Eemsdelta

Gemeente
Eemsdelta
Noordoost-Groningen
Groningen

delfzijl_appingedam_loppersum_wapens_kopie.png

In november 2017 besluiten de gemeenten Delfzijl, Appingedam en Loppersum per 2021 te fuseren tot één gemeente. De voorlopige werknaam was 'DAL-gemeente' (naar de eerste letters van de gemeentenamen). De definitieve naam is Eemsdelta geworden.

In november 2017 besluiten de gemeenten Delfzijl, Appingedam en Loppersum per 2021 te fuseren tot één gemeente. De voorlopige werknaam was 'DAL-gemeente' (naar de eerste letters van de gemeentenamen). De definitieve naam is Eemsdelta geworden.

Eemsdelta

Terug naar boven

Status

- Eemsdelta is een gemeente in de provincie Groningen.

- De gemeente Eemsdelta is in 2021 ontstaan uit samenvoeging van de gemeenten Delfzijl, Appingedam en Loppersum.

- De gemeente Eemsdelta omvat vanuit de voormalige gemeente Delfzijl de stad Delfzijl, de dorpen Bierum, Borgsweer, Farmsum, Godlinze, Holwierde, Krewerd, Losdorp, Meedhuizen, Spijk, Termunten, Termunterzijl, Uitwierde, Wagenborgen en Woldendorp, en de buurtschappen Amsweer, Arwerd, Baamsum, Biessum, Carel Coenraadpolder (zeer klein deel; 1 pand), Dallingeweer, De Heemen (grotendeels), Dekkershuizen, Fiemel, Geefsweer, Hoogwatum, Ideweer, Kopaf (deels), Lalleweer, Langerijp (deels), Lesterhuis, Nansum, Naterij (Ladysmith) (voormalige buurtschap), Nieuwstad, Nijenklooster, Nooitgedacht, Oldenklooster (Feldwerd), Opmeeden, Polen, Schaapbulten, Scheve Klap (of: De Leegte; grotendeels), Tweehuizen, Uiteinde, Vierhuizen en Zomerdijk. Verder zijn er nog de in de afgelopen decennia (grotendeels) afgebroken dorpjes Heveskes, Oterdum en Weiwerd. Dat zijn in totaal 1 stad, 14 dorpen, 3 voormalige dorpen, 29 buurtschappen en 1 voormalige buurtschap.

- De gemeente Eemsdelta omvat vanuit de voormalige gemeente Appingedam de stad Appingedam, de dorpen Jukwerd, Marsum en Tjamsweer, en de buurtschappen Garreweer, Langerijp (deels), Laskwerd en Oling.

- De gemeente Eemsdelta omvat vanuit de voormalige gemeente Loppersum de dorpen Eenum, Garrelsweer, Garsthuizen, Huizinge, Leermens, Loppersum, Middelstum, Oosterwijtwerd, Stedum, Toornwerd, Westeremden, Westerwijtwerd, Wirdum, 't Zandt, Zeerijp en Zijldijk, en de buurtschappen Anderwereld (grotendeels), Boerdam, Crangeweer, De Groeve, De Har, De Palen, Dijkum, Eekwerd, Eekwerderdraai, Enzelens, Fraamklap, Hoeksmeer, Honderd, Kolhol, Lutjerijp, Lutjewijtwerd, Merum, Rodeschool, Startenhuizen (deels), Stork, Vierburen, Westeremder Voorwerk, Wirdumerdraai en 't Zandstervoorwerk. Dit zijn in totaal 16 dorpen en 24 buurtschappen.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Eemsdelta.

- Achtergrond: In de meeste gemeenten in de provincie Groningen zijn de afgelopen jaren herindelingsprocessen gaande geweest. Inmiddels zijn vele daarvan afgerond. In Noord-Groningen was het een tijdlang de intentie om te komen tot één gemeente die de 7 bestaande gemeenten in de regio zou omvatten. De zogeheten G7-variant. Uiteindelijk besluiten de gemeenten Bedum, De Marne, Winsum en Eemsmond als ongedeeld geheel* per 2019 samen te gaan tot de gemeente Het Hogeland. De gemeenten Delfzijl, Appingedam en Loppersum waren hier 'not amused' over, gezien de mindere robuustheid van twee nieuwe gemeenten, en omdat het hen wenselijk leek in ieder geval de Eemshaven en de havens van Delfzijl, als logisch samenhangend cluster, gezamenlijk in één nieuwe gemeente onder te brengen, welke dat ook zou zijn. En áls er dan gesplitst moet worden in twee nieuwe gemeenten, dat dan het toewijzen van de Eemshaven aan hun gemeentecluster logischer zou zijn geweest. In november 2017 besluiten de gemeenten Delfzijl, Appingedam en Loppersum - mede omdat hen feitelijk geen andere keus werd gelaten - te fuseren tot één gemeente, waarvoor later de gemeentenaam Eemsdelta is gekozen, met als streef-ingangsjaar 2021. Voor nadere informatie zie het Herindelingsadvies.
* Later is besloten om het grondgebied van de voormalige gemeente Ezinge in de toenmalige gemeente Winsum toe te wijzen aan de nieuwe, eveneens in 2019 ontstane gemeente Westerkwartier.

- De naam Eemsdelta is ook al langere tijd in gebruik als naam van een - niet hard afgebakende - regio 'in het noordoosten van Noordoost-Groningen', die grosso modo de gemeenten Delfzijl, Appingedam en Loppersum beslaat met doorgaans de Eemshaven er nog bij en soms ook nog de hele voormalige gemeente Eemsmond (waar de Eemshaven onderdeel van uitmaakte), zoals bijvoorbeeld de regionale VVV deze streek afbakent. De naam is onder meer in gebruik bij regionale instellingen en bij landelijke instellingen met regionale afdelingen. Als deze naam wordt gebruikt in het kader van natuur en landschap, doelt men doorgaans op de rivier de Eems en het land dat daar direct aan grenst.

