Status

- Herpt is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de subregio Langstraat, gemeente Heusden. Het was een zelfstandige gemeente t/m 30-4-1935.

- Onder het dorp Herpt valt ook de buurtschap Luttelherpt. Onder de gemeente viel naast het gelijknamige dorp ook de buurtschap Bern. De gemeente werd daarom tot 1896 'Herpt en Bern' genoemd.

- Wapen van de voormalige gemeente.

- Het dorp Herpt heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen lag het dorp daarom sindsdien 'in' Heusden. Het dorp is wél als plaatsnaam opgenomen in de rond 2010 in werking getreden gemeentelijke Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Per 15 januari 2018 heeft het dorp alsnog een eigen postcode (5255) en postale plaatsnaam gekregen in het postcodesysteem.

Naam

Oudere vermeldingen
1108-1121 kopie 13e eeuw Harpede, 1148 kopie 13e eeuw Herpeta, 1281 Herph, 1312 kopie 1350 Herpt.

Naamsverklaring
Men ziet hierin een afleiding van het Germaanse harpa* 'scherpe kromming'. Daarnaast kan men denken aan een participale afleiding van harpian* 'met de egge bewerken', en dan 'land dat geëgd is' (vergelijk Braak bij Eersel). Ter plekke zijn vroeg-middeleeuwse sporen gevonden.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp Maoskesdam.

Ligging

Herpt ligt O van Heusden en Oudheusden, en grenst in het N aan de Maas en de provincie Gelderland (kern Bern) en in het O aan het dorp Hedikhuizen.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Herpt 77 huizen met 440 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 68/380 (= huizen/inwoners) en de buurtschap Bern 9/60. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 300 huizen met ca. 730 inwoners.

Geschiedenis

Herpt is atijd een kleine kern gebleven. Eind jaren zeventig van de 20e eeuw zijn er weliswaar ambitieuze plannen om het aantal inwoners te doen toenemen tot 5.000, maar dat gaat uiteindelijk niet door, althans niet hier; die nieuwbouw is gerealiseerd in buurdorp Oudheusden.

- Verhalen over de geschiedenis van Herpt en Bern op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).

Recente ontwikkelingen

- Bestemmingsplan Herpt (2012), met o.a. in hoofdstuk 3.1 een artikel over de ontstaansgeschiedenis en verdere ontwikkeling van het dorp.

Bezienswaardigheden

- Herpt heeft 3 rijksmonumenten, die zich alle bevinden op Hoefstraat 4. Het betreft het woongedeelte van de boerderij, het vrijstaande bakhuisje (beide uit ca. 1914), en de voormalige stroopfabriek / varkensstal uit ca. 1890.

- Het dorp heeft verder nog 13 gemeentelijke monumenten, zijnde de kerk, en de panden op Burg. Buijsstraat 29, Groenstraat 6 en 8, en Hoofdstraat 1, 3, 5, 7, 9, 17, 18, 23 en 28.

- De 15e-eeuwse Hervormde St. Trudokerk is op 5-11-1944 door de Duitsers verwoest. De terp met de fundering van de kerk is bewaard gebleven.

- RK Catharinakerk uit 1924 (Torenstraat 4). Gezien het teruglopend kerkbezoek ontkomt men er ook in deze regio niet aan de krachten te bundelen en een aantal RK kerken te sluiten. Anno 2016 is er sprake van de parochie Wonderbare Moeder, met kerken te Drunen, Elshout, Herpt en Heusden. De kerk in Hedikhuizen is reeds verkocht. Ook de Catharinakerk wordt anno 2016 binnen 2 jaar gesloten.

- Gemeentewapen van de voormalige gemeente, als gevelsteen in de gevel van het pand op Bernsestraat 9.

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. De jaarlijkse carnavalsoptocht is hier op carnavalsmaandag. - Nieuws over het carnaval in Maoskesdam, zoals Herpt tijdens carnaval heet, op Facebook.

- Dorps Zeskamp (op een zaterdag in september). Een van de deelnemende teams zijn de Spartans.

Landschap, natuur en recreatie

- De wandelroute Ommetje Herpt - Oudheusden (ca. 5,5 km) komt langs natuurgebied De Oosters, het Oude Maasje en vesting Heusden. Het Oude Maasje is hier en daar nog zichtbaar in het landschap. Hoe dit ommetje in 2010 tot stand is gekomen, is een mooi verhaal: - "Mijn betover-overgrootopa, de zoon van Willem van de Griendt (geboren 1788 te Herpt) en Hendrika van Spijk (geboren 1786 te Oudheusden) ging in 1855 als scheepstimmerman naar Ridderkerk. Ik als achter-achter-kleinkind kwam in 1980 met mijn man, scheepsontwerper, te wonen in Oudheusden. De cirkel was rond, zo bleek na een bezoek aan Streekarchief Land van Heusden en Altena. In 1998 maakte ik een busrit in het kader van de structuurvisieplus: ”Heusden in de toekomst” en leerde over de aanwezigheid van het Oude Maasje in mijn huidige woonplaats Herpt. Waarvan grote delen waren omgelegd en vervangen door stukken wetering.

In het regionaal weekblad de Maasroute van 28 december 2006 stond een artikel met de titel: ”Wie bedenkt het mooiste ommetje?”. De prijsvraag en criteria waren uitgeschreven door Landschapsbeheer Nederland. Met het Oude Maasje had ik een ijzersterk punt. Ik werd in maart 2007 uitgenodigd om als een van de tien genomineerden van Noord-Brabant aanwezig te zijn bij de prijsuitreiking. Ik had niet gewonnen. Een journalist vroeg mij hoe ik daar over dacht? Mijn reactie was: ”Het zou leuk zijn als het er kwam”. Het Brabants Landschap dacht daar ook zo over. Zo kwam ik in gesprek met Ferdinand Verschuren, coördinator landschapsbeheer bij deze organisatie voor dit gebied, en Cees van de Meijden van Natuur- en Milieuvereniging Heusden. Het ommetje werd uitgebreid met nog meer cultuurhistorische aspecten, zoals het kerkhofje van Oudheusden en de aandacht voor de uilen.

In mijn zoektocht naar draagvlak kwam ik in gesprek met de dames van KVO Herpt en leerde over de ruilverkaveling van 1965. In gesprek met Tina Lommers-Fitters kreeg ik een beeld van haar jeugd in het dorp in de jaren dertig van de vorige eeuw. Geschiedenis die verteld kan worden aan de hand van het ommetje. In november 2008 heeft het Brabants Landschap een voorstel ingediend gericht aan het college van B en W van Heusden. Deze nota is, met de inzet van Noor Peters als lid van het Platform Recreatie en Toerisme gemeente Heusden namens Natuur- en Milieuvereniging Heusden en Patricia Lardinois, Klantcoördinator Recreatie en Toerisme voor de gemeente Heusden, in 2010 getransformeerd tot dit informatieve boekje 'Ommetje Herpt-Oudheusden' met daarin de routebeschrijving van een aangepaste versie van mijn ommetje. Hermien van Toorenburg-van Nimwegen." De route met toelichting van de bijzonderheden die je onderweg tegenkomt is via de link online te lezen. De brochure is ook voor €2,00 te verkrijgen bij het Heusdens Buro voor Toerisme.

- Het Bernse Veer (autoveer naar Bern en Nederhemert Zuid v.v.) is gratis. Dat is zo afgesproken bij het gereedkomen van de Bergsche Maas in 1904 en in 2009 is afgesproken dat die regeling vanaf dan nog zeker 30 jaar zal gelden.

- O langs het dorp loopt het Oude Maasje, niet te verwarren met enkele andere waterlopen in de regio die ook zo heten, en die onder de link ook worden beschreven.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Herpt, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- Site met heel veel oude en recente foto's en ansichtkaarten van Herpt, door Dick Buskermolen.

- Oude ansichtkaarten van Herpt.

- Fotoreportage van Herpt door Kees Wittenbols uit Breda.

Links

- Nieuws: - Nieuws m.b.t. Herpt van de afgelopen jaren op de site van Omroep Brabant.

- Dorpshuis: - Dorpshuis Herpt is de thuishaven van diverse lokale verenigingen, en biedt daarnaast ook mogelijkheden voor particulieren en bedrijven voor het organiseren van feesten, rëunies, recepties, presentaties en cursussen.

- Jeugd: - Stuurgroep Herpt bestaat uit een aantal vrijwilligers die door het jaar heen allerlei activiteiten organiseren voor de kinderen uit het dorp van 0 tot 12 jaar, zoals een speelweek, kamp, en sinterklaasmiddag.

- Muziek: - Zangkoor Levenslust heeft ca. 30 leden en zingt voornamelijk Nederlandstalige liedjes die iedereen kan meezingen. De leden kwamen oorspronkelijk alleen uit Herpt maar komen tegenwoordig ook uit omliggende kernen en gemeenten. Er worden regelmatig uitvoeringen gegeven o.a. in verzorgingshuizen, tijdens korenfestivals en zangfestijnen. - Maanszat is een blaasorkest dat alleen bestaat uit vrouwen (uit Elshout, Herpt en Drunen).

- Sport: - Voetbalvereniging HHC '09 (Heusden Herpt Combinatie) is in 2009 ontstaan uit een fusie van de verenigingen Herptse Boys en SV Heusden. De thuiswedstrijden worden gespeeld op Sportpark De Oosters.

- Veiligheid: - Buurtpreventie Oudheusden - Heusden - Herpt.

- Agrarisch: - Bij biologisch boeren denk je al gauw aan kleinschalig. Ondernemers Joost en Jacqueline van Alphen uit Herpt laten samen met hun medewerkers zien dat het ook prima groter kan: bij Alpeko lopen ruim 400 zeugen en zo’n 1800 vleesvarkens vrij rond. Ook werken zij hard om klimaatneutraal te ondernemen en gaan ze voor een eerlijk product, gemaakt met respect voor mens, dier en omgeving. De provincie Noord-Brabant heeft daarom de Agrofoodpluim in juni 2018 toegekend aan de familie Van Alphen. Gedeputeerde Anne-Marie Spierings: "Ondernemers als Joost van Alphen vormen een inspiratiebron door hun passie voor het vak, en het lef om nieuwe werkwijzen te proberen. Hij laat zien dat je ook als individuele ondernemer impact kunt maken, door collega’s in de hele keten op te zoeken en met hen samen te werken. Die samenwerking loont, en die inzet verdient het om in het zonnetje gezet te worden."

De varkens lopen vrij rond - naar eigen keuze binnen of buiten - en vertonen natuurlijk gedrag, biggen blijven langer bij de moeder en behouden hun tandjes en krulstaart. Daarnaast stelt Van Alphen zelf het voedsel samen voor de varkens wat voor 65% uit reststromen uit de biologische voedingsmiddelenindustrie bestaat. Denk aan maismeel uit de cornflakesfabriek, tarwegries of sojamelk. Alpeko is pionier op het gebied van duurzaam werken. Alle grondstoffen worden biologisch ingekocht en met ruim 900 zonnepanelen wordt het hele bedrijf én woonhuis voorzien van stroom. De mest wordt op het eigen land of dat van collega-landbouwers toegepast, en de verwarming draait op hout in plaats van gas. Wat nog mist om klimaatneutraal te worden, is kunnen het opslaan van stroom. Van Alphen is bestuurslid bij de Vereniging Biologische Varkenshouders en zit ook in de leveranciersvereniging van afnemer De Groene Weg. Binnen die samenwerkingsverbanden worden prijsafspraken gemaakt. Samen zorgen ze dat de vraag van de consument tijdig en goed aansluit op het aanbod en verdient iedereen in de keten een goede boterham - van voerproducent tot slager. Ook uniek: Alpeko verkoopt zelf ca. 37 (diepgevroren) vleesproducten van eigen varkens vanuit een verkoopmachine op het erf, en hun webshop levert binnen een straal van 10-20 km. (bron: Provincie Noord-Brabant, 28-6-2018)

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Herpt, met foto's van de grafzerken. - Doop-, trouw- en begraafregisters van dit dorp 1810-1935.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)