Epen

Plaats
Dorp
Gulpen-Wittem
Heuvelland
Limburg

epen_collage_kopie.jpg

Epen, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Epen, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Epen..JPG

Epen, gezien vanuit het westen

Epen, gezien vanuit het westen

Epen_0.JPG

Epen, gezien vanuit het noorden

Epen, gezien vanuit het noorden

epen_rk_kerk_sint_paulus_bekering_1.jpg

Epen, RK kerk Sint Paulus' Bekering

Epen, RK kerk Sint Paulus' Bekering

geuldal_bij_epen_1.jpg

Geuldal bij Epen

Geuldal bij Epen

geuldal_bij_epen_2.jpg

Geuldal bij Epen

Geuldal bij Epen

geuldal_bij_epen_3.jpg

Geuldal bij Epen

Geuldal bij Epen

geuldal_bij_epen_zinkviooltje.jpg

Geuldal bij Epen, zinkviooltje

Geuldal bij Epen, zinkviooltje

geuldal_bij_epen_met_zicht_op_de_volmolen.jpg

Geuldal bij Epen, met zicht op de volmolen in de buurtschap Plaat

Geuldal bij Epen, met zicht op de volmolen in de buurtschap Plaat

Epen

Terug naar boven

Status

- Epen is een dorp in de provincie Limburg, in de streek Heuvelland, gemeente Gulpen-Wittem. T/m 1998 gemeente Wittem.

- Onder het dorp Epen vallen ook de buurtschappen Diependal, Eperheide, Kuttingen, Plaat, Terpoorten en Terziet. Dat zijn 6 buurtschappen in totaal.

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
Ieëpe.

Oudere vermeldingen
Epene, 1041 Apine, 1056 Apinis, 1075 kopie 17e eeuw Epeno.

Naamsverklaring
Afleiding van apa-*, ‘rivier, stroom’ met het suffix -in-. De betekenis is ‘nederzetting bij de rivier’.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp 't Vooseriek.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Epen ligt W van het dorp Vaals, NW van de plaats Sippenaeken in België, NO van de plaats Teuven in België, ONO van het dorp Slenaken, ZO van het dorp Gulpen, Z van het dorp Wittem, ZZW van de dorpen Partij en Mechelen en ZW van het dorp Vijlen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Epen 80 huizen met 443 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 500 huizen met ca. 1.200 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Reeds in de Romeinse tijd is deze omgeving gekoloniseerd. Legionairs die hun tijd uitgediend hadden, kregen een stuk land toegewezen dat in ontginning werd gebracht. Hieruit zouden later de grote Romeinse hoeven ontstaan: de villa's, waarvan er diverse in de omgeving zijn opgegraven. Epen was in de vroege middeleeuwen privé-eigendom van de Karolingische koningen. In 1041 duikt de naam voor het eerst op als 'Apine’ in een akte van de roomse koning Hendrik. In 1056 heeft de tot Duits Keizer gekroonde Hendrik goederen ‘in villa Apensis’ aan de abdij van Burtscheid vermaakt. Tot aan de Franse Tijd in 1794 bleven de Epense bezittingen in handen van deze abdij. Het dorp behoorde samen met de nabijgelegen dorpen Mechelen en Wahlwiller tot de enige Nederlandse plaatsen die ooit tot het Hertogdom Limburg hebben behoord.

Na de middeleeuwen heeft Epen en omgeving veel te lijden gehad van oorlogshandelingen en van rondtrekkende bendes gedeserteerde soldaten Er heerste veel armoede. De armoede is waarschijnlijk ook een van de redenen dat hier zoveel prachtige vakwerkgebouwen zijn blijven bestaan zoals bijvoorbeeld in de Epense buurtschappen Plaat, Diependal en Terziet.

Pas tussen de beide wereldoorlogen begint de welvaart toe te nemen. Epen wordt dan toeristisch ontdekt door mensen met belangstelling voor de natuur en de geologie. Onder een van de eerste toeristen die het dorp bezocht hebben, bevindt zich Eli Heimans, onderwijzer uit Amsterdam en bevlogen natuurpropagandist. Hij is onder meer een van de oprichters van de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten, samen met de in Maastricht geboren Jac. P. Thijsse, de schrijver van veel boeken over de natuur. Naar aanleiding van zijn vakantie alhier in 1910 schrijft Heimans het boekje ‘Uit ons Krijtland’, waarin hij de omgeving van het dorp beschrijft. Veel ervan is nu nog terug te vinden. Zijn naam komt een aantal keren voor in het Epense: het Heimansreservaat (het Onderste- en Bovenste Bos), de Heimansgroeve (langs de Geul ten zuiden van het dorp, waar Carboongesteente aan de oppervlakte komt) en tenslotte de Heimansstraat.

Epen is op 13 september 1944 als eerste Wittems dorp door de Amerikanen bevrijd. Op die dag was het de burgemeester van Wittem die de Amerikaanse bevrijders hier welkom heette op Wittemse bodem.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Epen, kun je terecht bij de in 2012 opgerichte Heemkundevereniging Uit Ons Krijtland, genoemd dus naar het in de vorige alinea genoemde boek. Ca. jaarlijks geven ze het periodiek "Ieëpe va vreuger en noe" uit. Inmiddels zijn hier 5 uitgaven van verschenen. Ook hebben ze het boekwerk "Markante Epenaren I" gepubliceerd. - Hier vind je een overzicht van hun publicaties. Anno 2020 wordt er gewerkt aan een vernieuwde versie van de website. Vermoedelijk zal deze medio april live gaan. Verder werken ze anno 2020 aan het boek: "Ieëpe en het toerisme - de ontwikkeling en de verhalen vanaf 1900".

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Epen heeft 18 rijksmonumenten. Het betreft naast de kerk, de molen en een gepleisterd huis, voor het overige allemaal vakwerkhuizen.

- "Het is waarschijnlijk dat op de plaats van de huidige kerk in de 4e of 5e eeuw een kapel heeft gestaan. Vast staat in elk geval dat op de plaats van de huidige kerk rond het jaar 800 een kerkje is gebouwd. Dit Karolingische kerkje is door brand verwoest, weer opgebouwd maar bleek op den duur te klein. Uiteindelijk is in 1842 de grotere, huidige RK kerk Sint Paulus' Bekering (Kapelaan Houbenstraat 3) gereedgekomen, naar ontwerp van de Maastrichtse architect J.H.J. Dumoulin. Het materiaal is in de naaste omgeving gedolven, namelijk in de groeven van buurtschap Cottessen. Ditzelfde materiaal is gebruikt bij het Patronaat van Epen en bij hoeve Bellet.

De kerk is gebouwd als zogheten Waterstaatskerk, wat wil zeggen dat het ontwerp door Waterstaat moest worden goedgekeurd én dat er op de bouw subsidie werd gegeven. Het is een eenschepige neoclassicistische kerk met ronde vensterbogen, half ingebouwde toren met ingesnoeide naaldspits aan de westzijde en een ronde absis met aangebouwde sacristie. Aan de noordzijde van de kerk ligt een kapelanie uit het einde van de 18e eeuw. De toren is in 1848 toegevoegd naar plannen van architect Lintzen uit Mechelen. In afwijking van de oorspronkelijke tekeningen van Dumoulin, is de toren meer gekoepeld ontworpen. In 1931 is de kerk vergroot met een westelijk voorportaal naar een ontwerp van M. Clairfaijs uit Epen. Deze had rond de eeuwwisseling reeds het gehele interieur van de kerk geschilderd.

In de jaren 1970-1973 is de kerk gerestaureerd. De schilderingen van dhr. Clairfaijs zijn toen verwijderd. Uit deze tijd dateren de moderne kruiswegstaties, vervaardigd door beeldhouwer Frans Cox uit Maasniel, en de verlichtingsarmaturen. In 1987 blijkt het plafond van de kerk in slechte staat. Er wordt besloten tot een ingrijpende restauratie, die in 1992 wordt afgesloten. Bij deze restauratie zijn achter het koor muurschilderingen tevoorschijn gekomen die dateren van omstreeks de 19e eeuw. Behalve het gebouw is ook het meubilair gerestaureerd, zoals de beide koorbanken en het retabel (achterstuk) van het hoofdaltaar. Bij de restauratie van het Maria-altaar zijn relikwieën gevonden van St. Clara van Assisië en van St. Rochus. Ze hebben een bisschoppelijk zegel gekregen als bewijs van echtheid." (bron: St. Paulus Parochie, die tegenwoordig onder het Parochie Cluster EMS (= Epen, Mechelen en Slenaken) valt)

- De prachtige, beroemde Volmolen van Epen ligt in de buurtschap Plaat en wordt daarom aldaar beschreven.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - Carnavalsvereniging der Vooseschtoets.

- Op de eerste zondag van de Vasten is er in Epen de traditie van het Burck-Brêane. Deze bijna uitgestorven traditie wordt in het Heuvelland in nog slechts enkele andere dorpen in stand gehouden, waaronder Noorbeek en Eijsden. In het buitenland vindt het met name nog plaats in Luxemburg, het zuiden van Duitsland, het noorden van Italië en in de Oostkantons van België. Het Burck-Brêane is een oud heidens gebruik dat later door de katholieke kerk omarmd is. Het heeft niets met carnaval te maken, maar alles met de Vasten. Het is te vergelijken met de vroegere grote Vasten- en Paasvuren.

De traditie van het Burck-Brêane in Epen dateert uit 1568 (in 2018 heeft men daarom het 450-jarig bestaan ervan gevierd). Van oorsprong is het een vastenvuur om boze geesten te verjagen, de vruchtbaarheid over de akkers af te roepen en het begin van de lente te vieren. Op zaterdagochtend gaan de leden van de vereniging samen met de kinderen uit het dorp fakkels maken van houten latten en jutte zakken. In een grote ketel worden oude kaarsen gesmolten tot kaarsvet, waarin de gemaakte fakkels enkele keren worden gedoopt. Daarna worden de kinderen getrakteerd op een 'poeffel'.

Op Burck-zondag na de hoogmis vindt het kamerschieten plaats. Aansluitend brengen ze een grote fakkel van zo’n vier meter in een kleine optocht naar het Burckplein, waar hij de rest van de dag blijft branden. Rond 13 uur gaan kinderen en begeleiders op tractoren en aanhangwagens verder met het huis-aan-huis inzamelen van brandbare materialen. Zij hebben ook een ‘klingelsbuul’ (collectebuidel) bij zich om geld in te zamelen voor het organiseren van het feest. In de tussentijd werken jonge 'Burckbouwers' aan het opbouwen van de enorme brandstapel. ’s Avonds op het Burckplein is het dan eindelijk zover; om 19.00 uur worden de fakkels aangestoken en aan de kinderen uitgedeeld. Onder begeleiding van Harmonie Inter-Nos gaan ze samen in optocht door Epen naar de Burck. Na een korte toespraak is het de eer aan groep 8 van de basisschool en enkele verdienstelijke Epenaren om de Burck aan te steken.

- Jaarlijks organiseert Wandelsportvereniging WSV à Hermkes op Paasmaandag de schitterende Bloesemwandeling met keuze uit de afstanden ca. 5, 10, 15 en 20 km. Een echte kenner van het Heuvelland heeft de wandeling uitgezet. Je zult verrast worden. Het Geuldal is een 5-sterrenlandschap, dus kom genieten van die 5 sterren! De Bloesemwandeling voert over weiden, bospaden, veld- en asfaltwegen met mooie panorama's. Je wandelt langs prachtige vakwerkhuizen. Alle wandelingen brengen je langs het riviertje de Geul met zijn mooie watermolen de Volmolen. De opbrengst komt ten goede aan de leerlingen van Basisschool à Hermkes (Schoolstraat 16 te Epen), wat ook de startlocatie is van de wandeling.