- In juni 2020 zijn het gemeentewapen en het gemeentelogo van de gemeente Eemsdelta bekendgemaakt. Het logo is door de inwoners gekozen. Dat wil zeggen: zij konden kiezen uit twee aan hen voorgelegde ontwerpen. Het gekozen logo kreeg 65 procent van de stemmen. Het logo bestaat uit de gemeentenaam met gekleurde golven erboven en eronder. Deze staan symbool voor respectievelijk het blauwe water en het groene landschap in de gemeente. De golvende vorm betekent: "in goede en slechte tijden houden inwoners de kop d'r veur". De rode kleur van de gemeentenaam staat voor de woningen in de gemeente en geeft de gemeentelijke organisatie weer. Op het wapen prijkt een anker uit het wapen van Delfzijl. Het verwijst naar de band met de zee en de scheepvaart. De sleutel komt uit het wapen van Loppersum en is het symbool van de apostel Petrus, verwijzend naar de Petrus en Pauluskerk in het dorp. De pelikaan daarboven staat van oudsher in het wapen van de stad Appingedam en staat symbool voor een overheid die goed voor zijn burgers zorgt. Het schild wordt vastgehouden door een gouden harpij. De golven aan de onderkant verwijzen naar het Damsterdiep en de Eems.

Terug naar boven

Naam

Werknaam
Aanvankelijk was er sprake van een samenwerkingsverband van de gemeenten Delfzijl, Eemsmond, Appingedam en Loppersum, dat werd aangeduid als Eemsdelta of de 'DEAL-gemeenten' (samengesteld uit de eerste letters van de betrokken gemeenten). Er was sprake van een Gemeenschappelijke Regeling Werkorganisatie DEAL-gemeenten, die op wet- en regelgeving gebaseerde taken uitvoerde op het terrein van bouw, milieu, fysieke leefomgeving, drank- en horecawet, APV en bijzondere wetten.

Nadat de gemeente Eemsmond besloot te fuseren met de drie onder Status genoemde gemeenten, viel de E uit 'DEAL-gemeenten' weg. Het samenwerkingsverband van de overgebleven gemeenten ging vervolgens 'DAL-gemeenten' heten. Na het besluit van deze gemeenten om te fuseren tot één gemeente is, zolang de definitieve naam voor deze nieuwe gemeente nog niet bekend was, sprake geweest van de werknaam 'DAL-gemeenten'. Hoewel de gemeenten daar niet altijd consequent in waren. Bij de gezamenlijke Energievisie bijvoorbeeld is dan ineens weer sprake van ADL-gemeenten...

Burgemeester Anno Wietze Hiemstra van de gemeente Appingedam zei daar het volgende over in zijn Nieuwjaarstoespraak 2018: "Vorig jaar noemde oud-burgemeester Pot de herindeling een tombola: wie gaat met wie?, was de vraag. Inmiddels is de eerste kogel door de kerk. De gemeenteraden van Delfzijl, Appingedam en Loppersum hebben de intentie uitgesproken om tot een herindeling te komen naar de nieuwe gemeente Fivelingo. Een historisch besluit. De komende tijd wordt het proces van samenvoeging duidelijk, waarbij het behoud van de eigen identiteit van onze gemeente en de andere gemeenten gewaarborgd wordt. Ik hoop dat we in staat zijn lastige thema's of onenigheden uit het verleden te vergeten en ons vooral te richten op wat ons bindt en hoe we de nieuwe gemeente Fivelingo zo goed mogelijk kunnen positioneren.

Om de grote sociaal-economische opgaven in dit gebied aan te pakken is schaalvergroting nodig. Daarbij hoort op bestuurlijk en politiek vlak ook het bouwen aan vertrouwen als gelijkwaardige partners. Er is een extra dosis positieve energie nodig om ook de volgende stappen met succes te kunnen zetten. De nieuwe gemeente Fivelingo is een lonkend nieuw perspectief, maar daar zullen we met elkaar nog wel hard aan moeten werken. Fivelingo?, hoor ik u denken. De naam DAL is weinig vreugdevol en ik hoop dat we in samenspraak met de inwoners zo snel mogelijk een nieuwe naam kiezen. Als schot voor de boeg breng ik de historische naam Fivelingo alvast maar in. En geef toe: gemeente Fivelingo bekt toch veel beter dan de gemeente DAL?" Het was inderdaad een aardige suggestie, maar dat is hem dus niet geworden.

Definitieve gemeentenaam
- Inwoners konden suggesties insturen voor de naam van de nieuwe gemeente. Gemeente Eemsdelta, gemeente Fivelgo en gemeente Marenland was de top drie van gemeentenamen op alfabetische volgorde die de onafhankelijke naamgevingscommissie op basis van vooraf gestelde criteria uit de ingezonden namen heeft geselecteerd. De namen werden geselecteerd uit bijna 800 inzendingen. De commissie heeft onder meer beoordeeld of de drie namen topografische en/of historische verwantschap hebben met het gebied, of ze passen bij de identiteit van de nieuwe gemeente en vooral of ze herkenbaarheid en aantrekkingskracht uitstralen.

