Frederiksoord is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Westerveld. T/m 1997 gemeente Vledder.
Sinds mei 2019 is er in Frederiksoord Museum De Proefkolonie, als opvolger van Museum De Koloniehof. Het museum is ondergebracht in het Huis van Weldadigheid, het bezoekerscentrum van de Koloniën van Weldadigheid.
In Museum De Proefkolonie wordt uiteraard met informatiepanelen, foto's en materialen aanschouwelijk gemaakt hoe de kolonisten hier leefden en werkten. Maar naast je ogen worden ook andere zintuigen aangesproken, zoals je gehoor en je reukorgaan.
Frederiksoord, Museum De Proefkolonie, interieur van een kolonistenhuisje.
Frederiksoord, schilderij van de gelijknamige kolonie zoals deze begin 19e eeuw is ontstaan
- Frederiksoord is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Westerveld. T/m 1997 gemeente Vledder.
- De inwoners van Frederiksoord werken op veel gebieden samen met die van buurdorp Wilhelminaoord. Zo zijn er diverse gemeenschappelijke verenigingen en voorzieningen.
Terug naar bovenIn het Drents
Freriksoord.
Oudere vermeldingen
1846 Frederiks Oord, 1851-1855 Kolonie Frederiksoord.
Naamsverklaring
Betekent oord 'ontginningsnederzetting' en de persoonsnaam Frederik. Kolonie 1 en 2 van de 7 koloniën van de Maatschappij van Weldadigheid, in 1818 door Graaf van den Bosch opgericht onder bescherming van Prins Frederik (1797-1881), tweede zoon van koning Willem I. Alle bewoners waren vrije kolonisten. De naam heeft aanleiding gegeven tot vernoeming van percelen land in Amerongen, Berlicum, Den Ilp, Marken, Stedum en Valkenswaard. Het naamkeuzemotief zal wel de moeilijke bewerkbaarheid van de betreffende percelen zijn geweest. Zie ook Boschoord.(1)
Frederiksoord ligt NO van Steenwijk, ZW van Vledder en grenst in het Z aan de provincie Overijssel en in het W aan de provincie Fryslân.
Terug naar bovenIn 1840 heeft Frederiksoord 265 huizen met 1.618 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 120 huizen met ca. 300 inwoners.
Terug naar boven"Het is 1818 en Nederland ‘staat in brand’. Napoleon heeft ons land als ‘Koninkrijk der Armen’ achtergelaten. De sociaal bewogen generaal Johannes van den Bosch komt als redder in nood met een ambitieus plan om de armoede in ons land te bestrijden door de stichting van landbouwkoloniën. Dit is het begin van de invloedrijke geschiedenis van de Maatschappij van Weldadigheid. Als eerste wordt de Proefkolonie Frederiksoord opgericht. Op deze plek in Zuidwest-Drenthe staan 52 boerderijtjes klaar om de arme stedelingen te ontvangen. Hier kunnen ze op werk en onderdak rekenen. De kinderen gaan er verplicht naar school en er is een eigen ziekenfonds. Er komen kerken, winkels, scholen en zelfs rustoorden. Met deze sociale voorzieningen loopt de Maatschappij van Weldadigheid 80 jaar vooruit op de rest van Nederland en wordt daarmee beschouwd als de bakermat van onze verzorgingsstaat.
Ga 200 jaar terug in de tijd en beleef dit unieke verhaal van Johannes van den Bosch. In het nieuwe Museum De Proefkolonie in Frederiksoord treed je in de voetsporen van de eerste kolonisten en ervaar je hun onvergetelijke verhaal via een unieke multimediale tijdreis. Het is een beleefcentrum, waar de gasten aan den lijve ondervinden hoe het is om kolonist te zijn. Je kunt bijvoorbeeld flink de mouwen opstropen en aan de slag met boter karnen en het weefgetouw. De reis die je door Museum De Proefkolonie maakt, bestaat uit drie onderdelen: je begint in de armoede en de stank van de stad, komt dan als kolonist binnen in de landbouwkolonie en ervaart dan aan den lijve wat er allemaal van je verwacht wordt. En aan het einde van de rit ontdek je wat er van alle ambities van Generaal Van den Bosch en zijn sociale experiment terecht is gekomen. Hier wordt duidelijk hoe zijn tot op de cent doorgerekende plannen botsen met de weerbarstige praktijk. Krijg tenslotte antwoord op de vraag hoe het de landbouwkoloniën van de Maatschappij van Weldadigheid is vergaan en maak kennis met de unieke materiële erfenis van dit sociale experiment. Let op: In het museum maak je een tijdreis door 3 ruimtes. Deze belevenis start iedere 20 minuten. Het kan dus zijn dat je even moet wachten voordat de deuren naar de eerste zaal openen. Kijk ondertussen gerust rond in de entree van het museum of drink even een kop koffie in het Grand Café.
