Heilig Landstichting

Plaats
Dorp
Berg en Dal
Rijk van Nijmegen
Gelderland

heilig_landstichting_plaatsnaambord_kopie.jpg

Heilig Landstichting is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Rijk van Nijmegen, gemeente Berg en Dal. T/m 2014 gemeente Groesbeek.

Heilig Landstichting is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Rijk van Nijmegen, gemeente Berg en Dal. T/m 2014 gemeente Groesbeek.

heilig_landstichting_site_dorphuis_3_spellingen_plaatsnaam.jpg

Buitenstaanders gokken wel eens  - begrijpelijk - of je Heilig Landstichting als een woord of als twee woorden met of zonder koppelteken moet schrijven. Maar ook inwoners doen dat soms. Hier zien we zelfs alle drie de varianten op een pagina.

Buitenstaanders gokken wel eens - begrijpelijk - of je Heilig Landstichting als een woord of als twee woorden met of zonder koppelteken moet schrijven. Maar ook inwoners doen dat soms. Hier zien we zelfs alle drie de varianten op een pagina.

Heilig Landstichting

Terug naar boven

Status

Heilig Landstichting is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Rijk van Nijmegen, gemeente Berg en Dal. T/m 2014 gemeente Groesbeek.

Terug naar boven

Naam

Spelling
Als wij 3 verschillende spellingen van een plaatsnaam tegenkomen, wat helaas nogal eens gebeurt, noemen wij dat altijd gekscherend-met-serieuze-ondertoon 'een spelletje Wie van de Drie?'; wil de enige echte spelling van deze plaatsnaam nú opstaan? In dit geval komen wij deze plaatsnaam tegen 1) als één woord, 2) als twee woorden met koppelteken en 3) als twee woorden zonder koppelteken. Wij zijn al deze 3 varianten zelfs op één pagina op een lokale site tegengekomen (zie afbeelding). De officiële spelling, op bijv. de plaatsnaamborden, in het postcodeboek en in de gemeentelijke basisregistratie BAG, is overigens in twee woorden zonder koppelteken.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Heilig Landstichting ligt direct ZO van Nijmegen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Het dorp Heilig Landstichting heeft ca. 320 huizen met ca. 800 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

"Landschap
De stad Nijmegen met haar agrarische ommeland werd in het verleden omringd door bossen en woeste gronden. Vanuit Nijmegen liepen uitvalswegen het landschap in richting Grave, Venlo en Groesbeek. Op de overgang van open bouwlanden en bos ontstonden lusthoven en landgoederen, zoals Brakkenstein en Heyendaal. Deze landgoederen waren onderling vaak weer verbonden door dwarsroutes. De kern van de oorspronkelijke nederzetting, die later de Heilig Landstichting zou worden, lag rond de kruising van een uitvalsweg (Nijmeegsebaan) en een dwarsroute (Meerwijkselaan).

Relatie met het grondpatroon
De nederzetting met de bijbehorende bouwlanden is gelegen in een betrekkelijk vlak terreingedeelte, dat een uitholling vormt in het massief van de stuwwal. In het bos, op een hoger gelegen kop werd een kapel gebouwd. Niet veel later zal wat lager, op de flank van de helling, een imposante kerk verrijzen (Cenakelkerk), waarmee de Heilig Landstichting haar intrede deed. Op bijna landgoedachtige wijze vond de aanleg van het voorterrein plaats; het zogenaamde Kerkebosje kent een formele opbouw dat zich uit in een stelsel van assen en lanen. De ligging hoog op de flank van de heuvel, maakt aannemelijk dat het bos aanvankelijk geheel gekapt was, zodat uitzicht over de lager gelegen akkers mogelijk was. Andersom kon de Cenakelkerk zo hoog uittorenen boven de landelijke nederzetting in het dalletje.

Ontwikkelingsgeschiedenis
Periode tot ca. 1910
Aanvankelijk was er sprake van een kleine agrarische nederzetting, De Ploeg genaamd, op een betrekkelijk vlak deel van de stuwwalhelling. De ligging op de kruising van de Nijmeegsebaan met de Meerwijkselaan heeft bij het ontstaan van de nederzetting zeker een rol gespeeld. Via een proces van organische groei zal deze kleine gemeenschap zich wat hebben uitgebreid, voor zover de draagkracht van de ontginning reikte. De vestiging van de genoemde kapel achter in het bos heeft op de nederzettingsstructuur nauwelijks invloed.