Voorzitter Rinus Michels van de naamgevingscommissie en de raadsklankbordgroep over de keuze van de namen: "We zijn blij dat zoveel mensen actief hebben meegedacht en suggesties voor een naam hebben ingediend. De commissie heeft zorgvuldig alle inzendingen bekeken en is wat mij betreft tot een mooie top drie gekomen. De drie namen passen uitstekend bij de identiteit van het gebied. Het woord is nu aan de inwoners." Inwoners konden tot 26 februari 2019 hun stem uitbrengen. De winnende naam is op 6 maart 2019 bekendgemaakt. In totaal zijn er 16.037 stemmen uitgebracht: een opkomstpercentage van 42 procent. Op gemeente Eemsdelta is 67 procent van de stemmen uitgebracht, op gemeente Fivelgo 17 procent van de stemmen en op gemeente Marenland 16 procent van de stemmen. Eerstgenoemde is het dus geworden.

Naamsverklaring
Het - reeds oudere - samenwerkingsverband Eemsdelta, deze streekaanduiding voor deze omgeving en de nieuwe gelijknamige gemeente zijn genoemd naar de ligging aan de rivier de Eems. De 371 km lange rivier de Eems ontspringt in Duitsland en mondt via de Waddenzee uit in de Noordzee. De laatste 100 km is de Eems een getijdenrivier. Kaart van het stroomgebied van de Eems en haar zijrivieren, met toelichting. Een delta is een stelsel van aftakkingen van een rivier, voordat deze in zee of in een groot meer uitmondt, waar hier eigenlijk niet echt sprake van is. In dit geval is er namelijk sprake van een estuarium. Ook oud-bestuurder van Waterschap Noorderzijlvest en geograaf Carla Alma legt uit waarom de gemeentenaam geografisch gezien eigenlijk niet correct is.

Eemsmond zou geografisch gezien passender zijn geweest, maar dat zou verwarring hebben gegeven omdat dat t/m 2018 een reeds bestaande gemeentenaam was, die bovendien in een -aangrenzend - ander gebied ligt dan deze fusiegemeente. En de naam met -delta is nu eenmaal ooit door iemand voor deze regio geïntroduceerd en ingeburgerd geraakt, de term is bekender bij een breed publiek, iedereen kan zich er iets bij voorstellen, en het 'bekt' ook lekkerder dan Eemsestuarium. Wellicht hebben deze pragmatische overwegingen destijds ook meegespeeld bij de toenmalige introductie van de naam Eemsdelta voor deze regio / het samenwerkingsverband met deze naam. Soms worden beide namen tegelijkertijd gebruikt, kennelijk als combinatie van de ingeburgerdheid van de ene naam en de geografische correctheid van de andere naam. Zo is in het rapport 'Ecologie & Economie in balans in de Eemsdelta' (dat vermeld en gelinkt wordt in het hoofdstuk Recente ontwikkelingen) sprake van de zin: "Hoe komen we tot een aantrekkelijker vestigingsklimaat, meer groei van de economische activiteiten, een gezondere leefomgeving en een rijker Eems-Dollard estuarium in de Eemsdeltaregio?" ;-)

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Eemsdelta ligt in het noordoosten van Groningen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De gemeente Eemsdelta is bij haar oprichting in 2021 als volgt samengesteld:
van de gemeente Delfzijl: ca. 10.000 huizen met ca. 24.500 inwoners op een oppervlakte van 227,5 km2 (inclusief water);
van de gemeente Appingedam: ca. 4.500 huizen met ca. 11.500 inwoners op een oppervlakte van 24,58 km2 (inclusief water);
van de gemeente Loppersum: ca. 4.000 huizen met ca. 9.500 inwoners op een oppervlakte van ca. 111,99 km2 (inclusief water).
In totaal is dat ca. 18.000 huizen met ca. 45.000 inwoners op een oppervlakte van ca. 364 km2.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De nieuwe gemeente Eemsdelta krijgt een flinke ontwikkelagenda. De uitdagingen die de gemeente met voorrang oppakt, zijn: 1. Aardbevingen de baas. 2. Meer mensen aan het werk. 3. Voorbereid op minder mensen en het binden van jongeren. 4. Toekomstbestendige zorg en ondersteuning. 5. Verduurzamen van de energiebehoefte.

Om hier op een goede manier invulling aan te geven, zal de nieuwe organisatie het volgende borgen: Concrete ontwikkelagenda en handelingsperspectief voor de gemeente Eemsdelta: de combinatie van de vijf urgente maatschappelijke uitdagingen biedt de basis voor een concrete ontwikkelagenda voor de te vormen gemeente. Kracht van bestuur: de nieuwe gemeente zorgt voor een betere strategische positionering. Meer invloed en slagkracht in grotere samenwerkingsverbanden: een nieuwe gemeente van ca. 50.000 inwoners zal in staat zijn meer operationele en beleidsmatige taken zelfstandig uit te voeren. In de samenwerking zorgt de nieuwe gemeente ervoor dat invloed en slagkracht toenemen. Kwaliteit van dienstverlening: een nieuwe gemeente zoekt en creëert mogelijkheden voor een toegankelijke, gebruiksvriendelijke en goed functionerende (digitale) dienstverlening. Minder kwetsbare ambtelijke organisatie: de heringedeelde gemeente biedt meer kwaliteit en meer specialisatie. Tegelijkertijd zal het aantal eenmansposten afnemen. (bron: Plan van Aanpak herindeling DAL-gemeenten)

- In 2013 is de Ontwikkelingsvisie Eemsdelta verschenen. De visie schetst een toekomstbeeld voor het gebied tot 2030. Aanleiding voor de visie is de toename van de economische bedrijvigheid in deze regio, vooral in de Eemshaven en de haven van Delfzijl. De uitdaging is deze ontwikkeling samen te laten gaan met een duurzame groei van werkgelegenheid en behoud van de ruimtelijke kwaliteit. Om dit te bereiken, willen de overheden: de woon- en leefkwaliteit van het gebied versterken, onder meer door woningen en voorzieningen zoveel mogelijk te concentreren in de drie regionale centra en de centrumdorpen; bijdragen aan de vergroening van de economie en de energievoorziening; de kwaliteit van natuur en landschap en in de Eems-Dollard verbeteren; bijdragen aan een veiliger kustverdediging; de economische ontwikkeling versterken en de werkgelegenheid vergroten.

