Galder

Plaats
Dorp
Alphen-Chaam
West-Brabant Baronie en Markiezaat
Noord-Brabant

galder_plaatsnaambord_kopie.jpg

Galder is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gem. Alphen-Chaam. T/m 1941 gem. Ginneken en Bavel. In 1942 over naar gem. Nieuw-Ginneken, in 1997 over naar gem. Alphen-Chaam.

Galder is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gem. Alphen-Chaam. T/m 1941 gem. Ginneken en Bavel. In 1942 over naar gem. Nieuw-Ginneken, in 1997 over naar gem. Alphen-Chaam.

galder_kaart_openstreetmap.jpg

Galder is een compact dorp met een groot groen buitengebied, waar je heerlijk kunt wandelen en fietsen. In het N grenst het dorpsgebied aan de A58, in het W aan de A16, in het Z aan de Belgische grens en in het O aan Strijbeek. (© www.openstreetmap.org)

Galder is een compact dorp met een groot groen buitengebied, waar je heerlijk kunt wandelen en fietsen. In het N grenst het dorpsgebied aan de A58, in het W aan de A16, in het Z aan de Belgische grens en in het O aan Strijbeek. (© www.openstreetmap.org)

galder_oude_motoren_galder_logo.png

De ca. 50 leden van Oude Motoren Galder (OMG) berijden motoren van diverse merken (de meeste Engels en Belgisch) uit de periode vóór 1965. Gedurende het rittenseizoen, van april-november, wordt iedere maand een rit gemaakt in de wijde omgeving van Galder.

De ca. 50 leden van Oude Motoren Galder (OMG) berijden motoren van diverse merken (de meeste Engels en Belgisch) uit de periode vóór 1965. Gedurende het rittenseizoen, van april-november, wordt iedere maand een rit gemaakt in de wijde omgeving van Galder.

galder_strijbeek_dorpsraad.jpg

Galder en het kleinere buurdorp Strijbeek werken op veel gebieden samen omdat ze veel gemeenschappelijks hebben qua landschap en identiteit en omdat het kleine Strijbeek nauwelijks voorzieningen heeft. Zo is in 2011 Dorpsraad Galder-Strijbeek opgericht.

Galder en het kleinere buurdorp Strijbeek werken op veel gebieden samen omdat ze veel gemeenschappelijks hebben qua landschap en identiteit en omdat het kleine Strijbeek nauwelijks voorzieningen heeft. Zo is in 2011 Dorpsraad Galder-Strijbeek opgericht.

galder_galdersfeestweekend.jpg

Galder, tijdens het GaldersFeestWeekend, oftewel GFW, staat het dorp een heel weekend op zijn kop, met tal van evenementen en live bands en dj's

Galder, tijdens het GaldersFeestWeekend, oftewel GFW, staat het dorp een heel weekend op zijn kop, met tal van evenementen en live bands en dj's

galder_kermis_kopie.jpg

Circa twee maanden na het GFW zijn ze in Galder wel weer toe aan een volgend feestweekend, want dan is er de Kermis Galder, met weer veel livemuziek en op zondag een jaarmarkt.

Circa twee maanden na het GFW zijn ze in Galder wel weer toe aan een volgend feestweekend, want dan is er de Kermis Galder, met weer veel livemuziek en op zondag een jaarmarkt.

805265 cafe Galder.jpg

Galder, Café Knooppunt Galder, naast de kapel, op de hoek van de Sint Jacobsstraat en de Galderseweg, heette vroeger 'Het wapen van Nieuw Ginneken'.

Galder, Café Knooppunt Galder, naast de kapel, op de hoek van de Sint Jacobsstraat en de Galderseweg, heette vroeger 'Het wapen van Nieuw Ginneken'.

Galder Mariakapel Koningin van de Vrede [640x480].jpg

Galder, Mariakapel Koningin van de Vrede. De kapel heeft een torentje, wat bij een veldkapel zelden voorkomt.

Galder, Mariakapel Koningin van de Vrede. De kapel heeft een torentje, wat bij een veldkapel zelden voorkomt.

Galderse Heide [640x480].jpg

Galder, Galderse Heide

Galder, Galderse Heide

galder_landgoed_daasdonk_provincialeweg_en_rijksweg_overbruggen_de_mark.jpg

NNO van de dorpskern van Galder overbruggen de A58 en de Daesdonckseweg (d.m.v. de Scheelebrug) vlak naast elkaar de rivier de Mark

NNO van de dorpskern van Galder overbruggen de A58 en de Daesdonckseweg (d.m.v. de Scheelebrug) vlak naast elkaar de rivier de Mark

galder_cpo-woningen.jpg

Zoals in veel kleine kernen was ook in Galder behoefte aan betaalbare woningen voor jongeren. Zij hebben die in 2015 zelf gerealiseerd d.m.v. CPO (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap). Het nieuwe wijkje heet Bollemeer.

Zoals in veel kleine kernen was ook in Galder behoefte aan betaalbare woningen voor jongeren. Zij hebben die in 2015 zelf gerealiseerd d.m.v. CPO (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap). Het nieuwe wijkje heet Bollemeer.

Galder

Terug naar boven

Status

- Galder is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Alphen-Chaam. T/m 1941 gemeente Ginneken en Bavel. In 1942 over naar gemeente Nieuw-Ginneken, in 1997 over naar gemeente Alphen-Chaam.

- Tegenwoordig is de plaatsnaam landelijk vooral bekend vanwege het ‘(snelwegen)knooppunt Galder’ (= A58/A16).

- Onder het dorp Galder valt ook de buurtschap Balleman en vrijwel de hele buurtschap Kerzel.

- Galder en het kleinere buurdorp Strijbeek werken op veel gebieden samen, omdat ze veel gemeenschappelijks hebben qua landschap en identiteit en omdat het kleine Strijbeek nauwelijks voorzieningen heeft.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1299 kopie 16e eeuw Galre, 1383 Galre, ca. 1474 Galdere, 1838-1857 Galder.

Naamsverklaring
- Mogelijk van oorsprong een waternaam gevormd met het suffix -(e)r bij de woordstam gal 'zingen, razen' of bij gal 'geel'. Voor het suffix vergelijk Zevender en de waternaam Reker. De verklaring uit gald-haru-* 'onvruchtbare hoogterug' past niet bij de oude vormen.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

- (21, 1998) stelt: “Ir. C. Buiks vermoedt dat de naam is ontstaan uit ‘Gelt-laar’. Hoewel het element ‘laar’ moeilijk is te duiden, zou het in de Kempen meestal staan voor ‘woeste onbebouwde gemeenschapsgrond’. Het element ‘gelt’ zou betekenen ‘onvruchtbaar’. Volgens drs. H. Thiadens zou het tweede element van de oorspronkelijke plaatsnaam Ghalre gelijk zijn aan de vroegere waternaam ‘rijt’. Een naam die in samenstelling ook zonder de letter –t kan optreden. Het eerste bestanddeel ‘ghal’ zou duiden op een door de lever afgescheiden vloeistof, die evenals het in Galder voorkomende zand, geel van kleur is.”

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heten Galder en Strijbeek Maerkrattenland.

Terug naar boven

Ligging

Galder ligt Z van Breda, ZW van Ulvenhout en grenst in het Z aan België.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Galder 50 huizen met 301 inwoners. Tot enkele jaren geleden had het dorp nog 'maar' ca. 950 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 450 huizen met ca. 1.050 inwoners. Dat komt met name door de nieuwbouw van de afgelopen jaren in het dorp (waarvoor zie het hoofdstuk Recente ontwikkelingen) en in buurtschap Balleman. In 2016 zijn inwoner 1.000 en 1.001 feestelijk in het dorp verwelkomd. Het betreft Annemiek Danen en Jaap Beesems, die een woning aan de Galderseweg hebben gekocht, en voorheen in Ossendrecht woonden.

Terug naar boven

Geschiedenis

Galder is een zeer oude beekdalnederzetting; uit archeologische gegevens kan worden geconcludeerd dat hier reeds in de Karolingische tijd (10e eeuw) een nederzetting is geweest. De eerste vermelding van de plaatsnaam is aangetroffen in een akte uit het jaar 1299, waarin 'Galre' met zijn tienden als vanouds werd toegewezen aan de abdis van Thorn. Het oudste deel van de nederzetting was gelegen aan de noorzijde van het tegenwoordige dorp. Hier stond een reeks grote boerderijen, waaronder ‘de oude Hoeve van Galder’, die cijnsplichtig waren aan de abdij van Thorn. De oude Hoeve wordt reeds voor het eerst genoemd in het jaar 1343. Nog op de kadasterkaart uit 1828 is goed zichtbaar dat het oudste deel van het dorp gelegen was rond het begin van de huidige Sint Jacobsstraat.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Galder, kun je terecht bij Heemkundekring Paulus van Daesdonck, die onder meer dit dorp als werkgebied heeft.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Zoals in veel kleine kernen was ook in dit dorp behoefte aan betaalbare woningen voor jongeren, die in de bestaande woningvoorraad niet of nauwelijks te vinden waren. Men heeft dit opgelost door in 2012 CPO Galder op te richten, in samenwerking met de gemeente, die de bouwkavels heeft aangewezen en e.e.a. planologisch mogelijk heeft gemaakt. CPO staat voor Collectief Particulier Opdrachtgeverschap. Dit collectief heeft zelf de bouwplannen gemaakt voor 16 woningen en daar een architect, aannemer etc. voor gezocht. De woningen zijn in 2015 gereed gekomen. Het buurtje heet Bollemeer, en de straten in het buurtje heten Bolderik (= een plant van de anjerfamilie) en Korenbloem. Op het stuk bouwgrond was ruimte voor in totaal uiteindelijk 35 woningen, dus het dorp kon qua bouwmogelijkheden weer even vooruit. Maar de projecten CPO2 en CPO3 zijn inmiddels ook gerealiseerd, dus vandaag de dag is het hele wijkje bebouwd.

- Het verslag van de jaarlijkse openbare bijeenkomst van Dorpsraad Galder-Strijbeek, editie 2019 (mei), geeft een goed beeld van de actuele stand van zaken in deze dorpen op allerlei gebied en van de plannen voor de nabije toekomst in het kader van de leefbaarheid. Daarom geven wij dat hierna weer. Hier vind je de zeer informatieve presentatie die tijdens deze bijeenkomst is gehouden. "Mededelingen: - De pilot van de gemeente om de dienstverlening dichterbij huis te brengen (in de Leeuwerik) is succesvol en wordt waarschijnlijk verlengd. - De Dorpsraad heeft totaal al 130 welkomstpakketten uitgedeeld en gaat daarmee door. - Voor de windmolens bij de A16 is een nieuw convenant gesloten. Onze gemeente is daarbij geen partij. - Voor het Markdal lopen de procedures van het bestemmingsplan.

- Voor de verkeersveiligheid heeft de gemeente enkele verbeteringen aangebracht. Met de Buurtpreventie wordt doorgegaan. - De “adoptie” van Radarkamp Bisam is een succes. Dit betreft een samenwerking tussen de Mattheusschool, Staatsbosbeheer en de heemkundekring. - Abonnees op de glasvezel krijgen voor een proefperiode gratis rookmelders en een centrale. Ook anderen kunnen meedoen, tegen betaling. - In juni 2019 is de entree van Galder afgerond met een kapschuur; daar zijn ook informatieborden geplaatst. - Onze website wordt verbeterd. Ook krijgt iedereen zelf een mogelijkheid om aan te geven welke e-mails men wil ontvangen.

Aandachtspunten Dorpsraad Galder-Strijbeek 2019 (en verder): - We gaan verder met ons Plan van aanpak voor versterking van de sociale veerkracht. - Het thema “(blijven) wonen” krijgt een vervolg. Daarover zijn we o.m. met de gemeente in gesprek. CPO voor ouderen en voor jongeren blijft heel belangrijk. - Voor het thema “Zorg” is een Werkgroep opgericht. Net als voor “wonen” gaan we voor “zorg” informatiebijeenkomsten organiseren. Tijdens een van de bijeenkomsten heeft de professionele basisondersteuning en -advies in de gemeente zich voorgesteld. In het kader van zorg worden vrijwilligers overigens ook steeds belangrijker.

Stellingen. Op basis van zes stellingen is een goede discussie gevoerd: - De veiligheid in mijn directe woonomgeving is de laatste jaren verbeterd. De meerderheid was het daarmee eens, maar er is nog meer verbetering nodig. Zo vond men dat er nog steeds te hard wordt gereden en er nog steeds teveel vrachtverkeer is op wegen waar dat niet meer mag. Het wonen is door sociale controle wel veiliger geworden. - Ik zie het nut van een vrijwilligerspool in Galder-Strijbeek. Daar was bijna iedereen het mee eens. Het is goed als er een pool is; dan kan snel worden gereageerd als een vraag ontstaat. Ook voor verenigingen zijn nieuwe vrijwilligers erg belangrijk. - Onze dorpen hoeven niet snel te groeien, maar geleidelijke groei is nodig voor de leefbaarheid van ons dorp in de toekomst. Met deze stelling was iedereen het eens. Groei met mate werd het beste gevonden vanwege het sterke sociale karakter. CPO’s zijn belangrijk om de eigen jeugd en ouderen in het dorp te houden.

- Als ouderen in ons dorp willen blijven wonen, zullen we andere woonconcepten moeten ontwikkelen. De meerderheid was het daarmee wel eens. Zo werd genoemd een woonvorm “met elkaar en voor elkaar”. Een aantal ziet de meeste heil in bestaande concepten zoals (patio) bungalows. - Als zorg nodig is, dan kan ik dat organiseren. Dit geldt voor de meesten. Er zijn positieve ervaringen bij de aanvraag voor zorg in het verleden. Maar men is ook niet helemaal zeker hoe het nu is geregeld. Vooral voor ouderen kan het lastig zijn, als er iets gebeurt. - Ik zie Dorpsraad Galder-Strijbeek als een toegevoegde waarde voor onze gemeenschap en ben van mening dat de Dorpsraad met de juiste onderwerpen bezig is. Hiermee was iedereen het eens."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Galder heeft 3 rijksmonumenten, zijnde de Sint-Jacobskapel, de boerderij uit 1836 op Galderseweg 13, en boerderij De Drie Zwaantjes uit ca. 1680 op huisnr. 115.

- Door de bouw van een kapel in de tweede helft van de 15e eeuw ontwikkelde Galder zich geleidelijk aan tot een zogeheten kapelgehucht. Deze kapel is genoemd naar Sint Jacobus, een van de apostelen van Jezus Christus, en vanouds de patroon van deze nederzetting. In het jaar 42 werd hij op bevel van Herodus Agrippa I onthoofd. Zijn graf bleef onbekend tot het jaar 813, toen het op wonderlijke wijze in Spanje werd ontdekt. Boven zijn graf werd in de Spaanse plaats Santiago de Compostela een prachtige basiliek gebouwd. Via Frankrijk verspreidde de verering van Sint Jacob zich naar het noorden. Zo werd Sint Jacob een echte volksheilige en reeds vanaf de 12e eeuw verrezen in onze streken de eerste Sint Jacobskerken. Velen zagen het in die tijd als een religieuze plicht een voettocht te maken naar zijn graf in het verre Spanje. En nog altijd maken jaarlijks velen deze tocht te voet of per fiets, zij het dat niet iedereen dat meer om religieuze redenen doet.

De RK Sint-Jacobskapel in Galder (Sint Jacobsstraat 2) is een voorbeeld van de kapellen die in gehuchten, die ver van de parochiekerken der dorpen lagen, het kerkelijk leven verzorgden, vooral voor hen die de lange weg naar het dorp niet konden afleggen. De kapel heeft een klok uit 1553. De 16e-eeuwse kapel van Sint Jacob bestaat uit een ranke toren met overhoekse steunberen aan de westzijde en een verlaagd schip en koor. Het smallere koor heeft een veelhoekige sluiting, smalle steunberen en sporen van de oude, hogere ramen. Het steunbeerloze schip kreeg bij de restauratie nieuwe vensters. De moeten van de oude hoge kap zijn op de oostmuur van de toren zichtbaar. De steunberen met natuurstenen driepassen, de hoge ingangsnis en de blinde nissen aan noord- en zuidzijde geven de eerste geleding van het torentje iets van de charme van de grotere dorpstorens.

In 1824 is de kapel ingrijpend verbouwd tot school voor ruim honderd kinderen en woning voor de schoolmeester. Aan een van de torenmuren is nog te zien dat de muren bij deze verbouwing zijn verlaagd en dat tevens de nokhoogte is teruggebracht. De naaldspits en een stuk van de toren zijn afgebroken. De toren werd voorzien van het thans nog bestaande lage tentdak. Pas in 1881 werd de kapel als school ongeschikt verklaard en werd in het jaar daarop in de kom van Galder een aparte openbare school gebouwd. In 1934 is de kapel grondig gerestaureerd, maar de toren is niet tot zijn oorspronkelijke hoogte teruggebracht. Bij mevrouw De Graaf, Sint Jacobsstraat, of bij buurman Van Riel op nummer 4, kun je de sleutel lenen voor een kijkje in het kapelinterieur. - Nadere informatie over de Sint-Jacobskapel. Het dorp heeft altijd onder de Parochie Ulvenhout gevallen, maar die is tegenwoordig opgegaan in de RK Parochie van de Heilige Familie, die verder nog de kernen Bavel en Breda omvat.

- Op initiatief van kapelaan Oomen, die hier na de Tweede Wereldoorlog is benoemd, is in 1949 op een verwaarloosd stukje grond aan de Bouwerij een devotiekapel opgericht, naar ontwerp van zijn vader A. Oomen, die architect was. Hiermee wilde de kapelaan zijn dank betuigen voor het einde van de oorlog en de bevrijding die voor Galder en Strijbeek op 29 oktober 1944 een feit werd. Aan de splitsing Bouwerij en St. Jacobsstraat verrees een bakstenen veldkapel onder rieten wolfdak met vorstpannen, toegewijd aan Maria, Koningin van de Vrede. Het belendende klokkentorentje met zijn rieten zadeldakje draagt in sterke mate bij aan het bijna sprookjesachtige uiterlijk van het bedehuisje en roept onbewust herinneringen op aan Anton Pieck.

Door de rondboogopeningen bovenin ontwaren we een bronzen luidklokje. Aan de voet van de torenmuren rondom de ellipsvormige ingang zijn blokken zandsteen toegepast. Tegen de achtergrond van een betegeld rondspaarveld in het interieur staat een gipsen Lieve Vrouwebeeld. Op een gegeven moment raakte de kapel overwoekerd met struiken, bomen en onkruid, waarop vervolgens de hele buurt de handen uit de mouwen heeft gestoken. Vanaf die tijd zijn er steeds buurtbewoners geweest die zich bekommeren om het onderhoud van het bedehuisje. (bron: Langs ’s-Heren Wegen)

- Op de kruising met het Heieinde (België) in Galder is een buis in de grond begraven als alternatieve ‘grenspaal’. Dit punt is de exacte grens, maar dat kon niet boven de grond worden aangegeven, omdat het anders het verkeer in de weg zou zitten. De ‘paal’ is blijkbaar niet genummerd; grenspaal 220 staat W van deze buis en grenspaal 219 staat iets ten Z ervan. Nog een bijzonderheid is, dat enkele tientallen meters van het Heieinde Nederlands gebied is (tot grenspaal 219), de grens circa 40 meter O de weilanden in gaat, waar weer een grenssteen ligt. Daar gaat de grens weer richting N naar de Kerzelseweg. Hier ligt dus Z van deze straat een stukje van circa 700 m² Nederlandse ‘inham’! Grenspaal 219 is overigens het noordelijkste puntje van België.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - CV De Maerkratten is de carnavalsvereniging voor Galder, Strijbeek en het aangrenzende Belgische buurdorp Meersel-Dreef. "Het carnaval leeft als nooit tevoren in het Maerkrattenland. Sinds 1994 wordt carnaval in deze kleine doch hechte gemeenschappen georganiseerd door een club van enthousiaste vrijwilligers. Deze vrijwilligers zijn leden van carnavalsverenigingen of buurtschappen. Gezamenlijk maken zij elk jaar weer een compleet programma. Een programma dat er mag zijn. Van donderdag tot en met dinsdag zijn er tijdens carnaval verschillende carnavalsevenementen voor jong en ouder."

- Het GaldersFeestWeekend (in de regio ook bekend als GFW) (pinksterweekend) is in 2003 ontstaan als initiatief vanuit voetbalvereniging GESTA, om de club te voorzien van extra financiële middelen. Er zijn allerlei activiteiten en evenementen zoals Touwtrekken en Zeskamp. Muzikaal gezien staat de vrijdag in het teken van Bands, de zaterdag van Dance en de zondag van Friends oftewel het lokale zangtalent, dat in de regio in ruime mate aanwezig is.

- Rommelmarkt en Oldtimertreffen (1e zondag van juni). Op de Rommelmarkt bieden inwoners van Galder en Strijbeek hun overtollige huisraad te koop aan, maar ook mensen 'van buiten' kunnen er een standplaats huren. Het Oldtimertreffen is een gezellig onderonsje waar alles wat rijdt, rookt of ronkt welkom is, zolang het maar ouder is dan 25 jaar. Je bent van harte welkom met een oude (brom)fiets, motor, auto, legervoertuig, vrachtwagen, tractor, stationaire motor, pipowagen etc. De oldtimers mogen gratis geparkeerd worden op het omheinde terrein, waar tevens een kleine bar en een toilet aanwezig zijn. Voor een indruk van dit evenement zie de Aftermovie Rommelmarkt en Oldtimertreffen editie 2014.

- "Al sinds mensenheugenis was de jaarlijkse kermis in Galder in de laatste week van juli. Die traditie 'hoorde zo', want dat was rond de naamdag van onze patroonheilige Sint Jacob. Door teruglopende belangstelling was de kermis echter niet meer rendabel voor de exploitanten. De gemeente betaalde daarom gedurende een aantal jaren de verliezen bij. In 2017 werden we geconfronteerd met de mededeling van de gemeente dat zij geen bijdrage meer leveren aan de kermis. Wel wilde men elektriciteit, afzetten wegen en meubilair op het plein verplaatsen blijven faciliteren. Of de dorpsraad met de inwoners zelf iets kon organiseren. Na een oproep onder de bewoners, de lokale horeca en samen met leden van de dorpsraad is een plan gemaakt. Al sinds 2018 hebben we nu een succesvolle kermis, die veel bezoekers trekt in alle leeftijden en met onze opzet nu financieel haalbaar is. Allereerst zijn we contacten gaan leggen met exploitanten van autoscooters en draaimolens. Daaruit bleek dat eind juli een lastige tijd is vanwege de vele kermissen in de zomer. Voor ons was eind juli ook niet ideaal omdat het dan vakantietijd is. Daarom is de kermis nu eind juni.

De driedaagse kermis heeft autoscooters, draaimolen, schiet-/touwtjetrekwagen, snoeptent, friteswagen, feesttent met live bands, ontbijt en BBQ. De Jeugdraad organiseert op zondag een spelmiddag. Daarnaast een activiteit die geld oplevert. In 2019 was dat: waar schijt (sorry) de koe. De autoscooters kopen we voor een vast bedrag af (en vooruitbetaald). Wij gaan huis aan huis om toegangsbandjes te verkopen voor autoscooters (een bedrag voor drie dagen), ontbijt en BBQ, of een vrijwillige bijdrage. De KBO verzorgt het ontbijt en een cateraar verzorgt een BBQ. De horeca betaalt de feesttent en de muziek. Het werk wordt gedaan door vrijwilligers. De autoscooters zetten we af met dranghekken met in- en uitgang. Dus alleen controleren of men bandje aan heeft. Voor passanten verkopen we losse bandjes (in andere kleur). Inmiddels is er een Stichting Galderse Kermis die alles regelt en al een kleine oorlogskas heeft opgebouwd." Aldus de toelichting van Frans Goethals van Dorpsraad Galder-Strijbeek, anno november 2019, die zo op de site van Vereniging Kleine Kernen Noord-Brabant toelichtte hoe men hier tegenwoordig de kermis organiseert, wellicht ter inspiratie voor soortgelijke kleine kernen die zich afvragen hoe ze leven in hun kermisbrouwerij kunnen houden.