Periode tot ca. 1920
De vestiging van landgoedachtige elementen in de directe omgeving, zoals Mariënbosch, Nebocomplex en vooral de Cenakelkerk in 1913, dat de aanzet tot de realisering van Orientalis betekende, vormde, in tegenstelling tot de geleidelijk gegroeide agrarische nederzetting, een sterke ingreep in het gebied. Ter plaatse van de voormalige kapel had een monumentale basiliek moeten verrijzen; een deel van de voorbouw en een formele as zijn nog de stille getuigen van een ambitieus plan. Deze bebouwing en de geformaliseerde terreinaanleg dragen een expressief karakter, waarmee een duidelijk stempel op de omgeving wordt gedrukt.

Periode tot ca. 1950
De Heilig Landstichting, die naast kerkelijke, vooral ook museale aspecten heeft, leidde tot verdere uitgroei van de dorpsgemeenschap, waar nu vooral burgerbebouwing ging plaatsvinden. De uitbouw van het dorp vond daarbij gedeeltelijk plaats langs natuurlijke lijnen, met name langs de bestaande (land-)wegen. De uitgifte van kavels, die een wezenlijke financieringsbron voor de Heilig Landstichting vormde, vond daarbij zeer verspreid langs het (deels ook nieuw aangelegde) wegenpatroon plaats volgens het uitbreidingsplan van P.J.W. Leenders, gemeentearchitect van Groesbeek, uit 1936.

Periode tot ca. 1990
In de naoorlogse periode, vond een verdichtingsproces plaats, dat de wat willekeurig gesitueerde bebouwing tot een compacte, zij het riant verkavelde dorpskom aaneensmeedt." (bron: Beheersverordening, 2013)

Museumpark
Het huidige Museumpark Oriëntalis is opgebouwd in enkele jaren tijd vanaf 1911 en is daarmee het oudste openluchtmuseum van Nederland. De oorspronkelijke naam was Heilig Land Stichting, later Bijbels Openluchtmuseum. De oprichters zijn priester Arnold Suys, architect Jan Stuyt en kunstenaar Piet Gerrits. Hun idee is om bezoekers de mogelijkheid te bieden om langs de locaties uit het leven van Jezus te wandelen zonder daarvoor naar het Midden-Oosten te hoeven reizen. Dit idee komt tot hen tijdens een gezamenlijke bedevaart naar het Heilig Land in 1905. Om ervoor te zorgen dat de reconstructies in dit nagebouwde Heilig Land waarheidsgetrouw zijn, blijft Piet Gerrits tussen 1906 en 1911 in wat nu Jordanië is wonen om gegevens te verzamelen.

Voor de locatie van het nagebouwde Heilig Land in Nederland wordt gekozen voor buurtschap De Ploeg in de NW uithoek van het grondgebied van de gemeente Groesbeek, omdat de grond hier op dezelfde manier oneffen is als in het echte Heilig Land. Aanvankelijk valt de Heilig Land Stichting als een RK kerkelijke instelling onder het bisdom Den Bosch. De eerste directeuren van het museum hebben hun functie als ‘Geestelijk Bestuurder der Heilig Land Stichting’ dan ook altijd gecombineerd met de functie van dorpspastoor van parochie De Meerwijk. De kerk van het Laatste Avondmaal (de Cenakelkerk) was tevens de parochiekerk.

Om fondsen te verwerven voor de bouw van het devotiepark werd de beschikbare grond in drieën gedeeld; een gedeelte voor het devotiepark, een gedeelte werd ingericht als begraafplaats om door de verkoop van grafrechten ook in de toekomst een inkomstenbron te hebben, en een deel werd verkocht voor woningbouw. In de jaren dertig versmolten de voormalige buurtschappen De Ploeg en Het Heilig Land tot het dorp Heilig Landstichting.