- De gemeenten Delfzijl, Eemsmond, Appingedam en Loppersum (DEAL-gemeenten) hebben in 2012 gezamenlijk een Woon- en Leefbaarheidsplan Eemsdelta opgesteld. Gedurende de 10 jaar daarna trekken overheden en andere partijen 400 miljoen euro uit om voorzieningen op peil te houden. Zo'n 100 projecten op het gebied van zorg, onderwijs, detailhandel, welzijn en woningvoorraad worden uitgevoerd. In de voortgangsrapportage 2016 blijkt ook gemeente De Marne te zijn aangehaakt, en wordt het dan vijftal afgekort als MEDAL.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- In de kunst- en architectuurgids Staat in Eemsdelta vind je informatie over monumenten en kunstwerken in de voormalige gemeenten Delfzijl, Appingedam en Eemsmond. Ook kun je zelf auto-, fiets- en wandelroutes samenstellen.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- "De naam van festival 'Terug naar het begin' (eind mei, in 2021 voor de 12e keer) verwijst naar de vroegste geschiedenis van Nederland, die het beste te zien is in de historische binnenstad van Appingedam en haar omgeving. In het Groninger landschap van de gemeente Eemsdelta vind je 12e- en 13e-eeuwse kerkjes, die je nergens anders in Nederland vindt. Tijdens het festival zijn juist deze oude kerken het podium en decor voor intieme optredens. 'Terug naar het begin' laat een mix van muziek, theater, poëzie, literatuur, dans en beeldende kunst zien. We zoeken altijd naar kunstvormen die het publiek verrassen, overrompelen, ontroeren en/of betoveren. Van subtiele pop en ontwapenende verhalen tot klassieke meesterwerken en kunstenaars die je laten verwonderen over de wereld om je heen. Ook geven we een podium aan nieuwe producties en jonge talenten.

Met je zelfgekozen programma en route op zak fiets je over kronkelende weggetjes en oude zeedijken. De torens zie je in de weidse omgeving al van ver opduiken. Ze wijzen je de weg naar de volgende voorstelling. Je slingert door het wierdenlandschap van de regio Eemsdelta, (her)ontdekt een uniek stukje Nederland, maar bovenal: je beleeft verrassende optredens in oude Groninger kerkgebouwen. 'Terug naar het begin' is zo een festival en ontdekkingstocht in één. Bovendien kun je rekenen op een gastvrij onthaal van de bewoners van de festivaldorpen, wat 'Terug naar het begin' extra bijzonder maakt. En in onze Proeftuin in hartje Appingedam kun je iedere festivaldag terecht voor een hapje, drankje, een heerlijke maaltijd én leuke feestjes! Verken dit bijzonder stukje Nederland, en ontdek verrassende optredens op unieke locaties. 'Terug naar het begin' wordt jaarlijks mogelijk gemaakt door de fantastische medewerking van plaatselijke kerk- en dorpscommissies en andere vrijwilligers."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Toeristische informatie over de regio Eemsdelta door Marketing Groningen.

- De Eems verkeert door vertroebeling al jaren in een slechte staat. Die vetroebeling is vooral een gevolg van het constant uitdiepen van de vaargeul, waardoor de stroomsnelheid te hoog blijft en de rivier steeds modderiger wordt. Grote delen van de Eems zijn in bepaalde perioden onleefbaar voor vooral vissen en waterplanten, maar ook vogels en zeehonden kunnen er amper vertoeven. De slechte staat van de Eems is opmerkelijk te noemen, omdat een groot gedeelte behoort tot het Werelderfgoed Waddenzee. Gelukkig lijken steeds meer partijen zich dit ook te realiseren. Het gesprek over een hernieuwde balans tussen economie en ecologie is volop gaande. Overheden, waterbeheerders en natuurorganisaties zoeken naar kansen om de natuur voor het Eems-estuarium te verbeteren. Havens, industrieën en andere bedrijven vragen zich af hoe zij rekening kunnen houden met het ecologische systeem en hoe dit te verbeteren. Deze partijen zijn verenigd in het Programma ‘Economie & Ecologie in Balans in de Eemsdelta'. Het belangrijkste doel is om het estuarium weer in goeden doen te krijgen. Het Programma 'naar een Rijke Waddenzee' vervaardige de afgelopen jaren een aantal Kennis- en Koersrapporten die een bouwsteen bleken voor verdere maatregelen.

- In het internationale stroomgebiedsdistrict Eems werken Duitsland en Nederland samen aan de verwezenlijking van de grensoverschrijdende doelstelling van de Europese Kaderrichtlijn Water: de ’goede toestand’ van alle wateren. - Site van het samenwerkingsverband Nederland / Duitsland in het kader van de Kaderrichtlijn Water m.b.t. de Eems.

- "Met de projecten van het programma Eems-Dollard 2050 ontstaan nieuwe leefgebieden, zoals kwelders, broedeilanden en getijdenpoelen. Hierdoor weten vogels, vissen en bodemdieren deze plekken goed te vinden. Voor de zwarte ruiter is de Dollard zelfs de belangrijkste pleisterplaats in Nederland geworden. Dit blijkt uit de tweede monitoringsrapportage van het programma Eems-Dollard 2050. Voortgang. De rapportage geeft een goed beeld van de voortgang van het programma ED 2050 en de projecten in 2019. Ook laat het rapport zien hoe de natuur ervoor staat, op basis van jarenlange metingen en onderzoeken van Rijkswaterstaat en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. De monitoring geeft nieuwe inzichten voor de koers van het programma in de komende vijf jaar.