- Koningsdag met o.a. Zeepkistenrace.

- KPJ Epen organiseert op een vrijdag in juli een Zomeravondfeest met onder meer het Europees Kampioenschap Gaffelhangen* (categorieën: heren, dames en kinderen). Verder zijn er wedstrijden spijkerslaan en boomstamzagen. * Een gaffel is een stok die aan één uiteinde in twee armen of tanden uitloopt.

- Kermis (weekend eind augustus).

- Broodfeest (weekend begin september).

- Kerst in het Geuldal (op een zondag voor Kerstmis) vindt zo te zien niet jaarlijks plaats, maar in ieder geval wel in 2015.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Wandelroute Groene Wissel 340: Epen is een rondwandeling van 12 km door en rond het dorp, het Geuldal en het Vijlenerbos. Alles wat het Limburgse Heuvelland zo mooi maakt, komt hier voorbij: holle wegen, vakwerkhuizen, slingerpaadjes door weilanden, vergezichten, de Geul en bronnetjes. Als je het dorp uit loopt, wandel je al klimmend over een landweg en een graspad dwars door een weiland naar de nog hoger gelegen buurtschap Schweiberg, waar je geniet van de prachtige vakwerkhuizen en dito carréboerderijen. Daarna daal je af naar een in een dalletje gelegen klein paradijsje; een bronnetjesbos, waar je over de daar ontspringende beekjes stapt! Eenmaal in het Geuldal gaat de route over een kilometerlang graspad langs de meanderende Geul, gevolgd door een stevige wandeling door en langs de randen van het Vijlenerbos. Daarna ga je langs de Geul op herhaling; over prachtige graspaden langs die beek en daarna nog een flink stuk weiland wandel je weer naar de bushalte in het dorp. Vanwege de flinke heuvels die je beklimt en de vele graspaden - meer voetsporen - dwars door graslanden is een goede wandelconditie wenselijk, en ook van stevige hoge wandelschoenen zul je veel plezier hebben.

- Hier vind je nog een andere mooie rondwandeling van ca. 12 km vanuit Epen.

- Rondom Vaals, Epen en Slenaken kun je als wielrenner veel mooie klimmetjes vinden. Én ook zeer mooie afdalingen, misschien wel de mooiste afdalingen van Nederland. Je voelt je soms bijna heel eventjes in de Alpen. Ondanks dat dit een zeer toeristisch gebied is kun je hier toch heerlijk rustig fietsen en genieten van de omgeving. Alle wegen zijn goed geasfalteerd en zijn vaak ook wat breder. Ook niet onbelangrijk is het feit dat je hier langs de wegen genoeg terrasjes kunt vinden.

- Het Geuldal rond Epen is een bijzonder gebied. De beheerders Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en het Limburgs Landschap onderhouden hier landschappen rond de zinkrijke rivier de Geul die hier Nederland binnenkomt. Het zink is afkomstig uit België, waar de Geul door zinkrijke lagen stroomt en waar jarenlang zinkmijnen gevestigd waren. Veel afval van die mijnen heeft zich langs de rivier afgezet waardoor bijzondere, zinktolerante planten zoals Zinkviooltje en Zinkboerenkers zich konden vestigen. Deze beide soorten zijn uiterst zeldzaam. Er loopt een uitgebreid netwerk van fiets- en wandelpaden door het gebied, waar hellingbossen, orchideeënrijke weilanden, rivieroevers en hoogstamboomgaarden afgewisseld door vakwerkhuizen en de Volmolen bij Plaat voor een uiterst gevarieerd landschap zorgen.

