Gemeente Geertruidenberg in ca. 1870, kaart J. Kuijper
- Geertruidenberg is een stad en gemeente in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Amerstreek.
- De gemeente is in 1997 vergroot met de gemeente Raamsdonk.
- Naast de stad Geertruidenberg en het dorp Raamsdonk omvat de gemeente verder nog het dorp Raamsdonksveer en de buurtschappen De Laan, Keizersveer (deels) en Statendam.
- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Geertruidenberg.
Terug naar bovenLokale naamgeving
In de volksmond wordt de stad kortweg Berg genoemd. In het lokale dialect: Dun Bèrrig.
Oudere vermeldingen
1213 Mons Sancte Gertrudis, 1283 Sinte Gheerdenbergen, 1491 tsente Geertruydenberghe.
Naamsverklaring
Berg 'terreinverheffing, hoogte' genoemd naar de heilige Gertrude. (1)
Geertruidenberg ligt N van Oosterhout, W van Waalwijk, grenst in het N aan de Bergsche Maas en de Biesbosch, in het O aan de A27, in het Z aan de A59 en is de meest westelijke plaats van de Langstraat.
Terug naar bovenIn 1840 heeft de gemeente Geertruidenberg 298 huizen met 1.694 inwoners, verdeeld in de gelijknamige stad 291/1.652 (= huizen/inwoners) en buurtschap Statendam 7/42. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 8.000 huizen met ca. 21.000 inwoners. De gelijknamige stad heeft ca. 3.000 huizen met ca. 7.000 inwoners.
Terug naar bovenAls je je nader wilt verdiepen in de gescbiedenis van (de kernen in de gemeente) Geertruidenberg, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:
- "Oudheidkundige Kring Geertruydenberghe is in 1974 opgericht om in het Dongemondgebied de heemkunde en de geschiedenis in zijn totaliteit te behartigen. Wij ervaren dat de belangstelling voor de geschiedenis van stad en streek toeneemt. Er zijn steeds meer belangstellenden die de weg naar de Kring weten te vinden of naar de Kring worden verwezen voor vragen en onderzoeken. Met regelmaat nemen bedrijven, scholen en scholieren die informatie willen hebben over specifieke onderwerpen, contact op met onze Kring. Ook steeds meer jeugdige belangstellenden zijn geïnteresseerd in de geschiedenis en historie van ons gebied. Bij onze Kring kunnen ook zij deelnemen aan een van onze werkgroepen, excursies of veldwerk.
Onze leden ontvangen vier keer per jaar het tijdschrift De Dongebode. Dit tijdschrift wordt zeer gewaardeerd om zijn deskundige artikelen over uiteenlopende onderwerpen uit de geschiedenis van Geertruidenberg, Raamsdonksveer en Raamsdonk en de omgeving van deze woonkernen.Wil je onze Kring eens bezoeken?, kom dan gewoon eens naar de ontmoetingsplaats voor onze leden. In onze eigen werkruimte in de officierswoning van Cultureel Centrum De Schattelijn ben je op maandagavond tussen 19.30 en 22.00 uur van harte welkom. De ingang van de officierswoning is recht tegenover de ingang van de bibliotheek."
- Museum De Roos is gespecialiseerd in de geschiedenis van Geertruidenberg. De collecties omvatten o.a. archeologische voorwerpen, cartografische, genealogische en geschiedkundige werken, informatiedragers en literatuur, topografische werken en andere voorwerpen die een sterke associatie hebben met de stad. Daarnaast zijn er nog collecties betreffende Admiraal Zoutman, St. Gertrudis van Nijvel (patroonheilige van de stad) en Juliana de Lannoy, dichteres en voormalig bewoonster van het pand 'De Roos'.
- Verhalen over de geschiedenis van Geertruidenberg op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).
- Op Wiki Midden-Brabant vind je informatie over verleden en heden van Tilburg, Udenhout, Geertruidenberg, Raamsdonk en Raamsdonksveer.
- Stichting Veers Erfgoed, Stichting Museum De Roos en Oudheidkundige Kring Geertruydenberghe, die elk op hun eigen manier binnen de gemeente ijveren voor koestering van de historische aspecten van de kernen en van de totale gemeente, richten om de beurt de vitrine in, die opgesteld staat in de nieuwe Bibliotheek aan de Keizersdijk, om de bezoekers te informeren over het rijke verleden van de 3 kernen van de gemeente Geertruidenberg. De vitrines rouleren in een bepaalde frequentie.
Terug naar boven- Geertruidenberg heeft een beschermd stadsgezicht met o.a. 90 rijksmonumenten. Een groot deel concentreert zich aan de Elfhuizen, Markt, Venestraat en Vismarktstraat.
- Geertruidenberg heeft 21 gemeentelijke monumenten.
Amercentrale
Geertruidenberg is o.a. bekend vanwege de grote Amercentrale (1245 MW elektriciteit, 600 MW warmte), die al van verre te zien is en die een groot deel van Zuid-Nederland van energie voorziet. De Amercentrale is opgericht in 1952 en later uitgebreid. De centrale, eigendom van Essent, wordt in principe op steenkool gestookt maar er was anno 2010 al sprake van meestook van 30 procent biomassa, in 2015 op te voeren tot 50 procent. Dit moet bijdragen aan vermindering van de CO2-uitstoot en het halen van de klimaatdoelstellingen.
Dongecentrale
Nabij de bekende Amercentrale staat de oudere en kleinere Dongecentrale (121 MW elektriciteit) (opgericht in 1919 en later uitgebreid), destijds de eerste provinciale elektriciteitscentrale in Noord-Brabant. Delen van de Dongecentrale zijn rijksmonument (met name machinegebouw, ketelhuis, filtergebouw en transformatorstation). Eigenaar Essent heeft de centrale in 2016 overgedragen aan deels de nationale organisatie BOEi, de maatschappij tot behoud en herbestemming van industrieel erfgoed in Nederland, en deels aan de Provincie. Het gaat om de elektriciteitscentrale zelf, de filterfabriek, de kantoorgebouwen en de 7 karakteristieke arbeiderswoninkjes. Het openhouden van de centrale, die als standby voor de Amercentrale fungeerde en in 2012 buiten gebruik is gesteld, was geen optie. De kosten voor zowel een nieuwe centrale als het opknappen van de oude centrale waren te hoog. BOEi richt zich als non-profit organisatie op de herbestemming van monumentale panden en complexen. Voor de Dongecentrale heeft BOEi verschillende bestemmingen voor ogen. Zo denkt zij aan een outdoorcentrum, binnenspeeltuin, bowlingcentrum, horecafuncties, tot een werkplek voor kunstenaars. De daadwerkelijke nieuwe bestemmingen hangen af van marktpartijen, die verzocht zijn met plannen te komen. De afgelopen jaren is de Dongecntrale in fasen gerestaureerd.
"De provincie en BOEi maken medio 2021 een deel van de Dongecentrale in Geertruidenberg gereed voor twee nieuwe huurders in het complex: de Risk Factory en Fijnevent. Met een totale investering van € 900.000 worden het ketelhuis, het machinehuis en het laatste gedeelte van het kantoorgebouw aangepakt. De provincie en BOEi zijn verheugd dat zij hiermee weer een volgende stap zetten naar het volledig herbestemmen van dit bijzondere industrieel erfgoed. Met Risk Factory en Fijnevent komen er 2 grote huurders bij, naast de huidige 5 huurders. Risk Factory wil in het ketelhuis van de Dongecentrale een veiligheidseducatiecentrum starten, waar kinderen uit groep 7 en 8 praktijkonderwijs kunnen krijgen rondom alledaagse risico’s, zoals verkeerssituaties en rookontwikkeling in gebouwen. Fijnevent wil in het machinehuis van de Dongecentrale passende congressen en bedrijfsevenementen organiseren.
Industrieel erfgoed. De Dongecentrale is in 1919 gebouwd als eerste provinciale energiecentrale. Het markante gebouw naast de rivier de Donge in Geertruidenberg is deels een rijksmonument en deels een gemeentelijk monument. Sinds 2016 zijn de provincie en BOEi (de Nationale Maatschappij tot Restaureren en Herbestemmen van Cultureel Erfgoed) eigenaar van het complex, ieder voor 50%. Zij hebben plannen gemaakt voor de herbestemming van de Dongecentrale en de noodzakelijke restauraties uitgevoerd. De aanpak is nu om nieuwe huurders te vinden voor het complex en stapsgewijs het gebouw voor hen in gereedheid te brengen.
