Gouda

Plaats
Stad en gemeente
Gouda
Groene Hart
Nederland

gemeente_gouda_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Gouda anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Gouda anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

gemeente_gouda_stad_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Stad Gouda anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie atlasenkaart.nl)

Stad Gouda anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie atlasenkaart.nl)

gouda_stadsgezicht_kopie.jpg

Gouda, Stadsgezicht (© Jan Dijkstra, Houten)

Gouda, Stadsgezicht (© Jan Dijkstra, Houten)

gouda_sint_janskerk_bij_kopie.jpg

Bij de Sint Janskerk in Gouda. De Sint Janskerk is met een lengte van maar liefst 123 meter de langste kerk van Nederland. Wereldberoemd zijn de 72 gebrandschilderde ramen in de kerk, de zogeheten Goudse Glazen. (© Jan Dijkstra, Houten)

Bij de Sint Janskerk in Gouda. De Sint Janskerk is met een lengte van maar liefst 123 meter de langste kerk van Nederland. Wereldberoemd zijn de 72 gebrandschilderde ramen in de kerk, de zogeheten Goudse Glazen. (© Jan Dijkstra, Houten)

gouda_punt_grote_volmolen_en_molen_t_slot_kopie.jpg

Aan het doodlopende straatje Punt in het Z van het stadscentrum van Gouda liggen de Grote Volmolen en Molen 't Slot - waar je hier net een wiek van ziet - vlak naast elkaar. (© Jan Dijkstra, Houten)

Aan het doodlopende straatje Punt in het Z van het stadscentrum van Gouda liggen de Grote Volmolen en Molen 't Slot - waar je hier net een wiek van ziet - vlak naast elkaar. (© Jan Dijkstra, Houten)

gouda_molen_t_slot_kopie.jpg

Gouda, Molen 't Slot (© Jan Dijkstra, Houten)

Gouda, Molen 't Slot (© Jan Dijkstra, Houten)

gouda_molen_de_roode_leeuw_kopie.jpg

Gouda, Molen De Roode Leeuw dateert uit ca. 1727 (© Jan Dijkstra, Houten)

Gouda, Molen De Roode Leeuw dateert uit ca. 1727 (© Jan Dijkstra, Houten)

gouda_molenwerf_oud_en_erg_mooi_kopie.jpg

In het oude stadscentrum van Gouda vind je veel zeer oude en zeer fraaie panden, zoals hier in de straat Molenwerf. Deze straat is het oudste gedeelte van Gouda. (© Jan Dijkstra, Houten)

In het oude stadscentrum van Gouda vind je veel zeer oude en zeer fraaie panden, zoals hier in de straat Molenwerf. Deze straat is het oudste gedeelte van Gouda. (© Jan Dijkstra, Houten)

gouda_achter_de_vismarkt_gezien_vanaf_de_lage_gouwe_kopie.jpg

Gouda, we kijken vanaf de Lage Gouwe de Achter de Vismarkt in (© Jan Dijkstra, Houten)

Gouda, we kijken vanaf de Lage Gouwe de Achter de Vismarkt in (© Jan Dijkstra, Houten)

gouda_donkere_sluis_kopie.jpg

De Donkere Sluis in Gouda is in twee opzichten zeer bijzonder. Met zijn tegenstrooms openende deuren is hij tegenwoordig uniek in Nederland. Én hij maakt samen met de Amsterdamse Sluis en de Havensluis deel uit van het langste sluiscomplex ter wereld.

De Donkere Sluis in Gouda is in twee opzichten zeer bijzonder. Met zijn tegenstrooms openende deuren is hij tegenwoordig uniek in Nederland. Én hij maakt samen met de Amsterdamse Sluis en de Havensluis deel uit van het langste sluiscomplex ter wereld.

gouda_hoge_gouwe_kopie.jpg

Gouda, Hoge Gouwe (© Jan Dijkstra, Houten)

Gouda, Hoge Gouwe (© Jan Dijkstra, Houten)

gouda_korte_noodgodsstraat_kopie.jpg

Gouda, Korte Noodgodsstraat (© Jan Dijkstra, Houten)

Gouda, Korte Noodgodsstraat (© Jan Dijkstra, Houten)

gouda_museumhaven_kopie.jpg

Gouda, Museumhaven (© Jan Dijkstra, Houten)

Gouda, Museumhaven (© Jan Dijkstra, Houten)

gouda_oosthaven_kopie.jpg

Gouda, Oosthaven (© Jan Dijkstra, Houten)

Gouda, Oosthaven (© Jan Dijkstra, Houten)

gouda_spieringstraat_kopie.jpg

Gouda, Spieringstraat (© Jan Dijkstra, Houten)

Gouda, Spieringstraat (© Jan Dijkstra, Houten)

gouda_tapijthuis_aan_de_molenwerf_kopie.jpg

Waarom het laatmiddeleeuwse Tapijthuis aan de Molenwerf in Gouda zo heet, kun je hier lezen: https://nl.wikipedia.org/wiki/Tapijthuis (© Jan Dijkstra, Houten)

Waarom het laatmiddeleeuwse Tapijthuis aan de Molenwerf in Gouda zo heet, kun je hier lezen: https://nl.wikipedia.org/wiki/Tapijthuis (© Jan Dijkstra, Houten)

gouda_turfmarkt_kopie.jpg

Gouda, Turfmarkt (© Jan Dijkstra, Houten)

