Status

- Heinenoord is een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de streek en gemeente Hoeksche Waard. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1983. In 1984 over naar gemeente Binnenmaas, in 2019 over naar gemeente Hoeksche Waard.

- Wapen van de voormalige gemeente Heinenoord.

- Onder het dorp Heinenoord vallen ook de buurtschappen Blaaksedijk (grotendeels), Goidschalxoord, Kuipersveer en Reedijk (deels).

Naam

Oudere vermeldingen
1312 Heynekens orde, 1369 Heynkens oort, 1401 en 1402 Heynkensoert, 1514 Heynenoert, 1573 Heijnen Oirt, 1773 Heinkens Oort, 1844 "Heinenoord, in de wandeling Heinkensoord, bij verkorting Heinoord".

Naamsverklaring
Betekent oord 'land uitstekend in of omspoeld door water' van de persoon Heineken, een verkleinvorm van Hein.(1)

Ligging

Het dorp Heinenoord ligt aan de rivier de Oude Maas en ligt verder ZW en Z van het dorp Barendrecht, Z van de stad Rotterdam, Z en ZO van het dorp Rhoon, O van de dorpen Goidschalxoord en Oud-Beijerland, N van de dorpen Mijnsheerenland en Westmaas, NW van de dorpen Maasdam en Puttershoek, W van het dorp Zwijndrecht en WZW van het dorp Heerjansdam.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Heinenoord 167 huizen met 1.077 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 88/599 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Zomerland 3/21, Kuipersveer 8/53, De Blaak 42/237, Reedijk 8/50 en 't Lage Eind en Sluisschendijk samen 18/117. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.300 huizen met ca. 3.200 inwoners (dit is exclusief de aantallen voor het dorp Goidschalxoord).

Geschiedenis

In den beginne
Het gebied rond Heinenoord stond in de middeleeuwen bekend als het Land van Wale. Na de Sint-Elisabethsvloed van 1421 kwam het onder water te liggen en pas in 1437 kwam het weer droog. Rond die tijd is het dorp gesticht.

Oost-Zomerland en West-Zomerland
Reeds in 1454 verleende Philips van Bourgondië aan de ingelanden van de gronden gelegen voor Heinenoord het dijkrecht. Hieraan volgende verleende Gerrit van Assendelft, ambachtsheer van het dorp, de ingelanden in 1468 het recht tot bedijking van de buitengronden gelegen onder het dorp, alsmede het regelen en het inrichten van het bestuur. Vanaf 1555 is bekend dat er een dijkgraaf was, doch van een volledig bestuur is pas later sprake. De werkelijke bedijking vond echter plaats in 1587 en wel voor gezamenlijke rekening met het bestuur en ingelanden van Mijnsheerenland van Moerkerken en de Ambachtsheer van Puttershoek. Dat deze bedijking een kostbare geschiedenis was, blijkt wel uit het worden ontslagen van de betalingsverplichting van de jaarlijkse verpondingen, over een periode van tien jaren. Tevens werd de te betalen erfpachtcanon omgezet van 60 Hollandse Guillelmus guldens in 110 Carolus guldens.

Met de bedijking van 1578 wordt bedoeld de bedijking van het Oost-Zomerland (ook wel Groot-Zomerland). Dijkwerkers konden in de polder Oost-Zomerland na de voltooiing stukken grond pachten. Het West-Zomerland (ook wel Klein-Zomerland genaamd) moet ongeveer 90 jaar eerder zijn bedijkt. Archivalia terzake is echter in het archief niet aangetroffen, doch enkele regesten geven aan dat rond 1480 inderdaad een bedijking heeft plaatsgevonden. Gezamenlijk vormden Oost- en West-Zomerland de Binnenpolder, die de buitengronden exploiteerde. Hier werd de door de Binnenpolder te heffen omslag vastgesteld. In 1583 verwerven de ingelanden van de ambachtsheer Paulus van Assendelft nog enkele leenrechten, namelijk het tiendrecht, het eigendomsrecht en het dijkrecht. Reeds in 1587 worden de aanwassen bedijkt. De zorg voor de dijken is ingaande 1954 opgedragen aan het toen opgerichte waterschap De Dijkring Hoeksche Waard. (bron en voor nadere informatie zie 'Polder De Oost- en West-Zomerlanden, alsmede van de buitengronden gelegen voor de polder') De in de afbeelding elders op deze pagina vermelde Arij Hoogendijck, in de 18e eeuw eigenaar van een stuk akkerland in het Oost-Zomerland, wordt op deze pagina vermeld (punt 5 onder de link).

Heerlijkheid
Tot eind 18e eeuw was er sprake van de Heerlijkheid Oud-Heinenoord en Oost-Zomerland. (bron)

Tweede Wereldoorlog
- Op 17 februari 1945 schoot een knokploeg de NSB-burgemeester M.A. Simonis uit Nieuw-Beijerland neer op grondgebied van Heinenoord. De volgende dag zijn als represaille door de Duitsers ter plaatse tien Nederlanders gefusilleerd, die gevangen zaten in het Oranjehotel in Scheveningen. Op dezelfde plaats - Z van het dorp, in de N berm van de huidige Provincialeweg N217 - is in 1950 het monument 'Moeder' onthuld.
- Artikelen m.b.t. de Tweede Wereldoorlog in het dorp.

Watersnoodramp
Tijdens de Watersnoodramp van 1953 stroomden de polders Oost-Zomerland en West-Zomerland, het gebied tussen de Buitendijk en de Dorpsstraat, vol water. Na de Watersnoodramp is de Buitendijk op deltahoogte gebracht en is de Oude haven afgedamd.

Heinenoordtunnel
De plaatsnaam Heinenoord is landelijk bekend vanwege de Heinenoordtunnel, die half op grondgebied van het dorp ligt, en die sinds 1968 de Hoeksche Waard verbindt met de gemeente Barendrecht op het eiland IJsselmonde, als opvolger van de Barendrechtse Brug. In 1999 is de tweede Heinenoordtunnel, die bestaat uit twee buizen, opengesteld voor het langzaam verkeer. Dit is tevens de eerste geboorde tunnel in Nederland.

Archief
Beschrijving van het archief van de gemeente Heinenoord 1938-1983.

Recente ontwikkelingen

- "Eind 2017 gaf de gemeenteraad van de toenmalige gemeente Binnenmaas de opdracht een verkenning uit te voeren om het centrumgebied van Heinenoord te versterken. Uitgangspunten bij deze aanpak waren: het behouden van het winkelaanbod in het dorp en het versterken daarvan binnen de huidige opzet; in beeld brengen wat er speelt en leeft door in gesprek te gaan met de winkeliers; vervolgens in beeld brengen wat er nodig is voor een toekomstbestendig centrum; omwonenden en belanghebbenden interactief bij het proces betrekken. Vervolgens is met winkeliers, vastgoedeigenaren en bewoners - verenigd in een klankbordgroep - in kaart gebracht waaraan behoefte is.

Wat komt er? De belangrijkste wijziging in het ontwerp ten opzichte van de bestaande situatie is dat er een ontsluiting vanaf de dijk voor autoverkeer mogelijk wordt gemaakt. Hierdoor wordt het winkelcentrum eenvoudiger te bereiken zonder dat dit de verkeersveiligheid op de dijk en langs de scholen nadelig beïnvloedt. De klankbordleden hebben gekozen voor de zogeheten pleinvariant. Dit ontwerp kenmerkt zich door een vlakke inrichting waarin nagenoeg geen hoogteverschillen aanwezig zijn en waar de auto te gast is. Het aantal parkeerplaatsen blijft nagenoeg hetzelfde. De uitvoering van de herinrichting van het centrum van Heinenoord is in het 2e kwartaal van 2020 van start gegaan." (bron: gemeente Hoeksche Waard) - Hier vind je het Inrichtingsvoorstel.

Bezienswaardigheden

- Heinenoord heeft 12 rijksmonumenten.

- "Heinenoord wordt in 1216 al als dorp in de archieven vermeld. Aangenomen wordt dat de huidige kerk rond 1450 is gebouwd. De oudste grafzerk in het koor van de kerk is van Jan Dirks van der Leck en Johanna van Egmond. Johanna van Egmond is overleden in 1443. Vanaf 1450 zijn ook de pastoors van deze kerk bekend. De laatste pastoor van onze kerk is Andries Wouters. Deze is in 1572, toen de kerk protestants werd, door de geuzen opgehangen. Wouters is een van de 'Martelaren van Gorinchem' en is in verband daarmee heiligverklaard. Tijdens de restauratie zijn diverse muurschilderingen gevonden uit de katholieke periode, waaronder enkele wijdingskruisjes en heiligenafbeeldingen geschilderd als secco’s, die dateren uit de beginperiode van de kerk als parochiekerk. Sinds 1572 hebben in deze kerk ca. 50 predikanten gediend. Enkelen zijn zeer bekend geworden, zoals Hendrik Pierson en Talma.

Niet alleen het gebouw maar ook het interieur van de Hervormde (PKN) kerk (Kerkplein 12) is monumentaal. De preekstoel en het dooptuinhek dateren van de 1e helft van de 17e eeuw. Ook de herenbanken en predikantenborden zijn authentieke elementen van de kerk. De 30 grafzerken in het koor van de kerk zijn eveneens bijzonder omdat alle geslachtswapens op de wapenschilden bewaard zijn gebleven. Ook is er een Van Assendelftgraf. De Van Assendelften waren de heren van Heinenoord. De kerk is bekend om zijn scheve toren. Deze staat zelfs meer dan 6 graden schuin, dus schever dan de wereldberoemde Toren van Pisa. De huidige spits van de kerk is in 1772 geplaatst. Bij de restauratie van 1970 is er ook het huidige Lohman orgel geplaatst, dat uit 1855 stamt en afkomstig is uit de kerk van het dorpje Oterdum bij Delfzijl, dat in de jaren zeventig geheel is afgebroken om ruimte te maken voor de uitbreidende industrie aldaar. Dit orgel heeft zelfs nog al zijn oorspronkelijke pijpen. Ook de triomfbalk met een oude tekst bij het koorhek mag niet onbenoemd blijven." (bron: de lokale Hervormde Gemeente) - Kerkdiensten kun je hier terugluisteren.

- "De Gereformeerde Kerk van Heinenoord is opgericht in 1887. Op vrijdag 6 april 1917 - Goede Vrijdag - brandde het eerste kerkgebouw volledig af. Terwijl er hard gewerkt werd aan een nieuwe kerk, werden de zondagse bijeenkomsten in de openbare school gehouden. Op 20 februari 1918 werd de nieuwe kerk al in gebruik genomen. In de jaren zestig verscheen een vernietigend rapport over het kerkgebouw op Julianastraat 7: het was te gevaarlijk om het nog te gebruiken. Bij windkracht 7 mocht er zelfs niet meer in vergaderd worden. Kerkenraad en leden kwamen veelvuldig bij elkaar en brachten de moeilijkheden en schijnbaar onoplosbare problemen bij de Heer van de kerk. Er werd gebeden om wijsheid en inzicht in de stoffelijke zaken. Wonderlijk is alles tot een goede oplossing gekomen.

Heel de gemeente heeft zich ingezet voor de bouw van de nieuwe Petrakerk op vrijwel dezelfde locatie (Oranjestraat 3). De stenen waaruit de oude kerk was opgebouwd zijn met de hand schoongemaakt en afgebikt. Daardoor is uit de oude kerk een nieuwe herrezen. Een heus staaltje van duurzaamheid avant la lettre. De kerkbanken en het orgel uit de oude kerk zijn ook hergebruikt. Preekstoel en ouderlingenbanken zijn niet uit de oude kerk meegenomen. Deze kwamen van elders. De bouwperikelen zorgden voor veel saamhorigheid binnen de gemeente. Zij die niet bikten of bouwden verzorgden de catering. In 1976 wordt een nieuw orgel in gebruik genomen, afkomstig uit de Hordijkkerk van IJsselmonde. In deze periode verschijnt een podium rondom de preekstoel. Het geld dat hiervoor nodig was. is bij elkaar gespaard door het schoonmaken van spruiten." (bron: Gereformeerde (PKN) Kerk Heinenoord)

- Twee kapitale naast elkaar gelegen rijksmonumenten vormen het sfeervolle historische complex van Museum Hoeksche Waard in Heinenoord. De herenboerderij Oost-Leeuwenstein en het statige Hof van Assendelft zijn de afgelopen jaren gerenoveerd en opnieuw ingericht. In het museum ontmoet je de ambachtsvrouwe, herenboer, dorpsdokter, vakman, winkelierster, landarbeider en het schoolkind. Duidelijk wordt de ongelijkheid, die vroeger als vanzelfsprekend bestond tussen heren en arbeiders en tussen mannen en vrouwen. Je ziet hoe men vroeger leefde en werkte. Van de rijke herenboer tot de arme landarbeider, allemaal hebben ze de streek gevormd tot wat ze nu is.

De monumentale herenboerderij Oost-Leeuwenstein stamt uit de 17e eeuw, het bijbehorende unieke zomerhuis uit de 18e eeuw. De grote schuur is ruim 150 jaar geleden verbouwd tot het huidige ‘middenlangsdeeltype’ dat kenmerkend is voor de Hoeksche Waard. Hier woonden boeren met veel land en veel oogst, waarvoor ze grote schuren nodig hadden. De familie Leeuwenburgh heeft hier generaties lang gewoond en geboerd. In het prachtige 18e-eeuwse ambachtsherenhuis 't Hof van Assendelft stap je in een andere wereld, die van de welgestelde klasse. Beneden zijn stijlkamers ingericht met objecten uit de vaste collectie. Een historische keuken, kelder, opkamer met bedstede en een statige salon, dompelen je onder in de 19e eeuw. Bijzonder is het bijna 200 jaar oude panoramabehang in de salon.

Op de bovenverdieping tref je ambachtsvrouwe Sara Louisa du Faget van Assendelft en ontdek je hoe de streek door de eeuwen heen is gemaakt. Wist je dat de Hoeksche Waard met mensen- en paardenkracht is gemaakt, land dat gewonnen is op de zee? Meer dan 60 inpolderingen zijn sinds de 15e eeuw nodig geweest om de streek zijn huidige vorm te geven. De expositie in ’t Hof van Assendelft vertelt over de invloed die de elite van ambachtsheren en polderbestuurders heeft gehad op de ontstaansgeschiedenis van de streek. Het museum is ook van genealogische betekenis: als je voorouders uit deze streek komen, dan kun je in het museum dankzij het werk van vele vrijwilligers ook je stamboom uitzoeken en/of uitbreiden.

Evenementen en activiteiten

- Iedere 1e dinsdag van de maand (behalve de zomermaanden) is er het Handwerkcafé in Jongerencentrum Joeno.

- De in 1931 opgerichte Oranjevereniging 'Nederland en Oranje' organiseert de jaarlijkse activiteiten rond Koningsdag en 4 mei.

- "In 2018 heeft de Oranje Garde besloten om te stoppen met de Lampionnenoptocht in Heinenoord. Dit was een moeilijke beslissing, zeker omdat er destijds nog geen opvolger gevonden was om hun traditie voort te zetten. Natuurlijk vinden wij van Oranjevereniging Nederland en Oranje dat het belangrijk is dat deze Heinenoordse traditie niet verloren gaat. Daarom heeft het bestuur besloten de organisatie van de Oranje Garde over te nemen. Mede dankzij de inzet van vrijwilligers en sponsoren kunnen we deze traditie voortzetten.

Op zaterdag 26 oktober 2019 organiseerden wij de eerste vernieuwde Lichtjesoptocht. In plaats van te voet, gingen we nu in groepen een route op de fiets afleggen. Het thema was 'sprookjesachtig Heinenoord'. We vroegen iedereen om zichzelf en zijn fiets te versieren met verlichting. Uiteraard konden kinderen ook in kinderzitjes mee en er was ook aan de mindervaliden en kinderwagens gedacht. Langs de route waren er diverse lokale verenigingen en ondernemingen die een kleine stop voor de deelnemers organiseerden. Na de fietsronde kwam iedereen samen op de parkeerplaats tegenover sporthal de Tienvoet om te kijken naar het vuurwerk. Hier was tevens een koek & zopie kraam, waar men wat lekkers kon kopen. Dit alles werd mede dankzij de inzet van vrijwilligers en sponsoren gratis aangeboden."

- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je schaatsen op de ijsbaan van IJsclub Heinenoord.

Landschap, natuur en recreatie

- In augustus 2020 heeft er een grote brand gewoed in een natuurgebied NO van het dorp (foto's).

- Overzicht van waargenomen dier- en/of plantensoorten in Heinenoord (tip: als je onder de tab 'Waarnemingen' weinig of geen resultaten ziet, leg de datum dan een stuk, bijvoorbeeld een jaar, terug).

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Heinenoord, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Heinenoord (online te bestellen).

Links

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool OBS Het Anker is sinds 2004 gehuisvest in een modern en royaal opgezet gebouw aan de dijk in Heinenoord. In dit gebouw zijn ook basisschool CBS De Regenboog en Peuterspeelzaal Hompeltje en Pompeltje ondergebracht. Rond het gebouw ligt een zeer ruim schoolplein voorzien van een voetbalveld, diverse speelmogelijkheden en een groot grasveld. Op het grasveld is een groot natuurspeelterrein gerealiseerd waar kinderen heerlijk kunnen spelen.

- "Siemenotje in Heinenoord wil het perfecte, gezellige verlengstuk zijn van thuis, of je kind nu twee of twaalf jaar is. Onder het motto ‘Siemenotje maakt je groot!’ willen we bijdragen aan een stabiele en fijne opvoeding voor jouw kind. Qua kinderdagverblijf onderscheiden wij ons op de volgende punten: Ons uitgangspunt voor een stabiele en fijne opvang is niet teveel kinderen in een groep, en veel aandacht voor het kind. Daarom kiezen wij er bewust voor om meer leidsters op een groep te plaatsen dan wettelijk verplicht is. We zijn geopend van maandag tot en met vrijdag tussen 6.00 en 19.00 uur. Ouders met onregelmatige werktijden kunnen de opvangdagen wekelijks flexibel indelen. Kindjes krijgen bij ons ontbijt, middageten en verse gekookte warme maaltijd bij de prijs inbegrepen. Dagen ruilen of inhalen is geen probleem.

Met één verticale groep is kinderdagverblijf Siemenotje voorzichtig begonnen in 2010. Intiem was het toen met vijf pedagogisch en twee huishoudelijke medewerkers. Trots zijn we op de uitbreiding met het gastouderbureau in 2013 en met de buitenschoolse opvang in 2014. Al zo’n zestig kinderen hebben het voor en na schooltijd naar hun zin bij ons in het voetbalcomplex van Heinenoord. Daardoor is het aantal pedagogisch medewerkers gegroeid naar over de twintig en er zijn meer dan 10 huishoudelijke krachten. Ook groeien we in het aantal gastouders die opvang bieden via ons bij hun thuis. Qua omvang zijn we flink gegroeid, maar de intieme, fijne sfeer is gebleven."

- Muziek: - Binnenmaas Fanfare Orkest (BFO) Da Capo is in 2000 ontstaan uit een fusie tussen Muziekvereniging Leeuwenstein uit Heinenoord en Mastlands Fanfare uit Westmaas. Het repertoire is divers; van mars tot musical, van klassiek tot pop en natuurlijk ook eigentijdse composities."Da Capo is het gezelligste fanfareorkest in de Hoeksche Waard. Vanuit onze thuisbasis werken wij elke week aan uiteenlopende muziekstukken en stijlen. Dit alles met één doel voor ogen: muziek maken die je raakt! Kom eens luisteren tijdens een van de repetities en wees welkom bij onze concerten en buitenoptredens. Kijk voor locaties en datums in onze concertagenda. Graag tot ziens!"

- "Drumfanfare Oranje Garde uit Heinenoord is een slagwerkvereniging, die bestaat uit slagwerk (de drums) en gestemd slagwerk, namelijk de Marimba’s en Marchingbells. Wij zijn opgericht in 1961 en houden nog steeds vast aan ons doel, om vooral veel optredens op straat te verzorgen. Wij willen als groep naar de mensen toe komen en ons daar laten zien en horen. Zo zul je ons vooral veel zien bij het begeleiden van optochten, marsen, vierdaagses en andere buitenevenementen. Wil je je graag bij ons aansluiten of een instrument leren bespelen, kom dan een kijken op onze repetitieavonden."

- Sport: - Voetbalverenginig s.v. Heinenoord is opgericht in 1946, of eigenlijk heropgericht, want ook voor de oorlog was er al een voetbalvereniging in het dorp. Onder de link kun je lezen over de geschiedenis van de vereniging.

- "Tennisvereniging TV Heynkensort is opgericht in 1973. Het eerste clubhuis, een barak die van de Maasvlakte kwam, stond op de plaats waar nu de vierde baan ligt. In 1976 wilden enkele leden competitie gaan spelen en werd besloten de vereniging bij de KNLTB aan te sluiten. Eind jaren '70 bleek dat het gezellige clubhuisje te klein was geworden. De KNLTB eiste bovendien dat er voldoende kleedruimte en douchegelegenheid was. Na veel werk en inzet van de leden kon in 1980 het nieuwe clubhuis feestelijk in gebruik worden genomen. Inmiddels was ook bij alle drie de banen verlichting aangelegd. De jaren tachtig verliepen voor het clubhuis rustig, totdat er op 27 november 1989 brand uitbrak: een zwarte dag. Een gedeelte van het clubhuis werd onherstelbaar vernield, daar kwamen twee nieuwe - iets bredere - units voor in de plaats. Na wederom een winter van hard werken werd vlak voor de competitie in 1990 het vernieuwde clubgebouw officieel in gebruik genomen. In 1988 zijn de eerste kunstgrasbanen aangelegd. In 1997 is de tweede kunstgrasmat aangelegd, nu met een laag "ZOAB" (Zeer Open Asfalt Beton) om de waterhuishouding onder het kunstgras te verbeteren. In 2002 is er een vierde baan gerealiseerd. In 2013 zijn alle banen wederom belegd met nieuw kunstgras."

- Zorg: - "In het centrum van Heinenoord, op Wouter van den Walestraat 1, bevindt zich locatie Korenschoof van zorginstelling Zorgwaard. Deze locatie ontleent zijn naam aan de voormalige sporthal die nu geïntegreerd is in het tegenovergelegen schoolgebouw. De locatie is onderdeel van een groter pand waarin ook een kinderopvang en huurwoningen zijn gehuisvest. Op loopafstand bevinden zich de lokale winkels met onder meer een supermarkt, bakker, kapper en bloemist. Locatie Korenschoof is gerealiseerd in 2010 en biedt huisvesting aan 7 cliënten (psychogeriatrie). Alle cliënten beschikken over een eigen kamer en daarnaast kan gebruik gemaakt worden van de gezamenlijke grote huiskamer."

- Veiligheid: - "Weet jij hoe je moet handelen in een noodgeval? EHBO-vereniging Heinenoord verzorgt herhalingslessen en beginnerscursussen EHBO en reanimatie volgens de laatste richtlijnen van de Koninklijke EHBO. Naast het theoretische gedeelte zijn ook de praktische vaardigheden een belangrijk onderdeel. Onze lessen worden verzorgd door ervaren instructeurs. Deze delen ervaringen uit de praktijk en dit ondersteunt de theorie met duidelijke praktijkvoorbeelden. Wij zijn een kleine vereniging met enkele tientallen leden. Wanneer je een evenement organiseert kun je een beroep doen op onze ervaren en deskundige EHBO'ers."

- Brandweer.

- Weer: - Lokaal Weerstation.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de Algemene Begraafplaats van Heinenoord, met foto's van de grafzerken.

- Inventaris van de kopieën der Doop-, Trouw- en Begraafboeken (DTB) van Heinenoord. "De doopregisters bevatten naast de doopdatum de volledige namen van de ouders en de voornaam van het gedoopte kind. Daarnaast worden soms ook de doopgetuigen en / of peetouders genoemd.De trouwregisters bevatten naast de datum van (onder)trouw de namen van bruidegom en bruid. Daarnaast treft men dikwijls aanvullende gegevens aan, zoals plaats van herkomst, woonadres, de vermelding dat de persoon weduwnaar of weduwe is en eventueel de naam van de vorige partner. Wanneer de partners uit verschillende plaatsen afkomstig zijn of elders trouwen, vindt men ook gegevens omtrent afgegeven attestaties van de huwelijksafkondigingen."

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)