Heemkunde
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de in 1997 opgerichte Heemkundewerkgroep Heilig Landstichting, die ressorteert onder de 'Stichting Van Ploeg tot Heilig Landstichting'. Doelen van de werkgroep: het verrichten van onderzoek naar de geschiedenis van het dorp en omgeving; het verzamelen van historisch materiaal over het dorp; het periodiek bekend maken van onderzoeksresultaten door middel van lezingen, publicaties, tentoonstellingen en via het internet.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2018 hebben de gemeenten Berg en Dal en Nijmegen een onderzoek uitgevoerd naar mogelijke verbetering van de gemeentegrenzen op een aantal als onlogisch ervaren plaatsen aan de randen van het dorp Heilig Landstichting. Als onderdeel daarvan is bij eigenaren, bedrijven en instellingen in het grensgebied geïnventariseerd wat de wensen waren. Uitgangspunt daarbij was dat een eventuele grenswijziging per deelgebied unaniem omarmd moest worden, om geen nieuwe onlogische grenzen te laten ontstaan. Dit heeft ertoe geleid dat de Vijverhof in zijn geheel in Berg en Dal komt te liggen, dat bij de Sionsweg de grens logischer komt te liggen en dat bij een aantal woningen aan de Sophiaweg, Theresiaweg en Louiseweg de situatie blijft zoals hij nu is. Na zomer 2018 volgde een definitief besluit. De grenscorrectie is per 1 januari 2019 ingegaan.

Terug naar boven

Actuele situatie

"Ruimtelijke structuur
Bebouwing en beeldkwaliteit
De kern Heilig Landstichting is te omschrijven als een ruim opgezet groen woongebied gelegen in de bossen aan doorgaande verbinding van Nijmegen naar Groesbeek. In de omringende bossen ligt een aantal grootschalige gebouwencomplexen zoals Orientalis, de Cenakelkerk met de pastorie en klooster en op Nijmeegs grondgebied het Neboklooster en Mariënbosch, waarin nu de Hogeschool Arnhem-Nijmegen is gevestigd. In het Carmelklooster zijn thans appartementen gevestigd. Door de verborgen ligging in de bossen hebben deze complexen nauwelijks een invloed op de kern, alleen het Neboklooster is door de open ligging op een heuveltop prominent aanwezig.

Langs de Nijmeegsebaan vindt een logische voortzetting plaats van de bebouwing zoals die in Nijmegen langs de Groesbeekseweg aanwezig is. De weg is slechts aan de oostzijde bebouwd met doorlopende lintbebouwing. Aan overzijde ligt in de noordwesthoek een lager gelegen gebied bestaande uit sportvelden die doorlopen tot de wijk Brakkenstein in Nijmegen. De weg ligt hier nog relatief laag en kent een open en stedelijk beeld. De weg klimt vervolgens omhoog en vanaf de kruising met de Panovenlaan begint een bosgebied. Hierin ligt het Psychiatrisch Centrum Nijmegen. Ook aan deze zijde van de Nijmeegsebaan ligt een tweetal vrijstaande woningen dicht op weg.

Richting hotel Sionshof, dat gedeeltelijk in de gemeente Nijmegen ligt, stijgt de weg verder en krijgt een bosrijker en landelijker beeld. De woningen aan de oostzijde liggen hier enkele meters hoger dan de weg. Aan de westzijde ligt een woning op de heuveltop verborgen in bos. Wanneer de weg weer afdaalt richting Groesbeek komt er een opener gebied bij het Neboklooster en Sionshof. Het achterliggende woongebied kent nauwelijks een relatie met de Nijmeegsebaan. De in het gebied voorkomende hoogteverschillen komen niet tot uiting in de stedenbouwkundige opbouw. In het woongebied zijn twee verschillende gebieden te onderscheiden:

Een relatief dicht bebouwd gebied in het midden van de kern Heilig Landstichting. Hier staan met name rijenwoningen en halfvrijstaande woningen op relatief kleine kavels. Er staan enkele homogene woonblokken met platte daken aan de Simonlaan en Lucaslaan. Deze hebben een stedelijk karakter dat contrasteert met de rest van de kern.
Het grootste gedeelte van het dorp bestaat uit een ruim opgezet woongebied met vrijstaande villa's. Karakteristiek zijn de grote, brede kavels en de bosachtige tuinen. Hierdoor ontstaat een zeer groen woongebied dat vanzelfsprekend overloopt in aangrenzende bosgebieden. De bebouwing bestaat uit individuele, vrijstaande woningen met gevarieerde bouwvolumes. De bebouwing kent weinig architectonische samenhang.

Aan de oostrand van het dorp ligt een open akker. Dit is een opvallend element op de overgang van de kern naar het bos. In het dorp zijn enkele groene elementen aanwezig. Zo is er de pleinruimte aan de Profetenlaan en de Josuelaan waar het bos het dorp indringt. De parkeerplaats van Orientalis, dat buiten de plangrens ligt, is een open, groene ruimte met verspreide bomen. Ook hier ontstaat een geleidelijke overgang van de kern naar het bos.

Groen en openbare ruimte
Abiotisch patroon; geomorfologie, bodem, water
De kern Heilig Landstichting ligt op de westelijke helling van een stuwwal. Het oostelijke deel is door de Rijn en de Waal ondergraven en wordt gekenmerkt door een vrij steile rand. Het westelijke deel is sterker gevormd door uitspoelingswaaiers en daardoor meer afgeplat. De kern ligt in een relatief vlak, komvormig deel van het terrein. De westelijke zijde van de kern ligt op 35 meter boven Nieuw Amsterdams Peil (N.A.P.). Het terrein loopt in noordelijke, oostelijke en zuidelijke richting op tot rond de 50 meter boven N.A.P. aan de randen van de kern.

De bodem is matig doorlatend. Regenwater zijgt weg in de bodem. Het gebied maakt deel uit van een omvangrijk infiltratiegebied, dat verantwoordelijk is voor de kweldruk en inherente natuurwaarden in de lagere delen van het Rijk van Nijmegen.

Ecologisch patroon; flora, fauna
Zowel de dier- als plantensoorten in het gebied zijn gebonden aan bossen en bosranden. Het bos bestaat veelal uit aangeplant naaldhout voor productiedoeleinden en meer recentelijk uit van nature op droge en schrale gronden groeiend loofhout. Daarnaast zijn rond de buitens veelal restanten van laanstructuren aanwezig. Dit bostype heeft vrij weinig ondergroei. Kruidachtigen en grassen komen vooral aan de randen van de bossen of de paden voor. Door de verzuring heeft relatief veel vergrassing plaatsgevonden.

De fauna in de bossen wordt mede bepaald doordat het aaneengesloten boscomplex vrij omvangrijk is. Voor veel insecten en vogelsoorten, maar ook voor klein wild vormen de bossen (soms in combinatie met omliggende landbouwgronden) het leefgebied. Door de ecologische verbinding met het in Duitsland gelegen Reichswald en het westelijk gelegen gebied van de Hatertse Vennen komen er steeds meer mogelijkheden voor grote zoogdieren, zoals bijvoorbeeld de das.

Cultuurpatroon: landbouw, stedelijke elementen, infrastructuur
De nederzetting Heilig Landstichting is ontstaan rond een kruising aan de weg van Nijmegen naar Groesbeek, aan de rand van Nijmegen. De bodem van de hogere gronden is weinig geschikt voor agrarisch gebruik. Deze grond is daarom in het verleden in gebruik genomen voor productiebos. De meer geschikte gronden waren wel in agrarisch gebruik. Zo ontstond een bijzonder landschap. De nederzetting ligt precies op de overgang van bos naar agrarische gronden; een sterk verspringende ruimtelijke gradiënt. Dit bijzonder landschap bleek door reliëf, beplanting en de nabijheid van Nijmegen een geschikt milieu voor de vestiging van instituten, buitenplaatsen en kloosters. Later vestigden zich hier ook de meer welgestelden in buitens of villa's op de rand van de stuwwal met uitzicht over het vlakke land.

Deze ontwikkeling vormt nog altijd de basis voor het bestaande landschap: nederzettingen aan de randen van bossen op de stuwwalhelling, aan historische verbindingswegen tussen nederzettingen. De kern Heilig Landstichting ligt ingebed in grootschalige boscomplexen, verspreid over een glooiend terrein, doorsneden door een fijnmazig stelsel van paden. Wat eens een klassieke vakantiestreek was binnen het Rijk van Nijmegen vormt nu een belangrijk gebied voor recreatieve daguitloop.