De voormalige Koloniën van Weldadigheid Frederiksoord, Willemsoord, Boschoord en Wilhelminaoord liggen in het hart van 3 Nationale Parken. Het Drents Friese Wold, Dwingelderveld én de Weerribben zijn stuk voor stuk prachtige natuurgebieden om te voet of op de fiets te verkennen. De medewerkers van het TIP kantoor bij het museum adviseren je graag over de mooiste routes. Vanuit het museum nodigen vele wandel- en fietsroutes je vervolgens uit om de bijzondere historische erfenis terug te vinden in het landschap. Ga op ontdekkingstocht en zie de koloniehuisjes, het kerkje, de mandenmakerij, de bosbouwschool en de tuinbouwschool. Er gaat een wereld voor je open!"
Museum De Proefkolonie is ondergebracht in het Huis van Weldadigheid. Dat is het bezoekerscentrum van de Koloniën van Weldadigheid, waar verder een Toeristisch Informatie Punt zit en ook de historische vereniging van Vledder, 't Fledder Kerspel, met haar complete archief. Museum De Proefkolonie hoort volgens directeur Peter Sluiter voortaan thuis in de top-6 belangrijkste musea in Drenthe: dat zijn het Drents Museum in Assen, Gevangenismuseum Veenhuizen, Herinneringscentrum Kamp Westerbork, het Hunebedcentrum in Borger, Museum De Buitenplaats in Eelde, en dus ook Museum De Proefkolonie in Frederiksoord.
- Ook het boek De Proefkolonie (Wil Schackmann) handelt over het ontstaan van de koloniën die in het begin van de 19e eeuw in Drenthe werden gesticht. De in 1818 opgerichte Maatschappij van Weldadigheid wilde verarmde landgenoten uit hun toestand van 'diepe ellende en daaruit spruitende zedelijke verbastering' halen. In een nog woest en maakbaar Drente zouden zij leren met landarbeid de eigen kost te verdienen. En daardoor vanzelf betere mensen worden. Schackmann vertelt over het ontstaan van de Maatschappij, over de landelijke inzamelingsactie - die gezien kan worden als de eerste in haar soort - en vooral over het leven van de eerste 52 proefkolonisten in het daartoe nieuw gestichte dorp Frederiksoord. De Proefkolonie leest als een roman, maar is gedegen non-fictie - gebaseerd op 10 jaar onderzoek in correspondenties, verslagen, 'stamboeken' en rapporten van de Maatschappij.
Terug naar boven- Frederiksoord, Wilhelminaoord en het tussenliggende gebied gaan vanaf 2017 ingrijpend op de schop. Er worden sloten en greppels gegraven, dammen en duikers aangelegd, bomen gekapt en er komen nieuwe aansluitingen op het hoofdriool. Het betreft een project van de Maatschappij van Weldadigheid. Het hangt samen met het 200 jarig bestaan van de organisatie en de mogelijke werelderfgoedstatus van de Koloniën van Weldadigheid. Het cultuurlandschap in het gebied wordt danig versterkt. De werkzaamheden maken ook de bouw van circa 40 Koloniewoningen van de Toekomst mogelijk. 20 van deze duurzame, vrijliggende huizen zijn de afgelopen 5 jaar al gebouwd.
- Het complex aan de A.C. Idehof betrof voorheen 54 studentenwoningen. Deze zijn later omgebouwd tot 27 zelfstandige woningen.
Terug naar boven- Frederiksoord heeft 20 rijksmonumenten.
- Frederiksoord heeft 2 gemeentelijke monumenten.
- In 2014 is Wilhelminaoord gezamenlijk met buurdorp Frederiksoord benoemd tot beschermd dorpsgezicht. - Bestemmingsplan beschermd dorpsgezicht.
- Op 1 augustus 1881 overleed in Den Haag de 20-jarige Gerard Adriaan van Swieten, zoon van oud-majoor der cavalerie Frederic Henri Louis van Swieten en Anna Elisabeth Groesbeek. De in Delft woonachtige vader, die weduwnaar was, besloot om al bij leven zijn vermogen te legateren aan een filantropisch doel. Hij koos voor de Maatschappij van Weldadigheid. De voorwaarde die hij stelde, was dat de naam van zijn zoon verbonden zou worden aan een door de Maatschappij op te richten school, en wel een school op het gebied van het land- en tuinbouwonderwijs. Met behulp van deze bijdrage was de Maatschappij in staat om in 1884 in Frederiksoord de Gerard Adriaan van Swieten Tuinbouwschool (Majoor van Swietenlaan 17) te stichten. De aan waar de school aan gevestigd werd is ook naar de schenker genoemd. In 1887 werd er nog een tweede school gesticht, aan de Koningin Wilhelminalaan. Dit gebouw was bestemd voor de opleiding in de bosbouw en deed tevens dienst als directeurswoning. Na beëindiging van de rijksfinanciering in 1902 voor dit deel van het landbouwonderwijs werd het gebouw het hoofdkantoor van de Maatschappij van Weldadigheid. De Maatschappij besloot in 1975 om het hoofdkantoor te verplaatsen naar het nabijgelegen Huis Westerbeek.
De Gerard Adriaan van Swieten Tuinbouwschool richtte zich aanvankelijk op de opleiding van de zonen van de kolonisten van de Maatschappij van Weldadigheid. De doelstelling werd gaandeweg verbreed tot een middelbare beroepsopleiding in de tuinbouw. Na de Tweede Wereldoorlog werd de naam gewijzigd in G.A. van Swieten Middelbare Tuinbouwschool. De leerlingen waren afkomstig uit het hele land. Ze volgden een driejarige opleiding en waren merendeels in de kost bij inwoners van het dorp en omstreken. In 1990 werd de school onderdeel van Agrarische Opleidingscentra FMW (Frederiksoord, Meppel, Wolvega). Sinds 1994 was de school onderdeel van AOC Terra (in Groningen, Friesland en Drenthe). Op enig later moment (het jaar is ons vooralsnog niet bekend) is de school gesloten en is het onderwijs verplaatst naar Meppel. Er is een aantal jaren een Klokkenmuseum in gevestigd geweest. Het pand is tegenwoordig in particulier bezit en niet te bezichtigen.
- Begin 19e eeuw zijn in deze omgeving meer dan 400 'koloniehuisjes' gebouwd in opdracht van generaal Johannes van den Bosch voor zijn Koloniën van Weldadigheid. Ze waren bestemd voor arme mensen uit de grote steden, die in Drenthe aan het werk werden gezet. Vandaag de dag zijn er nog maar ca. 30 van over. In 2021 is een ervan geheel gerenoveerd. Het betreft het huisje op Koningin Wilhelminalaan 65 in Frederiksoord, daterend uit 1818 of 1819. Het woonoppervlak is zo'n 65 m2, weliswaar met een lap grond erbij. Een tiny house avant la lettre dus. Maar in de tijd van de eerste bewoners was het groot. Er woonde vaak een compleet gezin, met achterin nog een stal met dieren. Het was niet ongebruikelijk dat de kolonisten samenwoonden met een varken, een koe of geiten.
De kosten van de verbouwing bedroegen 270.000 euro. "Als je het economisch bekijkt kan het nooit uit. Maar vanuit historisch perspectief vinden wij het meer dan verantwoord om deze woningen op te knappen", aldus Minne Wiersma, directeur van de Maatschappij van Weldadigheid, die hier flink voor heeft moeten sparen. Naast het opknappen van de oude huisjes, bouwt de Maatschappij in deze omgeving ook nieuwe koloniewoningen. Deze zijn gebouwd in dezelfde stijl, maar met een moderne uitstraling. De 50e woning is in 2021 opgeleverd en er ligt een vergunningsaanvraag bij de gemeente voor nog eens 10 woningen. (bron en voor nadere informatie zie RTV Drenthe, februari 2021)
Terug naar boven- In het ontluikende voorjaar zijn de Tuinen in Frederiksoord op hun mooist. Jaarlijks vieren ongeveer 10.000 mensen hier tijdens de DvhN LenteFair (in het moederdagweekend) 'het leukste voorjaarsfeestje van Noord-Nederland' (aldus de site van het evenement), samen met ca. 140 exposanten zoals plantenexperts, specialisten op het gebied van wonen en lifestyle en ‘foodies’ in het Smaakstraatje.
- Paard & Erfgoed (september) is een dagje uit voor het hele gezin met o.a. vele evenementen rond paarden en een Plattelandsmarkt.
