De gemeente Eemsmond is in 1990 ontstaan uit fusie van de gemeenten Hefshuizen, Kantens, Usquert en Warffum
- Eemsmond is een voormalige gemeente in de provincie Groningen, in de streek Hoogeland.
- De gemeente Eemsmond is in 1990 ontstaan uit samenvoeging van de gemeenten Hefshuizen (in 1979 ontstaan uit fusie van de gemeenten Uithuizen en Uithuizermeeden), Kantens, Usquert en Warffum. De hoofdplaats van de gemeente was Uithuizen.
- De gemeente Eemsmond is in 2019 opgeheven en opgegaan in de nieuwe gemeente Het Hogeland.
- De gemeente Eemsmond omvatte de dorpen Breede, Eppenhuizen, Kantens, 't Lage van de Weg, Oldenzijl, Oosteinde, Oosternieland, Oudeschip, Roodeschool, Rottum, Stitswerd, Uithuizen, Uithuizermeeden, Usquert, Warffum en Zandeweer, de buurtschappen Bethlehem, De Knijp, De Streek, Doodstil, Hefswal, Helwerd, Heuvelderij, Holwinde, Katershorn, Koningsoord, Noordpolder (deels), Noordpolderzijl, Oldörp, Paaptil, Startenhuizen (deels), Valom, Wadwerd, Westerhorn en Zevenhuizen en de formele woonplaats en bedrijventerrein Eemshaven. Dat zijn 16 dorpen, 19 buurtschappen en 1 formele woonplaats in totaal. Verder omvatte de gemeente nog de eilanden Rottumeroog en Rottumerplaat.
- Wapen van de voormalige gemeente Eemsmond. Het uit 1886 stammende gemeentewapen van Uithuizen had als wapenspreuk: 'Ex Undis' ('Uit de golven'). Het bijzondere hiervan is dat een wapenspreuk in de Nederlandse overheidsheraldiek zelden voorkomt. Het wapen wordt gedekt door een kroon met vijf bladeren. Niet alleen Usquert en Warffum voerden zo'n kroon, maar alle Ommelander gemeenten hebben er recht op, omdat hun rechtsvoorgangers voor 1795 met volmachten en eigenerfden vertegenwoordigd waren op de Provinciale Landdag van Stad en Lande. De kroon met vijf bladeren geldt in de heraldiek als 'hoger' dan de gebruikelijke kroon met drie bladeren en twee parels.
Kloosters speelden in de bestuurs- en ontwikkelingsgeschiedenis in de middeleeuwen een belangrijke rol. In Warffum/Usquert was er de Commanderij van de Johannieter Orde en in Kantens de Benedictijner abdij St. Juliana. Ter herinnering aan de Johannieter Commanderij Wijtwerd te Usquert en de Commanderij te Warffum is in het gemeentewapen van Eemsmond een Johannieter kruis opgenomen in zilver. De bloeiende lelietak komt van Kantens. Dit is het attribuut van de Heilige Juliana, patrones van de Benedictijner abdij, die vroeger in de nabijheid van dit dorp heeft gestaan. De zeemeermin is een oud embleem. Een rekening van de kerkvoogdij van Uithuizen uit 1653 spreekt van: 'voor 't vergulden van de meerminne ende knopen op de toorn'. Met andere woorden: in het midden van de 17e eeuw was de windwijzer in de vorm van een meermin op de kerktoren van Uithuizen aan vergulden toe. De zeemeermin werd het heraldische embleem van de toen nog ongedeelde rechtstoel van Uithuizen, die Uithuizen en Uithuizermeeden omvatte. In 1701 werd die rechtstoel verdeeld over de borgen Menkema en Rensuma en de meermin kwam in het wapen van Rensuma. In 1848 werd er gewag gemaakt van een zeemeermin in het gemeentewapen van Uithuizermeeden, maar dat werd pas in 1886 officieel, toen bij Koninklijk Besluit het gemeentewapen werd verleend.
De vlag van de voormalige gemeente Eemsmond bestaat uit drie evenwijdige, even brede banen in groen, geel en blauw. Het groen voor de akkers, het geel voor de korenvelden en het blauw voor de zee waaraan het land ontworsteld werd. De zeemeermin is overgenomen uit het gemeentewapen.
Terug naar bovenNaamgeving
Deze fusiegemeente heette aanvankelijk Hefshuizen (als voorlopige werknaam, standaard is dat namelijk de naam van de grootste fusiepartner zolang er nog geen definitieve naam is, en voor zover er geen andere voorlopige werknaam bepaald is). In 1992 heeft de gemeente haar definitieve naam gekregen: Eemsmond.
De gemeente Eemsmond grensde in het W aan - deels in de Waddenzee - de dorpen Tinallinge, Rasquert, Den Andel, Westernieland, Pieterburen, Kloosterburen en Hornhuizen, aan de provincie Fryslân, aan het eiland - en de gemeente - Schiermonnikoog en aan de Waddenzee - waarvan, O van die grens, het oostelijkste gedeelte binnen Nederland in die voormalige gemeente lag -, in het N aan de Noordzee, in het NO en O, zoals ook de gemeentenaam aangeeft, aan de monding van de rivier de Eems en aan Duitsland (de Nederlands-Duitse grens is hier overigens niet definitief vastgesteld) en in het Z aan de dorpen Bierum, Spijk, Zijldijk, Garsthuizen, aan het Loppersumse deel van de buurtschap Startenhuizen, aan het dorp Huizinge (nog net aan buitengebied ervan), aan buitengebied van het dorp Middelstum, aan de O enclave van het dorp Toornwerd, wederom aan de dorpen Middelstum en Toornwerd en aan het dorp Onderdendam, en lag Z van het Duitse Waddeneiland Borkum, NW van de steden Appingedam en Delfzijl en de Duitse plaats Emden, N van de dorpenT en Boer en Bedum en NO van het dorp Winsum. Binnen de gemeente lagen in het N de Waddeneilanden Rottumerplaat en Rottumeroog en in het uiterste O de haven en het bedrijventerrein Eemshaven. De hoofdplaats Uithuizen lag - binnen het landsgedeelte - centraal in de gemeente.
Terug naar bovenEind 2018, bij de opheffing ervan, omvatte de gemeente Eemsmond ca. 6.300 huizen met ca. 16.000 inwoners.
Terug naar bovenAls je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van de kernen van de voormalige gemeente Eemsmond, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:
- De Historische Kring Noordelijk Hunsingo was er aanvankelijk in het bijzonder voor de gemeente Warffum, maar sinds de gemeentelijke herindelingen van 1990 rekent zij de hele - sinds 2019 voormalige - gemeente Eemsmond tot haar werkgebied. De 1e 25 nummers van het 2x per jaar verschijnende Nieuwsbulletin (tot heden zijn er ruim 50 verschenen) zijn via de link ook online te lezen.
- Verdwenen molens in de voormalige gemeente Eemsmond.
Terug naar boven- Het borrelt en het bruist is een - anno 2017 in opbouw zijnd - portaal, waar je kunt zien wat er wanneer te doen is qua activiteiten en evenementen in welke plaatsen in de voormalige gemeente Eemsmond.
Terug naar boven- Muziek: - Muziekschool Hunsingo is er voor de inwoners van de voormalige gemeenten Bedum en Eemsmond.
- Welzijn: - Stichting Werk op Maat is er voor iedereen in de voormalige gemeente Eemsmond die: een ondersteuningsvraag heeft op het gebied van werk en dagbesteding; vrijwilligers zoekt of vrijwilligerswerk wil doen; een ondersteuningsvraag heeft bij het reizen met het OV, of een ander wil helpen met een vervoersvraag; een training assertiviteit of computervaardigheden wil volgen; als 55-plusser gebruik wil maken van de Klus&dienst.
Reactie toevoegen