Te veel slib. Uit de rapportage blijkt dat het water in de - grotendeels onder de gemeente Eemsdelta vallende - Dollard nog altijd te veel slib bevat. Hierdoor zijn er te weinig algen, en daarmee te weinig voedsel in het ecosysteem. Ook hebben vogels, bodemdieren en vissen te weinig geschikte leefgebieden. Door de versnelde zeespiegelstijging kunnen deze problemen toenemen. Zeespiegelstijging. Klimaatverandering is een belangrijk thema in de monitoring. Het water wordt warmer en de zeespiegel stijgt hier sneller dan elders langs de Waddenkust. Verwacht wordt dat het water boven de platen meer slib gaat bevatten. In de bodems waar veel slib voorkomt leven minder schelpdieren, waardoor er minder voedsel voor vissen en vogels is. Zwarte ruiter. In de Eems-Dollard leven veel verschillende vogels, waaronder de zwarte ruiter. Terwijl de aantallen in de rest van de Waddenzee afnemen, is de Dollard de laatste jaren de belangrijkste pleisterplaats van de zwarte ruiter in Nederland geworden. Op weg van de Sahara naar Scandinavië rust de trekvogel graag uit op de kust van de Waddenzee.

Baggeren en storten. Jaarlijks wordt zo’n 10 miljoen kubieke meter zand en slib kunstmatig verplaatst om de bereikbaarheid van de havens te kunnen garanderen. Het baggeren heeft echter invloed op de troebelheid van het water. Het programma ED2050 wil jaarlijks minimaal 1 miljoen ton slib uit de Eems-Dollard halen. Het doel hiervan is het water minder troebel maken en de natuur herstellen. Uit metingen blijkt dat er voldoende slib van goede kwaliteit aanwezig is om deze ambitie te halen. Programma Eems-Dollard 2050. In het Programma Eems-Dollard 2050 werken overheden, waterschappen en bedrijven samen aan een betere natuur in de Eems-Dollard. Het doel is een gezond ecosysteem dat in balans is met economische ontwikkelingen." (bron: Provincie Groningen, november 2020)

- "Natuurherstel in Eems-Dollardregio gaat verder. De Eems-Dollard minder troebel maken, natuurlijke leefgebieden versterken en de kustzone aanpassen aan klimaatveranderingen. Dat zijn de drie doelen die de komende vijf jaar voorop staan in de Eems-Dollardregio. Troebel water. In de Eems-Dollardregio komt te veel slib in het water voor. Hierdoor staat de natuur onder druk. Het programma Eems-Dollard 2050 (ED2050) zorgde ervoor dat er nieuwe leefgebieden voor dieren en planten zijn aangelegd. Ook deden we ervaring op met nieuwe manieren om slib uit het troebele water te halen, te verwerken tot klei en te gebruiken voor dijkversterking. Verder onderzochten we waarom het water van de Eemsrivier zo troebel is, hoe de waterkwaliteit verbeterd kan worden en wat de zeespiegelstijging betekent voor dit unieke en zeldzame natuurgebied.

Herstel van natuur. Na de ervaringen van de afgelopen vier jaar gaat het programma ED2050 de tweede fase in. De stuurgroep van het samenwerkingsverband Ecologie & Economie in Balans in de Eemsdelta heeft in februari 2021 het nieuwe Programmaplan Eems-Dollard 2021-2026 vastgesteld. Hierin staat herstel van natuur centraal. De komende vijf jaar worden bestaande natuur- en slibprojecten voortgezet en worden succesvolle proefprojecten op grotere schaal uitgevoerd. Landelijke en regionale overheden, waterschappen, natuur- en milieuorganisaties werken hierbij nauw samen om de natuur te herstellen, de kust te beschermen en tegelijkertijd te zoeken naar mogelijkheden voor de economie en leefbaarheid. De provincie is een van de partners binnen ED2050.

Concrete projecten. De komende jaren richten we het tussengebied van de Dubbele Dijk bij Bierum verder in. Hier combineren we een proefgebied voor zilte teelt en aquacultuur met een natuurgebied waar slib uit de Dollard kan bezinken. In overleg met bewoners richten we de Kleine Polder bij Termunten in 2021 in tot een nieuw natuurgebied met veel ruimte voor recreatie. De Groote Polder bij Termunterzijl ontwikkelen we de komende jaren samen met omwonenden tot een gebied waar natuur, natuurlijke slibinvang en recreatie goed samengaan. Binnenkort gaan we ook van start met een proef met het ophogen van landbouwgrond met slib.

Zeldzaam natuurgebied. De grotendeels onder de gemeente Eemsdelta vallende Eems-Dollard is met de Westerschelde het enige overgebleven estuarium in Nederland. Het zoete rivierwater gaat er over in het zoute water van de Waddenzee. De natuur heeft er zwaar te lijden van het troebele rivierwater. Door het hoge slibgehalte groeien er nauwelijks algen, waardoor er minder vissen en andere onderwaterdieren kunnen leven. Ook vogels kunnen er geen geschikte broed- en rustplaatsen vinden. Om daar wat aan te doen ging in 2016 het programma Eems-Dollard 2050 van start." (bron: Provincie Groningen, februari 2021)

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Eemsdelta. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeenteraad op Facebook.

- Voortgezet onderwijs: - "Stichting Voortgezet Onderwijs Eemsdelta is een koepel met vier scholen in de regio Delfzijl/Appingedam/Loppersum en Siddeburen. Wij verzorgen een breed onderwijsaanbod van Praktijkonderwijs, alle leerwegen in het vmbo, havo en vwo-vwo+. We zorgen er ook voor dat leerlingen gemakkelijk over kunnen stappen van de ene naar de andere school binnen onze stichting. Zo creëren we samen meer kansen voor onze leerlingen."