Gouda, Turfmarkt (© Jan Dijkstra, Houten)

gouda_weeshuis_kopie.jpg

Ook het 17e-eeuwse Weeshuis aan de Spieringstraat in Gouda is een imposant pand. Voor nadere informatie zie http://www.goudsecanon.nl/17/1642/Weeshuis/. (© Jan Dijkstra, Houten)

Ook het 17e-eeuwse Weeshuis aan de Spieringstraat in Gouda is een imposant pand. Voor nadere informatie zie http://www.goudsecanon.nl/17/1642/Weeshuis/. (© Jan Dijkstra, Houten)

gouda_stadhuis_kopie.jpg

Na een lange stadswandeling, waarvan je enkele foto's hierboven aantreft, komt de fotograaf weer terug bij zijn beginpunt: het prachtige stadhuis van Gouda. (© Jan Dijkstra, Houten)

Na een lange stadswandeling, waarvan je enkele foto's hierboven aantreft, komt de fotograaf weer terug bij zijn beginpunt: het prachtige stadhuis van Gouda. (© Jan Dijkstra, Houten)

Gouda

Terug naar boven

Status

- Gouda is een stad en gemeente in de provincie Zuid-Holland, in de streek Groene Hart.

- De gemeente Gouda is in 1870 vergroot met een deel van de gemeente Broek, in 1985 met delen van de gemeenten Gouderak en Haastrecht, en in 1991 met een klein deel van de gemeente Reeuwijk.

- Onder de stad Gouda vallen ook de buurtschappen Platteweg (deels) en Stolwijkersluis (grotendeels).

- Wapen van de gemeente Gouda.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Gouda.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1143/1143 kopie ca. 1420 Golda, 1345 Goude.

Naamsverklaring
Naar de waternaam Gouwe (1139 kopie 14e eeuw iuxta Goldam, een samenstelling van het Oudnederlandse a 'waterloop' met gold 'goudkleurig'. De ontwikkeling van gold tot goud is typisch West-Nederlands en treedt op vanaf ca. 1100. De Gouwe is ontstaan als veenstroompje ter hoogte van Boskoop en mondde uit op de Hollandse IJssel. Aan deze monding ontstond de nederzetting Gouda.(1)

Terug naar boven

Ligging

Gouda ligt NO van Rotterdam, ZW van Woerden, ZO van Alphen aan den Rijn en grenst in het N aan de A12 en in het W aan de A20.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Gouda 2.593 huizen met 14.939 inwoners. Tegenwoordig heeft de stad en gemeente ca. 30.000 huizen met ca. 71.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

De nederzetting Gouda is voortgekomen uit een versterking op de noordelijke oever van de Hollandse IJssel aan de monding van de Gouwe. Toenemde verlanding van de bovenmond van de IJssel maakte het tot een aantrekkelijke vestigingsplaats voor schippers, handelaren en scheepstimmerlieden. Mede dankzij de binnenvaart over de Hollandse IJssel en de Gouwe groeit Gouda in de middeleeuwen uit tot een belangrijke stad. In 1272 krijgt de plaats stadsrechten en aan het eind van de middeleeuwen is zij uitgegroeid tot de 5e stad van Holland.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Gouda, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- "Oudheidkundige Kring Die Goude is opgericht in 1932, in 2003 omgevormd tot Historische Vereniging Die Goude. De vereniging telt ca. 900 leden. Een groot deel van de leden is actief betrokken bij de activiteiten van de vereniging. De vereniging zou immers niet kunnen bestaan zonder de inzet en activiteiten van tientallen enthousiaste leden die helpen bij de voorbereiding van de lezingen, de publicaties en boekenmarkten, de rondleidingen enz. De vereniging kent de volgende doelen: het bevorderen en verspreiden van de kennis van de geschiedenis en oudheden van Gouda en omgeving; het behoud en herstel van monumenten. De vereniging beoogt deze doelen o.a. te bereiken door het uitgeven van boeken en periodieken, het houden van lezingen en excursies en het in contact treden met de gemeente en andere organisaties die actief zijn op het werkterrein van de vereniging. De namen van de werkgroepen geven een goede indruk van de activiteiten van de vereniging: Communicatie, tijdschrift Tidinge, Stadhuisdienst, Lezingen, Excursies, Watergilde, Sluiswachtersgilde, Ruimte, en Geschiedenisprijs.

De Tidinge van Die Goude is het rijk geïllustreerde historische tijdschrift van de vereniging. Er worden uiteenlopende Goudse historische thema’s behandeld volgens een vast stramien: historische artikelen, boekbesprekingen, verenigingsaangelegenheden en bijzondere rubrieken waarin ook leden aan het woord komen. De Tidinge houdt je tevens op de hoogte van de ontwikkelingen op het gebied van stadsontwikkeling en monumenten. Het blad verschijnt vier keer per jaar en wordt gratis aan de leden verstrekt. Historische Vereniging Die Goude heeft een speciale band met het stadhuis. Op vele zaterdagen wordt van 11.00-15.00 uur het stadhuis tegen een geringe betaling opengesteld voor bezoekers, onder deskundige leiding en begeleiding van leden van Die Goude. Een groep van ca. 30 vrijwilligers is bij toerbeurt aanwezig om de bezoekers wegwijs te maken, desgewenst inlichtingen te verstrekken en om de boekentafel in de binnenhal van het stadhuis te bemensen.

