Hoogkarspel

Plaats
Dorp
Drechterland
Noord-Holland

gemeente_hoogkarspel_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Hoogkarspel anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Hoogkarspel anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Hoogkarspel

Terug naar boven

Status

- Hoogkarspel is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek West-Friesland, gemeente Drechterland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1978.

- Wapen van de voormalige gemeente Hoogkarspel.

- Onder het dorpsgebied vallen ook de buurtschappen Oosterwijzend en Westerwijzend.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Ca. 1312 en ca. 1338 Hoghekerspel, 1402 Hooghkarspel, 1404 Hoogkarspel, 1665 Hooge kerspel, 1680 herdruk 1745 Hoogh Carspel, 1840 Hoogcarspel.

Naamsverklaring
Samenstelling van hoog 'hooggelegen' en karspel (ontstaan uit het Middelnederlandse kercspel) 'parochie, kerkdorp'. Het tweede deel van kercspel is het Germaanse spella* 'bericht, boodschap, rede' en de oorspronkelijke betekenis van kercspel is 'gebied, waarin de priester mag preken', een vooral in West-Friesland voorkomende benaming.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Hoogkarspel ligt NW van het dorp Venhuizen, N van het dorp Hem, NO van het dorp Oosterblokker, O van het dorp Westwoud, ZO van het dorp Zwaagdijk-Oost, Z van het dorp Wervershoof en W van het dorp Lutjebroek.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Hoogkarspel 160 huizen met 974 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 116/734 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen De Hout 10/63, Zwaagdijk 24/127 en De Wijzend 10/50. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 3.200 huizen met ca. 8.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de in 2005 opgerichte Stichting Historisch Hoogkarspel - Westwoud. "De stichting werkt momenteel met 6 werkgroepen. Iedere werkgroep bestaat uit enthousiaste mensen die de historie een warm hart toedragen. Zij verzamelen, publiceren, zoeken zaken uit, noem maar op. Nieuwe donateurs zijn uiteraard van harte welkom. Meer donateurs betekenen meer armslag voor ons om iets te doen aan het behoud van onze kerkdorpen, om de geschiedenis op schrift te zetten en om datgene te behouden wat ons gebied zo uniek maakt. Een rijke historie is geen garantie voor een gouden toekomst en leefbaarheid!

Natuurlijk zijn wij ook blij met andere inbreng. Je kunt dan denken aan: ansichtkaarten, boeken, krantenknipsels, oude gemeentegidsen, plakboeken; foto's, films en video's; geschiedenis van families, personen, bedrijven, eigen onderzoekgegevens; verslagen of notulen, jubileumboeken, verenigingsbladen; anekdotes, interviews, verhalen en noem maar op, wij zijn er blij mee. Zoveel als mogelijk zetten wij het materiaal om naar elektronische vorm. Je blijft dus in bezit van je goederen. Onze publicaties bestaan uit jaarboeken en themaboeken. Op de pagina onder de link tref je ook de volledige kronieken die in een jaarboek staan. Tevens tref je daar boeken die met ons werkgebied te maken hebben. Ons archief bestaat uit boeken, tijdschriften, vlugschriften en ordners over diverse onderwerpen. Tevens hebben we losbladig werk zoals krantenknipsels en dergelijke."

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De anno januari 2021 27-jarige Maaike Honshorst deed voor haar master aan de UvA in die maand onderzoek naar de verhalen en familiegeschiedenis van de plek waar later in dat jaar de nieuwe wijk Reigersborg Zuid V in Hoogkarspel wordt gebouwd. Maaike: "Kaarten kennen we van infrastructuur, zoals indelingen van landschap, wegen en treinsporen. Een statische weergave. Maar vaak het sociale, de herinneringen, de activiteiten en de mensen, worden niet op kaarten weergeven. Daar ben ik naar op zoek." Maaike heeft een enquête in de omgeving verspreid met als ultiem doel de verbinding te leggen tussen de mondelinge verhalen en het landschap. "Anekdotes, herinneringen of foto's is waar ik naar op zoek ben. Ik hoop geweldige verhalen naar boven te kunnen halen voor educatieve doeleinden voor kinderen. Misschien wel in een tentoonstelling waar ook de nieuwe bewoners van de wijk kunnen komen kijken."

Ze heeft het onderzoek uitgevoerd in opdracht van ArcheoProjecten, die in de zomer van 2019 ook het archeologisch onderzoek in dit gebied heeft verricht. Er zijn toen bijzondere vondsten gedaan uit de Bronstijd. Hoogkarspel was dermate belangrijk voor de archeologen, dat de cultuur van de bronstijdperiode de Hoogkarspelcultuur is gaan heten. De straatnamen in de wijk zijn ook een verwijzing naar het verre verleden. Zo wordt de hoofdweg in de wijk de 'Bronstijd' en kan er straks ook gewoond worden in straten als 'Kreekrug'en 'Pad van Drechtje'.

- "In Hoogkarspel zijn betrokken inwoners aan de slag gegaan met allianties. Onder meer het voorkomen van eenzaamheid, meer activiteiten bij Het Streekpunt en de verkeersveiligheid zijn aan bod gekomen, en er is een prachtige maquette van het dorpspark gemaakt. In samenwerking met verschillende zorginstellingen en voorzieningen binnen het dorp probeert de alliantie een gezamenlijk netwerk te vormen. Zij willen daarnaast op huisbezoek bij 75+ inwoners in het kader van eenzaamheidspreventie. Verkeersknelpunten rondom het centrum zijn in kaart gebracht. Men is tevreden met het behaalde resultaat. De aanpassingen zoals het wijzigen van de voorrangsituatie op het Raadhuisplein zijn uitgevoerd." (bron: gemeente Drechterland)

- "Het Dorpsplan Hoogkarspel (2017) is de uitwerking van de allianties die inwoners met elkaar hebben gesloten. Allianties zijn afspraken van inwoners om met de uitvoering van de gekozen ideeën en wensen aan de slag te gaan. De gemeente ondersteunt de uitvoering van de allianties en helpt als dat nodig is."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Hoogkarspel heeft 5 rijksmonumenten, zijnde de watertoren en vier stolpboerderijen, op Streekweg 20, 30, 62 en 148. De stolpboerderij op Streekweg 20 dateert uit 1891 en is recentelijk gerestaureerd. Architectenbureau NOAHH heeft alle toevoegingen en constructies van latere datum, die dus niet tot de oorspronkelijke indeling van de boerderij behoorden, verwijderd. Daarmee heeft NOAHH de karakteristieke vierkantsconstructie van de stolpboerderij weer herkenbaar gemaakt. In het interieur zijn oorspronkelijke details en karakteristieke wandschilderingen weer zichtbaar gemaakt. De stolpboerderij heeft een voetafdruk van 19,5 x 21 meter, exclusief het staartstuk; de nokhoogte is 15,7 meter. Het architectenbureau heeft het enorme volume onder de kap - ongeveer 3.000 m3 - maximaal willen benutten en tegelijkertijd de oorspronkelijke structuur van het pand willen respecteren. Om die reden zijn nieuwe kamers toegevoegd in de vorm van ‘hutten’ en ‘plateaus’ in de takken van de hoofddraagconstructie. De gesloten volumes hebben hun eigen interne isolatieschil en thermische zone. Een belangrijk voordeel van deze oplossing is dat het nieuwe interieur zich ook eenvoudig laat aanpassen, bewerken of verwijderenn. “Het nieuwe interieur kun je zien als een gast in het huis”, aldus NOAHH. “Door te werken met plateaus en cabines laat de ruimte onder de kap zich tegelijkertijd lezen als één ruimte en als een veelheid van ruimten, die met bruggen, trapjes en (touw)ladders onderling zijn verbonden.” (bron: NOAHH, maart 2021)

- Hoogkarspel heeft 3 gemeentelijke monumenten.