In 1911 heeft de - ook onder Geschiedenis beschreven - Amsterdamse onderwijzer Eli Heimans - het boek 'Uit ons Krijtland' geschreven. In tegenstelling tot wat de titel doet vermoeden, heeft het boek alleen betrekking op een gebied van 12 km2 in het Boven-Geuldal bij Epen. Heimans was zo onder de indruk van dit gebied wat betreft flora, fauna en geologie, dat hij besloot middels het boek ook anderen hiervan deelgenoot te maken. Het resultaat was, en is nog steeds, voor een breed publiek interessant. Dat is ook de reden waarom de uitgave in 2011, een eeuw na verschijning, in het Natuurhistorisch Maandblad weer in de schijnwerpers is geplaatst. In het eerste deel van deze artikelenreeks wordt beschreven hoe dit bijzondere landschap sinds het verschijnen van het boek van Heimans is veranderd en hoe sindsdien het behoud van natuur en landschap in deze streek een economische drager van belang is geworden. Het tweede en derde deel nemen je mee op enkele tochten die Heimans destijds heeft gemaakt. Via de link zijn de artikelen ook online te lezen.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Epen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Epen.

- Nieuws: - Nieuws uit Epen op Facebook.

- Belangenorganisatie: - "De overheid legt het initiatief steeds meer bij de burgers, waardoor inwoners mede verantwoordelijk worden voor hun eigen leefomgeving. Een verantwoordelijkheid die moet leiden tot het behoud en de verbetering van de kwaliteit van ons dorp en onze buurtschappen. Om dit te bereiken is zelfsturing noodzakelijk. Concreet betekent dit dat wij van nu af aan onze eigen ideeën en wensen over de kwaliteit van onze woonomgeving kunnen en moeten formuleren." Aldus de in 2015 opgerichte Initiatiefgroep Zelfsturing Epen.

- Dorpshuis: - Gemeenschapshuis Het Patronaat is in 2009 verbouwd en voldoet daarmee weer helemaal aan de eisen des tijds. Het gemeenschapshuis biedt onderdak aan de volgende verenigingen/clubs/activiteiten, o.a. t.b.v. uitvoeringen en wekelijkse repetities: Bibliotheek Epen, Schutterij St. Paulus, Ballet Michelle, twee Yogaclubs, Dansgroep carnavalsvereniging, Toneelvereniging Tha’Lia, Harmonie Inter Nos, Carnavalsvereniging, Wandelsportvereniging, Kerst in het Geuldal, KPJ, en kermisactiviteiten. Zalen zijn ook te huur voor bijv. concerten, vergaderingen, bruiloften, partijen, doopfeest, feest van een vereniging en dergelijke. Desgewenst kan er catering in de vorm van hapjes en/of broodjes worden verzorgd.

- Onderwijs: - "Basisschool à Hermkes in Epen kenmerkt zich door de verbondenheid met de omgeving. Het is een ontmoetingsplaats voor ouders en leerlingen, waar vaak allerlei dorps- en gemeenschappelijke activiteiten starten. De school wil deze toegevoegde functie graag blijven vervullen, maar vooral een plek zijn waar leerlingen begeleid worden bij hun ontwikkeling, zodat ze als ze onze school verlaten op een goede manier kunnen doorstromen naar het vervolgonderwijs. We hopen dat onze leerlingen vervolgens uitgroeien tot volwassenen die op een respectvolle wijze deel uitmaken van de maatschappij. Leerlingen krijgen kansen en de ruimte om initiatieven te ontwikkelen. Kinderen moeten zich naar hun vermogen kunnen ontwikkelen. Een goede relatie tussen de school en de ouders/verzorgers van onze leerlingen (educatief partnerschap) is een absolute voorwaarde om goed onderwijs te kunnen bieden.
Leerlingen, ouders/verzorgers, teamleden, oudervereniging en MR vormen door de goede onderlinge samenwerking de basis voor een goed schoolklimaat."

- Lezen: - Bij Bibliotheek Epen (Patronaatsplein 1, ingang achter Patronaat) kun je boeken lenen voor maar 20 eurocent per week. Abonnement is niet nodig. Tot 18 jaar is lenen in deze bieb gratis. Tegen betaling kun je gebruik maken van het internet. Kom gezellig een keertje kijken, de vrijwilligers helpen je graag!

- Jeugd: - Jongeren Vereniging Epen.