- De Ganzenvenloop (2e zaterdag van september) is een door Loopgroep Galder georganiseerde prestatieloop voor kinderen en volwassenen, over een mooi landelijk en bosrijk parcours, waarbij meedoen belangrijker is dan winnen. Voor kinderen zijn er de afstanden 500 en 1000 meter, voor volwassenen is dat 3,3 / 6,6 / 10 km.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Het idee van de Dorpsraad voor een entree in het dorp (tegenover 'het Wapen van Galder') stamt al uit 2013. Hier is toen een werkgroep voor opgericht. In 2015 heeft de gemeente ingestemd met het plan en hiervoor ook subsidie gegeven. De Dorpsraad heeft verder zorg gedragen voor de uitvoering. Het onderhoud wordt gedaan door vrijwilligers. Het plan bestond uit bestraten, gras, een parkeerterrein en verlichting. Ook was voorzien dat er een "paviljoen" zou komen. De realisatie van dat laatste is, na toestemming van de gemeente, in juni 2019 door enkele vrijwilligers ter hand genomen. We hebben gekozen voor een schuilhuisje in de vorm van een kapschuur. En we hebben er ook een picknicktafel in geplaatst. Recent zijn er ook zes informatieborden opgehangen, waarvoor Kruisvereniging UGS een bijdrage heeft gegeven.

Drie borden zijn inmiddels gevuld met nuttige informatie over Galder en Strijbeek, zoals waar er een waterpunt is en een AED. Ook staan er plattegronden op, fiets- en wandelroutes, bezienswaardigheden en een stukje geschiedenis. Een bord wordt nog gevuld met informatie over de pelgrimstocht naar Santiago de Compostella. En een bord met de aanpassing van het Markdal (zie ook vereniging Markdal). Een laatste bord kan voor verenigingen t.b.v. evenementen worden gebruikt. Het huisje kan worden gebruikt voor voetgangers en fietsers om even te rusten en te schuilen. En voor iedereen om eens op de informatieborden te kijken en wellicht ideeën op te doen. We zien dat het ook goed wordt gebruikt door schooljeugd als verzamelpunt voor hun fietstocht naar Breda." (bron: Dorpsraad)

- In 2013 is de nieuwe speeltuin de Speelakker aan de Berkenakker in Galder gerealiseerd (als opvolger van een verouderd speeltuintje aan de Smidshof). De inwoners hebben gekozen voor een 'natuurlijke speeltuin' met veel natuurlijke elementen zoals zand en water. Wethouder Ton Braspenning zei dan ook tijdens de feestelijke opening tegen de kinderen dat ze pas goed gespeeld hebben wanneer hun ouders na afloop zeggen: "Wa ziede gij d'r uit". Dit betekent namelijk dat alles vies is geworden en er dus goed gespeeld is ;-)

- Landgoed Daasdonk (ook wel Daesdonk, Daesdonck) is gelegen in Galder, aan de wegen Daesdonckseweg (O van de Mark) en Daasdonk (W van de Mark). Oppervlakte 165 hectare. Tot 1832 vormde het een uitgestrekt complex van landerijen. De vroegere oprijlaan naar kasteel Daesdonck begint bij ‘De Drie Zwaantjes’ en is nog altijd goed in het landschap herkenbaar. De oudste vermelding dateert uit 1350. Het landgoed is tot in het midden van de 16e eeuw eigendom geweest van de familie Van der Daesdonck, waarna het is overgegaan in het bezit van het voorname Zuid-Nederlandse geslacht De Douvrijn.

Sinds het landhuis in 1696 verkocht werd aan George Lauder, een majoor in het Schotse regiment, werd het in de volksmond ‘het ladderkasteeltje’ genoemd. Helaas werd het 17e-eeuwse kasteeltje door brand verwoest en de nabijgelegen kasteelboerderij in de as gelegd. Het oude kasteeltje werd in 1832 gesloopt en men besloot tot de bouw van een nieuwe boerderij, even ten noorden van de oude hoeve. Diverse ornamenten van het kasteeltje zijn verwerkt in de gevel van de nieuwe boerderij. In 1983 is de 150 jaar oude boerderij gerestaureerd, waarmee de drie hoeven die oorspronkelijk tot het landgoed Daesdonck hebben behoord, tot op heden behouden zijn gebleven.

- De Galderse Heide N van de A58 is een heidegebied, gedeeltelijk bebost met grove dennen, NW van Galder, gelegen in het ZW van het Mastbos, W grenzend aan de buurtschap Overa, gemeente Breda. Een gedeelte van het gebied wordt als militair oefenterrein gebruikt. De Galderse Heide is voorzien van ruiterpaden. De Galderse Heide maakt deel uit van de Ecologische Hoofdstructuur. Het gebied omvat 180 hectare. Daarvan is 100 hectare in het bezit van Staatsbosbeheer, de gemeente Breda heeft 60 hectare en de overige 20 hectare is eigendom van het ministerie van Defensie.

Tot voor kort kende het gebied een landbouwenclave van 65 hectare. Staatsbosbeheer verpachtte deze grond tot 2008. Sinds 2010 is dit ingericht als natuur. Graafmachines hebben over een oppervlakte van 21 hectare de voedselrijke toplaag verwijderd. Op die manier wil Staatsbosbeheer het gebied een gevarieerder karakter bezorgen. In totaal is er ca. 70.000 m3 grond afgevoerd. Naast het verwijderen van de toplaag heeft Staatsbosbeheer ook de waterhuishouding aangepast. Er is een sloot gedempt, waardoor het gebied natter wordt en ook een ven zal ontstaan.

