Faan is een buurtschap in de provincie Groningen, in de streek en gemeente Westerkwartier. T/m 1989 gemeente Oldekerk. In 1990 over naar gemeente Grootegast, in 2019 over naar gemeente Westerkwartier.
De oorspronkelijke plaatsnaamborden met de plaatsnaam met daaronder de toevoeging 'gem. Grootegast' zijn, in verband met de gemeentelijke herindeling van 2019, vervangen door witte plaatsnaambordjes zonder toevoeging van de gemeentenaam. (© H.W. Fluks)
Kaart van de herinrichting van de zuidkant van buurtschap 't Faan, met als doel de natuurwaarden te verhogen. Voor nadere informatie zie het hoofdstuk Landschap etc. (© Gebiedsontwikkeling Zuidelijk Westerkwartier)
Klinkt bijna hetzelfde: deze Vlaamse gaai vloog op 6 mei 2017 rond in buurtschap Faan en was daarmee heel even een Faanse gaai. Nog meer mooie foto's ervan vind je op de site van de fotograaf: https://groninganus.wordpress.com/2017/05/06/faanse-gaai/
Buurtschap Faan, het vroegere schathuis - tegenwoordig boerderij - van de verdwenen borg Bijma. (© Harry Perton / https://groninganus.wordpress.com)
- Faan is een buurtschap in de provincie Groningen, in de streek en gemeente Westerkwartier. T/m 1989 gemeente Oldekerk. In 1990 over naar gemeente Grootegast, in 2019 over naar gemeente Westerkwartier.
- De buurtschap valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Niekerk.
- De buurtschap Faan ligt buiten de bebouwde kom en heeft daarom witte plaatsnaamborden. De oorspronkelijke plaatsnaamborden met de plaatsnaam met daaronder de toevoeging 'gem. Grootegast' zijn, in verband met de gemeentelijke herindeling van 2019, vervangen door witte plaatsnaambordjes in de (sierlijke) 'look and feel' van die in de voormalige gemeente Winsum (zonder vermelding van de gemeentenaam). Zie de foto's. Wellicht is de plaatsnaambordenontwerper van voorheen gemeente Winsum naar de gemeente Westerkwartier verhuisd? ;-)
- De dorpen Niekerk en Oldekerk en de buurtschap Faan werken intensief samen en delen veel voorzieningen. Men beschouwt deze kernen lokaal dan ook gezamenlijk als een 'drielingdorp'. In de volksmond worden ze vaak gezamenlijk aangeduid als 'NOF', naar de eerste letters van deze drie kernen.
Terug naar bovenIn het Gronings
't Foan.
Oudere vermeldingen
1227 Fene, 1385 Phane, 1392 Fanum, 1446 Faen, 1781 Faan.
Naamsverklaring
De naam verwijst naar het Oudfriese fane, faan 'veen', een naam die past bij de bodemgesteldheid. W van de buurtschap liggen de buurtschappen Oosterzand en Westerzand.(1)
De buurtschap Faan ligt ZW van het dorp Zuidhorn en NO van het dorp Niekerk, rond de kruising Fanerweg - Millinghaweg.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de buurtschap Faan 17 huizen met 120 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 40 huizen met ca. 100 inwoners.
Terug naar bovenVroeger was Faan een dorp. De kerk is in 1613 vernieuwd, maar werd in de 2e helft van de 18e eeuw al niet meer als zodanig gebruikt en is in 1827 afgebroken.
Op de grens van de gemeenten Grootegast en Zuidhorn heeft in buurtschap Faan aan de Fanerweg de borg Bijma gestaan. In 1392 wordt voor het eerst melding gemaakt van een huis, mogelijk een steenhuis, dat op deze plek zou hebben gestaan. Vanaf 1525 wordt de naam Bijma (Bywema) genoemd. Het huis vererft in de 17e eeuw aan Peter de Mepsche, de vader van Rudolf de Mepsche. De laatste laat de borg in 1725 grondig restaureren. Er komt niet alleen een groot bos bij, er worden ook visvijvers, volières en een waterval aangelegd. Het hele terrein omvatte 37 hectare.
Rudolf de Mepsche gaat in 1731 onder meer in het kader van versterking van zijn positie over tot veroordeling en terechtstelling in Zuidhorn van 21 personen, die worden beschuldigd van 'sodomie' (homoseksualiteit). De veroordeling wordt uitgesproken in het kerkje dat op het borgterrein in Faan heeft gestaan. In de koestal van de borg laat De Mepsche een groot aantal mensen martelen. Vanwege de hoge kosten van het monsterproces en de nodige reparaties aan de borg gaat De Mepsche in 1747 failliet. In de 19e eeuw wordt de borg Bijma bewoond door de toenmalige burgemeester van de gemeente Oldekerk. In 1860 wordt de borg gesloopt en blijft alleen de boerderij met de naam Bijma over.
Vrijwel niets herinnert meer aan de borg, het borgterrein en de verschrikkingen die zich in Faan hebben afgespeeld. In 1957 is door de toenmalige Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek onderzoek gedaan op het borgterrein. Een groot deel van de funderingen en enkele keldervloeren van de borg bleken nog aanwezig te zijn. Ook de resten van de grachten en visvijvers konden worden blootgelegd. Na onderzoek is alles weer toegedekt. Documentatie inclusief foto’s worden bewaard door de lokale historische vereniging Aeldekerka. De uitstulping in de berm aan de oostkant van de weg met een groepje bomen is een van de restanten die is overgebleven. Die uitstulping diende om de rijtuigen de draai te laten maken om de ingang naar het borgterrein te nemen. (bron: Historische Kring Zuidhorn) Een commissie uit de heemkundekringen van Zuidhorn en Oldekerk heeft in december 2018 een informatiepaneel onthuld, dat herinnert aan de borg Bijma en de verschrikkingen die daar in 1731 hebben plaatsgevonden.
- Justus d’Aulnis de Bourouil bewoont in 1809 de borg Bijma, en beklaagt zich in december 1809 samen met enkele Niekerker boeren bij de drost van het Westerkwartier over de beroerde staat van het Hoge Voetpad tussen Faan en Niekerk. Toen is formeel vastgelegd (vermoedelijk was dat voorheen informeel ook al duidelijk) welke aanwonende sindsdien welk deel van het onderhoud van het pad voor zijn rekening moest nemen.
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze buurtschap, kun je terecht bij Aeldakerka, de Streekhistorische Vereniging voor Niekerk, Oldekerk, Faan en omstreken (voor nadere informatie over deze vereniging zie onder Oldekerk > Geschiedenis).
Terug naar boven- Het schathuis van de voormalige borg Bijma of Huis te Faan is verbouwd tot boerderij.
- Gemaaltje van de Fanerpolder uit 1926 aan het Hoendiep.
Terug naar boven- De Avondvierdaagse (eind mei / begin juni) voor inwoners van Niekerk, Oldekerk en Faan start bij De Smidse in Niekerk.
Terug naar boven- "De herinrichting van de zuidkant van buurtschap 't Faan is gebaseerd op een voortzetting van de huidige situatie en het creëren van een sterker, robuuster geheel, waardoor de natuurwaarden worden versterkt. Het gebied bestaat vooral uit deels open, deels verlande petgaten (stroken/gaten ontstaan door het afgraven van veen), hooilanden, rietlanden en bosjes. Ondanks de geringe omvang kent het gebied een grote diversiteit aan natte natuur. Het stukje bestaande natuur wordt uitgebreid. De lage ligging van het gebied wordt door de vernatting wat meer geaccentueerd. De afwijkende verkavelingsstructuur (manier waarop land in stukken is verdeeld) ten opzichte van de directe omgeving blijft behouden. Verlanding is een proces van tientallen tot honderden jaren waarbij moerassen, wetlands, plassen of ondiepe meren langs natuurlijke weg in land veranderen. Wat gaat er gebeuren? In het uiteindelijke ontwerp wordt gekozen voor lage vegetaties, waardoor zichtlijnen behouden blijven. Het water wordt verhoogd in de winter door neerslag vast te houden. Het wegzakken van grondwaterstanden in de zomer wordt verminderd door wateraanvoer." (aldus een, helaas ongedateerd, nieuwsbericht op de site van Gebiedsontwikkeling Zuidelijk Westerkwartier)
Terug naar boven- Fotoreportages van flora, fauna, monumentale panden en andere bezienswaardige objecten in Faan en omgeving, door Harry Perton.
Terug naar boven- Nieuws: - Nieuws uit Niekerk, Oldekerk en Faan van Dorpsbelangen op Facebook.
- Belangenorganisatie: - De in 1964 opgerichte Stichting Dorpsbelangen Niekerk, Oldekerk en Faan heeft als doel de samenwerking van de inwoners in het werkgebied met hun verschillende levensovertuigingen en maatschappelijke groeperingen te bevorderen en daarmee de leefbaarheid in het werkgebied op een hoger peil te brengen, waarbij ieders standpunten en principes gerespecteerd worden. Het stichtingsbestuur beoogt dit te realiseren door: het beleggen van bijeenkomsten en vergaderingen; het organiseren van activiteiten op sociaal en cultureel gebied; het uitgeven van informatieblad De Dörpsproat. Naast de maandelijkse bestuursvergaderingen is er jaarlijks een dorpenoverleg met alle dorpsverenigingen in de gemeente Grootegast, en een groot overleg met het College van de gemeente Grootegast. Verder hebben ze nog het nodige overleg en samenwerking met de Zakenkring, ANBO 50+, PCOB en jeugdvereniging De Smidse.
- Genealogie: - Lidmaten Niekerk - Oldekerk - Faan 1653-1816.
Reactie toevoegen