Werkgroep het Gouds Watergilde participeert actief en kritisch in de gemeentelijke activiteiten inzake het water in en rondom Gouda. Indien dit wenselijk is, levert de werkgroep bij de betrokken instanties commentaar op hun plannen. Zo nodig wordt aan het bestuur van Die Goude voorgesteld om daartegen formeel bezwaar te maken. Het Gouds Watergilde heeft inmiddels veel initiatieven ontplooid met betrekking tot het Goudse water. Het verzorgt hierover publicaties, lezingen, conferenties, tentoonstellingen en excursies. Bij de restauratie van de Stolwijkerschutsluis, het Reeuwijkse Verlaat en de Onderdoorgang onder de Dubbele Buurt is het Watergilde nauw betrokken geweest.

Maar vooral is het gilde bekend om zijn jaarlijkse Waterconferenties. De eerste Waterconferentie kwam tot stand in 2004. Dit werd een concept dat groeide in onderwerpen, bezoekersaantallen en deelnemers van binnen en buiten Gouda. In 2015 is in de Sint-Janskerk de tiende Waterconferentie gehouden. De belangstelling ligt al jaren boven de 200 deelnemers. Het Gouds Watergilde houdt zich vooral bezig met het terugbrengen van de doorvaart door de stad en, in combinatie daarmee, het activeren van het zuidelijke deel van de binnenstad. Daartoe dient de Havensluis weer geopend te worden en moet het Veerstalgebied worden gereconstrueerd. Het gilde heeft over deze reactivering verschillende publicaties het licht laten zien, zoals het Stappenplan, uitgegeven tijdens de Waterconferentie van 2011, en de Structuurschets Veerstalgebied, uitgegeven tijdens de Waterconferentie van 2013.

Een initiatief van het Gouds Watergilde is ook de website Gouds Virtueel Sluizenmuseum. Het doel van die website is om bezoekers kennis te laten maken met het unieke ensemble van sluizen en overige waterwerken in Gouda, de ‘natste stad van Nederland’. Daarnaast is het ook voor de inwoners en lokale bedrijven goed om te weten wat de kroonjuwelen van deze stad zijn, juwelen gezet in een groot systeem van grachten, waterlopen, watermolens, onderdoorgangen en volmolens die dit ensemble tot zo’n bijzondere Hollandse Waterstad maken. In dit verband is het ook interessant om een bezoek te brengen aan de website Gouda Waterstad."

- "In het jaar 2000 kwamen in de stad bestuurders van allerlei culturele, historische en museale organisaties bijeen om te bespreken hoe door structurele samenwerking een versterking van de erfgoedsector als geheel, maar ook van de organisaties afzonderlijk, bereikt kon worden. Dit leidde tot de oprichting van Stichting Historisch Platform Gouda, waarin 19 organisaties hun onderlinge contacten, steun en belangen formeel vastlegden als basis voor een vruchtbare samenwerking. Daarnaast verstrekt het Platform informatie aan geïnteresseerde burgers over de aard van de diverse organisaties en hoe men in die organisaties kan participeren. Tot slot is in de doelstelling opgenomen geïnteresseerden de gelegenheid te bieden hun kennis van de cultuurhistorie van de stad te vergroten om zo actievere deelname aan het lokale culturele leven aan te moedigen. Hiertoe wordt sinds 2005 de cultuurhistorische basiscursus ‘Goudologie’ gegeven."

- Goudse Canon: 40 vensters op de geschiedenis van Gouda.

- Gouda cultuurhistorisch portaal.

- Archeologische Vereniging Golda.

- Streekarchief Midden-Holland beheert o.a. de archieven van de gemeenten Gouda, Krimpen aan den IJssel, Krimpenerwaard, Waddinxveen en Zuidplas (inclusief die van de rechtsvoorgangers). In 2015 zijn de oude jaargangen van de Goudsche Courant en de Schoonhovensche Courant gedigitaliseerd en online te raadplegen.

- Het project Gouda op Schrift (GOS) maakt de geschreven geschiedenis van de stad openbaar. In Streekarchief Midden-Holland, maar ook elders, worden tientallen bronnen bewaard. Deze oorspronkelijke teksten (tot 1800) worden gefotografeerd, getranscribeerd in hedendaags schrift, hertaald naar modern Nederlands en opde site gepubliceerd. De achtergrond van de teksten wordt onderzocht. Er werken ca. 50 vrijwilligers aan, maar er is nog heel veel te doen dus extra vrijwilligers zijn altijd welkom!

- Dhr. Han Boevé van Historische Vereniging Gouderak heeft het boekje 'Reederij De IJsel. De Goudsche Boot 1840-1947' gepubliceerd, over de geschiedenis van de stoombootdienst van Gouda naar Rotterdam v.v. via de Hollandsche IJssel. Ook andere maatschappijen komen aan de orde, met name Rederij De Volharding (via Leiden naar Amsterdam v.v.), Rederij Estafette (naar Utrecht en Rotterdam v.v.), de Beurtvaart naar Haastrecht v.v., en Stoomboot-Onderneming De Vlist, van Haastrecht naar Schoonhoven v.v. Het boekje heeft 46 pag., met ca. 80 afbeeldingen van prachtige ansichtkaarten uit begin 20e eeuw, betreffende de beschreven schepen en de dorpen aan de Hollandsche IJssel. Het boekje kost 8,50 euro. Er zijn nog enkele exemplaren bij dhr. Boevé verkrijgbaar.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- W van de stad, W van de Gouwe, op grondgebied van de huidige gemeente Gouda, liggen de buurtschappen Broek, Thuil en Broekhuizen. Dit tot 2010 nog groene gebied wordt tot 2024 grotendeels bebouwd met de nieuwe wijk Westergouwe (die uiteindelijk ca. 4.000 huizen gaat omvatten). Het betreft het gebied W van de N207 (Kanaaldijk / Provincialeweg). De Oostpolder, O van deze weg, blijft een groen gebied, evenals het Waddinxveense natuurgebied 't Weegje NW van de Oostpolder.

- "De Coalitie Stevige Stad doet sinds 2014 onderzoek naar de bodemdaling in de binnenstad van Gouda. Onderzoek naar de achtergrond van bodemdaling, naar technische oplossingen, maar ook naar de verdeling van verantwoordelijkheden. De binnenstad leeft al bijna 1.000 jaar met bodemdaling. Steeds als dat problemen oplevert, passen we ons aan. Uit het onderzoek van de Coalitie volgt dat leven met bodemdaling ook voor de toekomst een goede strategie is. Er zijn verschillende opties om de nadelige gevolgen van bodemdaling binnen de perken te houden. Om tot deze conclusie te komen zijn ook twee andere opties onderzocht: ‘bodemdaling stoppen’ en ‘de stad op hoogte houden’. Deze opties vallen af. Bodemdaling stoppen is gewoonweg technisch onmogelijk. De stad op hoogte houden betekent dat alle ca. 1.600 gebouwen die nu niet gefundeerd zijn - 'op staal staan' - gefundeerd moeten worden. De kosten daarvan zijn enorm en alle eigenaren moeten aan deze oplossing mee willen werken. Vervolgens moet de gemeente de straten van de binnenstad periodiek ophogen, want die blijven wel zakken.

Al met al concludeert de Coalitie Stevige Stad dat leven met bodemdaling de beste strategie is voor het behoud van de kwaliteit van de binnenstad van Gouda. Binnen deze strategie is maatwerk het devies. De overlast die bodemdaling veroorzaakt, verschilt per deel van de binnenstad, de beste oplossing dus ook. In de laag gelegen delen van de binnenstad komt veel wateren riooloverlast voor. Het grondwater staat daar heel hoog en als het hard regent kunnen het riool en de grachten de bui niet meer opvangen. Aanpak van deze overlast is nodig en kan alleen in nauwe samenwerking tussen eigenaren, gebruikers, gemeente en waterschap. Het waterschap kan het peil in de grachten verlagen, de gemeente de riolen verbeteren, maar alleen daarmee zijn we er niet. Omdat de situatie in de binnenstad van pand tot pand verschilt, zijn er zeker ook maatwerkoplossingen nodig met maatregelen op privéterrein. Denk daarbij aan verbetering van het eigen riool of aanpassing van de tuinhoogte. Tot slot moeten we bij alles wat we doen steeds in de gaten houden dat verlaging van het grondwaterpeil geen nadelige gevolgen heeft voor de 400 gebouwen in de binnenstad met een houten fundering.

Verspreid over de binnenstad staan gebouwen op heipalen (hout of beton) naast gebouwen met een fundering op staal. Als gevolg hiervan ontstaan lokale hoogteverschillen, want gebouwen op staal zakken en gebouwen op palen niet. Met name als gebouwen een gezamenlijke tussenmuur hebben kan dit bijvoorbeeld tot scheurvorming leiden. De betrokken eigenaren moeten hier samen uitkomen. Als het hoogteverschil tussen twee panden groot wordt, is het voor gemeente Gouda en waterschap soms onmogelijk om een passend grondwaterpeil in te stellen of de straat goed in te richten. In dat geval kan het lokaal een oplossing zijn om een of enkele woningen die nu op staal staan te funderen. Er is meer onderzoek nodig om uit te zoeken welke oplossing in welke situatie het beste werkt. De uitkomsten van het onderzoek van de Coalitie Stevige Stad geven richting aan het Kaderplan Bodemdaling Binnenstad. De definitieve keuzes worden gemaakt door gemeente en waterschap bij het vaststellen van het Kaderplan, eind 2019. Bewoners, eigenaren en gebruikers in de binnenstad worden daarbij betrokken.

Bodemdaling komt overigens voor in heel Gouda. In de meeste wijken zakt de bodem zelfs harder dan in de binnenstad. Daarom worden bijvoorbeeld in verschillende wijken regelmatig ophoogprojecten uitgevoerd. Er is wel een belangrijk verschil: in tegenstelling tot de binnenstad staan in de andere wijken bijna alle gebouwen op heipalen. Als gevolg daarvan zakt de bebouwing daar niet met de bodemdaling mee. Het risico op verzakkingen van huizen en op wateroverlast is daardoor buiten de binnenstad een stuk minder groot. Structureel onderhoud aan tuinen, openbare ruimte en het riool blijft buiten de binnenstad wel noodzakelijk." (bron: gemeente)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Gouda heeft 355 rijksmonumenten.

- Gemeentelijke monumenten in Gouda.

- De Sint Janskerk of Grote Kerk te Gouda (Achter de Kerk 1) is reeds vele eeuwen het voornaamste monument van de stad. De kerk vervult nog steeds de functie waarvoor ze gebouwd is. Met een lengte van 123 meter is ze de langste kerk van Nederland. De Sint Janskerk is gewijd aan Johannes de Doper, de schutspatroon van de stad. Bij hem horen de symbolische kleuren wit (reinheid, liefde) en rood (lijden) die op de beroemde Goudse Glazen en in het stadswapen terug te vinden zijn. Het huidige kerkgebouw dateert grotendeels van vóor de brand van 1552. In 1593 werd een verbouwing voltooid, waarbij de Sint Jan de vorm kreeg van een kruisbasiliek. Dit is een kerkgebouw dat een kruisvorm heeft, terwijl het middenschip en het koor evenals de dwarsbeuk (het transept) boven de zijbeuken uitsteken. De kerk heeft houten tongewelven. Een dubbele rij dwarskappen sluit haaks aan op het hoofdgebouw. Door deze constructie konden de vensters bijna tot het dak worden opgetrokken, waardoor een prachtige ruimte- en lichtwerking is ontstaan.

Wie de Sint Jan inloopt, valt stil bij het zien van de majestueuze ruimte met de 72 wereldberoemde gebrandschilderde ramen, de zogeheten Goudse Glazen. Die beleving wordt alleen maar sterker, wanneer je het wonderlijke licht door de ‘Hollandse Meesters’ ziet binnenvallen. Het is een indrukwekkende ontdekkingstocht langs bijbelse en historische taferelen vol menselijke emoties. Normaal gesproken zijn de Goudse Glazen, met een totaal oppervlak van 1.755 m2, het beste overdag vanuit de kerk te bewonderen. Drie weken in het jaar (van half december tot begin januari) kan dit ook in het donker van buitenaf. De Goudse Glazen worden dan ’s avonds (17.00-23.00 uur) van binnenuit aangelicht, wat een sprookjesachtig effect geeft. Ook in het stadscentrum zijn de Goudse Glazen dan overal terug te vinden, op de speciaal voor dit evenement vervaardigde lampenkappen. De lampen zijn te bewonderen op straatlantaarns en in de etalages van diverse winkels. - Site Sint Janskerk.

- De Jeruzalemkapel dateert uit ca. 1500. Een Jeruzalemkapel is te herkennen aan de grondvorm met onder meer een twaalfhoek die een kopie is van de Heilige Grafkerk in Jeruzalem.

- Het 15e-eeuwse stadhuis van Gouda (zie foto) is in 2012 leeg gekomen en wordt verhuurd aan de instantie die het beste plan voor herbestemming van het pand indient.

- De Roode Leeuw (Vest 65) is een ronde stenen stellingmolen. De molen is omstreeks 1727 gebouwd ter vervanging van een houten wipmolen op die plaats. In 1771 is de molenkap gerestaureerd. Ter herinnering aan deze restauratie is dit jaartal aangebracht in de baard van de molen. Daardoor wordt soms ten onrechte gedacht dat dit het bouwjaar van de molen is. In de loop van de 20e eeuw heeft de molen gedurende meer dan zestig jaar geen maalwerk verricht. Meerdere keren stond de molen in die periode op de nominatie om te worden gesloopt. Halverwege de jaren tachtig van de 20e eeuw is de molen gerestaureerd. In 2007 is de molen voor het malen stilgezet in afwachting van een volgende restauratie. Deze is in 2012 gereed gekomen. In de molenwinkel van De Roode Leeuw zijn naast meelproducten ook andere ambachtelijke en biologische producten te koop, variërend van diverse soorten meel en bloem tot hazelnoten en muesli. Ook zijn er diverse handige receptenboeken verkrijgbaar.

- Molen 't Slot (Punt 17) is in 1832 gebouwd als vervanging van een eerdere achtkante stellingmolen, die in 1831 door brand is verwoest. Het is de derde molen op de plaats waar het kasteel van de Heeren van Ter Gouw ooit stond. De eerste molen op die plaats dateerde van 1581. Sinds 1962 is de gemeente Gouda eigenaar van de molen. Van 2003 tot 2005 is 't Slot gerestaureerd. De molen is op afspraak te bezichtigen.

- De Mallemolen of Molen van de Oostpolder in Schieland (Eerste Moordrechtse Tiendeweg 3) is een windmolen aan de Waddinxveense Wetering. De molen is in 1804 als poldermolen gebouwd, in opdracht van het Ambacht Moordrecht. In 1863 ging de molen over naar de nieuw opgerichte Oostpolder in Schieland. De Mallemolen bleef tot 1904 in bedrijf. In dat jaar is bij de molen een gemaal gebouwd. Een jaar later is de molen onttakeld en verbouwd tot woning voor de machinist van het gemaal. In 2010 is de Mallemolen gerestaureerd tot een maalvaardige molen voor educatieve doeleinden, en is de molen na meer dan honderd jaar weer een complete molen geworden.

- De Haastrechtse Molen staat in buurtschap Stolwijkersluis en wordt daarom aldaar beschreven.

