan de zuidwestelijke nieuwbouw van de stad Groningen.

Terug naar boven

Geschiedenis

Van 1867 tot 1947 was er een tol met tolhuis te Eelderwolde, om de kosten van de in 1867 aangelegde verharde weg tussen Eelde en Groningen terug te verdienen. In 1935 wordt de smalle klinkerweg vervangen door een bredere betonweg.

In 1832 telt Eelderwolde nog maar 6 hoeven, waaronder het versterkte Ripperdahuis of Wijmahuis en 's Werelds End ten oosten van de latere Bakkerslaan en Oude en Nieuwe Elsburg ten noorden van het Elsburger Onland. Het dorp ontwikkelt zich na de aanleg van de Veenweg en de Groningerweg (1867-1870) tot een wegdorp in twee provinciën en gemeenten (Haren en Eelde).

Bij de herindelingen van 1969 is het gedeelte van Eelderwolde, dat in de gemeente Haren (GR) lag, het zogeheten Harener Eelderwolde, door de gemeente Groningen geannexeerd. De Madijk (zandweg), vóór 1870 de enige toegangsweg naar de stad Groningen, heette destijds ook wel Eelderwolder Hooiweg.

Aan de oostkant van het dorp wordt een recreatiegebied gerealiseerd met Hoornse Plas (1973), Hoornse Meer (1983; aanbesteding aan Groninger zijde 1986) en Scandinavisch Dorp (restaurant Elanderhus met blokhutten en sauna, 1987).

In 1987 vindt weer een grenswijziging plaats; rijksweg A7 (Drachten-Groningen) wordt dan in het N de gemeente- en provinciegrens.

In de voormalige Eelderwolderpolder verrijzen op Gronings grondgebied in de jaren negentig van de 20e eeuw de stadswijken Hoornse Meer en Hoornse Park. In 1998 gaat het restant ook over naar de provincie en gemeente Groningen voor de bouw van de nieuwste wijk, Piccardthofwijk, rond de Piccardthofplas (gevormd uit o.a. De Kolk en Zandmeertje); de Ter Borchlaan wordt in het NO de nieuwe gemeente- en provinciegrens.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In het kader van de Regiovisie Assen-Groningen heeft de gemeente Tynaarlo opdracht gekregen om te voorzien in de behoefte aan hoogwaardige woningbouw grenzend aan de stad Groningen. Ook heeft Tynaarlo de taak om de kwaliteit van het landelijk gebied te versterken. De nieuwe wijk Ter Borch in Eelderwolde met uiteindelijk 1.250 woningen voldoet aan deze opdracht.

Overigens waren er al eerder ideeën voor woningbouw op deze plek. Al in 1936 had de toenmalige gemeente Eelde het plan om 350 huizen te bouwen in Eelderwolde. Destijds gingen de plannen niet door, nu ligt op deze plaats deelgebied Tuinwijk. De wijk Ter Borch is sinds 2006 in fasen gerealiseerd. De wijk is onderverdeeld in de deelwijken Tuinwijk, Waterwijk, Rietwijk en Groene Lint. Dankzij een nieuwe vaarverbinding en sluis is het voor de meeste bewoners van Waterwijk mogelijk met hun bootje naar het Paterswoldsemeer te varen. - Enkele van de bijzondere nieuwe panden in Ter Borch zijn een houten schuurwoning oftewel longhouse en nog een houten schuurwoning.

- Het Bestemmingsplan Bruilweering, betreffende het sinds 1998 Groninger deel, is in 2016 vastgesteld.

- Anno 2016 zijn er plannen voor een grote supermarkt in de wijk Ter Borch, maar dat plan roept nogal wat weerstand op, omdat men een klant- en dus verkeersaanzuigende werking vreest uit omliggende dorpen, die op hun beurt omzetverlies vrezen, en is nog niet definitief. Dit terwijl eind 2016 al grote verkeersdrukte op de Borchsingel wordt gemeten, waar men oplossingen voor beoogt te vinden.

- Eind 2017 is in Eelderwolde Crematorium Ommeland en Stad gerealiseerd. Het crematorium was 'not amused' dat Dela in de stad Groningen ook een crematorium wil realiseren. Volgens hen wordt de spoeling in de regio daarmee te dun. De Raad van State bleek het daar in juni 2019 niet mee eens.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- "Tijdens De Groene 4 Mijl 'voor bikkels' rond Eelderwolde (op een zondag eind januari) loop je zowel on- als off road. Voor iedere deelnemer is er een warme traktatie na op De Onlanderij. Laat die winter maar komen! Deelnemen kan individueel zowel wandelend als hardlopend. Ook is het mogelijk om als bedrijf te starten met een team. Je kunt ook deelnemen aan de Ouder-kindloop met zoon en/of dochter van 7 tot 12 jaar. Ben je niet zo’n hardloper of wandelaar? Rondom De Onlanderij, waar de start en finish plaatsvindt, zijn in samenwerking met Natuurmonumenten allerlei winterse activiteiten voor kinderen en zijn diverse heerlijke versnaperingen verkrijgbaar.