- De Galderse Meren liggen Z van de A58, NW van Galder, in de ‘oksel’ van A16 en A58 en vallen eveneens onder de gemeente Breda. Op de Galderse Meren, een natuurbad en belangrijk recreatiegebied voor Breda en omgeving, zijn mogelijkheden om te zwemmen en te surfen.

- "Het Markdal bereikt nieuwe mijlpaal: het Voorlopig Ontwerp. Vereniging Markdal en Waterschap Brabantse Delta hebben in december 2020 in samenwerking met adviesbureau Royal HaskoningDHV het Voorlopig Ontwerp (VO) voor de aanpassing van het Markdal* gepubliceerd. Een mooie stap verder dankzij de inspanningen van de vrijwilligers van Vereniging Markdal, medewerkers en bestuurders van de provincie, gemeenten en het waterschap én samen met de bewoners en agrariërs. Ook heeft intensief overleg met natuurverenigingen en dorpsraden plaatsgevonden. Van schetsontwerp naar VO was nog een flinke stap, waarbij nog meer (aanvullend) onderzoek nodig was. Onderzoek dat bijvoorbeeld nodig was om de ligging van de nieuwe meanders te bepalen. Een nieuwe mijlpaal in de voorbereiding van het project Markdal is bereikt!
* Het Markdal ligt, zoals de naam al suggereert, rond het riviertje de Mark, en ligt N van de A58 tussen het Mastbos en het dorp Ulvenhout, gemeente Breda, en Z van de A58 tussen Galder en Strijbeek, gemeente Alphen-Chaam.

Een flinke stap richting uitvoering. Sjef Langeveld, voorzitter Vereniging Markdal: “Vanaf het begin werken we als vereniging met bewoners en betrokkenen en met name het waterschap en beide gemeenten aan de plannen voor een duurzaam en vitaal Markdal. De start omvat het inrichten van 100 ha nieuwe natuur in samenhang met het graven van een vrijstromende Mark.” “We zijn blij met het resultaat. Hiermee hebben we samen een goede basis gelegd voor het vervolg van het project. Het ontwerp wordt nu zodanig uitgewerkt, dat in 2022 de uitvoering kan beginnen in het zuidelijk deel van het Markdal in de gemeente Alphen-Chaam. Deze stappen zetten we in 2021 en dat doen we natuurlijk weer samen met alle betrokkenen”, aldus Hans Peter Verroen, dagelijks bestuurslid bij het waterschap. Digitaal platform. In verband met de coronamaatregelen is een digitaal platform ontwikkeld. Geïnteresseerden kunnen het uitgewerkte Voorlopig Ontwerp daar vinden. Het VO dat mensen kunnen bekijken, bestaat uit kaarten en gesproken presentaties met toelichting. In de presentaties vertellen Vereniging Markdal, Waterschap Brabantse Delta en adviesbureau RHDHV meer over het VO: van de totstandkoming tot de inhoud en het vervolgproces." (bron: Waterschap Brabantse Delta, december 2020)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Galder, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportage van Galder door Kees Wittenbols uit Breda.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Galder en Strijbeek.

- Nieuws: - Nieuws uit Galder en Strijbeek van de Dorpsraad op Facebook.

- Belangenorganisatie: - In 2011 is Dorpsraad Galder-Strijbeek opgericht, die zich inzet voor behoud en bevorderen van de leefbaarheid in de dorpen. "De Dorpsraad komt voort uit het Integraal Dorps Ontwikkelings Plan (IDOP), dat in 2009 mede dankzij subsidie van de Provincie Noord-Brabant kon worden opgesteld. Het IDOP is op 22 oktober 2009 door de gemeenteraad vastgesteld en is in 2014 afgerond. Het bevatte in totaal 29 projecten. De doelstelling van het IDOP was het bevorderen en behouden van de leefbaarheid van onze kernen, door het bieden van een sociaal/maatschappelijk voorzieningenniveau, afgestemd op de lokale bevolking en de daarin aanwezige sociale en maatschappelijke actoren." Zie ook de reportage uit 2011 met de toenmalige mede-oprichters en bestuursleden van de Dorpsraad Jan de Hoon en Berry de Ruyter, in BN/De Stem.

- Nieuwe inwoners: - "Het Welkomstpakket voor nieuwe inwoners van Galder en Strijbeek is een initiatief van de Dorpsraad en is slechts een half jaar na de introductie al een groot succes! Nieuwe inwoners worden sinds 2013 op deze wijze een warm welkom geheten in beide dorpen. Tevens zullen ze zo gemakkelijk de weg vinden naar verenigingen of voorzieningen. Het welkomstpakket bestaat uit een aantal attenties en streekproducten of kortingsbonnen van de lokale bedrijven. Daarnaast zit er informatie over verenigingen en wandelroutes in het pakket. Het welkomstpakket is een goed voorbeeld van wat men in een kleine ondernemende gemeenschap kan bereiken als je maar samenwerkt!

Na de aankondiging van het initiatief van de dorpsraad hebben inmiddels al zo'n 40 bedrijven en verenigingen een bijdrage geleverd aan het pakket voor nieuwe inwoners. Dit geeft een goed gevulde doos waar we indruk mee maken bij nieuwkomers (zie ook de foto onder de link). Het welkomstpakket was een van de eerste dingen die de dorpsraad wilde realiseren. Natuurlijk waren er allerlei belangrijkere en moeilijkere dingen te verzinnen, maar om een vliegende start te maken kun je beter eerst de kleine en makkelijke projecten realiseren. 'Het laaghangend fruit plukken', zoals dat heet. De teller staat nu op 10 uitgereikte dozen en we gaan hier zeker mee door." Zo schreef Dorpsraad Galder-Strijbeek in augustus 2013, vijf maanden na de start in maart 2013. Anno 2019 zijn er sinds het begin in 2013 in totaal al meer dan 100 welkomstpakketten uitgereikt!