Groen
Behalve de omringende bosgebieden, waaronder het Kerkebosje, die een fraaie achtergrond vormen voor het woongebied, bestaat het meest beeldbepalende groen in de kern uit de bosachtige privé-tuinen. Hierdoor heeft het dorp een informele en sfeervolle uitstraling. Bij de Profetenlaan dringt het bos het dorp in en is een bosachtig parkje met speelvoorzieningen ontstaan. Aan de Josuelaan en Andreaslaan liggen meer formelere groenplekken die met name als kijkgroen dienen.

Langs enkele straten, zoals de Koning Davidlaan, Sophiaweg en Joanneslaan is laanbeplanting aanwezig. Deze vormt ruimtelijk echter één geheel met de bosachtige omgeving. Aan de oostrand van het dorp ligt een open akker. Dit is een opvallend open element op de overgang van de kern naar het bos. De parkeerplaats van Orientalis is een open, groene ruimte met verspreide bomen. Ook hier ontstaat een geleidelijke overgang van de kern naar de omringende bosgebieden.

Openbare ruimte
Het uiterlijk van de Nijmeegsebaan sluit aan bij de functie als verkeersroute. De weg is bestraat met asfalt en heeft vrijliggende fietspaden. Opvallend is de parkeerplaats langs de weg ter hoogte van hotel/restaurant de Rozenhof. Aan de zuidzijde van de kern ligt een rotonde in de Nijmeegsebaan bij hotel Sionshof. In het midden is de rotonde verfraaid met een kunstwerk. Karakteristiek voor het zuidelijke gedeelte van de Nijmeegsebaan is het hoogteverschil van enkele meters tussen de weg en de woningen. Via trappen is er toegang tot woningen mogelijk. De bij de woningen behorende garages liggen wel op het niveau van de weg.

De rest van de kern Heilig Landstichting bestaat uit rustige, informele woonstraatjes. De straten bestaan uit klinkers met molgoten met daar naast afwisselend groenstroken, voetpaden, trottoirs en parkeerhavens. De trottoirs en voetpaden liggen vaak op hetzelfde niveau als de rijbaan. Bij de meeste woonstraten is sprake van een geleidelijke
overgang tussen openbaar en privé.

Verkeer
Het dorp Heilig Landstichting ligt pal aan de oostzijde van de Nijmeegsebaan die de rechtstreekse verbinding vormt tussen het centrum van Nijmegen enerzijds en het dorpscentrum van Groesbeek anderzijds. Opgemerkt dient te worden dat voor het gedeelte van deze route binnen de gemeente Nijmegen de benaming Groesbeekseweg wordt gebruikt.

Net iets ten zuiden buiten de woonbebouwing is een rotonde gesitueerd op de Nijmeegsebaan met aantakkingen van de Meerwijkselaan (richting Berg en Dal / Beek) en de Sionsweg (richting Mook / Venlo). De Meerwijkselaan loopt vanaf deze rotonde richting de toegang van Orientalis met het bijbehorende parkeerterrein en vervolgens naar het Afrika museum en Berg en Dal. De Sionsweg loopt binnen de gemeente Nijmegen en takt via de Scheidingsweg aan op de Provinciale weg (N844).

Aan de noordzijde van het woongebied ligt de kruising Groesbeekseweg / Nijmeegsebaan met de Sophiaweg / D'almarasweg. De laatst genoemde wegen verzorgen de ontsluiting van de woongebieden Kwakkenberg en Brakkenstein in de gemeente Nijmegen. Tussen genoemde rotonde en kruising takt de Panovenlaan middels een T-kruising aan op de Nijmeegsebaan (westzijde). De Panovenlaan is een interne ontsluiting van het direct aanliggende gebied met bijzondere voorzieningen (o.a. Psychiatrisch Centrum Nijmegen, sauna) en behoort in zijn geheel tot het grondgebied van de gemeente Nijmegen.

Fietsverkeer
De Groesbeekseweg/Nijmeegsebaan vormt de belangrijkste route voor het fietsverkeer. Het biedt een directe verbinding met het centrum van Nijmegen en met het centrum van Groesbeek. De route wordt veel door schoolgaande jeugd gebruikt. De weg is uitgerust met vrijliggende fietspaden. Vanaf de Nijmeegsebaan zijn drie aansluitingen voor het langzaam verkeer naar de kern Heilig Landstichting: bij de Andreaslaan, de Josuelaan en de Jericholaan.

Verkeersveiligheid
De drukke Nijmeegsebaan is op de kruising met de D'Almarasweg/Sophiaweg beveiligd door middel van verkeerslichten. De kruising met de Sionsweg/Meerwijkselaan is uitgevoerd als rotonde. Vanuit de kern Heilig Landstichting zijn verder geen aansluitingen op de Nijmeegsebaan, behalve voor het langzaam verkeer.

Functionele structuur
Wonen
De kern Heilig Landstichting bestaat vrijwel uitsluitend uit woningen. Dit zijn voornamelijk woningen in de duurdere prijscategorieën. Rondom de Simonlaan zijn enkele rijtjes met huurwoningen en seniorenwoningen gelegen.

Detailhandel
In het dorp de Heilig Landstichting zijn geen winkelvoorzieningen aanwezig. Men is aangewezen op de winkelvoorzieningen in het nabij gelegen Nijmegen, Berg en Dal of Groesbeek.

Dienstverlening
De dienstverlenende sector is in de kern Heilig Landstichting minimaal vertegenwoordigd. Aan de Nijmeegsebaan is een advocatenkantoor gevestigd. Voor het overige zijn er in de beroep aan huissfeer nog enkele dienstverlenende functies te vinden.

Maatschappelijke voorzieningen
Net buiten het dorp in de bossen ligt de Cenakelkerk. Naast deze kerk is Hulpverlening voor Vrouwen in geestelijke nood gevestigd. Deze voorzieningen vallen echter buiten het plangebied.
Aan de Carmelweg zijn gemeenschapshuis 't Zaaltje en het cultureel centrum 't Bosduiveltje gevestigd waarin een aantal verenigingen is ondergebracht en waar cursussen worden gegeven.

Horeca
In het plangebied zijn twee horecagelegenheden gevestigd. Het gaat om hotel/restaurant De Rozenhof aan de Nijmeegsebaan en hotel/restaurant Sionshof eveneens aan de Nijmeegsebaan.

Recreatieve voorzieningen
Qua recreatieve voorzieningen zit men goed in de kern Heilig Landstichting. Het is gelegen op het aantrekkelijke stuwwallengebied met zijn vele bossen en afwisselende landschappen. Daarnaast is het dorp onlosmakelijk verbonden met Orientalis. Tussen het dorp en de kern Berg en Dal is het Afrikamuseum aan de Meerwijkselaan gevestigd. Er zijn geen sportvoorzieningen aanwezig in de kern. Door de kern loopt de fietsroute "Via Romana", een lange afstandsroute van Nijmegen naar Xanten in Duitsland.

Bedrijven
Behalve het advocatenkantoor aan de Nijmeegsebaan 140 zijn er geen zelfstandige bedrijven in het plangebied gevestigd. Wel zijn er aan huis verbonden beroepen mogelijk als onderdeel van het wonen." (bron: Beheersverordening, 2013)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Heilig Landstichting heeft 31 rijksmonumenten.

- Heilig Landstichting heeft 6 gemeentelijke monumenten.

- Sinds 2000 is Museumpark Oriëntalis van rijkswege beschermd als een zeldzaam voorbeeld van architectuur in oosterse stijl. Het maakt deel uit van het Rijksmonument Heilig Landstichting. Tegenwoordig biedt Museumpark Oriëntalis een eigentijdse kijk op de drie religies die bepalend zijn geweest voor de identiteit van het huidige Europa: Jodendom, Christendom en Islam. Oriëntalis laat zien dat er meer is dan het bekende spanningsveld tussen deze drie: een gemeenschappelijke oorsprong, de gedeelde geschiedenis, verwante tradities, verhalen en rituelen. Het richt zich op de grote vragen van dit moment, prikkelt en inspireert. Museumpark Oriëntalis is meer dan een museum: het is een plaats waar mensen met verschillende culturen en levensbeschouwingen elkaar kunnen ontmoeten. Zo wil Oriëntalis bijdragen aan een samenleving waarin vriendschap en respect de plaats innemen van angst en vooroordeel.

- De Cenakelkerk in Heilig Landstichting (Monseigneur Sluysplein 3) is tussen 1913 en 1915 gebouwd als parochie- en bedevaartskerk. De kerk is uniek in de Nederlandse kerkarchitectuur. Door de vormgeving en de detaillering die geënt zijn op de vroegchristelijke bouwkunst en Arabische stijlen wordt de kerk en de andere gebouwen van het Rijksmonument Heilig Land Stichting gezien als een uniek voorbeeld van oriëntalisme in Nederland. In 2010 is een ingrijpende restauratie voltooid. Het ontwerp van de Cenakelkerk is geïnspireerd op bezoeken aan het Heilige Land van Jan Stuyt en Piet Gerrits in 1903. Aan het ontwerp en de bouw van de Cenakelkerk werkten Jan Stuyt, Jos Margry, Jan Wiebenga, Piet Gerrits en Jules Bilmeyer. De bouw van de kerk was een aanzet tot een groots bedevaartsoord waar het leven van Jezus uitgebeeld zou worden, tegenwoordig het gebied van de Cenakelkerk, de begraafplaats en Museumpark Orientalis.

Jan Wiebenga berekende de betonnen constructie voor het koepelgewelf. Het behoort met het dak van de Wiebengahal van Société Céramique in Maastricht tot de eerste schaaldaken in Nederland. De constructie van het betondak is slechts 10 centimeter dik, wat voor de jaren 1910 zeer gewaagd was. De kerk is opvallend wit gepleisterd en heeft twee Byzantijnse torens. De muren aan de binnenzijde daarentegen zijn door Piet Gerrits kleurrijk beschilderd. Het interieur heeft veel byzantijnse trekken, zoals het mozaïek in de apsis. Een aantal muren is opgeluisterd met mozaïeken, zoals de Ontslapenis van de Moeder Gods, maar door geldgebrek is dit aantal beperkt. In de halfronde apsis wordt middels een voornamelijk goudkleurig mozaïek een aantal palmen en engelen uitgebeeld. Voor het altaar staat een menora-vormige kandelaar, boven het altaar hangt een houten baldakijn en achter het altaar bevindt zich een klein orgel. De schilderingen en mozaïeken onder de grote koepel, het gedeelte waar de kerkgangers zitting nemen, is catechetisch van aard, terwijl het priesterkoor volgens Byzantijnse kenmerken is versierd. De hele kerk kent rondom glas-in-loodramen waaronder drie ramen uit 1982 van de hand van Gerard Mathot. Gedurende de zomermaanden worden in de Cenakelkerk rondleidingen gegeven.

- De begraafplaats van Heilig Landstichting, achter de Cenakelkerk, was vanaf het begin onderdeel van het museum. Verwijzingen naar de kruisgang, kruisiging en opstanding zijn terug te vinden langs de paden op de begraafplaats. Tegenwoordig is de begraafplaats los gekoppeld van het museum en vrij toegankelijk.

- Het Afrika Museum, gelegen in het O uiteinde van het grondgebied van het dorp Heilig Landstichting, op de grens met buurdorp Berg en Dal, biedt een aantrekkelijke combinatie van enerzijds een binnenmuseum met een fraaie collectie en anderzijds een buitenmuseum met een sterk educatief en recreatief karakter. Het Afrika Museum wil met inspirerende presentaties en speciale activiteiten de bezoekers laten kennismaken met de rijkdom van Afrikaanse culturen. In het binnenmuseum gaat de aandacht vooral uit naar de Afrikaanse mens en naar traditionele en hedendaagse wereldbeelden. Dit wordt zichtbaar gemaakt in een uitgebreide collectie van onder meer maskers, beelden, sieraden en gebruiksvoorwerpen. De tijdelijke exposities zijn gewijd aan speciale thema’s. In het buitenmuseum kun je zien hoe verschillende Afrikaanse bevolkingsgroepen (o.a. uit Angola, Benin, Ghana, Kameroen, Lesotho en Mali) wonen en leven.

Wat nu een rijke, goed gedocumenteerde collectie voorwerpen uit Afrika is, is begonnen als een bescheiden, maar waardevolle particuliere verzameling van de missionarissen van de Congregatie van de H. Geest. Leden van deze missionaire geloofsgemeenschap werkten en werken in Afrika. In 1954 neemt pater P. Bukkems, oud-missionaris in Tanzania het initiatief tot oprichting van het Afrika Museum. Langs die weg wil de congregatie een bredere kijk geven op de belevingswereld van de mensen in die gebieden waar zij al een eeuw werkzaam is. De eerste expositie bestaat uit voorwerpen die in de loop der jaren door de paters zelf uit Afrika zijn meegebracht en afkomstig zijn uit diverse reizende missietentoonstellingen.

- Gevelstenen in Heilig Landstichting.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Iedere 1e woensdag van de maand behalve januari zijn alle inwoners van Heilig Landstichting en hun vrienden en bekenden van van harte welkom op de Dorpslunch. Iedere maand is er een menu van 2 gangen en afsluitend koffie of thee. Een week voor de Dorpslunch ontvangen de inwoners het Oorbelletje, met daarin de uitnodiging en het menu. Locatie: Hostellerie Rozenhof, Nijmeegsebaan 112.

- "Iedere laatste zondag van de maand in de maanden februari, maart, mei, juni, oktober en november zijn alle inwoners van Heilig Landstichting en hun vrienden en bekenden van harte welkom op de Dorpsborrel. Even ontspannen bijpraten dan wel kennismaken met je dorpsgenoten. Bert en Coby zorgen voor heerlijke hapjes. Aanmelden is niet nodig! Het bestuur van de Dorpsvereniging zorgt iedere maand voor een leuke extra activiteit (muziek, presentatie). Er is ook een tafeltennistafel voor de kinderen. Als je zelf muziek wilt maken of een ander leuk idee hebt: meld het aan bij Margreet Mooren-Bartijn (mbartijn@gmail.com)."

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Heilig Landstichting, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Heilig Landstichting (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Dorpskrant Oorschelp verschijnt 1x per kwartaal. Tussendoor veschijnt periodiek de nieuwsbrief Oorbelletje. Van beide zijn de actuele nummers ook online te lezen in de rechterkolom van de hieronder gelinkte site van de Dorpsvereniging.

- Belangenorganisatie: - Dorpsvereniging Heilig Landstichting heeft als doel het behartigen van de belangen van de inwoners op het gebied van de woon- en leefomstandigheden in de ruimste zin, wat onder meer betrekking heeft op thema's als ruimtelijke ordening, milieu, welzijn en gezondheid, verkeer en veiligheid.

- Dorpshuis - Dorpshuis De Bosduivel.

- Kinderoppas: - Komt dit je bekend voor?: Je wilt samen wel eens een avondje uit, maar je kent geen oppas in de buurt. Je gaat alleen naar de ouderavond omdat je enige oppas niet kan komen. Of je wilt juist met oppassen in de buurt wat bijverdienen, maar hoe pak je dat aan? Er is nu een antwoord op al deze vraagstukken: de Digitale Oppascentrale. De oppascentrale zorgt er voor dat oppassen en oppasgezinnen uit Heilig Landstichting elkaar gemakkelijker kunnen vinden.

- Lezen: - De Dorpsbieb is een kleinschalige, laagdrempelige en kosteloze bibliotheek voor en door de inwoners, op basis van saamhorigheid en onderling vertrouwen. De inwoners kunnen boeken doneren en boeken lenen.

- Sport: - "Al meer dan 30 jaar is Bridgeclub Heilig Landstichting (BC HLS) actief. Iedere dinsdagmiddag, ook in het vakantieseizoen, vindt in ’t Zaaltje van 14.00-17.00 uur een bridgedrive plaats. Aanmelding gebeurt ter plaatse een kwartier voor aanvang van de bridgedrive. De kosten bedragen €2,50 per persoon. Het aantal actieve bridgers is de afgelopen jaren duidelijk toegenomen. Het streven blijft om dit aantal verder te verhogen door werving onder actieve bridgers in het dorp en omgeving en via doorstroom vanuit de bridgelessen die in ons Dorpshuis worden gegeven. Ontspannen bridgen in een gemoedelijke sfeer staat hoog in ons vaandel, maar bridgen is en blijft een denksport. Daarom stimuleren wij het bridgeniveau binnen onze club op verschillende manieren." Waarover je meer kunt lezen onder de link.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Heilig Landstichting.

Reactie toevoegen