- In de nieuwbouw voor Campus Eemsdelta Groningen in Appingedam worden vier scholen*, culturele voorzieningen en een sportcluster ondergebracht in een vernieuwende onderwijstypologie. Het ontwerpteam van De Unie Architecten, Felixx Landschapsarchitecten, Technion Adviseurs en Alverink van Schieveen Ingenieursbureau won met hun schetsontwerp begin 2019 de Europese aanbesteding voor de Campus. Het ontwerp zorgt voor een optimale synergie tussen programma, landschap en gebouwen, geïntegreerd in een typologie die geïnspireerd is op de radiale opzet van Groninger wierdedorpen.
* George Martens School, Rudolph Pabus Cleveringa Lyceum, Theda Mansholt College en Noorderpoort.

De nieuwe Campus herbergt vanaf 2021 HAVO, VWO, (V)MBO, praktijkonderwijs, culturele voorzieningen en een sportcluster, samengevoegd in één voorziening, bestaande uit meerdere gebouwen van in totaal 16.600m2. Het terrein van 3,5 hectare wordt ingericht als een toegankelijk landschapspark en zorgt voor een vanzelfsprekende interactie met de omgeving. Campus Eemsdelta biedt straks ruimte aan ca. 1.700 leerlingen, wordt gasloos, energieleverend, 100% circulair en aardbevingsveilig.

Rond een centraal hart zijn de verschillende scholen en clusters radiaal georganiseerd. Elke school krijgt daarmee zijn eigen gebouw met een op de eigen behoeftes gerichte ontsluiting, organisatie, identiteit en uitstraling. Het centrale hart fungeert als spelverdeler, hoofdentree en ruimte waar gezamenlijke activiteiten plaatsvinden rondom een groene patio. In het hart loopt het omringende landschap als het ware door. Via de patio is een verhoogd stilteplein op het dak toegankelijk, van waaruit je de omgeving kunt overzien. De radiale wierde-opzet zorgt ervoor dat elke school in eigen tijd en tempo ontwikkeld zou kunnen worden. Groei en krimp kunnen eenvoudig per school opgevangen worden zonder dat dit de andere schoolgebouwen van Campus Eemsdelta beïnvloedt.

Naast de vier verschillende middelbare scholen herbergt Campus Eemsdelta ook groot aantal regionale sport- en culturele functies. Deze zijn zo geclusterd en ruimtelijk georganiseerd dat zowel de scholen als de omgeving er onafhankelijk van elkaar gebruik van kunnen maken. De Campus is opgevat als een landschap waarin onderwijs plaatsvindt. De omringende tuinen, waterpartijen en pleinen zijn ingericht als natuurlijke sport-, spel- en onderwijsruimtes die aansluiten op de behoeften van de diverse scholen en de omgeving. Ook zorgt het groene leerlandschap voor een vanzelfsprekende aansluiting op de kwaliteiten en kansen van de directe omgeving. Hiermee zorgt de Campus voor een eerste kwaliteitsimpuls voor de mogelijke ontwikkeling van het omringende gebied. (bron: De Unie Architecten)

- Cultuur: - "Bij het IVAK vind je het complete cultuuraanbod van Eemsdelta. Wat doet het IVAK? Het IVAK wil voor iedereen in onze gemeente cultuur toegankelijk maken. Dat doen ze door: inwoners te stimuleren om deel te nemen aan culturele activiteiten en; leerkrachten, zzp-docenten, verenigingen en amateurkunstenaars te ondersteunen bij het aanbieden van culturele activiteiten. Voor alle inwoners. Op school. Het IVAK helpt scholen bij het geven van goed en inspirerend cultuuronderwijs. Kinderen leren hierdoor hun creativiteit en persoonlijke vaardigheden verder te ontwikkelen. Na schooltijd. Via IVAK kunnen kinderen in naschoolse activiteiten ontdekken waar hun interesses liggen om zo hun talenten te vergroten. Deze naschoolse activiteiten sluiten vaak aan op het bestaande cultuuraanbod in de gemeente.

In de vrije tijd. Ben je op zoek naar culturele lessen, cursussen of workshops? Of wil je je bij een vereniging aansluiten? Kijk dan op de site van het IVAK. Daar vind je een overzicht van het culturele aanbod in onze gemeente. Wist je dat je via IVAK: t/m 18 jaar recht hebt op een Persoonlijk Cultuur Budget? Hiermee krijg je korting op kunst- en cultuurlessen!; met korting of zelfs gratis een instrument kunt huren via het instrumentenfonds? Voor cultuuraanbieders. Heb je als cultuuraanbieder informatie of hulp nodig? Over bijvoorbeeld je zichtbaarheid vergroten, fondsenwerving, subsidie aanvragen? Zoek je een samenwerkingspartner of wil je als cultuuraanbieder beginnen in Eemsdelta? Bel of mail dan met het IVAK. Zij helpen je graag verder."

- Educatie: - "Kinderen en jongeren van 8 tot 18 jaar uit Appingedam, Delfzijl, Loppersum en omgeving, die graag met techniek bezig zijn, nieuwe dingen willen leren en het leuk vinden om zelf iets te maken of te bouwen, kunnen sinds mei 2019 terecht bij De Jonge Onderzoekers Groningen (DJOG) afdeling Eemsdelta. DJOG organiseert toffe cursussen in een technieklokaal van het Noorderpoortcollege in Appingedam. Bij DJOG is het altijd een vrolijke en gezellige boel. Het is de perfecte ontdekplek voor bouwers, makers, programmeerfanaten en robot-fans die na school ook iets te doen willen hebben. Jongeren worden tijdens de cursussen begeleid door enthousiaste vrijwilligers die weten waar ze het over hebben en die net zo nieuwsgierig en gemotiveerd zijn als de kinderen zelf."