- MFA: - De in 2014 gereed gekomen multifunctionele accommodatie MFA De Leeuwerik is het nieuwe dorpshart van Galder en is er natuurlijk ook voor de inwoners van Strijbeek. De volgende instanties en faciliteiten vinden onderdak in het pand: Stichting De Leeuwerik, de Mattheusschool, Kinderopvang PUUR, RKVV GESTA, de KBO, de Dorpsraad, Jeugdbelangen, De Zonnebloem, gemeenteloket Alphen-Chaam, Stichting Swing, Fanfare voor Eer en Deugd, Brei- en Haakkaffee, en TVGS. Sinds oktober 2016 is John Braspenning de beheerder van de Leeuwerik. Afkomstig van Strijbeek en daarna naar Galder verhuisd. Hij is bij een aantal verenigingen in het dorp lid of actief geweest. Mede hierdoor weet hij wat er in het dorp speelt en zijn de lijntjes vaak kort. Na 12 jaar gewerkt te hebben “Bij de Paters” in Meersel-Dreef kreeg hij de mogelijkheid om zijn horeca-ervaring in te zetten als beheerder in het Dorpshuis, en die kans liet hij niet schieten. John is te bereiken op tel. 06-28673357 of per mail via john@deleeuwerikgalder.nl.

- Onderwijs en kinderopvang: - Handig is dat de Mattheusschool in Galder in de MFA voor de buitenschoolse opvang samenwerkt met het in hetzelfde complex gevestigde PUUR Kinderopvang. De kinderen kunnen vanaf 7:30 uur op de voorschoolse opvang terecht en tot 18:30 uur na schooltijd. Ook in de schoolvakanties biedt PUUR leuke activiteiten voor de kinderen aan, zodat vakantie ook écht vakantie is. Vanaf 2 jaar kunnen peuters naar de peuterspeelzaal, waar ze worden voorbereid op de stap naar de basisschool. En met Stichting De Leeuwerik, de derde 'grote' gebruiker van het MFA, werkt de school samen als het gaat om gebruik van ruimte, middelen en tijd. Door een toenemend aantal leerlingen was de basisschool uit haar jasje gegroeid. Op basis van het aantal leerlingen en geldende nieuwe normen in de verordening voor huisvestigingsvoorzieningen basisscholen, is in 2017 besloten tot uitbreiding. In de uitbreiding, die in 2018 is gerealiseerd, heeft de gemeente ook enkele voorzieningen opgenomen voor Stichting Ontmoetingscentrum De Leeuwerik en kinderopvang PUUR.

- De in 2017 gestarte antroposofische basisschool Iduna in Galder heeft er in 2018 mee moeten stoppen, omdat ze geen vergunnning kreeg voor de locatie waar ze gevestigd was, ze niet tijdig een andere locatie konden vinden, en ze het ook financieel niet rendabel kregen.

- Jeugd: - "Jeugdbelangen Galder en Strijbeek is opgericht in 1995 en heeft ca. 75 leden. De leden zijn kinderen in de leeftijd van 6 t/m 14 jaar, waarvoor diverse activiteiten worden georganiseerd. De activiteiten hebben doorgaans een creatief, sportief of sociaal-cultureel karakter. Enkele activiteiten zijn: filmavond, bingoavond, creatieve avond, sport- en spellendag. Deze activiteiten worden op vrijdagavond in of bij gemeenschapshuis De Leeuwerik georganiseerd. Daarnaast zijn er ook activiteiten zoals discoschaatsen en discobowlen, waarvoor we aangewezen zijn op faciliteiten buiten het dorp. Een lidmaatschap start met het nieuwe schooljaar en kost 5,00 euro als je voor 10 oktober lid wordt. Na 10 oktober betaal je 7,50 euro. Daarnaast wordt voor elke activiteit een kleine eigen bijdrage gevraagd. Niet-leden wordt een iets hogere bijdrage gevraagd. Als je lid bent zijn de entreeprijzen lager, word je persoonlijk op de hoogte gehouden van elke activiteit, worden er vaak extra dingen voor je georganiseerd of krijg je tijdens een activiteit wat extra’s."

- Sport: - "De in 1949 opgerichte voetbalvereniging RKVV GESTA - wat 'Galder en Strijbeek ten aanval' betekent - is ontstaan door een fusie van de verenigingen Vesdo en Diunt. Het clubhuis was toen Café Christianen. In 1959 verhuisden we met Gesta naar Café Oud Strijbeek en in 1962 naar de Strijbeekse familie Bax. In 1963 werd eindelijk de eigen accommodatie in Galder betrokken. We hebben vanaf die tijd verschillende clubhuizen gehad: Café van Opstal, Café Leijten, Café het Wapen van Nieuw-Ginneken/Knooppunt. In 1964 was het eerste jeugdelftal van GESTA een feit. In 1976 maakte het dameselftal haar intrede. RKVV GESTA vervult een sociale functie in de genoemde dorpen en ons Belgische buurdorp Meersel-Dreef. De huidige locatie aan de Sint Jacobsstraat ligt dan ook midden in het verzorgingsgebied. Deze verandering heeft grote gevolgen gehad voor het ledental. Zo is de vereniging gegroeid naar een bloeiende club met een groot aantal jeugd-, meisjes-, dames- en seniorenteams. Ons zondag 1 elftal draait regelmatig mee in de top van de 4e klasse van de KNVB. Kortom een vereniging waar het doordeweeks en in het weekend bruist van de (voetbal-)activiteiten en waar we ons best doen om GESTA de club te laten zijn waar iedereen zich thuisvoelt."