De Groene 4 Mijl voor Bikkels draait om het beleven van de natuur! Maar natuurlijk ook om het neerzetten van je eigen prestatie waar je met trots op terug kunt kijken. Zowel bij de start als bij de finish vind je daarom een klok zodat je zelf kunt kijken welke tijd je hebt neergezet. Je eigen registratie gebruiken mag natuurlijk ook! Plezier is een andere karakteristiek: hoe koud en zwaar het ook is, de deelnemers van de Groene 4 Mijl blijven lachen. Wat kost het en wat hoort erbij?: Inschrijven voor de Groene 4 Mijl kost €15. Bij je inschrijving is inbegrepen: je startnummer per post thuisgestuurd (als je voor 31 december inschrijft); een startbewijs met je eigen naam (als je voor 31 december inschrijft); een unieke Groene 4 Mijl 2019 medaille voor iedereen aan de finish; verzorgingspost onderweg; mooie on- en offroad route door de natuur; een finishdrankje en fruit voor iedere deelnemer; kleedkamers en garderobe; donatie van €1 aan Natuurmonumenten. Het aantal deelnemers is gemaximeerd op 2.000."

- Toneelvereniging Nieuw Leven uit Eelderwolde brengt jaarlijks in februari een nieuw stuk op de planken, in Ons Dorpshuis in Paterswolde. Nieuwe leden zijn van harte welkom.

- Corsowijk Eelderwolde is eind jaren zeventig opgericht. Met ca. 60 vrijwilligers zetten zij zich in om jaarlijks een mooie wagen te bouwen voor het Bloemencorso Eelde (1e weekend van september).

- "Vanaf half december is er gedurende een kleine twee weken een 'levende kerststal' op De Onlanderij in Eelderwolde. Bij binnenkomst word jein de stal verwelkomd door blatende schapen, loeiende koeien en ook de ezels Bob en Murphey staan op hun vertrouwde plekje bij de kribbe. De Onlanderij ziet er feeëriek uit. Langs de oprijlaan staan verlichte kerstbomen en bij de brandende vuurkorven kun je lekker opwarmen met een warm kopje chocolademelk van De Onlanderij. Op de twee zondagen in die periode ben je van harte welkom op de Boswachter Bart Show. Een echte 'Freek Vonk' show waarbij kinderen vragen gaan beantwoorden in een bijzonder theater in de grote schuur van De Onlanderij. Het kind of de kinderen die als laatste overblijven, winnen een leuke prijs! Doe je mee?De kosten per kind bedragen € 2,- (inclusief entree levende kerststal). Op beide dagen kun je om 11.00 uur, 13.00 uur en 15.00 uur meedoen met de Boswachter Bart Show. Meld je snel aan, want vol = ook echt vol."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Natuurmonumenten heeft op Madijk 1, direct W van de dorpskern van Eelderwolde, Ontmoetingspunt De Onlanderij gerealiseerd. In 2016 hebben Pieter en Manon Dijkema het horecagedeelte op De Onlanderij betrokken. Zij bieden naast een kopje koffie met ambachtelijk gebak of een heerlijke lunch ook de mogelijkheid om te komen vergaderen, workshops of een training te volgen. Het horecagedeelte van De Onlanderij is geopend van woensdag t/m zondag van 10.00-17.00 uur. Op De Onlanderij is een natuurlijke speelplek gecreëerd. Kinderen kunnen hier klimmen en klauteren over boomstammen, spelen bij de natuurlijke watertafel en gangen graven in de zandbak. Achter de boerderij is een blotevoetenpad gemaakt. Ervaar hier modder tussen je tenen en kriebelend gras onder je voeten. Daarnaast is er ook nog de mogelijkheid om je eigen hut te bouwen in het huttenbos. Het 'boswachter Bart' schuurtje is ingericht door vrijwilligers van Natuurmonumenten en is een mooi startpunt voor excursies door natuurgebied De Onlanden. Er is regelmatig van alles te doen in De Onlanderij. Zie de activiteitenkalender.