- Welzijn: - "Voedselbank Eemsdelta is een 100% non-profit organisatie. Op alle niveaus wordt uitsluitend gewerkt met vrijwilligers. Ons doel is de (verborgen) armoede in de gemeente te bestrijden en voedselverspilling tegen te gaan. De Voedselbank zamelt bij producenten en distributeurs van levensmiddelen producten in die om de een of andere reden niet verkocht kunnen worden, maar die kwalitatief nog 100% goed zijn. Dat kan bijvoorbeeld zijn omdat het product uit het assortiment gaat, er teveel voorraad van is, de THT-datum te dichtbij ligt om het product nog in het normale afzetkanaal kwijt te kunnen, de verpakking niet 100% in orde is, of welke andere reden dan ook. De verkregen producten worden wekelijks verstrekt aan personen/gezinnen die aan de, door de Voedselbank geformuleerde, criteria voldoen. In dezen conformeren wij ons aan de door de Vereniging van Nederlandse Voedselbanken vastgestelde normen."

- Bedrijfsleven / ondernemen: - "Als jongere in de gemeente Eemsdelta is het een onmiskenbaar feit dat de grote kansen in het leven niet dicht bij huis liggen. Werkgelegenheid, entertainment en zelfontplooiing lijken vooral te vinden in de stad Groningen en verder naar het zuiden. We zien dan ook dat wanneer jongeren eenmaal van dit leven geproefd hebben ze vaak niet van plan zijn terug te keren naar het hoge noorden. Wij van Jong Noord vinden dit een bijzonder spijtige ontwikkeling, en zien juist veel potentie in onze regio. We wonen in een gemeente met veel ruimte, natuur, rust en erfgoed. Een prachtig gegeven, maar helaas niet datgene wat jongeren aanspreekt. De keerzijde hiervan is een groot aantal evenementen, genoeg horeca en ruimte voor sport/recreatie. De combinatie van dit alles maakt een perfect klimaat voor toerisme, en potentie voor een hoge ‘quality of life’ voor alle leeftijden. Toch blijkt dit niet genoeg voor jongeren om in de regio te willen blijven. Dit heeft ons er toe bewogen begin 2021 Jong Noord op te richten, met het doel hier verandering in te brengen.

Visie. Jong Noord wil te werk gaan aan de hand van de visie: "Door activiteiten voor en met jongeren te organiseren, en waar nodig actie ondernemen om de kansen, leefbaarheid en werkgelegenheid voor jongeren in de gemeente Eemsdelta te vergroten." Cody Rozema, voorzitter/webmaster: "Ik heb hier een goede jeugd gehad, maar zie net als andere mensen elders in het land meer kansen voor de toekomst. Dan kun je twee dingen doen: de makkelijke weg kiezen of je sterk maken voor waar je trots op bent. Ik koos voor de tweede optie en dat heeft mij er toe bewogen Jong Noord op te zetten." Marnick Joustra, secretaris/penningmeester: "Jongeren brengen nieuwe ideeën en hebben een andere kijk op het nieuwe werken. Het is van belang dat de jongeren in onze regio samenwerken en netwerken om de werkgelegenheid te stimuleren en ruimte te creëren voor de nieuwe generatie. Een bloeiende toekomst waar we voor elkaar klaar staan. De oprichting van Jong Noord draagt hieraan bij."" Zie ook de reportage over de start van Jong Noord op RTV Noord, februari 2021.

- Als ondernemer wilt je vooruit. Je bent ambitieus en zit vol ideeën over ondernemen. Daarom wil je snelle en duidelijke antwoorden op al je vragen aan de overheid. Je wilt gas geven, zonder omslachtige procedures. En dat is precies wat je van Eemsdelta\EZ - een samenwerkingsverband van de gemeenten in de regio en de Provincie - mag verwachten. Zij zijn het ondernemersloket waar je altijd terecht kunt. Of je nu een vraag hebt over een vergunning, bedrijfsuitbreiding, grondaankoop, op zoek bent naar financiering, personeel of naar een nieuwe vestigingslocatie, begeleiding wilt als starter of gewoon even wilt sparren: zij zijn er voor je. Met informatie, advies en ondersteuning. Ze werken intensief samen met de belangrijkste economische partners in het gebied: Groningen Seaports, Samenwerkende Bedrijven Eemsdelta (SBE), Bedrijfs Belangen Eemshaven (BBE), Eems Dollard Regio (EDR), Hanzehogeschool Groningen (HvG), Noorderpoortcollege, ISD Noord/Werkplein, UWV/Werk.nl, Kamer van Koophandel, Noordelijke Ontwikkelings Maatschappij (NOM) en EemsdeltaGreen.

- "Samenwerkende Bedrijven Eemsdelta (SBE) is de werkgeversorganisatie met een grote regionale betrokkenheid: kritisch, onafhankelijk en proactief. Wij geloven in "Samen maakt sterker". Daarom organiseren we samenwerking tussen onze leden en werken we samen met onze vele stakeholders zoals overheden, kennisinstellingen en de natuur- en milieuorganisaties. Samenwerken om de regio te versterken, om werk te creëren. Meer dan 120 bedrijven zijn als lid aangesloten bij SBE. De leden zijn actief in de sectoren Industrie, Energie, Havens & Logistiek en in de Zakelijke en Industriële Dienstverlening.

Waar SBE voor staat. De leden van SBE staan samen voor een goed ondernemingsklimaat: ruimte om te ondernemen voor bestendige economische ontwikkeling in een sterke Eemsdelta. Harmonie met de omgeving is daarbij altijd het streven, goed "noaberschap" het uitgangspunt. Werkgelegenheid in de regio en een goede buur voor de Waddenzee, de Dollard en de inwoners van de regio. Wat SBE doet: belangenbehartiging; samenwerken met stakeholders; samenwerken met leden; samenwerking organiseren tussen leden; bevorderen samenwerking met regionale leveranciers."

