Goëngahuizen is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Smallingerland. (© Jan Dijkstra, Houten)
In november 2016 is het prachtige boek 'Goaiïngahuzen, in machtich plakje' verschenen. Geschreven door Auck Peanstra en Anne Peenstra, met foto's van Willem Wilstra. Helaas voor de liefhebbers die het boek nog niet hebben, was het al snel uitverkocht.
- Goëngahuizen is een buurtschap* in de provincie Fryslân, gemeente Smallingerland.
* Deze plaats wordt in diverse media als dorp betiteld, maar gezien de grootte of beter gezegd kleinte van de plaats, en het ontbreken van een kerk, kern (er is slechts sprake van verspreide bebouwing) en voorzieningen, lijkt een kwalificatie als buurtschap ons logischer. De gemeente heeft in 1955 de plaatsen De Veenhoop, De Wilgen, Goëngahuizen en Smalle Ee weliswaar de dorpsstatus toegekend (wat dat in de praktijk ook moge betekenen). Voorheen waren dat buurtschappen van het dorp Boornbergum.
Maar alleen De Veenhoop en De Wilgen hebben zich in de praktijk ook daadwerkelijk tot dorp ontwikkeld; qua grootte, voorzieningen, verenigingsleven. Als je naar de huidige geografische en maatschappelijke realiteit kijkt, is Goëngahuizen vandaag de dag een buurtschap onder het dorp De Veenhoop, en Smalle Ee een buurtschap onder het dorp De Wilgen.
- De buurtschap heeft een eigen postcode (8497) en plaatsnaam in het postcodeboek en is daarmee een formele woonplaats.
- Onder de buurtschap Goëngahuizen valt ook het eiland en de buurtschap It Eilân.
Terug naar bovenIn het Fries
Volgens (1) en het boek over de geschiedenis van deze plaats (zie het hoofdstuk Geschiedenis) luidt de Friese spelling Goaiïngahuzen. Op de plaatsnaamborden staat echter Goaijingahuzen. Dat is dus een 'drukfout' die eigenlijk hersteld zou moeten worden.
Plaatsnaamborden
- In 1955 heeft de gemeenteraad van Smallingerland besloten tot het instellen van tweetalige plaatsnamen. Voorheen stond op de plaatsnaamborden alleen de Nederlandse variant. Sindsdien staat de officiële, Nederlandstalige varirant bovenaan en de Friestalige variant eronder.
De buurtschap Goëngahuizen heeft ca. 25 huizen en ca. 5 woonschepen of -arken, met ca. 60 inwoners.
Terug naar boven- In november 2016 is het boek 'Goaiïngahuzen, in machtich plakje' verschenen. Het boek is geschreven door Auck Peanstra en Anne Peenstra, de foto's zijn van Willem Wilstra. Oud-bewoners vertellen over het opgroeien als kind, het wonen, boeren, reizen en veel meer. De nieuwe bewoners vertellen waarom zij zo graag in dit gebied wonen. Naast verhalen van inwoners en oud-inwoners bevat dit rijk geïllustreerde boek veel historische en geografische informatie over het gebied. Willem Wilstra, oud-schipper van de reddingsmaatschappij KNZHRM, woonde als jongen met zijn familie op een boerderij in het Zwettegebied en verzamelde door de jaren heen veel foto’s over Goëngahuizen. Hij wilde graag een boek maken over deze plaats en zocht contact met Auck Peanstra (succesvol schrijfster van o.a. Friese kinderboeken en 'Sitebuorren, myn eigen paradys'). Voor het historische aspect schakelde Auck haar broer Anne Peenstra in. Helaas werd Auck Peanstra ongeneeslijk ziek en is zij op 29 februari 2016 overleden. Het boek is dan ook aan haar opgedragen.
Het boek was overigens al snel uitverkocht en is dus niet meer verkrijgbaar. Onder de link vind je de Facebookpagina van het project, waar de samenstellers heel veel aanvullende informatie over deze plaats en de omliggende dorpen (zoals De Veenhoop) hebben gepubliceerd en nog altijd publiceren. Dus ook die pagina is voor geïnteresseerden in de historie van Goëngahuizen en omliggende dorpen zeer de moeite waard om door te lezen en te kijken.
Terug naar boven- Goëngahuizen heeft 4 rijksmonumenten, zijnde de 4 hieronder vermelde molens.
- Goëngahuizen heeft 2 gemeentelijke monumenten.
- De Modderige Bol (Peansterdyk 10a) is een poldermolen van het type spinnenkop. De molen is sinds 1978 eigendom van Stichting De Fryske Mole. Voorheen bemaalde de molen de polder Adamse; tegenwoordig heeft de molen geen functie meer en maalt zij water in een circuit rond.
- De Roekmolen staat op It Eilân en wordt daarom aldaar beschreven.
Terug naar boven- Op een zaterdag in september is er de jaarlijkse trekkerbehendigheidswedstrijd Hânsum Trekkerriden It Swettegebiet. Per jaar wordt bekeken of men dit in Goëngahuizen doet of in De Veenhoop.
Terug naar boven- Door aankoop van 10 hectare tussenliggende grond zijn in 2012 twee belangrijke natuurgebieden bij Goëngahuizen die deel uitmaken van de ecologische hoofdstructuur, Kobbelân en Unlân fan Jelsma, met elkaar verbonden. Hierdoor is nu één groot natuurgebied van in totaal 30 hectare ontstaan. Planten en dieren kunnen zo beter overleven. It Fryske Gea beheert de natuurgebieden Kobbelân en Unlân fan Jelsma. Het zijn bijzondere gebieden met waardevolle petgaten en blauwgraslanden. Dit zijn natte hooilanden op voedselarme gronden. Hiervan zijn er nog maar weinig in Midden-Fryslân. De gebieden zijn belangrijk voor zeldzame plantensoorten als spaanse ruiter en blauwe zegge. Ook broeden er zwarte sterns. Als gevolg van het inrichtingsplan voor het nieuwe grote natuurgebied is een ontbrekend stuk kade aangelegd als onderdeel van het oever- en kadenproject van Wetterskip Fryslân. Verder zijn nieuwe petgaten gegraven en legakkers (smalle stroken grond) gemaakt. (bron: DLG, 1-10-2012)
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Goëngahuizen, met laagsteprijsgarantie!
Reactie toevoegen