Status

- Follega is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente De Fryske Marren. T/m 2013 gemeente Lemsterland.

- Follega werkt veel samen met het (nog) kleinere buurdorp Eesterga. Ze worden samen dan ook wel als tweelingdorp beschouwd.

Naam

In het Fries
Follegea.

Oudere vermeldingen
1325 en 1335 Folclaghe, 1453 kopie jn Follegae, 1482 Follega.

Naamsverklaring
De oudste vorm is onzeker. Op grond van de jongere vormen is de betekenis ga 'dorp, dorpsgebied' van de persoon Folle.(1)

Ligging

Follega ligt NNO van Lemmer, N van Eesterga, rond de Straatweg en grenst in het O aan het Tjeukemeer en aan de A6.

Statistische gegevens

In 1840 heeft Follega 38 huizen met 231 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 60 huizen met ca. 160 inwoners.

Geschiedenis

De Follegasloot vormt de verbinding tussen de Groote Brekken in het W en het Tjeukemeer in het O. De Follegabrug of Follegasterbrug over de Follegasloot was vanouds een tolbrug, waar zowel schippers als weggebruikers tol moesten betalen. Sinds 1900 wordt er geen tol meer geheven.

Om deze brug is in 1799 nog een korte oorlog gevoerd. Op 2 oktober van dat jaar wilden de Engelsen bij de brug een 'batterij' opwerpen, maar gewapende burgers hebben dit kunnen voorkomen en de Engelsen de aftocht doen blazen.

De kerk is reeds in de 17e eeuw afgebroken en niet herbouwd.

De spinnekopmolen die in Follega heeft gestaan, dateerde uit 1857. In 1968 was de Follegamolen totaal vervallen en is toen verplaatst naar het dorp Laag-Keppel in de Achterhoek (en aldaar gerestaureerd), om de molenkolk van de watermolen aldaar op te malen. Door kanalisatie van de Oude IJssel was het verval te gering geworden voor de watermolen om nog te kunnen werken en het kunstmatig verlagen van het peil in de molenkolk met ca. 1,5 m. was een mogelijkheid om de watermolen weer gangbaar te maken zonder deze te verplaatsen. De Follegamolen is uniek omdat het de enige windmolen is die wordt gebruikt om een watermolen te kunnen laten draaien. De molen is echter te klein om de watermolen van Laag-Keppel optimaal te laten functioneren.

Zie verder deze pagina met diverse artikelen over en uit de geschiedenis van Follega, in tekst en beeld.

Recente ontwikkelingen

- Begin 2018 is de Straatweg in Follega en Eesterga opgeknapt. Het wegdek is versmald en er is een nieuwe asfaltlaag gelegd. Maar daarmee verdwenen ook de speciale rode fietsstroken, die fietsers scheidden van zwaar verkeer. Sindsdien klagen de inwoners van deze dorpen over onveiligheid. De weg oogt door het verdwijnen van de fietsstroken breder dan voorheen en dit nodigt uit tot harder rijden. Op initiatief van inwoonster Nelly de Jong hielden de dorpelingen in oktober 2018 een spontane protestactie tegen hardrijders en gevaarlijke omstandigheden. Dit deden ze door personenauto’s en kliko’s deels op de openbare weg en in de berm te plaatsen. Vooral in het donker valt het verschil tussen weg en berm amper waar te nemen, aldus dorpelingen. Zij riepen de gemeente op om de fietsstroken weer aan te brengen. Ruimte voor echte van de weg gescheiden gelegen fietspaden is er niet. In november 2018 heeft de gemeenteraad besloten dat de fietsstroken inderdaad weer zullen terugkeren. (bron: LC)

Bezienswaardigheden

- Follega heeft 3 rijksmonumenten.

- Follega heeft 4 gemeentelijke monumenten.

- Begraafplaats met klokkenstoel.

- De naam van de voormalige dorpsherberg De Drie Kogels (Straatweg 47) verwijst naar de strijd die hier in 1799 om Lemmer is gevoerd door de Engelsen en de Fransen. De Engelsen vielen op 2 oktober 1799 de Friese kust aan om de Fransen te verdrijven. De Engelsen werden bij Follega door een patriottische burgerwacht verslagen. De herberg zou daarbij door drie kogels zijn geraakt.

- "In het najaar van 2020 is de renovatie van de ophaalbrug in Follega gestart. Daarbij vervalt het brugwachtershuisje, omdat de brug na de renovatie op afstand bediend gaat worden. Het brugwachtershuisje wordt door de aannemer gedemonteerd en kan daarna op een andere plek een nieuwe bestemming krijgen. Heb jij hier wellicht een mooi idee voor? Neem dan contact op met Marcel Nieuwendijk, projectleider Provinciale Waterstaat: m.nieuwendijk@fryslan.frl." (bron: Stichting Brugwachtershuisjes)

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Follega, met laagsteprijsgarantie!

Links

- Nieuws: - Nieuws uit Follega en Eesterga op Facebook.

- Belangenorganisatie: - De Facebookpagina van Plaatselijk Belang Follega - Eesterga is besloten (= alleen toegankelijk voor inwoners).

- Dorpshuis: - "Wat nu Dorpshuis Irene is, was vroeger de school van Follega. Tot 1950 heeft deze school bestaan, al kampte ze wel af en toe met financiële problemen. De school is zelfs een lange tijd gesloten geweest. Uiteindelijk helpt de gemeente de school financieel. In 1876 is de school opnieuw gebouwd. Dit is het pand zoals het er nu uitziet. In 1950 wordt de school omgedoopt tot Dorpshuis Irene. De naam is waarschijnlijk in verband met de Tweede Wereldoorlog gekozen. Irene, de naam van een onze prinsessen, betekent namelijk ‘vrede’. De intentie van de dorpsbewoners om samen als dorpsgemeenschap de handen uit de mouwen te steken, is altijd het behoud geweest van een actief verenigingsleven. Vele dorpsbewoners steken tot op de dag van vandaag nog altijd als vrijwilliger hun handen uit de mouwen voor het dorpshuis.

Het gebouw is in 1986 flink gerenoveerd. Het verbouwingsplan is mogelijk gemaakt door subsidies van gemeente, Provincie Friesland, Oranje Fonds, enkele andere instellingen en inwoners van onze dorpen. Het gebouw was eigendom van de Hervormde Kerk te Lemmer, Follega en Eesterga. Het gebouw is voor een symbolisch bedrag van 1 gulden overgdragen aan de destijds nieuw gevormde Stichting Dorpshuis Irene. Om de exploitatie van de stichting rond te krijgen, krijgen we steun van vele donateurs. Daarnaast wordt het hele reilen en zeilen gedaan door vrijwilligers. Dorpshuis Irene voldoet aan alle eisen die men tegenwoordig aan openbare gebouwen stelt. Het is nog altijd de gezellige ontmoetingsplaats voor dorpsbewoners en hun vele activiteiten. Wil je een evenement of feestje organiseren? Dorpshuis Irene beschikt over een zaal met een toneel en een bar. Ons dorpshuis is geschikt voor onder andere vergaderingen, feesten en partijen, begrafenisreceptie en toneelvoorstellingen."

- Overige verenigingen: - Overzicht van verenigingen in Follega en Eesterga.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Follega.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)