- "Fietsclub Kees van Boxel heeft ca. 60 leden en ontleent haar naam aan de oprichter en sponsor, die al sinds 1960 zijn fietsenzaken runt. Vanaf het eerste weekend in maart wordt iedere zondagochtend vanuit het dorp meestal de eigen ronde gereden. Regelmatig zijn er 30+ deelnemers aanwezig die onder het motto samen uit samen thuis - maar dan wel rap - op pad gaan. De eerste 62 km is er de gelegenheid om bij te praten, de week eens door te nemen, het nieuwe fietsmateriaal te bespreken en om de strategie voor de dagwinst te bepalen. Na 62 km gaat in Ulicoten het gas erop voor de finale van ca. 13 km. Na de laatste adembenemende sprint is de winnaar bekend en gaat men voor de 'cooling down' naar Café Knooppunt Galder. Dan heb je nog even de tijd om de smoes te bedenken waarom je er net weer niet bij zat..."

- "Loopgroep Galder is opgericht in 1994 en heeft ca. 65 enthousiaste leden. We hebben het prachtige Mastbos, de Strijbeekse Heide en de Markvallei als thuisbasis. We zijn een club voor mannen en vrouwen van elke leeftijd, voor zowel beginnende lopers als fanatieke lopers. De leden komen uit het dorp maar ook uit dorpen uit de omgeving zoals Strijbeek, Meersel-Dreef, Rijsbergen, Bavel, Oosterhout en Prinsenbeek. We lopen op de weg en in het bos. Lekker buiten in de natuur en tegelijk actief bezig zijn. Onze Loopgroep heeft twee groepen; een snelle en een minder snelle groep. Iedereen kan dus op zijn of haar tempo trainen onder leiding van een trainer.

Wat je doelstelling ook is; je conditie op peil houden, een keertje deelnemen aan de Singelloop, in clubverband trainen voor een halve of zelfs een hele marathon: alles is mogelijk. De ervaring en het enthousiasme van je medelopers zullen je zeker motiveren om deze doelstelling te behalen. De wekelijkse trainingen en de gezellige activiteiten maken de Loopgroep een saamhorige club, een club waarbij je je al snel zult thuisvoelen. Onze vaste trainingsavond is op woensdag om 19.30 uur. We verzamelen bij Sportpark De Leeuwerik in Galder. Kom gewoon eens langs en stel je vragen aan een van de trainers. Je mag gratis een aantal keren deelnemen voordat je besluit om lid te worden, om uit te proberen of de Loopgroep ook iets voor jou is."

- Motoren: - "De ca. 50 leden van Oude Motoren Galder (OMG) berijden motoren van diverse merken (de meeste Engels en Belgisch) uit de periode vóór 1965. Gedurende het rittenseizoen van april t/m november wordt iedere maand een rit gemaakt in de wijde omgeving van het dorp. Het rittenseizoen begint ieder jaar met de traditionele Openingsrit naar herberg In den Bockenreyder te Esbeek. Heb je een oldtimer van 1965 of ouder? Bekijk de kalender en rijd eens mee! (pechbus aanwezig)." Op hun site heeft OMG onder meer een erg handig overzicht met tips hoe je met je motor zo goed mogelijk kunt rijden als je met een groep op pad bent. Uiteraard ook handig voor andere toerclubs om eens door te lezen!

- Duurzaamheid: - "Het plan voor het bouwen van 3 windmolens rond Knooppunt Galder aan de A16 bij Breda biedt genoeg bescherming voor kwetsbare diersoorten zoals de dwergvleermuis. Dat stelt de Raad van State in reactie op het beroep van bewoners en natuurverenigingen rond het knooppunt. De windmolens maken deel uit van het project Energie A16, met in totaal 28 molens in vier gemeenten. De Raad van State moet nog uitspraak doen over het totale inpassingplan windmolenpark Energie A16 voordat met de aanleg kan worden gestart. Deze uitspraak wordt begin 2021 verwacht.

Vergunning wet Natuurbescherming. Voor de vergunningen voor de bouw van de windmolens heeft de provincie een ontheffing nodig van de wet Natuurbescherming. Aan die ontheffing worden eisen gesteld, zodat er goede maatregelen worden genomen om bijvoorbeeld kwetsbare diersoorten te beschermen. De bezwaarmakers gingen in beroep tegen deze ontheffing, maar de Raad van State oordeelde dat enkele bezwaarmakers geen partij zijn in deze zaak en dat de verdere bezwaren tegen de verlening van de vergunning wet Natuurbescherming ongegrond zijn.

Energie A16: 28 windmolens. De ontheffing vormt onderdeel van het plan Energie A16, dat gaat over in totaal 28 windmolens in verschillende clusters in de A16-zone (Klaverpolder, Zonzeel/Nieuwveer, Galder en Hazeldonk). De windmolens worden ontwikkeld door verschillende energiebedrijven en energiecollectieven. Ze wekken samen 100MW aan energie op, dat betekent stroom voor 100.000 huishoudens. Het plan is belangrijk voor de provincie om de klimaatdoelstelling te halen om 50 procent van alle opgewekte energie in Brabant duurzaam op te wekken in 2030 en zelfs 100 procent in 2050. Het proces voor de aanleg van de windmolens is gestart in september 2016. In september 2018 is het inpassingplan Energie A16 vastgesteld door Provinciale Staten. Provincie, de gemeenten Breda, Drimmelen, Moerdijk en Zundert, omwonenden en bedrijven zijn vanaf het begin actief betrokken. Dit gebeurde via informatieavonden op locatie, windsafari’s en diverse excursies. Uit dit proces is onder meer duidelijk naar voren gekomen dat geluid het belangrijkste punt is voor de omwonenden en daarmee is bij de inpassing dan ook rekening gehouden." (bron: Provincie Noord-Brabant, november 2020)

Reacties

(2)

Geen lieve vrouwenbeeld maar lieve vrouwebeeld. Er is maar één lieve vrouwe (H. Maria).

Dank voor uw opmerkzaamheid! U hebt volkomen gelijk. Ik heb het weliswaar overgenomen uit een bron waar het zo stond, wat niet wegneemt dat ik daar ook alert op dien te zijn en doorgaans ook wel ben, maar er glipt weleens iets door. Ik heb het aangepast, en de pagina gelijk bijgewerkt op inmiddels 'doodlopende links' (aangepast dan wel verwijderd), een aantal onderwerpen verder uitgewerkt en een aantal onderwerpen toegevoegd.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen