Groot Welsden

Plaats
Buurtschap
Eijsden-Margraten
Heuvelland
Limburg

groot_welsden_richtingbord_welsden.jpg

Gezien dit richtingbord in de omgeving, worden de buurtschappen Groot Welsden en Klein Welsden kennelijk gezamenlijk ook wel Welsden genoemd (© H.W. Fluks)

Gezien dit richtingbord in de omgeving, worden de buurtschappen Groot Welsden en Klein Welsden kennelijk gezamenlijk ook wel Welsden genoemd (© H.W. Fluks)

DK_20110817_3248_Plaatsnaambord_Groot_Welsden.jpg

In Groot Welsden mag je maar 30 km/uur rijden. En terecht natuurlijk. Door zo'n prachtige buurtschap moet je ook helemaal niet harder wíllen rijden...

In Groot Welsden mag je maar 30 km/uur rijden. En terecht natuurlijk. Door zo'n prachtige buurtschap moet je ook helemaal niet harder wíllen rijden...

DK_20110817_3252_Hofboerderij_met_veldkruis_Groot_Welsden.jpg

Groot Welsden, hofboerderij met veldkruis

Groot Welsden, hofboerderij met veldkruis

DK_20110817_3250_Woonhuizen_tegen_een_helling_Groot_Weslden.jpg

Groot Welsden, woonhuizen tegen een helling

Groot Welsden, woonhuizen tegen een helling

DK_20110817_3255_Woonhuis_bij_boerderij_in_mergel_Groot_Welsden.jpg

Groot Welsden, woonhuis in mergel bij boerderij

Groot Welsden, woonhuis in mergel bij boerderij

Groot Welsden

Terug naar boven

Status

- Groot Welsden is een buurtschap in de provincie Limburg, in de streek Heuvelland, gemeente Eijsden-Margraten. T/m 2010 gemeente Margraten.

- De buurtschap Groot Welsden valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Margraten.

- De buurtschap Groot Welsden heeft blauwe plaatsnaamborden en heeft dus een eigen 'bebouwde kom', met 30 km-zone. Je moet natuurlijk ook helemaal niet harder wíllen rijden door zo'n idyllische buurtschap in een prachtig landschap met dito huizen en boerderijen.

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
Groeët-Welsde.

Oudere vermeldingen
1225 Welpdal, ca. 1350 Welpesdaele, 1375 en 1397 Welpsdale, begin 19e eeuw Groote Wesdal of Welpsdal, 1840 Groote Welsden.

Naamsverklaring
- Wordt geduid als het dal van de welp ‘jonge wolf’.(1)

- Een andere theorie is dat de naam afgeleid zou zijn van het Germaanse wippelsdal ‘begraafplaats’. Van Wippelsdaal werd het Welpesdael, We(l)psdal en Welsdal en tenslotte Welsden.(6)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Groot Welsden ligt rond de gelijknamige weg, direct NW van het dorp Margraten, W van het dorp Scheulder, ZW van het dorp Sibbe, ZO van het dorp Bemelen en O van het dorp Cadier en Keer.

Opvallend is dat de wegenstructuur van de buurtschap een tamelijk grillig patroon vertoont in vergelijking met de naburige buurtschappen Klein Welsden, 't Rooth, Gasthuis en dorp Scheulder, die alle aan een min of meer recht wegtracé zijn gelegen. Het gebied binnen de grote kransweg wordt doorsneden door drie secundaire landwegen, die samenkomen bij de hoeven op huisnrs. 116-118.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Groot Welsden 32 huizen met 201 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 60 huizen met ca. 150 inwoners.

Terug naar boven

Beschrijving

Groot Welsden is zo groot, dat het op zijn beurt is verdeeld in Onder en Boven, wat op een splitsing mooi wordt gevisualiseerd door bordjes die respectievelijk naar de huisnummers 1 t/m 21 en 2 t/m 52, en 25 t/m 49 en 70 t/m 118 verwijzen. Op deze splitsing blijkt ook dat de beide hotels in de buurtschap ook mooi over beide gedeelten zijn verdeeld. Op dezelfde splitsing vind je ook een strak vormgegeven en van witte en groene verf voorzien wegkruis.

Een bijzonderheid in de buurtschap Groot Welsden is dat het geslacht Frijns, wijd en zijd bekend als boomkwekers, hier goed vertegenwoordigd is. Meer dan 10 gezinnen alhier behoren tot deze familie. Ook al lijkt dat op het eerste gezicht niet zo. Er is namelijk dankzij vroegere slordigheden bij de Burgerlijke Stand sprake van de namen Frijns, Frijnts, Frints en Frings. Zij behoren echter allemaal tot dezelfde familie.

In deze buurtschap is nog sprake van echte saamhorigheid, een gemeenschap die voor elkaar klaar staat als dat nodig is. Wat mede bevorderd is door de jarenlange protesten tegen de dreigende nog grootschaliger afgravingen dan reeds het geval is, bij de nabijgelegen buurtschap ’t Rooth. De inwoners lopen niet de hele dag de deur bij elkaar plat, maar kunnen wel op elkaar vertrouwen. Sjef Frints vat dat mooi als volgt samen: “We passen op elkaar, we passen bij elkaar en we passen ons aan elkaar aan.” (3020 6-8-1999)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Groot Welsden en Klein Welsden hebben beide 2 rijksmonumenten.

- Boerderijencomplex Welsderhof, nrs. 70-72, bestaande uit twee bedrijven. Waarschijnlijk een laathof, 17e eeuw. De oudste kern bestaat uit een woongedeelte en de achterbouw; vergroting woonuis 1911; schuren uit 1857 en 1911-1913. Het uit twee woningen bestaande woongedeelte ligt rechts van de gesloten cour. Poortmuur met jaartalsteen 1857.

- Huisnummer 116, half gesloten hoeve, waarvan het woonhuis is verbouwd in 1847. In de poortmuur is links van de grote poort, een kleine poort met rechts daarvan een wandnis. In deze nis staat een gietijzeren wegkruis uit de 19e eeuw.

- Ernaast op 118 ligt de monumentale Maria Hoeve van mergel. Deze woning maakte samen met het aan de achterzijde aansluitende bedrijfsgedeelte/schuur (20e eeuw) deel uit van de oorspronkelijk ongedeelde boerderij. Het woongedeelte is tussen 1969 en ca. 1985 gerenoveerd en heringericht tot woonhuis. De vensters in de gevel zijn bij de restauratie van luiken voorzien. In een steen van de puntgevel staan initialen en het jaartal rond het IHS-monogram: W:A+M:S 18 H 47 J S.

- Drinkkoelen. Tegenover Groot Welsden nr. 116-118 ligt aan de overzijde van de weg een drenkplaats met een mergelstenen keermuur in de helling van de holle weg. Opmerkelijk is de locatie van dit kleine spaarbekken boven aan de vrij steil aflopende landweg. Tegenover huisnr. 12-14 bevindt zich nog een tweede drinkkoel. Dichtgestorte koelen zijn ‘het Kuulke’ op het driehoekige terrein voor de Dreeshof, en bij huisnr. 92 de 'Viekoel’.

Drie wegkruisen:

- Op de wegsplitsing bij Groot Welsden nr. 5: 19e-eeuws gietijzeren kruis met neogotisch corpus. Opengewerkt model met voluten en franse lelies en stralenkrans in de hoeken van de kruisboom.

- Op de driesprong bij Groot Welsden nr. 116, rechts van de inrijpoort in een wandnis van de poortmuur: 19e-eeuws gietijzeren kruis. Opengewerkt model met neogotische vierpas uitsparingen en stralenbundels. Figuren op de kruisarmen. Op de stam een staande Maria als Immaculata, op de kruising God de Vader, omgeven door engelenkopjes.

- Bij de T-kruising met de Eykerweg: wegkruis met houten kruisboom onder afdak en gesneden houten corpus, uit ca. 1950. Waarschijnlijk gesneden door beeldhouwer Weerts uit Maastricht. Het kruis is ter plaatse van een vroegere poel, ook wel 't Kuulke genaamd, geplaatst uit dankbaarheid na de terugkeer van de dienstplichtigen uit het voormalig Nederlands Indië.

- Nadere informatie over bezienswaardige objecten in buurtschap Groot Welsden.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Op een zondag eind juli is hier het Weidefeest, georganiseerd door Jonkheid Groot Welsden. Met optredens van harmonie en schutterij, eetbuffet en diverse attracties voor jong en oud, w.o. oude tractoren.

- Tijdens de Fruitplukdag (3e zaterdag in september) van Boomkwekerij en Tuincentrum Jos Frijns & Zn. mag ieder gezin gratis 2 kilo appels, pruimen en/of peren plukken. Daarboven moet men betalen. Je bent ook van harte welkom om kennis te maken met de grote verscheidenheid aan appels die in de assortimentstuin staan. Hierin staan zo’n 150 soorten appels, ca. 50 soorten peren en tientallen soorten pruimen en kersen. Veel oude en nostalgische fruitrassen, maar ook nieuwe rassen. Wil je liever niet spuiten? Dan kun je de milieuvriendelijke appels eens proberen. Deze rassen zijn schurft- en meeldauwresistent, waardoor je zonder spuiten tóch een mooie appel krijgt. Onder vakkundige begeleiding word je rondgeleid en krijg je tal van informatie over de vele rassen. Je mag ook zelfstandig rondlopen.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Groot Welsden.

Reactie toevoegen