- "In 1890 is de Floralia-Vereeniging opgericht, door de eerste directeur van de Frederiksoordse Tuinbouwschool, de heer A.C. Ide. De vereniging had als doelstelling: ‘Door het kweken van bloemen en andere sierplanten volksontwikkeling bevorderen en de liefde voor sierplanten opwekken’. Dat paste prima in de landbouwkoloniën van de Maatschappij van Weldadigheid, waartoe de Tuinbouwschool behoorde. De tentoonstelling van gekweekte planten was ieder jaar in augustus in de tuin van de school. Tegenover de Tuinbouwschool in de tuin van het Logement - tegenwoordig Hotel Frederiksoord - stonden de feesttent en de kermis. De school werd ‘s avonds feestelijk verlicht en met vuurwerk werd de dag feestelijk afgesloten. De meeste elementen zien we nog altijd terug in het huidige corsoweekend.
In de jaren vijftig van de vorige eeuw ontstonden de eerste plannen voor een rijdend corso. Na een aantal schuchtere pogingen kwam in 1960 een corso met versierde fietsen en een met bloemmotieven versierde auto. In 1963 reed het corso voor het eerst over de weg met elf praalwagens en drie luxe auto’s. Dat jaar werden voor het eerst ook prijzen toegekend. De corsowagens van Floraliacorso Frederiksoord (weekend in september, in 2020 voor de 60e keer) worden hoofdzakelijk geprikt met dahlia’s. Afhankelijk van de grootte van een corsowagen kan dit variëren tussen de 50.000 en 100.000 dahlia’s. Er doen ca. 12 corsogroepen mee. Ook de mozaïeken, die in de verschillende dorpen zijn opgesteld, zijn met dahlia’s geprikt. De rondgang op zaterdag start om 13.30 uur met het Kindercorso. Het avondcorso start om 20.00 uur. Op zondag, van 12.00 tot 17.00 uur, spelen alle activiteiten zich af in De Tuinen."
Terug naar boven- Knapzakroute Frederiksoord - Wilhelminaoord (17 km).
- De Tuinen biedt onderdak aan Fruithof Frederiksoord, een levend museum in de buitenlucht. De parkachtige omgeving van de Fruithof bestrijkt een complex van 8 hectare, waar kleinere boomgaarden, omringd door bomen en struiken vol bloemen, bessen en bottels plaats bieden aan zo’n 800 verschillende historische fruitrassen, als cultureel erfgoed, die samen een belangrijke genenbank vormen. Al deze waardevolle oude rassen dreigen zonder de Fruithof uit ons landschap en het schap van de supermarkt te verdwijnen. De vrijwilligers hebben een achtergrond als kweker, hovenier of agrariër, maar er zijn ook vrijwilligers zonder ervaring in het ‘groen’, die in de praktijk de kneepjes van het vak leren. De Fruithof is op woensdag van 9:00 tot 15:00 uur geopend. Op deze dag zijn er ook biologische producten uit de tuin te verkrijgen en kun je je laten informeren.
- De Tuinen biedt verder onderdak aan de voorbeeldtuin van Stichting Van Swietentuin, Tuin Zonder Drempels. Deze voorbeeldtuin bevat een aantal afdelingen die voor diverse doelgroepen hun mogelijkheden zichtbaar maken. In de Tuinen is een afdeling speciaal voor blinden en slechtzienden. In deze tuin is gebruik gemaakt van een tastbare route en brailletaal. Ook is er een speciale afdeling voor mensen die in een rolstoel zitten. Brede paden, verhoogde plantenbakken en plaatsen om te draaien zijn kenmerkend voor deze tuin. En tenslotte is er een afdeling voor mensen die met een stok lopen of die moeilijk kunnen bukken. Bij deze voorbeeldtuin wordt ook gebruik gemaakt van verhoogde plantenbedden en plantenbakken. Deze plantenbedden en plantenbakken zijn hoger dan in de rolstoeltuin. Het doel van deze voorbeeldtuinen is om voor de diverse doelgroepen tastbare en zichtbare voorbeelden in de werkelijkheid te laten zien. Zo doen mensen ideeën op. De voorbeeldtuin heeft een prominente rol gespeeld bij de introductie van aanpassingen en voorzieningen. Zowel in particuliere tuinen als in tuinen bij instellingen voor bejaarden en gehandicapten.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Frederiksoord, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Wandel- en fietsroute door en rond Frederiksoord (online te bestellen).
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Frederiksoord en buurdorp Wilhelminaoord.
- Nieuws: - Nieuws uit Wilhelminaoord, Frederiksoord en Nijensleek op Facebook.
- Belangenvereniging: - "Dorpsgemeenschap Frederiksoord - Wilhelminaoord en omgeving (DFW) mogen we oprecht een vereniging met een geschiedenis noemen. Al vroeg in de vorige eeuw bestond er een oranjecommissie voor Wilhelminaoord die tijdens de viering van Koninginnedag een dag organiseerde voor jong en ouder, iets wat heden ten dage nog altijd plaatsvindt. In 1946 is er gekozen voor een officieel orgaan; DFW.