Rauwe uitstraling. Het ketelhuis en het machinehuis zijn beide enorme hallen met nog veel originele machines en installaties erin. Ze hebben een rauwe, industriële uitstraling en zijn daardoor erg interessant voor de nieuwe huurders. De provincie en BOEi zorgen ervoor dat deze ruimten alle noodzakelijke voorzieningen krijgen voor water, elektra, brandveiligheid, parkeren, groene buitenruimte en buitenverlichting. Daarnaast komen er in het ketelhuis losse verplaatsbare units met geïntegreerde elektra, verwarming en sanitair. Ten slotte komen er afscheidingen rond de machines en installaties in beide hallen.
Innovatief Brabant. De Dongecentrale in Geertruidenberg is een mooi voorbeeld van het erfgoed in Brabant. De provincie vindt het van belang om de verhalen over de geschiedenis van Brabant te blijven delen. De Dongecentrale past mooi in de verhaallijn van Innovatief Brabant. Brabant staat al eeuwen bekend om de verwerking van agrarische producten zoals textiel, leer, suiker en tabak. Eerst als huisnijverheid en na 1850 op industriële schaal, met name langs kanalen en spoorwegen. Energieproductie van onder andere de Dongecentrale heeft daar natuurlijk een belangrijke rol bij gespeeld. Iconen voor Innovatief Brabant zijn onder andere Strijp-S in Eindhoven, het Textielmuseum in Tilburg, CHV in Veghel en KVL in Oisterwijk. Naast Innovatief Brabant concentreert de provincie zich op de verhaallijnen over Bevochten Brabant, Bestuurlijk Brabant en Religieus Brabant." (bron: Provincie Noord-Brabant, april 2021)
Gevelstenen
- Gevelstenen in Geertruidenberg.
- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je in Geertruidenberg schaatsen op de Biesbosch IJsbaan.
Terug naar boven- Fotoreportage over Geertruidenberg van Kees Wittenbols. Zie onderaan de pagina ook de links naar deel 2 t/m 6.
Terug naar boven- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Geertruidenberg.
- Media/nieuws: - Omroep Drimmelen is te ontvangen in de gelijknamige gemeente en in de gemeenten Breda, Oosterhout, Geertruidenberg en Etten-Leur.
- Sport en bewegen: - "Iedereen in de gemeente Geertruidenberg moet kunnen sporten”, is de visie van de gemeente. Aangestuurd door de gemeente realiseert de Buurtsportcoach een sport- en beweegklimaat waar iedere inwoner van de gemeente aan deel kan nemen ondanks de drempels die men soms ervaart. Het team buurtsportcoach bestaat uit vijf buurtsportcoaches. Zij organiseren en ondersteunen allerlei sport- en beweegprogramma’s. Daarnaast zijn zij actief betrokken bij diverse projectgroepen die zich inzetten voor kwetsbare doelgroepen. In hun werkzaamheden worden zij ondersteunt door stagiaires van sportopleiding CIOS in Goes en ROC Sport en Bewegen in Tilburg. Heb jij of jouw organisatie een hulpvraag over sport en bewegen? Denk bijvoorbeeld aan het vinden van een passend sportaanbod, het promoten van een sportevenement of jouw organisatie wil graag samenwerken met de buurtsportcoach. Neem dan gerust contact met ons op."
- Zorg: - "Zorglocatie Mauritsstaete ligt net buiten het centrum van Geertruidenberg. Mauritsstaete biedt een woon- en leefomgeving met allure. Het complex heeft warme kleuren en beschikt over een tuin met vijver. In het Grand Café kunnen bewoners, familieleden en inwoners uit de wijk terecht voor een kop koffie, lunch of warme maaltijd. Er zijn 137 zorgwoningen en aanleunwoningen voor mensen die verzorging nodig hebben. Ook zijn er appartementen voor tijdelijk verblijf. Mauritsstaete staat bekend om het hoge wooncomfort en het sociale karakter. De woongemeenschap is hecht. Dagbesteding wordt overdag geboden aan mensen met lichamelijke klachten en/of geheugenproblemen Zo kun je er even tussenuit en het geeft je partner of mantelzorger(s) wat lucht. We bieden activiteiten die een aanvulling zijn op je dagelijkse leven. Denk aan activiteiten zoals geheugentraining of ‘Meer bewegen voor ouderen’ en creatief bezig zijn. Daarnaast kan het prettig zijn om met meerdere mensen samen te zijn, zodat je niet elke dag alleen hoeft te zijn."
- Welzijn: - "Ruimte om elkaar te ontmoeten, ondersteuning waar dat nodig is en leuke initiatieven bij jou in de buurt. Samen met de inwoners van Geertruidenberg zorgt Surplus Welzijn voor een sterke samenleving met zorg voor elkaar. We bieden de volgende diensten aan: Buddyzorg; Buurtbemiddeling; Mantelzorgcoach; Mantelzorgondersteuning; Vriendendienst."