- Muziek: - Harmonie Inter Nos is in 1938 opgericht, als opvolger van de in 1892 opgerichte maar destijds niet meer actieve harmonie De Vriendenkring. De vereniging heeft een prachtig logo, dat in 1977 is ontwerpen door dhr. Stoepman in samenwerking met de bekende tekenaar van planten en bloemen Rien Westra. Het stelt de stromende Geul voor met daarbij afbeeldingen van het zinkviooltje en de krijtgentiaan, enkele planten waar Epen mede bekend om is.

- Sport: - "Dance en Ballet Michelle is opgericht in 1985. De lessen worden gegeven in Het Patronaat in Epen. Kidsdance is voor jongens en meisjes van 4 t/m 6 jaar. Kidsdance is een combinatie van bewegen op muziek, ballet en leuke dansspellen, gerelateerd aan het bewegen. Vanuit deze les kunnen de kinderen later doorstromen naar verschillende dansrichtingen. We gebruiken verschillende soorten muziek, zodat de kinderen ook een goed gevoel voor ritme ontwikkelen. Jazz is vanaf 8 jaar. Dit is een vrije manier van dansen die qua structuur lijkt op klassiek ballet, maar is gebaseerd op populaire muziek zoals jazz, rock en hiphop. De bewegingen van Jazz zijn veel losser. Er wordt gewerkt aan houding, het dansgevoel en de muzikaliteit van het kind. Tegelijkertijd wordt ook de fantasie van het kind gestimuleerd en tot uiting gebracht. Ook wordt er gebruik gemaakt van elementen van de klassieke ballettechniek met summiere isolatietechnieken van hoofd, schouder, elleboog, pols, hand, vingers, borstkast en bekken (heup).

Pilates bestaat uit een serie uitgebalanceerde oefeningen op de mat, waarbij gewerkt wordt vanuit het lichaamscentrum, het powerhouse (buik, onderrug, bil- en dijbeenspieren), die worden ondersteund d.m.v. het juiste ademhalingspatroon. Er wordt gewerkt volgens de principes van J. Pilates: concentratie, centrering, controle, ademhaling, flow en precisie. Hierdoor wordt een totale body, mind en spirit workout aangeboden. Bodyshape is de ideale les om de lichaamshouding, souplesse en balans te verbeteren. Het accent ligt op billen, benen, buik en bovenlichaam. Er wordt functioneel getraind met gecombineerde oefeningen uit pilates, yoga en krachttraining. Hierbij is er veel aandacht voor de individuele deelnemer; iedereen kan op zijn/haar niveau meedoen. Step-Aerobic: op de maat van de muziek stappen we op en af een step (opstapbankje). Hierdoor worden je beenspieren versterkt. Iedereen die interesse heeft, kan natuurlijk geheel vrijblijvend een kijkje komen nemen of meedoen aan een van onze lessen, die gegeven worden door gediplomeerde docenten. De eerste kennismakingsles is gratis!"

- Schutterij: - "De huidige Schutterij St. Paulus beschouwt 1630 als oprichtingsjaar. De geschiedenis van de schuttersgilden is in 3 perioden te verdelen. De periode als verdedigingskorps (ca. 1100-1500). Omdat het oud Germaans gebruik 'ieder zorgt voor zichzelf' niet meer functioneerde, sloten de mannen van een dorp of stadsgemeenschap zich aaneen teneinde zich te oefenen in het gebruik van wapens en daarmee hof en haard gezamenlijk te verdedigen. Meestal werden er door kasteelheer en/of stadsbestuur beloningen in het vooruitzicht gesteld, zodat op deze manier een band met de overheid ontstond. Al spoedig was het zover dat deze overheid een zuivere militair reglement opstelde met dienstvoorschriften voor normale tijd en oorlogstijd. In tijden van gevaar vluchtten de mensen met hun vee naar de versterkte kastelen of achter de stadswallen, die dan door de schuttersgilden werden verdedigd. Voor Epen was dit Kasteel Wittem, dat door het St. Petri und Pauli-gilde werd verdedigd. Volgens dhr. A. Simonis, die de geschiedenis van Kasteel Wittem heeft bestudeerd, was dit de schutterij van Epen. Zij zou rond de 12e eeuw zijn opgericht.