Naast al haar activiteiten voor zowel de jeugd als de volwassenen houdt het bestuur zich ook bezig met andere zaken. Onderwerpen als plattelandsontwikkelingen, bestemmingsplannen etc. komen dan ook regelmatig aan de orde. Zaken als woningbouw, erg belangrijk voor het voortbestaan van een gezonde leefgemeenschap, staan ook hoog op de lijst. Met voornamelijk woonstichting Actium zijn daar dan ook regelmatig contacten over om te kijken waar de mogelijkheden en verbeterpunten liggen. Gesprekspartners die invloed kunnen uitoefenen op onze dorpen zijn dan ook essentieel voor de toekomst. Met de gemeente Westerveld zijn maandelijkse contacten, rondgangen door de dorpen en diverse gespreksavonden om de inwoners van Frederiksoord en Wilhelminaoord te geven wat zij verdienen." Aldus de vereniging op haar site.
- Muziek: - Muziekvereniging VCE Westerveld is in 2013 ontstaan uit fusie van de muziekverenigingen Vogido uit Wapse, Excelsior uit Wapserveen en Concordia uit Frederiksoord (de laatste twee waren al eerder met elkaar gefuseerd). "Het orkest bestaat uit ongeveer 60 enthousiaste leden, jong en ouder, die het leuk vinden om samen muziek te maken. Ons orkest bestaat uit een modern fanfare orkest, een opleidingsorkest (voor jeugd en beginnende volwassenen), Blaoskapel de Zendestriekers en een Saxofoonensemble. VCE Westerveld organiseert ook tal van andere activiteiten zoals het bezoeken van basisscholen, voorspeelmiddagen en diverse concerten in de regio. Daarnaast verlenen wij onze medewerking aan concerten in verzorgingshuizen of tijdens andere evenementen. Het repertoire van het orkest is breed: van klassiek tot marsen, van de roaring twenties tot de Flower Power, van film- tot musicalmuziek en van Adele tot Armin van Buuren. Nieuwe leden zijn altijd van harte welkom. Bekijk onze site voor de mogelijkheden of kom eens langs tijdens een van onze concerten of repetities. We ontmoeten je graag!"
- Zorg: - "Aan de M.A. van Naamen van Eemneslaan in Frederiksoord ligt een jong rijksmonument: het Kiemhuis. In opdracht van de coöperatie is in de jaren veertig het Kiemhuis gebouwd. De leden van de coöperatie konden hun pootaardappelen tijdens de winter in het Kiemhuis opslaan en vroeg in het voorjaar laten ontkiemen. Het Kiemhuis is een soort kas die is gerestaureerd en klimatologisch geschikt is gemaakt om er dagbesteding in aan te bieden. Het Kiemhuis is energiearm, want verwarming en koeling gaat met behulp van aardwarmtetechniek, met zonnepanelen wordt voor eigen gebruik stroom opgewekt, helaas niet voldoende om piekbelastingen op te kunnen vangen. In 2008 is een landschapsploeg opgestart. Deze ploeg voert werkzaamheden uit voor de Maatschappij van Weldadigheid en Staatsbosbeheer. De ploeg komt op de mooiste natuurplekken van Drenthe. In en rond het Kiemhuis is in combinatie met de landschapsploegen plaats voor 60 deelnemers.
Activiteiten: groentetuin, koken, houtbewerken (kloven, picknickbankje, vogelhuisjes, klaphekje). onderhoud in en rond het Kiemhuis; kwekerij (bamboe, biologische groenten); verzorgen van dieren; wandelen met ezels; onderhoud op natuurterreinen (opslag verwijderen, wandelpaden onderhouden enz.); tuinen onderhouden in het dorp; klussen aan eigen fiets, brommobiel, figuurzagen; creatief: fotografie, schilderen, muziek maken, computer; spelletjes. Op het Kiemhuis is deskundige begeleiding aanwezig. Wij gaan altijd uit van het welzijn van de cliënt en proberen hen zoveel mogelijk te integreren in de lokale leefgemeenschap. Dit kan door gezamenlijke activiteiten te organiseren of door cliënten de mogelijkheid te bieden om bij een plaatselijke kweker aan de slag te gaan. Wie kunnen er bij het Kiemhuis terecht: mensen met een verstandelijke beperking; mensen met psychische en psychiatrische problemen; mensen met een autistische stoornis; leerlingen van het speciaal onderwijs; mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt; dementerenden."
Reactie toevoegen