Gendringen

Plaats
Dorp
Oude IJsselstreek
Achterhoek
Gelderland

gemeente_gendringen_kadastraal_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Gendringen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper, exclusief de in 1818 opgeheven gemeente Etten, en inclusief de voormalige gem. Netterden, die in 1821 is opgegaan in de gem. Bergh, en in 1863 als dorp door grenscorrectie is toegevoegd aan Gendringen

Gemeente Gendringen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper, exclusief de in 1818 opgeheven gemeente Etten, en inclusief de voormalige gem. Netterden, die in 1821 is opgegaan in de gem. Bergh, en in 1863 als dorp door grenscorrectie is toegevoegd aan Gendringen

gemeente_etten_kadastraal_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Kaart van de in 1818 opgeheven gemeente Etten, situatie anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

Kaart van de in 1818 opgeheven gemeente Etten, situatie anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

gendringen_gemeente_recente_kaart_kopie.jpg

Kaart van de voormalige gemeente Gendringen

Kaart van de voormalige gemeente Gendringen

Gendringen

Terug naar boven

Status

- Gendringen is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Achterhoek, gemeente Oude IJsselstreek. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2004.

- In 1812 is Etten van de gemeente Gendringen afgesplitst tot een zelfstandige gemeente, en in 1818 daar weer aan toegevoegd.

- De gemeente Netterden is in 1821 opgeheven en opgegaan in de in dat jaar opgerichte gemeente Bergh. Vervolgens is Netterden door een grenscorrectie in 1863 overgegaan naar de gemeente Gendringen.

- Wapen van de voormalige gemeente Gendringen.

- Onder het dorp Gendringen vallen ook de buurtschappen Milt, Wals en Wieken.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Ca. 1100 Bruocgandringe, 1144 Bruckindringen, 12e eeuw Gendringe, 1168-1173 in Brucgendrege, 1218 Brocgenderinge, 1291 de Genderingen.

Naamsverklaring
In de oude vormen voorafgegaan door bruoc = broek 'moerassig, drassig land', ter onderscheiding van Rijngendringen (Duitsland), 1218 Ringenderingen, Rinchenderingen, Genderinge. Gandringe is een afleiding met het suffix -ingi van de persoonsnaam Gandheri* met als betekenis 'bij de lieden van Gandheri*'. Bruocgandringe is mogelijk de naam van de parochie en Gendringen de naam van het dorp. Het gebied ten zuidoosten van het dorp heette 1168-1173 in Brucke.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

Gendringen ligt ZO van Doetinchem en grenst in het O aan Duitsland.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Gendringen 725 huizen met 5.179 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 126/959 (= huizen/inwoners) met de buurtschappen Wals 16/110, Wieken 15/111, Milt 17/129, Veldhunten 24/150, Varsselder 22/166, Megchelen 90/661, Voorst 54/449, Klein Bredenbroek 68/419, Groot Bredenbroek 36/283 (grappig dat Klein-Bredenbroek groter was dan Groot-Bredenbroek…), dorp Ulft 48/322 met de buurtschappen Pol 26/189, Oer 48/299 en IJsselhunten 32/223, en dorp Etten 45/292 met de buurtschappen Warm 31/215, Ziek 13/88 en Rafelder 14/114. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.800 huizen met ca. 4.500 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze voormalige gemeente, kun je terecht bij Oudheidkundige Vereniging Gemeente Gendringen (OVGG). De vereniging heeft ruim 800 leden en heeft als doelstelling het beoefenen van de geschiedenis van deze voormalige gemeente in de ruimste zin en het wekken van belangstelling daarvoor in brede kring. De vereniging beoogt, met de kennis van het verleden, iedereen te betrekken bij de historie van de omgeving. Door de diverse werkgroepen worden er activiteiten georganiseerd voor leden en voor niet-leden, zoals lezingen, foto-exposities, rondleidingen, winterkostmiddag, bus-excursies en midwinterhoornwandeling. De OVGG biedt ook ondersteuning bij activiteiten van derden. Zo wordt regelmatig samengewerkt met zusterverenigingen en plaatselijke belangenverenigingen.

De OVGG geeft drie keer per jaar het historische tijdschrift De Ganzeveer uit. Leden leveren hieraan een belangrijk aandeel. De onderwerpen zijn heel divers en hebben allemaal betrekking op het werkgebied van de vereniging: de voormalige gemeente Gendringen. Af en toe zijn de teksten in het dialect. Veel historische gebouwen, plekken, gebeurtenissen, gebruiken, gewoonten en momenten zijn in de loop van de voorgaande jaargangen behandeld in dit zeer lezenswaardige blad. Het blad is niet alleen bedoeld voor de eigen leden, maar ook voor overige geïnteresseerden die belangstelling hebben voor de plaatselijke geschiedenis. Voor de leden van de OVGG is De Ganzeveer gratis (bij het lidmaatschap inbegrepen). In de boekhandel en bij de VVV in de gemeente is het tijdschrift ook te koop. Ook kan het blad worden gelezen in de plaatselijke bibliotheek. De Ganzeveer verschijnt in de maanden februari, juni en oktober.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Gendringen heeft 7 rijksmonumenten.

- Gendringen heeft 40 gemeentelijke monumenten.

- De Hervormde (PKN) Maartenskerk (Grotestraat 28) dateert oorspronkelijk uit de 15e eeuw en is tijdens de reformatie overgegaan naar de protestanten. De kerk is in 1830 grotendeels afgebrand, op delen van de toren na. In 1835 is de herbouwde kerk gereedgekomen. De lichtgekleurde zaalkerk heeft een vierkante toren, die in de voorgevel is verwerkt. De toren is in 1879 uitgebreid en wordt bekroond met een relatief hoge achtkantige naaldspits. Het eenklaviersorgel is in 1841 gebouwd door de firma Nolting.

- De RK Sint-Martinuskerk (Kerkplein 2) is in 1896 gebouwd naar ontwerp van architect Alfred Tepe, als opvolger van een kerk die op ongeveer dezelfde plaats stond. De toren beslaat uit drie geledingen met daarboven een ingesnoerde naaldspits. Aan twee zijden van de toren is een entree gemaakt, met daarboven een kruis dat aangebracht is door een insparing van bakstenen. Verder erboven zijn grote spitsboogvensters met onder andere een trifora en visblaastracering erin verwerkt. Aan de noordzijde van de toren is een traptoren aangebracht die tot de tweede geleding komt. Het schip is opgezet als driebeukige hallenkerk met aan de oostzijde een 3/8 koorsluiting. De zijgevels zijn voorzien van spitsboogvensters met een gelijksoortig maaswerk als de raampartijen in de toren, op de buitenste raampartijen na. De kruiswegstaties zijn gemaakt door H.J.P. Hanau. Voor de aangebouwde sacristie staat een Heilig Hartbeeld, gemaakt door de Franse ontwerper Louis Gasne.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Voorjaarsfestijn met Voorjaarsmarkt en Skelterrace met zelfgemaakte skelters (op een zondag in mei).

- De Kermis in Gendringen (augustus) heeft al een lange geschiedenis. Deze traditie is een belangrijk onderdeel van het Gendringse leven en men doet er alles aan om dat ook in de toekomst zo te houden.

- Kerstmarkt / Ganzenmarkt (december).

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Wandelroute Trage Tocht Gendringen-Anholt (17 km). Op de Broerdijk heb je zicht op het afwisselende, halfopen Achterhoekse boerenland. Landgoed en Huize Landfort langs de Oude IJssel zijn een verrassing in deze omgeving. Landfort ligt in een relatief gaaf rivierlandschap met veel oude rivierarmen en terrasresten. Het huidige huis is gebouwd begin 19e eeuw. Je komt in Duitsland en blijft in de buurt van de Oude IJssel lopen, die hier de grens vormt. De Wasserburg van Anholt is indrukwekkend. Over de Kapellendeich gaat de route in de richting van de bijzondere Gruftkapelle. Vandaar loop je kilometers over een prachtige slingerende bomenlaan langs de Krummer Bach, die hier de Nederlands-Duitse grens vormt. De laatste kilometers voeren je over het fraaie recreatiegebied Engbergen en langs de Aa-Strang en Oude IJssel retour naar het beginpunt.

- "Onze winkel in Gendringen kent, naast de uitgebreide collectie kleding, vele specialismen. Juist daarom is er ook zo’n grote sortering van spullen. Er is van alles. Ook wanneer je denkt niets nodig te hebben, zul je merken dat je blij naar huis gaat met een van onze artikelen, waarvan je het bestaan misschien niet eens kende. Dat is het leuke van shoppen bij de kringloop! Groot assortiment tweedehands kleding en tweedehands merkkleding." Aldus Kringloopwinkel Aktief (Nijverheidsweg 22a).

Terug naar boven

Links/voorzieningen

- Belangenorganisatie: - "In 2016 zijn de activiteiten van Dorpsbelang, het Burgerinitiatief en de Ondernemersvereniging gebundeld onder een nieuwe noemer: Stichting Gendringen Leefbaar. De stichting wil de belangen behartigen van alle inwoners in het dorp en de buurtschappen Wals, Wieken en Milt. Op termijn zal de stichting worden omgezet in een vereniging waar alle inwoners lid van kunnen worden. Ons is de afgelopen jaren regelmatig de vraag gesteld of zo´n initiatief wel nodig is. Het antwoord daarop is naar onze mening een volmondig ja. Met de veranderende samenleving, met meer ouderen en minder jongeren en ook het inwoneraantal dat terug zal lopen (krimp in de Achterhoek ) ligt er een uitdaging om de leefbaarheid van het dorp andere vormen te geven.

Het bestuur van de stichting is vol aan de slag gegaan en ontwikkelt allerlei acties en initiatieven. Dat kan zij echter niet alleen, daarvoor is de hulp van alle inwoners noodzakelijk. Wij willen meebouwen aan voorzieningen die passen bij nu en in de toekomst en zo actief zijn om de leefbaarheid te behouden en te bevorderen. Wil jij ook je steentje bijdragen? Meld je dan aan via het contactformulier op de site of stuur een e-mail naar info@stichting-gendringen-leefbaar.nl. Betrokkenheid bij de diverse plannen is noodzakelijk, zoals het nog op te zetten plan voor het dorpscentrum, de plannen voor Engbergen en allerlei andere zaken (bijvoorbeeld de bouw van het nieuwe MMP. Zie daarvoor het kopje Zorg hieronder) die van belang zijn voor de inwoners, de verenigingen en iedere betrokkene bij het wel en wee van onze mooie plaats."

- Muziek: - "De Gendringse Orkest Vereniging (GOV) is een harmonie; naast koperblazers en slagwerk hebben we ook houtblazers, zoals klarinet, dwarsfluit en hobo. De GOV staat onder leiding van dirigent Gerald Roerdinkholder uit Winterswijk. Het A-orkest telt zo’n 50 leden en heeft de meeste instrumentgroepen goed bezet. De repetitie is op donderdagavond in de Gent te Gendringen. Muziekvereniging GOV is opgericht in 1900 en viert in 2020 dus haar 120-jarig jubileum. De vereniging bestaat uit een harmonieorkest (A-orkest), 3 leerlingenorkesten (B, C+ en C orkest) en de jeugdopleiding Muziek Maak Je Zelf. Naast het geven van concerten vind je ons ook op straat, waar we onze medewerking verlenen aan o.a. Palmpasen, Koningsdag, Dodenherdenking, Gendringse Kermis, Sinterklaas etc. Om ons muzikale niveau vast te houden gaan we regelmatig naar concoursen van de KNMO. We komen uit in de 3e divisie."

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Gendringen.

- In april 2018 heeft burgemeester Otwin van Dijk samen met 'seniorenbond Gendringen en omstreken' voorzitter Annelies Cornelissen de twee vernieuwde jeu-de-boulesbanen achter de RK Martinuskerk feestelijk geopend. De seniorenbond en zorgorganisatie Azora (Locatie Maria Magdalena Postel, MMP) zijn blij met de banen. "Het zorgt voor een mooie verbinding tussen de mensen in het dorp en onze bewoners", aldus MMP-locatiemanager Jelle Hoogeveen. "Oudere mensen komen weer uit de stoel en ontmoeten dorps- en leeftijdsgenoten en dat houdt ze vitaal", vulde Cornelissen daar op aan. De baan is dankzij diverse sponsors en de inzet van veel vrijwilligers tot stand gekomen. De baan is te huur via de receptie van MMP. Op dinsdag- en donderdagmiddag gebruikt de seniorenbond de baan zelf. Daarbij is iedereen van harte welkom. De anno 2018 ca. 90-jarige Theo Masselink, geboren en getogen in de Steenderense buurtschap Covik en ooit initiatiefnemer van de aanleg van de eerste jeu-de-boulesbaan, 25 jaar eerder, mocht de eerste boule gooien.

- Zorg: - Woonzorgcentrum Maria Magdalena Postel (MMP) is anno 2018 verouderd en aan vervanging toe. Het wordt gesloopt en vervangen door een nieuw centrum met ca. 70 woningen, waar tevens ruimte is voor een sportvoorziening en een ontmoetingsruimte. Verenigingen kunnen hier gebruik van maken, er kunnen activiteiten georganiseerd worden en er zouden maaltijden genuttigd kunnen worden. Deze plek vervangt dorpshuis De Gent, dat vermoedelijk wordt gesloopt. Het project is een samenwerkingsverband van Wonion, Azora, Estinea en Gendringen Leefbaar.

Reactie toevoegen