Kerkelijke-folkloristische periode (ca. 1550-1800). Toen de vuurwapens opkwamen, ging de verdediging van stad en land over in handen van huursoldaten die met tuig geoefend waren. De schutterijen werden niet opgeheven doch kregen een andere taak. Zij hielpen de vroedvaderen bij het opsporen van misdadigers en bij het bewaken van gevangenen. Zij kregen daarnaast een begeleidende en opluisterende taak. Dit laatste mede omdat de kerk een beroep op hen deed om het sacrament te beschermen en de processie op te luisteren c.q. te zorgen dat deze niet werden verstoord. In deze periode werden zelfs nieuwe schutterijen opgericht met dit laatste als hoofddoel. Door hun taken bij het kerkelijke gebeuren werden de schutterijen ook sterk kerkelijk georiënteerd. Zij hadden een eigen altaar en een eigen klok in de toren. Het spreekt voor zich dat de schutterijen in deze periode ook een gedeelte van hun bewapening moderniseerden. Met andere woorden men schafte geweren aan. Deze periode wordt gekenmerkt door de rijke kostumering. Uit deze tijd stamt ook het vogelschieten, de koningen en de zilverplaten.

Deze periode sloot men af met de komst van de Fransen. Omdat zij bevreesd waren voor opstanden werden de schutterijen verboden. Toen Napoleon aan het bewind kwam werd het nog erger. Alle bezittingen werden in beslag genomen. Zelfs de archieven werden naar Frankrijk getransporteerd. Uit deze periode is van Schutterij St. Paulus te Epen niet veel bekend. Slechts een pover gedeelte van het koningszilver is gered. De oudste plaat heeft het jaartal 1756. De derde periode begint op het eind van Napoleons heerschappij, van 1800 tot heden. Zij wordt in het begin gekenmerkt door armoede; alle bezittingen waren geplunderd, verkocht of op een andere manier vervreemd. Zij wordt ook gekenmerkt door het sterke militaire karakter dat de schutterijen krijgen. In het begin veroorzaakt door Franse en Duitse invloeden t.g.v. de oorlog, later nog versterkt door de wetgeving. Deze wet uit 1827 hield in dat er in iedere gemeente een schutterij diende te bestaan; gemeenten met meer dan 2.500 inwoners binnen de bebouwde kom een dienstdoende schutterij, de overige gemeenten een rustende, d.w.z. die in vredestijd geen dienst hoefde te doen. In 1901 zijn deze schutterijen bij wet opgeheven en in 1907 zijn de dienstdoende ofwel stadsschutterijen ontbonden. De rustende of de schutterijen in de dorpen zijn gelukkig blijven bestaan. Voor deze schutterijen begint dus in 1907 eigenlijk de vierde periode.

Schutterij St. Paulus Epen is in 1808 heropgericht (maar zoals reeds vermeld wordt 1630 als eigenlijke oprichtingsjaar beschouwd). Sindsdien zijn praktisch alle boeken bewaard gebleven. In 1980 hebben wij het 350-jarig bestaansfeest gevierd, met een geüniformeerd aantal van 60 leden en 304 contribuerende leden. Wij zijn aanwezig bij kerkelijke feesten en rouwdiensten, met Koningsdag, Bevrijdingsdag, Dodenherdenking der Gevallenen. Verder is er het jaarlijkse Koningsschieten, zijn er gemeentetoernooien en diverse dorpsaangelegenheden. Wij zijn een graag geziene gast in het buitenland: Duitsland, België en zelfs tot in Frankrijk."

- Welzijn: - Hoeskamer Epen organiseert iedere 1e donderdag van de maand een maaltijd in het Patronaat voor iedereen die het gezellig vindt om samen te eten.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Epen.

Terug naar boven

 

Reactie toevoegen