Deze pagina wordt mede mogelijk gemaakt door:

Wonen

Status

Heesselt is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Betuwe, gemeente West Betuwe. T/m 1977 gemeente Varik. In 1978 over naar gemeente Neerijnen, in 2019 over naar gemeente West Betuwe.

Naam

Oudere vermeldingen
850 kopie 11e eeuw Hesola, 1250 kopie Hesle, 1276 Hesel, 1307 de Hecel, 1316 Hesel, 1458 GN: v. Hazelt, 1665 Hessel. Werd volgens Van der Aa ook wel eens Hasselt genoemd.

Naamsverklaring
Misschien een samenstelling van hees 'struikgewas, kreupelhout' en lo 'licht, open bos'. De slot t is jong.(1)

Ligging

Heesselt ligt ZO van Geldermalsen, ONO van Zaltbommel.

Statistische gegevens

In 1840 heeft het dorp Heesselt 40 huizen met 258 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 160 huizen met ca. 400 inwoners.

Geschiedenis

- Elementen uit de geschiedenis van Heesselt (naar onderen scrollen op die pagina tot je bij dit dorp komt, of zoeken met ctrl-F).

Recente ontwikkelingen

- De dijk tussen Tiel en Waardenburg wordt vanaf 2020 verbreed; gemiddeld 15 meter aan de buitenzijde van de dijk en 25 meter binnendijks. Tussen de veertig en de vijftig woningen worden in meer of mindere mate direct geraakt door deze dijkversterking. In Heesselt zijn ze blij dat dankzij inzet van omwonenden gekozen is voor de ‘smalle variant’ langs het buurtje aan de Donkerstraat. In een eerdere versie van de plannen liep de dijk nog pal langs de huizen daar en waren alle achtertuinen praktisch van de kaart verdwenen. Toen hebben omwonenden het waterschap uitgenodigd om ter plekke te komen kijken hoe belangrijk deze tuinen voor de bewoners zijn. Dat het geen kapitale villa's zijn, maar arbeiderswoninkjes voor mensen met een kleine beurs. Die tuin is voor veel mensen hun vrijheid. Het resultaat is dat de achtertuinen door het plaatsen van een damwand worden gespaard.

Bezienswaardigheden

- Heesselt heeft 8 rijksmonumenten.

- Heesselt heeft 10 gemeentelijke monumenten.

- De Hervormde (PKN) kerk van Heesselt (Kerklaan 6) is een in 1887 gebouwde, eenbeukige neogotische kerk met driezijdige koorsluiting onder zadeldak. De kerk is aangebouwd tegen de laat 15e-eeuwse toren. Kerk en toren zijn markant gesitueerd nabij de Waaldijk. De slanke bakstenen toren wordt verlevendigd door spitsboognissen, met overhoekse steunberen en een ronde traptoren tegen de zuidzijde. Het mechanische torenuurwerk van de firma Eijsbouts (Asten) uit 1936 is later voorzien van elektrische opwinding.

Landschap, natuur en recreatie

- Veiligheid bieden tegen overstromingen en het creëren van nieuwe natuur. Dat waren de doelen van Rijkswaterstaat voor de herinrichting van de Heesseltse Uiterwaarden, het buitendijkse gebied van 386 hectare tussen Heesselt en Opijnen. Rijkswaterstaat heeft de uiterwaarden onder handen genomen omdat de Waal bij hoogwater in het kader van de waterveiligheid een betere doorstroming en een minstens 5,5 centimeter lager waterpeil diende te hebben. Tevens is 200 hectare grond ingericht tot nieuwe natuur met daarin onder meer moeras. Staatsbosbeheer heeft sloten en taluds schoongemaakt en gemaaid. Oude rasters zijn afgebroken en nieuwe rasters geplaatst, langs bosranden is gesnoeid en toegangsdammen zijn verbeterd. Het resultaat is een kleinschalig landschap, waar cultuurhistorische waarden bewaard blijven en waar het natuurbeheer nog beter kan worden uitgevoerd. Door het gebruik als hooiland en de begrazing met koeien ontstaan waardevolle bloemrijke graslanden.

