Kaart van de begin 19e eeuw kennelijk bestaan hebbende gemeente Hall, situatie anno ca. 1870, kaart J. Kuijper
Hall is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Veluwe, gemeente Brummen. De Kuijperkaart elders op deze pagina suggereert dat er begin 19e eeuw kennelijk gedurende enkele jaren sprake zou zijn geweest van een gemeente Hall, hoewel daarover in (1) niets wordt vermeld.
Terug naar bovenHet dorp Hall ligt NO van de dorpen Eerbeek en Laag-Soeren, OZO van het dorp Loenen, ZO van de dorpen Klarenbeek, Lieren en Beekbergen, de stad Apeldoorn en de A50, ZZW van de dorpen Empe en Voorst, ZW van de stad Zutphen en de dorpen De Hoven en Warnsveld, W van de rivier de IJssel, NW van de dorpen Brummen, Leuvenheim, Steenderen en de stad Bronkhorst en N van de dorpen Spankeren, Dieren en Olburgen.
Terug naar bovenIn 1840 omvat het dorp Hall 49 huizen met 336 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 330 huizen met ca. 830 inwoners.
Terug naar bovenOnderwijs
"In 1731 start de eerste school in Hall. De huisvesting is erbarmelijk. Het schooltje is niet meer dan een tochtig gebouwtje dat aan de zuidkant tegen de kerk is geplakt, onder het verlengde van het kerkdak. Aan de andere zijde, pal tegen de school, ligt het kerkhof. Soms spelen de kinderen tussen de zerken. Verwarming is feitelijk niet mogelijk. Een onderwijsinspecteur maakt in 1821 melding van het feit dat de kachel vanwege het ‘sterke rooken', niet aan kan. Het onderwijs stelt weinig voor. Aan meesters worden in die jaren geringe eisen gesteld. Er zijn gevallen bekend van onderwijzers die zelf nauwelijks konden lezen of schrijven. Maar ze werden ook slecht betaald. Zo verdient onderwijzer Klaas van Millingen in 1798 een schamele 134 gulden. Daarvoor moet hij niet alleen onderwijzen, maar functioneert hij ook als koster en doodgraver. Overigens woont hij wel gratis in een woning met hof en mag hij een stukje akker- en hooiland gebruiken. Van Millingen is geen uitzondering. Veel plattelandsonderwijzers hebben - noodzakelijkerwijs - een tweede baan, als koster, voorzanger of doodgraver.
Voor de leerlingen is schoolgaan trouwens niet altijd mogelijk. Arme landarbeiders en kleuterboertjes hebben er vaak geen geld voor. Kinderen zijn vooral in de zomer hard nodig bij het oogsten, hooien en koeien hoeden. Zo laten overzichten van schooltjes in die tijd zien dat het aantal leerlingen in de winter fors hoger is dan in de zomer. Klaas van Millingen telt er vijftig in de winter, dertig in de zomer.
In Hall heeft het ‘kerkschooltje', hoe erbarmelijk ook, bijna 100 jaar dienst gedaan. Tot 1828 om precies te zijn. In dat jaar wordt een nieuwe school gebouwd. Het gebouw kost al met al 950 gulden. De provincie betaalt 150 gulden, de Hallse bevolking de rest. Een kapitaal bedrag voor een gemeenschap die in 1819 uit 207 zielen bestaat. Vermoedelijk hebben de rijke boeren, waarvan er in de Marke Hall-Eerbeek toch wel flink wat zaten, een fikse duit in het zakje gedaan. De nieuwe school is een verbetering. Er is meer ruimte, meubilair, verwarming.
In de loop van de 19e eeuw groeit de Hallse school. Steeds meer ouders beseffen dat de schoolgang hun kinderen kansen biedt die zijzelf niet hadden. Een dubbeltje kan een kwartje worden, dankzij onderwijs. Op enig moment gaan 163 kinderen naar de dan veel te kleine school, verdeeld over zes klassen. Geen wonder; het gebouw is in feite een streekschool. Tweederde van de kinderen komt bijvoorbeeld uit Eerbeek, dat door de opkomst van de papierindustrie groeit. Maar ook kinderen uit Zilven, Oeken, Coldenhove en Voorstonden zijn erop aangewezen. In het midden van de 19e eeuw beleeft de Hallse school zijn 'gouden periode'.
Maar het tij keert. Hall blijft een boerengemeenschap. In Eerbeek daarentegen begint de papierindustrie langzaam maar zeker te domineren. Dat dorp krijgt in 1852 ook een school. Oeken had zelfs een jaar eerder een schooltje geopend. Steeds meer economische functies ontstaan in Eerbeek: winkeltjes, een smidse. Koning Willem I neemt in die jaren het initiatief tot de aanleg van het Apeldoorns Kanaal. In 1858 begint de aanleg van het stuk tussen Dieren en Apeldoorn. Hall en Eerbeek, toch altijd een eenheid geweest, worden nu door een stuk infrastructuur gescheiden. Eerbekenaren voelen er steeds minder voor om hun kinderen via de slechte landwegen naar de Hallse school te sturen. Bovendien is de Hallse school begin 20e eeuw zo langzamerhand uitgeleefd en voldoet deze niet meer aan de eisen van de tijd.
Het gemeentebestuur overweegt in 1918 de school te sluiten en in Empe een nieuwe school te openen, die ook de Hallse scholieren moet bedienen. Elf Hallse ouders schrijven een brandbrief aan de burgemeester. Ze wijzen op de grote afstand die hun kinderen moeten gaan afleggen. In de boerengemeenschap Hall zijn de wegen onverhard. 's Winters, als regen de landwegen onbegaanbaar maakt, zal het voor de kinderen zo goed als onmogelijk zijn naar school te gaan. De Hallse school blijft open. Enkele jaren later besluit het gemeentebestuur zelfs tot de bouw van een nieuwe Hallse school: de huidige Vossestaart. Drie ruime lokalen, twee sanitaire blokken, een berging, een vertrek voor de docenten: exact zoals de school er nu nog uitziet. Dat wil zeggen: het vierde lokaal, tegenwoordig in gebruik als speellokaal, zal pas later worden gebouwd. In 1929 is de opening. In dat jaar wordt ook de oude school afgebroken.
En dan is het 2006 en kent Hall 275 jaar openbaar onderwijs en bestaat het schoolgebouw 75 jaar. Is dat reden om feest te vieren? Ja, vanwege de historie. Om de eenvoudige reden dat een keer in de 25 jaar best een feestje gevierd mag worden om een jubileum luister bij te zetten, omdat de Vossestaart een ontmoetingsplaats vormt voor zo veel Hallenaren en zo'n belangrijke rol vervult bij vele activiteiten in het dorp. En ook moet het jubileum gevierd worden, omdat het wellicht de laatste keer is dat het kan, want hoe lang is er nog plaats voor kleine scholen als de Vossestaart, hoe lang blijven ze betaalbaar? Of zal toch de gedachte winnen dat kleine kernen alleen leefbaar blijven als ze kunnen blijven beschikken over een minimum aan voorzieningen? Ook over een school dus, aangevuld mogelijk met een bibliotheek, postagentschap, kinderopvang, spreekkamer voor arts of fysiotherapeut. Het heeft lang geduurd voordat het onderwijs in het dorp was gerijpt. Zou het niet jammer zijn, als de vruchten niet meer te genieten vallen?" Aldus enkele citaten uit het boekje 'Historie 275 jaar onderwijs in Hall 1731 - 2006', waar je onder de link een uitgebreidere samenvatting van vindt, in tekst en beeld.
Terug naar boven- Hall heeft 5 rijksmonumenten.
- Hall heeft 2 gemeentelijke monumenten.
- Beschrijving Hervormde kerk met kerkhof.
Terug naar bovenAls je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Hall, kun je terecht bij Oudheidkundige Vereniging De Marke.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Hall, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Onderwijs:- Basisschool OBS De Vossestaart in Hall heeft een lange voorgeschiedenis, waarvoor zie het hoofdstuk Geschiedenis. "In 2016 zijn we, na vele voorbereidingn, gestart met ons concept 'Bewegend leren' (zowel binnen de lessen als in blokken aangeboden op de vrijdagmiddag), vakadoptie (een leerkracht is verantwoordelijk voor het reken-, taal- of leesbeleid op school) en toewerken naar "het persoonlijke doelen kunnen stellen" van kinderen. Elke omslag gaat gepaard met veel overleg, immers; niet alles loopt direct perfect. De kinderen worden betrokken bij het onderwijsleerproces; ze mogen aangeven waar de tips en tops liggen. In de leergesprekken op de ochtend (na het gezamenlijke leesmoment van de groepen 3-8) komen we binnen de stamgroepen toe aan deze gesprekken. Eigenaarschap van kinderen van hun leerproces gaat steeds meer een plek krijgen; het proces is groeiende, maar we zien al een positieve groei. Fijn!
Ook de lokalen sluiten steeds aan op dit concept, met slogans van het reken- en taallokaal op de muren. Het schoolplein wordt ook "passend" gemaakt bij onze visie. Met Sint-, Kerst- en kijkdagen worden ook de ouders en de oudere bewoners in Hall betrokken. De oudere bewoners worden uitgenodigd voor een kerstviering, de pastor van de kerk betrekt de kinderen bij het kerstfeest in de kerk etc. Sinds 2017 geven we op school het muziekonderwijs een mooie vorm geven o.l.v. DES (de plaatselijke muziekvereniging). Kortom; het concept krijgt steeds meer vorm en het enthousiasme bij team, ouders en kinderen groeit. In schooljaar 2018-2019 hebben we ons uitgezet beleid geborgd. Van daaruit kunnen we ons concept weer uitbreiden. Kom je eens een kijkje nemen in de school? Graag wil ik mijn enthousiasme met je delen. Krachtig kleinschalig en Samen in beweging, dat is onze inspiratiebron!"
- Muziek: - De in 1945 opgerichte Muziekvereniging DES (Door Eendracht Sterk) presenteert zich op vele verschillende manieren en momenten. Enkele malen per jaar zijn er optredens binnen de eigen gemeenschap. In de eerste helft van het jaar is dat bijvoorbeeld een Voorjaarsconcert in zaal Bello. Alle onderdelen van de vereniging; het fanfareorkest, de slagwerkgroep en de jeugd, nemen hieraan deel en het programma wordt veelal samengesteld rond een bepaald thema. Vast item is ook een concertoptreden in december in de kerk in Hall ter gelegenheid van de Wintermarkt. Behalve concertoptredens verleent DES ook haar medewerking aan diverse feestelijke en overige sociale gebeurtenissen, niet alleen in het eigen Hall, maar vaak ook daarbuiten. Deze optredens worden vaak verzorgd samen met zustervereniging La Fraternité uit Broek/Rhienderen, waarmee zij een samenwerkingsverband hebben.
De presentatie van de Slagwerkgroep valt logischerwijs vaak samen met die van het fanfareorkest. Toch zijn er ook diverse momenten waarbij de groep geheel zelfstandig optreedt. Traditie is inmiddels het Nieuwjaarsconcert op zondagmiddag in Verenigingsgebouw de Wheme. De slagwerkers brengen daar hun eigen programma ten gehore, aangevuld met een optreden van de leerling-slagwerkers. De slagwerkers spelen voornamelijk muziekstukken die geschreven zijn voor percussion-ensemble. Doel is een gevarieerd programma ten gehore te brengen, dat goed in het gehoor ligt bij het publiek en waarbij de vele effectinstrumenten zorgen voor een swingend effect.
- Sport: - Voetbalvereniging v.v. SHE is opgericht in 1939.
- Zorg: - Zorghoeve Rodenburg.
- Vervoer: - Buurtbusvereniging HTOV start in 1985, als alternatief na het wegvallen van de lijnbus door het buitengebied. De eerste buslijn, 504, rijdt dan ook vanuit Eerbeek door het prachtige buitengebied van de gemeente Brummen; door Hall, Tonden, Oeken en Voorstonden. Daar is ook de naam HTOV van afgeleid. Tegenwoordig verzorgen zij met ca. 60 vrijwilligers een tweetal buurtbusprojecten: lijn 503 Eerbeek-Brummen en lijn 504 Eerbeek-Zutphen. Op beide lijnen samen worden jaarlijks meer dan 30.000 passagiers vervoerd.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Hall.
Reactie toevoegen