- In de gemeente Geertruidenberg biedt Trema Welzijn de volgende diensten/activiteiten en stellen we onze ruimte beschikbaar voor groepen en instellingen: ‘t Kardeeltje; Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW); Bewegen/activiteiten; De Aanloop; Het Servicepunt Vrijwilligers; Infopunt Vervoer; Inloop Voor Elkaar; Jongerenwerk; Maaltijdservice; Ontmoeting en activiteiten; Ouderenadvies; Ouderenbonden.
- "De welzijnsorganisaties Trema Welzijn, Surplus Welzijn, Vrijwillige Thuiszorg Centrale Geertruidenberg (VTCG) en Stichting Welzijn Ouderen (SWOG) zijn in samenwerking met de gemeente een traject gestart tot nauwere samenwerking om zo de inwoners van onze gemeente nog beter van dienst te kunnen zijn. Uit deze nauwere samenwerking is in 2018 het besluit gekomen om de VTCG op te heffen en de doelstellingen en vrijwilligers op te nemen in het programma van de SWOG. De naam is daarom gewijzigd in Stichting Welzijn & Ondersteuning Geertruidenberg (SWOG), omdat we naast ouderen nu ook een jongere doelgroep ondersteunen. Inhoudelijk zal er in de dienstverlening of het contact met vrijwilligers en organisaties niet veel veranderen.
De SWOG geeft vorm aan de uitvoering van het integraal ouderenbeleid in de gemeente Geertruidenberg voor wat betreft het welzijn en de participatie van alle in de gemeente woonachtige ouderen (60-plussers). Belangrijk is dat ouderen eigen regie blijven houden over de invulling van hun eigen leven. Welzijnswerk ondersteunt en versterkt het vermogen van ouderen om zelf sturing te blijven geven aan hun leven. De vrijwilligers van de SWOG ondersteunen je ook graag bij andere hulpvragen, zoals: kleine klusjes in huis zoals een lamp vervangen of een gordijnrail ophangen; uitleg bij het gebruik van computer of telefoon; uitleg over alle activiteiten in deze gemeente; ondersteuning bij het vinden van bijv. een fiets- of wandelmaatje. Heb je een andere vraag en weet je niet waar je terecht kunt? Bel naar de SWOG, tel. 0162-520706. We helpen je graag op weg."
- "Doelgroepen van de SWOG voor de deeltaken die voorheen onder de VTCG vielen, zijn: ouderen die hulp nodig hebben; zieke mensen; dementerenden; mensen met een lichamelijke beperking; mensen met een verstandelijke beperking. Diensten: verlenen van ondersteuning aan mensen die op een bepaald moment geen beroep kunnen doen op familie enz.; begeleiden personen naar arts en/of ziekenhuis; bezoek aan huis; gezelschap houden; activiteiten ondernemen met cliënt zoals fietsen, wandelen, spelletje doen; het aanwezig bij dementerenden zodat de partner even tijd voor zichzelf krijgt. Jouw hulpvraag staat centraal. Een vrijwilliger is er voor jou om zorg, hulp en aandacht te verlenen. Er zijn meestal geen kosten verbonden aan de ondersteuning die de vrijwilliger biedt. In incidentele gevallen kan er sprake zijn van vervoerskosten bijv. als er sprake is van artsbezoek in een ziekenhuis."
"Veel mensen zijn minder mobiel en voor vervoer afhankelijk van anderen. Dit maakt dat zij minder vaak de deur uit kunnen gaan dan zij willen. Een bezoekje naar een winkel of een partner bezoeken in het verzorgingstehuis kan al een hele opgave zijn en helaas daarom niet voor iedereen vanzelfsprekend. Met AutoMaatje wil de ANWB samen met welzijnsinstellingen en vrijwilligers mensen helpen mobiel en actief te blijven. AutoMaatje is een vervoersservice waarbij vrijwilligers tegen een geringe onkostenvergoeding minder mobiele plaatsgenoten vervoeren. Elke rit is meer dan vervoer alleen. De vrijwillige chauffeur kan eventueel mee naar een doktersbezoek of om boodschappen te doen. En elke rit betekent een nieuw sociaal contact, een gesprek tussen deelnemer en chauffeur. In de gemeente Geertruidenberg faciliteert de SWOG het ANWB AutoMaatje."
Reactie toevoegen