Hexel

Plaats
Buurtschap
Hellendoorn
Salland
Overijssel

hexel_plaatsnaambord_kopie.jpg

Hexel is een buurtschap in de provincie Overijssel, in de streek Salland, gemeente Hellendoorn.

Hexel is een buurtschap in de provincie Overijssel, in de streek Salland, gemeente Hellendoorn.

hexel_buurthuus_kopie.jpg

Na het afbranden van de zondagsschool, in de jaren 1950, hebben de inwoners van buurtschap Hexel een buurthuis elders aangekocht, gedemonteerd en met eigen handen in de buurtschap weer opgebouwd, zodat ze weer een ontmoetingspunt in de buurtschap hadden.

Na het afbranden van de zondagsschool, in de jaren 1950, hebben de inwoners van buurtschap Hexel een buurthuis elders aangekocht, gedemonteerd en met eigen handen in de buurtschap weer opgebouwd, zodat ze weer een ontmoetingspunt in de buurtschap hadden.

hexel_lage_esweg.jpg

Buurtschap Hexel, buurtschapsgezicht aan de Lage Esweg

Buurtschap Hexel, buurtschapsgezicht aan de Lage Esweg

Hexel

Terug naar boven

Status

- Hexel is een buurtschap in de provincie Overijssel, in de streek Salland, gemeente Hellendoorn.

- De buurtschap Hexel valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Nijverdal.

- De buurtschap Hexel heeft 1 plaatsnaambordje, aan de Hexelerweg, als je de buurtschap binnenkomt vanuit Rijssen. De gemeente Hellendoorn heeft namelijk ooit een project gehad om plaatsnaambordjes te maken en te bevestigen aan een deel van de oude grenspalen aan de grens van de hele gemeente, en dit is er daar een van (zie foto) (onder deze link vind je ze allemaal). Deze grenspalen zijn allemaal gemeentelijke monumenten.

Terug naar boven

Naam

Spelling
Lokaal wordt de buurtschap 't Hexel genoemd.

Oudere vermeldingen
1665 't Hacksel, 1830-1855 Hexel, 1865 Heksel.

Naamsverklaring
In de directe omgeving liggen Groot- en Klein Hexel. Waarschijnlijk een samenstelling met lo 'licht, open bos', maar het eerste deel is onduidelijk. Vergelijk Hoge Hexel.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Hexel ligt direct Z van Nijverdal, rond de Hexelerweg en Lage Esweg, beide voor zover gelegen buiten de dorpskern van Nijverdal.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In de Volkstelling van 1840 wordt Hexel nog niet vermeld. Vermoedelijk viel het toen nog onder Noetsele. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 80 huizen met ca. 200 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Oorspronkelijk viel Hexel onder de nabijgelegen buurtschap Noetsele. Aanvankelijk was de grond hier niet erg vruchtbaar, door de ligging aan de voet van de Sallandse Heuvelrug, welke stuwwal weinig keileem bevat. De esgronden zijn vruchtbaarder gemaakt door het opbrengen van grote hoeveelheden plaggenmest.

Zondagsschool
Reeds vóór 1940 stond er een Zondagsschool op 't Hexel, die eigendom was van de Gereformeerde Kerk. Deze stond op een stukje grond dat eigendom was van de familie Hulsman, direct naast de waterleiding. Het is in de oorlog nog een tijdje in gebruik geweest als woning voor de familie Van Egmond. Na de oorlog was het ook het repetitielokaal van het toen opgerichte zangkoor Excelsior. In 1956 of 1957 is het gebouwtje op een zondagmiddag afgebrand. De brand werd veroorzaakt door enkele jongens. Aangezien de groep zondagschoolkinderen steeds kleiner werd, besloot de kerk geen nieuwbouw te plegen. De zondagschool werd verplaatst naar een zomerhuisje van de familie J. Deijk, en het zangkoor vond voorlopig onderdak in een leslokaal van de leegstaande openbare lagere school aan de Rijssensestraat. Hoe het daarna verder ging, kun je lezen onder Links > Buurthuis.

Terug naar boven

Actuele situatie

De buurtvereniging beschrijft de buurtschap op haar site als volgt: "Buurtschap 't Hexel is een van de mooiste plekjes van Nijverdal om te wonen en te leven. Kenmerken zijn natuur, rust, ruimte en sociale betrokkenheid."

- Toneelvereniging 't Hexel bracht 33 jaar lang jaarlijks een nieuw stuk op de planken in het ZINiN theater in Nijverdal. In 2018 speelden ze 3 keer voor een (nagenoeg) uitverkocht theater. Een grote prestatie voor zo'n kleine buurtschap! Helaas verscheen in mei 2019 de volgende boodschap op hun Facebookpagina: "Afgelopen week is het doek voor de Toneelgroep definitief gevallen. Na vele successen, was er het afgelopen jaar een ongelukkige wending. Zowel de regisseuse als enkele bepalende spelers konden om uiteenlopende redenen niet meer verder gaan. De zoektocht naar een geschikte opvolger voor regisseur Hella Schwarte heeft tot nu toe nog weinig opgeleverd. Maar de hoop bleef. Ook voor de spelers die stopten waren al enkele vervangers met ervaring benaderd en waren er toezeggingen gedaan om mee te doen aan Boslucht komende winter.

Maar de spreekwoordelijke druppel is het einde van decorbouwgroep Kalefater. De groep, die jarenlang schitterende decors voor de Toneelgroep heeft gebouwd, kampt met werkruimte. Van het huidige pand is de huur opgezegd en een nieuwe geschikte, betaalbare locatie is niet voorhanden. Juist deze decorbouwgroep heeft bijgedragen tot de successen, die Toneelgroep 't Hexel in het ZINiN theater te Nijverdal heeft gevierd. Kortom, de toneelgroep kan geen enkele garantie geven met betrekking tot de kwaliteit die het de afgelopen jaren heeft geboden. De gehele groep, inclusief regisseuse, schrijver en allen die achter de schermen hun medewerking hebben gegeven, danken het hondstrouwe publiek voor het jarenlang bezoeken van hun voorstellingen. Ze hopen dat je met warme gevoelens terugdenkt aan hun glorietijd."

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- W van Hexel ligt het Hexelerbos.

- Sinds 2012 helpen runderen Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten met het beheer van de Hexelse Heide op de Sallandse Heuvelrug. Begrazing door runderen leidt tot meer variatie in planten en struiken. Door die variatie in begroeiing wordt het terrein aantrekkelijker voor insecten, vogels, amfibieën en zoogdieren. Het gebied blijft wel toegankelijk voor bezoekers. Om ervoor te zorgen dat de grazers in dit gebied blijven, is er een raster geplaatst. Ruiters en menners worden om het raster heen geleid. Hierdoor kunnen mensen nog steeds genieten van het gebied, zonder de grazers te verstoren.

Terug naar boven

Beeld

- Mooie foto's van schaatsers 'op 't Hexel bij Zuna' in januari 2019, aldus de tekst van RTV Oost bij de foto's onder de link. En hier nog een mooie video van de schaatsers, die spreekt van schaatsers te 'Nijverdal'. We kunnen ons voorstellen dat mensen niet altijd duidelijk is welke locatie in een buitengebied onder welke plaats valt, maar als we de video bekijken gaat het om een behoorlijk groot meer, dat op 't Hexel (dat voor de post 'in' Nijverdal ligt, dus in die zin is die plaatsnaam bij de video verklaarbaar) niet te vinden is. Mede gezien de vorm van het meer vermoeden wij dat het hier het meer aan de Smalendijk en Beldmansweg betreft, en die locatie valt onder de buurtschap Zuna (= het gebied binnen de oranje lijn onder de link).

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Nieuws uit buurtschap Hexel van de buurtvereniging op Facebook.

- Buurtvereniging: - Buurtvereniging 't Hexel heeft als doel om het woon- en leefklimaat in deze buurtschap zo aangenaam mogelijk te maken. Dat doen ze door het organiseren van diverse activiteiten voor en door alle inwoners. De buurtvereniging is eigenaar van het gelijknamige buurthuus in deze gemoedelijke en kleinschalige gemeenschap. De vereniging wordt geheel gerund door vrijwilligers. Alleen voor cursussen, lezingen en workshops werken ze met betaalde krachten.

- Buurthuis: - Nadat de Zondagsschool op 't Hexel - waarvoor zie verder het hoofdstuk geschiedenis - in 1956 of 1957 door brand verloren was gegaan, ontstond de behoefte om een eigen buurthuis te hebben, om weer een locatie te hebben voor ontmoetingen en activiteiten. De inwoners konden een stukje grond kopen waarop nu het buurthuis staat. Ze kregen een tip over waar een goed houten buurthuis te koop was. Dit gebouw is toen aangekocht, gedemonteerd, naar de buurtschap gebracht en met heel veel inzet van vrijwilligers weer opgebouwd, waardoor o.a. het zangkoor weer onderdak had. Voor de financiële bijdrage is het nog vermeldenswaardig dat er destijds twee rooms-katholieke gezinnen woonden, de familie Hegeman en de familie Poppe. Zij hebben altijd meegedaan en er was ook een flinke bijdrage van de Nijverdalse winkeliers.

Buurthuus 't Hexel bevindt zich op Hexelerweg 32 in een prachtig gelegen buitengebied. Het is geschikt voor diverse doeleinden zoals vergaderingen en als ontmoetingsplek. Er vinden door het jaar heen diverse activiteiten plaats voor jong en ouder. Het buurthuis is ook te huur, onder bepaalde voorwaarden, die je onder de link kunt vinden.

Reacties

(2)

Wat bijzonder om over het zondagsschoolgebouwtje te lezen. Mijn moeder, Gerrie van Egmond, woonde daar met haar broers en zussen en moeder in de oorlog nadat hun huis in Nijverdal was gebombardeerd. Ze vertelt er nog regelmatig over. Er was geen verwarming en ze sliepen met zijn allen op het podium achter een gordijn. Ze heeft er goede herinneringen aan. Jammer dat het is afgebrand. Ik had juist het plan opgevat om er met haar te gaan kijken.
Hartelijke groeten, Jeanet Nijeboer uit Utrecht.

Wat een mooi verhaal, zij het met een tragische aanleiding. Ik kan me voorstellen dat je moeder daar nog regelmatig aan terugdenkt. Het is inderdaad jammer dat het pand als tastbare herinnering er niet meer is. Maar wellicht een tip: jullie zijn ongetwijfeld van harte welkom op een van de avonden in Buurthuus 't Hexel om met oude bekenden herinneringen aan vroeger tijden op te halen. Dat kan wellicht een mooi alternatief zijn voor het niet meer kunnen bekijken van de vroegere Zondagsschool.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen