Helwijk

Plaats
Dorp
Moerdijk
West-Brabant Baronie en Markiezaat
Noord-Brabant

Helwijk bord [640x480].jpg

Helwijk is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Moerdijk. T/m 1996 gemeente Willemstad.

Helwijk is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Moerdijk. T/m 1996 gemeente Willemstad.

Helwijk

Terug naar boven

Status

- Helwijk is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Moerdijk. T/m 1996 gemeente Willemstad.

- Het dorp Helwijk heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Willemstad.

Terug naar boven

Naam

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp Kiekendonk.

Oudere vermeldingen
1747 fort: de Hel, 1844 Hellewyk, 1849 Helwijk.

Naamsverklaring
Het dorp is genoemd naar Fort de Hel, dat het water het Hellegat verdedigde. In 1811 vernieuwd door de Fransen, die het fort l' Enfer 'inferno' noemden, een vertaling van 'de Hel'.(1)

Terug naar boven

Ligging

Helwijk ligt Z van Willemstad, aan de voet van de dijk op de grens met de voormalige gemeente Fijnaart en Heijningen, in het NW grenzend aan het voormalige fort De Hel.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Helwijk heeft ca. 400 huizen met bijna 1.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Het dorp Helwijk is ontstaan sinds 1954 - als buurtschap bestond het al langer - en is vooral gegroeid in de jaren zestig en zeventig. Alle straten in het dorp zijn genoemd naar leden van het Koninklijk Huis.

Topografisch gezien is Helwijk een bijzonder geval. Het is in feite een uitbreidingswijk van Willemstad, maar omdat men vanwege de monumentale status van de vesting niet binnen het schootsveld wilde bouwen, is de kern op enige afstand van Willemstad komen te liggen, waardoor het een apart dorp is geworden.

Aanvankelijk was het de bedoeling dat de plaats Oranjestad zou gaan heten, en zou uitgroeien tot een stad met 10.000 inwoners. Beide zijn dus niet doorgegaan.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Rijkswaterstaat heeft in september 2019 bekendgemaakt dat er in 2021 of 2022 aan beide kanten van de A4 ter hoogte van het dorp Heijningen schermen komen om een einde te maken aan de geluidsoverlast. De inwoners van het dorp Helwijk strijden ook al jaren tegen de geluidsoverlast van de A4 en voor maatregelen om die overlast te reduceren. "Bij ons is het veel drukker, omdat we er ook het verkeer vanuit de richting Roosendaal bij hebben en de geluidsoverlast is minstens zo groot. Het enige verschil is dat bij Heijningen een aantal huizen dichter op de snelweg staat. Niks doen is onacceptabel. In de tuin zitten op een zomerse dag is er niet bij. Meer dan 100 decibel, nou dan wil je wel naar binnen gaan, hoor", aldus Maaike Stout van werkgroep Leefomgeving Helwijk.

Het dorp, de Helsedijk en de Kraaiendijk hebben veel last van de A4, waar het na het doortrekken van de snelweg tussen Dinteloord en Bergen op Zoom aanmerkelijk drukker is geworden. Bijkomend probleem is dat er door de sluizen veel files staan en er daarom in deze omgeving vaak auto's en vrachtwagens op de A4 stilstaan. Op een deel van de A4 in deze omgeving ligt dubbellaags zoab, maar volgens de inwoners volstaat dat niet. Ook de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant komt in een onderzoek tot die conclusie. Ook Désirée Brummans, wethouder van de gemeente Moerdijk, vindt het volstrekt logisch om als men bij Heijningen maatreglen neemt, dat ook bij Helwijk te doen. De gemeente blijft dit dan ook bij Rijkswaterstaat onder de aandacht brengen. Wat Gommans betreft komt er, met het oog op de geluidsoverlast en de volksgezondheid, een aarden wal.

- Scholenkoepel De Waarden heeft de dorpsschool van Helwijk, Basisschool De Ruigenhil, na afloop van schooljaar 2016-2017 gesloten. In het voorgaande schooljaar waren er nog 33 leerlingen. Dat is weliswaar boven het absolute wettelijke minimum van 23, maar het schoolbestuur zag wel aankomen dat de school op afzienbare termijn onder die norm zou gaan komen. De leerlingen gaan in het vervolg grotendeels naar school in Willemstad, en deels ook naar Fijnaart en Heijningen. Gezien de - voor kinderen - grote afstand naar deze kernen vanuit hun dorp, hebben raadsleden bij de gemeente verzocht te kijken naar de mogelijkheden van een vervoersregeling.

- In 2006 is het Dorpsplan Helwijk verschenen. Nieuwsbrief i.v.m. het Dorpsplan.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Fort De Hel (Helsedijk 85) ligt ZW van Willemstad, NW van Helwijk. Het fort is opgericht als onderdeel van een reeks batterijen (waarvan ook Fort Oranje deel uitmaakte), die in 1747 werd aangelegd in verband met de belegering van Bergen op Zoom. Het maakte deel uit van de Stelling van het Hollandsch Diep en het Volkerak. Het is een van de twee overgebleven ‘tour-modèles’ in Noord-Brabant (de andere is Fort Sabina, ZW van de stad. W daarvan ligt weliswaar nog een derde, op fort Prins Frederik, maar dat ligt aan de andere kant van het Volkerak/Hellegat en valt daarom onder het Zuid-Hollandse Ooltgensplaat). Oorspronkelijk heette het Fort Anna, naar Anna van Hannover. In 1793 werd het fort Carolina genoemd, maar het was toen al vervallen. De Fransen bouwden hier in 1811 het Fort l'Enfer, voor de verdediging van Willemstad bij een eventuele Engelse invasie. In 1813, na het verjagen van de Fransen uit ons land, is het omgedoopt in de huidige naam.

Het fort heeft jarenlang zonder bestemming staan wegkwijnen tot kunstenaar (of ‘vormtenaar’, zoals hij zichzelf noemde) Frank Kastelein het initiatief nam het om fort van de ondergang te redden. Met hulp van vrijwilligers van de stichting heeft hij het fort met omgeving in relatief korte tijd hersteld en toegankelijk gemaakt voor publiek. Kastelein was er gevestigd van 1994 t/m 2016. In 2017 heeft de gemeente, na een selectieronde, Pieter Korteweg (1985) gekozen als nieuwe exploitant van het fort. Korteweg woont in Klundert, maar is geboren en getogen op een boerderij aan de Kreekweg in de Sabinapolder bij Heijningen, niet ver van de forten De Hel en Sabina. In 2016 is hij begonnen met gastronomie aan huis. Hij kookt met ambachtelijke producten die hij uit het boerenbedrijf kent. Dat loopt zo goed dat hij al een tijdje op zoek was naar een geschikte locatie. Het fort wordt dus een eet- en drinkgelegenheid. Verder vestigt zijn schoonzus er een kunstatelier en Korteweg gaat er fiets- en wandelarrangementen opzetten. Hij heeft het fort van oktober 2018 tot april 2019 gerenoveerd. Onder meer de toiletgroep is aangepast aan de eisen van deze tijd, met o.a. een invalidentoilet.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Speeltuinvereniging Kindervreugd is opgericht in 1967, met als doel het inrichten van een speeltuin en het organiseren van speldagen. Inmiddels is de vereniging uitgegroeid tot een organisatie die de leefbaarheid en sociale contacten in het dorp in brede zin bevordert, middels een 6-tal werkgroepen; gemeenschapshuis De Blokhut, Jeugdwerk, Kindervakantie Speelweek, Jeugdtoneelgroep Fame, Senioren, en Feestweek. De vereniging telt ruim 200 leden en ruim 100 vrijwilligers die alle activiteiten in de kern Helwijk mogelijk maken.

- Een aantal keer per jaar organiseert SV Kindervreugd een markt. De bekendste is de Rommelmarkt, die gehouden wordt met Pasen en begin oktober. Verder is er ook een jaarlijkse Boeken- en platenmarkt en een Kerstmarkt.

- Iedere 5 jaar is er een Feestweek (augustus) in Helwijk. Dat is in ieder jaar eindigend op een 4 of 9. De Feestweek is namelijk begonnen in 2004 t.g.v. het 50-jarig bestaan van het dorp. De eerstvolgende keer is dus in 2024.

- Kerstmarkt (op een zaterdag in december).

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Speeltuin Kindervreugd.

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportage van Helwijk door Kees Wittenbols uit Breda.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Helwijk.

- Nieuws: - Nieuws uit Helwijk op Facebook. - Nieuws uit het dorp op Twitter.

- Belangenorganisatie: - Stadsraad Hart voor Willemstad is een vereniging van betrokken inwoners van deze stad en buurdorp Helwijk. Zij zetten zich op 2 primaire gebieden in: 1: om als spreekbuis en klankbord te dienen voor inwoners naar de politiek en andersom, en hierin te streven naar de maximaal mogelijke inspraak in de verschillende (gebieds)plannen vanuit de gemeente die de stad of haar inwoners direct beïnvloeden, door middel van plaatsnemen als stakeholder in de verschillende overleggen; 2: om als vereniging zo proactief mogelijk te zijn in organisatie en ook initialisatie van verschillende projecten en burgerinitiatieven, om het woongenot en de verbinding binnen de gemeenschap te maximaliseren. Zie hier voor een schematische weergave van dit alles.

- Dorpshuis: - "Gemeenschapshuis De Blokhut in Helwijk (Prins Bernhardplein 2) is onderdeel van Speeltuinvereniging Kindervreugd en wordt beheerd door Inge Maliepaard. In De Blokhut worden alle activiteiten van Speeltuinverenging Kindervreugd georganiseerd. Daarnaast zijn er nog verschillende andere verenigingen ook gebruik maken van De Blokhut, zoals de EHBO- vereniging, Tafeltennisvereniging Witac ’89, Postzegelvereniging Amphilex en nog diverse andere verenigingen. Ook wordt twee keer per week yoga-les gegeven in De Blokhut.

Iedere woensdagmorgen is er vrije inloop voor iedereen. Men kan dan terecht om een boek te kopen uit de enorme voorraad boeken die de speeltuinvereniging bezit, wenskaarten kopen tegen een klein prijsje, kopietjes maken, of iets opzoeken op internet, voor mensen die thuis geen internet hebben. Of gewoon gezellig een praatje maken. Verder biedt De Blokhut nog meerdere mogelijkheden zoals: huisvesting voor andere verenigingen; gezellige foyer met mogelijkheden om te biljarten; 2 ruime zalen met beamer en geluid; vergaderruimte; houden van presentaties; houden van recepties e.d."

Reactie toevoegen