- De Donkere Sluis in Gouda is de oudste sluis van deze stad en ligt in een bocht (de Dubbele Buurt) van de Gouwe, die via de Haven uitwatert op de Hollandse IJssel. De geschiedenis ervan gaat in elk geval terug tot in de 13e eeuw. Men veronderstelt zelfs dat de sluis al in 1065, zo niet eerder bestond. Naar men aanneemt is op deze plaats een dam gelegd in de Gouwe met daarin een eerste sluis. De Donkere Sluis, met de tegenstrooms openende deuren, is nu uniek in Nederland. Vroeger waren er veel meer van dergelijke sluizen in ons land. De Donkere Sluis maakte deel uit van het complex Amsterdamse Sluis, Donkere Sluis en Havensluis. Dit drietal vormde met elkaar een bijzonder lange schutsluis met twee sluiskolken. De schutkolk van de Amsterdamse keersluis tot de Donkere Sluis is 380 m lang, die van de Haven 402 m. Daarmee vormt zij, gekoppeld, voor zover bekend, de langste schutsluis ter wereld.

Zowel de doorvaartwijdte als de drempelhoogte, maakte de sluis weinig geschikt voor grote schepen. Alleen als men bij het schutten achtereenvolgens gebruik kon maken van beide kolken, dat wil zeggen schutten met twee trappen, konden ook vrij diepgaande schepen over de drempel in de Donkere Sluis varen. De schepen die smal genoeg waren om door de sluis te varen heetten smalschip. Schepen die breder waren dan de doorvaarbreedte van 16 voet 16 duim werden wijdschip genoemd. In juni 2016 is de Donkere sluis door ICOMOS Nederland aangewezen als een historisch watersysteem en staat daarmee samen met de Magere Brug in Amsterdam op de watererfgoedlijst. Het Water & Heritage Awareness schild is in de Donkere sluis te zien.

- Gevelstenen in Gouda.

- Museumhaven Gouda ligt tussen de Mallegatsluis, een verbinding met de Hollandse IJssel, en de Guldenbrug, verderop in de Turfsingel richting de Gouwe. Er zijn 18 ligplaatsen voor historische schepen, de vaste bewoners van de haven. Daarnaast kunnen passanten met een historisch schip een tijdelijke ligplaats krijgen in de haven. Informatieborden op de kade geven uitleg. Het markante schipperswachtlokaal bij de Mallegatsluis stond op de nominatie om te worden gesloopt, maar is door particulieren van de ondergang gered en met veel liefde zowel van binnen als van buiten gerestaureerd en herbestemd tot Museumhavencafé 't IJsselhuis. In het eveneens fraai gerenoveerde schuilhokje van de sluiswachter vind je foto's met uitleg over wat zich hier zoal heeft afgespeeld.

- Het Kaas- en Ambachtenmuseum is gevestigd op de Markt in de Waag uit 1668.

- Nationaal Farmaceutisch Museum De Moriaan was gevestigd in Gouda, maar is sinds 2011 alleen nog een virtueel (via internet te bekijken) museum.

- Museum Gouda is gespecialiseerd in werken die verband houden met (kunst)geschiedenis van stad en regio, van 15e eeuw tot 21e eeuw / religieuze kunst uit 16e eeuw / Haagse School en School van Barbizon uit 19e eeuw / Gouds Plateel uit 20e eeuw.

- Verzetsmuseum Zuid-Holland is een museum over het verzet en over de schendingen van mensenrechten in de Tweede Wereldoorlog en vandaag de dag.

- Nico J. Boerboom heeft op zijn site Gouda Waterstad alle vele tientallen huidige en verdwenen bruggen, sluizen en waterlopen beschreven in tekst en beeld.

- "Wie de naam van deze stad hoort, denkt direct aan kaas. Gouda Kaas is een van de bekendste en meest gegeten kaassoorten ter wereld. De kaas dankt zijn naam aan het feit dat deze Hollandse kaas al eeuwenlang in deze stad wordt verhandeld. Deze beroemde kaas wordt nog altijd op ambachtelijke wijze in de polders rondom de stad gemaakt. Daar staan de koeien in de wei die dagelijks de melk geven waarvan deze beroemde kaas wordt gemaakt. Vanuit de polder brengen de boeren de kazen naar het centrum aan de voet van het authentieke stadhuis, waar ze op de kaasmarkt worden verhandeld. Bezoekers aan de Gouda Cheese Experience - die beoogd eind 2019 van start gaat - stappen in een grote kaas en krijgen dan een 360 graden-film voorgeschoteld. Daarna komen ze in een weiland met interactieve koeien en even verderop staan productie en export centraal. Bezoekers krijgen veel informatie, maar gaan zelf ook aan de slag met bijvoorbeeld een quiz, ontdekwanden, kazen keren en virtueel melken. Er wordt gemikt op 100.000 bezoekers per jaar."