Het Beheer- en Inrichtingsplan van de Heesseltse uiterwaarden is grofweg in 2 grote eenheden te verdelen: agrarisch natuurbeheer vlakbij de dijk en dynamische riviernatuur dichter bij de Waal. Het gedeelte van de uiterwaard dat beheerd wordt als agrarisch natuurgebied, bestaat uit kleinere graslandpercelen, van elkaar gescheiden door sloten en rasters. Ze volgen min of meer de historische verkaveling. Enkele percelen worden alleen gemaaid, anderen alleen begraasd en op weer andere delen wordt een combinatie van die twee uitgevoerd. De meeste graslandpercelen zijn eigendom van Staatsbosbeheer. Deze organisatie laat het natuurbeheer uitvoeren door agrariërs uit de omgeving. Nadere informatie over de herinrichting van de Heesseltse Uiterwaarden op de site van Rijkswaterstaat.

"De herinrichting van de Heesseltse Uiterwaarden Z en W van Heesselt is in het najaar van 2019 officieel gereedgekomen. Het projectgebied is overgedragen aan de beherende organisaties. De voorafgaande 3 jaar nam aannemer Martens en Van Oord, in opdracht van Rijkswaterstaat, circa tweederde van de Heesseltse Uiterwaarden flink op de schop. Het gebied voldoet daarmee aan de doelstellingen van hoogwaterveiligheid, natuurontwikkeling en schoon water. De Heesseltse Uiterwaarden zijn in totaal circa 385 ha groot, verdeeld over meerdere eigenaren. In een deel van de Heesseltse Uiterwaarden vindt al jarenlang agrarisch natuurbeheer plaats. Dit wordt gecoördineerd door de Vereniging voor Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer Tieler- en Culemborgerwaarden.

Ruim 200 ha van de Heesseltse Uiterwaarden is bestemd als dynamische riviernatuur: geulen, strangen, moeras, ooibos, ruigte en graslanden. Hier komt jaarrondbegrazing met runderen en paarden. De eigenaren Staatsbosbeheer en Rijkwaterstaat zullen het beheer uitvoeren op basis van het overeengekomen beheerplan. Het eigendom van Rijkswaterstaat ligt vooral langs de oeverzone en in de nevengeulen van de Waal. Staatsbosbeheer en Rijkswaterstaat willen het beheer van het begrazingsgebied gezamenlijk inkopen op een openbare, marktconforme en transparante manier.

Het begrazingsgebied is vrij toegankelijk voor wandelaars. Op de borden bij de ingangen zijn de ‘huisregels’ vermeld die in het gebied gelden. Een van deze regels is dat honden alleen aangelijnd welkom zijn. Dit om verstoring en onveilige situaties met het aanwezige vee en wild te voorkomen. Voor vragen over het begrazingsgebied of het deel met agrarisch natuurbeheer in de Heesseltse Uiterwaarden kun je bellen met Staatsbosbeheer beheereenheid Rivierengebied-West in Waardenburg: 0418-592411. Heb je vragen over het beheer van de Waaloever, de nevengeulen en de langsdam bij Opijnen, dan kun je deze stellen via de Landelijke Informatielijn van Rijkswaterstaat: 0800-8002 (gratis)." (bron: Rijkswaterstaat, september 2019)

- De komende jaren moet de Waaldijk tussen Tiel en Waadenburg worden versterkt. Daarnaast is al dan niet sprake van de aanleg van een 'nevengeul' ter hoogte van en om de dorpen Varik en Heesselt. In de tweede helft van 2018 wordt 'de knoop doorgehakt' of dat al dan niet doorgaat. Voor nadere details over dit project zie bij Varik.

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Heesselt (online te bestellen).

Links

- Algemeen: - Site van en over Heesselt en Varik.

- Zorg: - De afgelopen jaren is in Heesselt het 6 ha grote Zorglandgoed Bloemfonteijn (Hooiakker 2) gerealiseerd. Mensen met een verstandelijke beperking kunnen hier vrijuit wonen, 'werken' en leven. Het landgoed en de kinderboerderij zijn vrij toegankelijk. Bij de kinderboerderij staat een bijzonder molentje. Dit was een onderdeel van de corsowagen 2014 van Buurmalsen-Tricht. In 2015 is het herbestemd als nachtverblijf voor kleine dieren.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)