In 2015 hebben omwonenden uit de wijk Ter Borch bij De Onlanderij van Natuurmonumenten een stuk grond in bruikleen gekregen om een moestuin te starten. Verenigd in Stichting De Onlanderij is een voorheen braakliggend stuk grond bij de voormalige boerderij omgetoverd tot een plek waar in 2016 al volop geoogst kon worden. Bewoners uit de wijk Ter Borch maken er gebruik van, maar ook de kinderopvang die in de wijk gevestigd is komt vaak langs.

- Natuurgebied De Onlanden is 4000 ha groot, waarvan Natuurmonumenten 1500 ha beheert. Dit natte laagveengebied, dat deels onder het dorpsgebied van Eelderwolde valt en deels onder het dorpsgebied van Peize, is een prachtig beekdallandschap. Het ligt tussen de beekdalen van het Eelderdiep en het Peizerdiep. Het landschap bestaat uit bosjes, houtwallen, ruige graslanden en sloten waarin waterviolier en dotterbloem bloeien. Het gebied is volop in ontwikkeling. Voor het beheer heeft Natuurmonumenten de hulp ingeroepen van een kudde Exmoorpony’s. Dit zijn stoere oerpaardjes, die zonder problemen het hele jaar buiten kunnen blijven. Dit paardenras is echter zeldzaam geworden, waardoor deze nieuwe kudde ook kan bijdragen aan het behoud van deze bijzondere soort.

Door de begrazing met de pony’s, samen met de (zomer)begrazing door 400 koeien, wordt het gebied veel afwisselender, wat weer gunstig is voor de verscheidenheid aan planten en dieren. ‘We hopen hier straks bijvoorbeeld veldleeuweriken, roerdompen, paapjes, porseleinhoentjes en misschien zelfs de grauwe klauwier te zien’, aldus boswachter Bart Zwiers. Om in een deel van de aanschafkosten te voorzien organiseert Natuurmonumenten bijzondere activiteiten op De Onlanderij. Heb je in 2016 en/of in 2017 meegelopen met de Groene 4 Mijl? Dan heb je bijgedragen aan de aankoop van de kudde Exmoorpony’s. De opbrengst van De Groene Mijl voor Natuurmonumenten in 2018 en 2019 is besteed aan de aanschaf van scholingsmateriaal voor kinderen voor op het - in de vorige alinea beschreven - ontmoetingspunt De Onlanderij in Eelderwolde.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Eelderwolde, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- "Eelderwolde is in de loop der jaren veranderd van een agrarisch streekdorp in een zeer gewild forensendorp. Aan de hand van een serie foto's zijn deze veranderingen vastgelegd. De reis door het dorp van toen en nu begint in het noorden en gaat in zuidelijke richting. Duidelijk wordt dat het karakter van het dorp in belangrijke mate is veranderd. Boerderijen en kwekerijen hebben plaats gemaakt voor landhuizen en woonboerderijen. Het dorp heeft nu zelfs een echte bebouwde kom gekregen." Aldus Historische Vereniging Ol Eel, die onder deze link 20 foto's van het dorp vroeger en dezelfde locatie anno nu heeft afgebeeld, zodat je goed kunt vergelijken wat er op die locaties is veranderd.

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Nieuws uit de wijk Ter Borch op Facebook.

- Wijkvereniging: - Bewonersvereniging Ter Borch.

- MFA: - Multifunctionele accommodatie (MFA) Borchkwartier in Eelderwolde biedt sinds 2009 onder andere onderdak aan de basisscholen Ter Borch en Menso Alting en de kinderopvang van Stichting Trias.

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool Ter Borch. - Basisschool De Rietzanger. - BSO Riethut. - BSO De Kameleon.

- Lezen: - Op Bruilweering 410 in Eelderwolde is een Buurtbiebje, waar je gratis een boek kunt meenemen, doorgeven, lenen of ruilen voor een boek van jezelf, waar je een ander weer een plezier mee kunt doen. Landelijk is dit concept bekend als Minibieb. Vandaar de dag zijn er al meer dan 3.000 door heel het land.

- Muziek: - Muziekschool Ben Hesselink.

- Zorg: - Het definitieve Gezondheidscentrum Ter Borch in Eelderwolde is in 2017 gereed gekomen. In het centrum zijn de diensten huisarts, apotheek, diëtetiek, fysiotherapie, logopedie en psychologie ondergebracht.

- De Borch is een gezinskliniek voor de behandeling van gezinnen waarvan de ouders een verslaving hebben. Ook is er plaats voor zwangere vrouwen.

Reactie toevoegen