- Duurzaamheid: - "EemsdeltaGreen (EDG) zet zich samen met industrie, overheden, kennisinstellingen en milieuorganisaties in voor een verduurzaming van de bedrijvigheid in de Eemsdelta. EemsdeltaGreen is een platform voor het ontwikkelen van nieuwe groene projecten of het helpen versnellen van lopende projecten. EemsdeltaGreen stimuleert en faciliteert bedrijven en overheidsinstellingen in de regio in hun streven te komen tot een duurzame en groene bedrijfsvoering, door het koppelen van ketens en het uitwerken van kansen voor vergroening van de chemie. In ons Duurzaamheidsverslag lees je over de ambities, uitdagingen en recente ontwikkelingen. Verschillende aangesloten ondernemingen en organisaties laten aan de hand van voorbeeldprojecten zien hoe invulling wordt gegeven aan de duurzame ambities.

Het liefst zouden we je overdonderen met cijfers van besparingen die gedaan zijn. In CO2-uitstoot, in euro’s, in grondstoffen. Om dit te realiseren, wordt er momenteel gewerkt aan een “duurzaamheidsmonitor” voor de gehele Eemsdelta. Deze monitor laat de vooruitgang op het gebied van duurzaamheid zien, waarbij gedacht moet worden aan indicatoren zoals CO2-besparing en het aandeel duurzame energie. De ‘groene’ projecten in de regio zijn hiervoor essentieel. De monitor zal uiteindelijk beschikbaar komen op de website van EDG en regelmatig ge-update worden, zodat de vooruitgang goed te zien is. Veel van de projecten waar we mee bezig zijn staan nog in de kinderschoenen en vaak is het lastig om tot een betekenisvolle 0-meting te komen of de potentiële besparing aan te geven. Ons voornaamste doel momenteel is resultaten."

- "De toenmalige gemeenten Appingedam, Delfzijl en Loppersum - oftewel de gemeente Eemsdelta in wording - werkten anno 2019 samen aan een Energievisie. Met deze Energievisie willen we samen met onze inwoners bepalen welke stappen we samen moeten zetten om uiterlijk in 2050 energieneutraal te kunnen worden. Zo helpt de Energievisie ons bij het al dan niet toestaan van bijvoorbeeld de bouw van windmolens of een nieuw zonnepark. De Energievisie geeft ook aan waar we de komende jaren op in willen zetten in het verder duurzaam maken van het energiegebruik in onze gemeenten.

De ontwikkelingen op het vlak van nieuwe energiebronnen en het opslaan van energie gaan snel. De Energievisie Eemsdelta wordt dan ook gemaakt met de wetenschap van nu. We zullen in de komende jaren beoordelen of de Energievisie moet worden bijgesteld op basis van de inzichten op dat moment. De Energievisie sluit aan bij de uitvoering van een Regionale Energiestrategie (RES) voor Groningen. Op 24 januari 2019 hebben de Groningse overheden afgesproken samen te werken aan het uitvoeren van de doelstellingen uit het nieuwe Klimaatakkoord. Op de website vind je alle informatie over de ontwikkeling van de Energievisie voor de gemeenten Appingedam, Delfzijl en Loppersum. Zo kun je via de Factsheet voor jouw dorp/wijk in een voorbeeld zien hoeveel windmolens, zonneparken of installaties voor aardwarmte nodig zijn om in voldoende duurzame energie voor jouw dorp/wijk te voorzien. Omdat je wellicht behoefte hebt aan meer informatie, staan er op de website diverse links waar je meer informatie kunt vinden over het verduurzamen van je eigen huis en over het huidige beleid van het Rijk, de provincie Groningen en de gemeenten."

Reacties

(4)

Eemsdelta wordt ook de naam van de nieuwe gemeente die in 2021 ontstaat uit D, A en L.
Ik vind het een rare naam, want de rivier Eems vormt helemaal geen delta. Maar ja, Eemsmond was al eerder gebruikt...

Dank voor de tip Harry! Mij was dit nog niet ter ore/oge gekomen. Ik heb de pagina zodanig geredigeerd dat het nu primair over de gemeente i.o. gaat, en tevens over de regio, die wat minder hard is afgebakend, en waar bijv. vaak ook de Eemshaven nog bij zit. Ik kan me vinden in je analyse en conclusie...

De toevoeging van de kritiek van Carla Alma, net als ik geograaf, vind ik heel terecht. De voorstellen zijn blijkbaar bedacht door mensen die geen geografische achtergrond hebben (of op school bij aardrijkskunde niet hebben opgelet toen het begrip "delta" werd uitgelegd). De Eems heeft feitelijk een estuarium (zoals ook de Theems, de Seine en de Garonne) en geen delta (zoals de Rhone, de Nijl, de Donau, de Schelde of de Po).

Dank voor je aanvulling en verduidelijking. Ik heb het sub-hoofdstukje in kwestie nog iets verder uitgewerkt. En kwam er daarbij en passant achter dat er ook een rapport is waarbij beide termen (delta en estuarium) tegelijkertijd worden gebruikt, zelfs in één zin, kennelijk ter combinatie van de ingeburgerdheid van de ene term met de geografische correctheid van de andere term, waarvoor zie de laatste zinnen van het sub-hoofdstukje. Gelijk even de dode links op deze pagina opgeruimd, d.w.z. een handvol rapporten bleek inmiddels van het oorspronkelijke www-adres verwijderd, maar bleek zich gelukkig doorgaans nog wel elders op het internet te bevinden.

Reactie toevoegen