Status

- Heille is een buurtschap in de provincie Zeeland, in de streek Zeeuws-Vlaanderen, gemeente Sluis. Het was een zelfstandige gemeente t/m 22-4-1880. Per 23-4-1880 over naar gemeente Sluis, in 1995 over naar gemeente Sluis-Aardenburg, in 2003 over naar gemeente Sluis.

- Wapen van de voormalige gemeente Heille.

- De buurtschap Heille valt voor de postadressen onder de stad Sluis, hoewel het veel dichter bij de stad Aardenburg ligt en daarom ook meer banden met die stad heeft dan met de stad Sluis. Je zou dus kunnen zeggen dat de buurtschap maatschappelijk gezien onder de stad Aardenburg valt.

- De buurtschap was vroeger verdeeld in Oud-Heille ("vroeger door de landlieden meestal Zanddijk genoemd"(1)) in het ZO en Nieuw-Heille ("ook wel De Ronduit genoemd, naar het woord 'redoute', een kleine versterking die hier vroeger was"(2))in het NW, maar deze namen zijn tegenwoordig niet echt gangbaar meer.

Naam

Oudere vermeldingen
1188 Heile, 1189 en 1220 Heila, 1570 Heijle, 1573 Heyle, 1664 kopie 1679 Heijle.

Naamsverklaring
Misschien een samenstelling van lo 'licht, open bos' en het Oudnederlandse hegi, ontstaan uit het Germaanse hagjô* 'hek'.(3)
* Gereconstrueerde vorm.

Ligging

De buurtschap Heille ligt ZO van Sluis, ZW van Aardenburg en grenst in het Z aan België (kern Middelburg).

Geschiedenis

Heille was vroeger een dorp. Volgens overlevering is de kerk in 1477 bij een overstroming verwoest. Nadien gingen de katholieken ter kerke in het Z gelegen, tegenwoordig Belgische Middelburg. Tegenwoordig kerkt men in Aardenburg.

De buurtschap heeft geen winkels meer. Wel is er nog een café-restaurant en een dorpshuis.

Bezienswaardigheden

- De renovatie van de Kruisdijkschans, vroeger Kruisschans geheten (2 km NW van Heille), met daarop een 17e-eeuwse rijksmonumentale boerderij, oorspronkelijk een verdedigingswerk, is in januari 2013 voltooid. Dit is een van de best bewaarde van de vier rond 1640 tussen Sluis en Aardenburg aangelegde schansen (Kruisdijkschans, Krabbeschans, Olieschans en Elderschans). De schansen zijn tot 1762 in functie gebleven. Kort na 1762 is de schans gekocht door Pieter Hennequin, die het tot buitenplaats inrichtte en er een sober vierkant tweelaags herenhuis op liet bouwen. De lagere aanbouwen zijn uit latere tijd. Vlak ten N van deze schans, bij Ronduit, lag nog een versterking (redoute). De schans is eigendom van Het Zeeuwse Landschap, onder meer omdat er boomkikkers zijn te vinden.

- Op de Kruisdijkschans staat het in 2013 gerestaureerde landhuis Kruisdijk, te midden van opgaand geboomte waaromheen de wegen een ruit vormen.

Landschap, natuur en recreatie

- Ten zuiden van de Kruisdijkschans was de overgang over de Stierskreek, die net als de schans een fraai natuurgebied is.

• 1. Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden,
  van der Aa, A.J.
  , p.ca. 10.000, (1851)
  
• 2. Wikipedia,
  
  , (2020)
  
• 3. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)