Terug naar boven

Evenementen

- "In 2022 is het zover; het 750-jarig bestaan van Gouda als stad. Dit bijzondere jubileum willen Gouwenaars niet ongemerkt voorbij laten gaan. Het mag het mooiste jubileumjaar ooit worden. De komende jaren zal er samen met Gouwenaars, Goudse bedrijven, verenigingen en instanties invulling worden gegeven aan de viering en de aanloop er naartoe. Een van de eerste activiteiten in dit kader is het ophalen van Goudse Geheimen. Met het ophalen van Goudse Geheimen willen wij de trots van de Gouwenaars op hun stad voor iedereen zichtbaar maken. Goudse Geheimen zijn bijzondere, kleine en grotere, verhalen en anekdotes over opmerkelijke Gouwenaars, bijzondere gebeurtenissen en mooie plekken in de stad. Echte persoonlijke Goudse verhalen, verteld en gedeeld door Gouwenaars. Ontdek hier de eerste Goudse Geheimen." Zie ook de video van de toespraak van burgemeester Pieter Verhoeve d.d. juli 2020 in het kader van Gouda750 in 2022.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Stichting Schouwburgcomplex exploiteert zowel De Goudse Schouwburg als Cinema Gouda. Beide uitgaansgelegenheden bieden wekelijks een keur aan voorstellingen, films en activiteiten voor een divers publiek uit de stad en omgeving. De Cinema vertoont 7 dagen per week films in 6 zalen. De Goudse Schouwburg ontwikkelt zich naast de jaarlijkse 300 theatervoorstellingen in hoog tempo tot Podium van de Stad: een inspirerende ontmoetingsplaats die wij samen met organisaties en inwoners vormgeven. Een plek waar iedereen zich thuis mag voelen en waar we verbindingen leggen tussen publiek, spelers en podium. Niet alleen in onze gebouwen, maar ook op andere plaatsen in de stad. We verbinden ons aan Goudse activiteiten en ontwikkelen zelf nieuwe initiatieven.

Zo waren wij de hoofdlocatie van Gouda bij Kaarslicht, met een zelf geproduceerd muzikaal programma vol Gouds talent. We organiseerden een succesvol project met statushouders en vrijwilligersorganisaties, een programma rondom 100 jaar vrouwenkiesrecht en samen met Jeugdtheaterhuis Zuid-Holland ontstond het ActeerLAB. Dit alles is alleen mogelijk in samenwerking met partners in de stad. We zijn blij en dankbaar dat we samen met de culturele instellingen uit de stad, maatschappelijke partners, onderwijs, politieke partijen en andere initiatieven kunnen bijdragen aan een levendige stad. We breiden onze samenwerkingen graag nog verder uit. Heb je een idee? Zoek je een podium voor je activiteit? Klop dan bij ons aan. We denken graag mee bij het opzetten en faciliteren van mooie plannen. Blijf op de hoogte van al onze activiteiten via de nieuwsbrief, website en social media."

- "Heemtuin Goudse Hout is een op oorspronkelijke wijze ingericht terrein van 3,25 hectare midden in recreatiegebied de Goudse Hout. De heemtuin bestaat uit verschillende landschapssoorten, die samen een indruk geven van hoe het Zuid-Hollandse veenweidegebied er uit ziet of gezien heeft. Door verstedelijking, andere landbouwmethoden en ontwatering zijn veel van deze landschapssoorten immers verdwenen. In Heemtuin Goudse Hout wordt de natuurlijke rijkdom en verscheidenheid van het oorspronkelijke veenweidegebied zoveel mogelijk in ere hersteld. Het gebied is een mooie overgang tussen stad en platteland. Het ligt pal naast woonwijk Achterwillens en vlak bij de Reeuwijkse Plassen. Bezoekers hebben vrij toegang van zonsopgang tot zonsondergang. Zie ook de pagina 'Toegankelijkheid'. Het doel van Heemtuin Goudse Hout is om bezoekers kennis te laten maken met een aantal kenmerkende landschappen uit het Zuid-Hollandse veenweidegebied. Daarover voorlichting geven aan scholen en andere geïnteresseerden is onderdeel van het doel van de heemtuin. Hierbij staat ‘het stimuleren van begrip en respect voor de natuur’ centraal. Voor deze activiteiten en natuurlijk ook voor het beheer en onderhoud van de heemtuin wordt een beroep gedaan op de deskundigheid van vrijwilligers."

- Actieplan Gouda kan Groener van de lokale fractie van Groen Links.

- "Steinse Groen, het recreatiegebied bij Gouda Goverwelle en een belangrijke schakel van een groter natuurgebied, is een stuk groener geworden (zie de video onder de link). Met onder andere ijsvogelwanden en natuurvriendelijke oevers is de natuurkwaliteit van Steinse Groen vergroot. Wethouder Hilde Nieze onthulde samen met gedeputeerde Berend Potjer en voorzitter Stuurgroep Gouwe Wiericke Christiaan van der Kamp in maart 2021 de informatieborden op locatie. Met deze impuls in de natuur wordt recreatiegebied Steinse Groen ook een belangrijk verbindingsstuk in de natuurzone die door de provincie gaat lopen. Die zone, het Zuid-Hollandse deel van het Natuurnetwerk Nederland (NNN), is erg belangrijk voor dieren die een groot aaneengesloten leefgebied nodig hebben om te jagen en te zwerven, zoals de otter en de bever.

Goed voor natuur en bezoekers. Gedeputeerde Berend Potjer (Natuur): “De otter kan niet wachten tot er een veilige natuurzone is: hij maakt al gebruik van onderdoorgangen onder de A12 bij Bodegraven. Via natuurgebied Oukoop-Broekvelden kan de otter nu ook veilig en beschut in Steinse Groen komen en pendelen tussen de Reeuwijkse Plassen en de Krimpenerwaard. Kortom, goed voor de natuur en goed voor inwoners en bezoekers die van de natuur willen genieten.”

Meer natuur. Om meer ruimte te bieden aan dieren en aan bijzondere planten, zijn er drie wanden geplaatst waar ijsvogels kunnen nestelen. Langs drie sloten zijn natuurvriendelijke oevers aangelegd en bij de Tiendweg ligt er nu een houten trapje/loopplank in de sloot, zodat dieren makkelijk in en uit het water kunnen klimmen. In het voorjaar van 2021 zijn verschillende plekken ingezaaid met planten en bloemen die hier van nature thuishoren. Ook zijn er ‘broeihopen’ aangelegd, waar ringslangen hun eieren in leggen. Natuurnetwerk. Steinse Groen is een van de projecten van Stuurgroep Veenweiden Gouwe Wiericke. De Stuurgroep, met daarin gemeenten en waterschappen, zorgt in opdracht van de provincie voor de aanleg van het deel van het Natuurnetwerk Nederland van Gouda via de Reeuwijkse Plassen tot de Nieuwkoopse Plassen. De provincie financiert de aanleg van nieuwe natuur." (bron: Provincie Zuid-Holland, maart 2021)

- "Gemeente Gouda is in juli 2020 uitgeroepen tot BovensteBeste Bermbeheerder 2020. André Kleinwee is de verpersoonlijking van het goede bermbeheer van de gemeente: hij zet zich al bijna 40 jaar in voor de natuur, insecten en vlinders. De jury: “Op veengrond, dus extra moeilijk om resultaat te boeken. Maar het lukt wél en de aanhouder wint. Deze gemeente is een voorbeeld voor andere op rijke bodems!” Maartje van der Veen was een van de personen die de gemeente en in het bijzonder Kleinwee hebben genomineerd. Van der Veen: “André Kleinwee is in de jaren '80 begonnen met ecologisch bermbeheer. Bijna veertig jaar later bloeien de Goudse bermen voluit en zijn er allerlei orchideeënsoorten. De bermen vormen één grote ecologische hoofdstructuur, die weer verbonden zijn met grote natuurgebieden in en rondom de stad.

André werkt nauw samen met productbeheerder Marieke van der Meer, die zorgt voor het reguliere onderhoud. Marieke kijkt altijd praktisch of iets mogelijk is.” Ook de communicatie verzorgen zij samen: Kleinwee communiceert veel via twitter @ecolooggouda, zijn collega Van der Meer is verantwoordelijk voor alle communicatie over groen via de gemeentekanalen. Van der Veen heeft aan het eind van haar nominatie nog een wens: “Het zou geweldig zijn als we het belang van bloemen en planten over kunnen brengen op bewoners met versteende tuinen of alleen maar gras. Met aandacht van De Vlinderstichting krijgen we ongetwijfeld weer meer bereik om Gouwenaren te bereiken.” Die wens is dus in vervulling gegaan." (bron en voor nadere informatie zie gemeente Gouda, juli 2020)

Terug naar boven

Eten en drinken

- Gouda staat bekend om zijn Goudse kaas, die in de zomer nog steeds verhandeld wordt op de donderdagse toeristische kaasmarkt. Overige typisch Goudse producten zijn stroopwafels, kaarsen en pijpen.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Gouda, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportages van Gouda van fotograaf Martin Stevens.

- Oude foto's en ansichtkaarten van Gouda op Facebook.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Gouda (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Gouda.

- Muziek: - "Het Goudsch Kamerkoor bestaat uit ruim twintig enthousiaste zangers uit Gouda en regio, en staat onder leiding van dirigent Mark Lippe. Al vanaf de oprichting streeft het Goudsch Kamerkoor naar een hoge zangkwaliteit en bijzondere koorklank, in combinatie met een uitgelezen selectie van muziekstukken. Het koor is vooral bekend door de traditionele kerstconcerten (‘A Festival of Lessons and Carols’) en de optredens tijdens culturele evenementen in de stad. Sinds een aantal jaar voert het Goudsch Kamerkoor ook een passieconcert uit. Daarnaast geeft het koor elk jaar een najaarsconcert, waarin alle klassieke smaken aan bod komen. Kijk op de pagina Repertoire om een idee te krijgen van de concerten die het koor de laatste jaren heeft uitgevoerd."

- Duurzaamheid: - GroenGouda is een burgerinitiatief dat collectieve zonneprojecten gaat realiseren voor en door Gouwenaren. Zij willen de stad duurzaam en zelfvoorzienend maken. Door de grote hoeveelheid monumentale panden is het moeilijk voor veel Gouwenaren om zonnepanelen op hun eigen dak te plaatsen. Dit hoeft niet te betekenen dat je niet mee kunt investeren in schone energie. Er zijn genoeg grote daken in de stad waar samen duizenden panelen op geplaatst kunnen worden. Die gaan ze benutten. Met behulp van de postcoderoosregeling kunnen inwoners op coöperatieve wijze samen investeren in collectieve zonnedaken. Zo delen ze samen het eigenaarschap, investeren ze de winst in de gemeenschap, en zorgen ze voor een duurzaam Gouda.

- Wonen: - "Woonpartners Midden-Holland is een woningstichting die actief is in de gemeenten Waddinxveen, Gouda, Zuidplas en Alphen aan den Rijn. Wij hanteren als motto 'Thuis in wonen'. Als woningcorporatie zijn wij immers medeverantwoordelijk voor het woonplezier van vele klanten. Dit betekent dat wij ons voortdurend inzetten voor betaalbare en prettige woningen in aantrekkelijke en leefbare wijken. Onze organisatie streeft naar het leveren van hoge kwaliteit, zowel op het gebied van de dienstverlening en de werkorganisatie als het woningbezit en de leefomgeving."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Gouda oud en - idem RK.

Reactie toevoegen