- De watertoren (Streekweg) is gebouwd in 1931. Het is sindsdien een baken voor heel oostelijk West-Friesland - zichtbaar van ver in de zeekleipolders. De toren vertoont grote overeenkomst in stijl en bouw met de watertoren van Wieringerwaard (1928). Ontwerpers ir. B.F. Nievelt en ir. W. Mensert mochten hier opnieuw hun vakwerk laten zien. Qua architectuuropvatting sloten zij aan bij de bouwstijl Amsterdamse School. De watertoren is op het hoogste punt 55 m en telt drie reservoirs. In vaktermen heten deze de bovenbok (inhoud 600 m3, verdeeld over twee reservoirs) en de onderbok (inhoud 350 m3).

De toren is gebouwd op een twaalfhoekig grondplan en is uitgevoerd in rode baksteen, om een skelet van gewapend beton heen. De toren is in het centrum van het dorp te vinden. Dat is opvallend omdat andere torens van dergelijke hoogte vaak op minder tot onbebouwde plekken staan. De watertoren is een rijksmonument en is van grote situationele waarde vanwege het beeldbepalende silhouet. Na de verzelfstandiging van waterleidingbedrijf PWN komen in 1996 in Noord-Holland vijf watertorens in één keer in de verkoop: in Kwadijk, Bussum, Wieringerwaard, Aalsmeer en Hoogkarspel. Dat trok veel belangstelling van media en kijkers. In 1997 is de toren verkocht aan een particulier. De watertoren is van ver en dichtbij nog altijd goed zichtbaar, ook met de inmiddels rondom verrezen nieuwbouw.

Terug naar boven

Evenementen

- In 2019 bestond het dorp 700 jaar, en dat lieten ze natuurlijk niet ongemerkt voorbij gaan. Op de Facebookpagina Hoogkarspel 700 kun je teruglezen en -kijken wat ze door het jaar heen allemaal aan feestelijkheden hebben georganiseerd.

- Tijdens Koningsdag in Hoogkarspel is er een Vrijmarkt en - aldus de organisatie - "de allergaafste 6kamp van heel West-Friesland".

- Avondvierdaagse (eerste week van juni).

- Het Blauwe Reiger Pleinspektakel (op een zondag begin juli) is een jaarlijks dorpsfeest met markt, braderie, mini kermis, live muziek van diverse bands en artiesten en culinair genieten.

- In een weekend in de zomervakantie is er jaarlijks het Huttendorp Hoogkarspel.

- Das West-Friese Oktoberfest (op een zaterdag eind september of begin oktober, in 2019 voor de 3e keer).

- Sinterklaascomité Hoogkarspel organiseert ieder jaar de intocht van Sinterklaas en zijn pieten. De intocht vindt altijd een week na de landelijke intocht plaats.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- "Op 26 juni 2020 heeft wethouder Jeroen Broeders de Groene Reigerroute feestelijk geopend. Een wandelroute van 7 kilometer door en rond het dorp. De opening was kleinschalig georganiseerd door de alliantie Groene Wandelroute Hoogkarspel op het eilandje tegenover de Heemtuin. Hier is ook de nieuwe wandelbrug geplaatst. Het door de alliantie gemaakte ontwerp van de Groene Reigerroute is opgenomen in het bewegwijzerde wandelnetwerk West-Friesland, onderdeel van wandelnetwerk Noord-Holland. De route is herkenbaar aan de groene pijlen met daarop een zwarte reiger. Het dorp is nu een officiële startplaats van dit wandelnetwerk, met een startpaneel tegenover het station. Hierop staan nog twee bewegwijzerde wandelingen (blauw en oranje).

De acht leden van de alliantie hebben nu hun eerste project afgerond en gaan nu verder met het project van het Bospark in Reigersborg-Zuid V. Als dit park is aangelegd, wordt de Groene reigerroute met nog 1 kilometer verlengd. In de toekomst wil de alliantie de Groene reigerroute graag laten aansluiten op het Cor Schipperpad naar Westwoud.

- De alliantie heeft een aantal suggesties gedaan om de doorvaarbaarheid van het dorp Hoogkarspel te bevorderen. Deze worden verder op haalbaarheid onderzocht. De realisering hiervan wordt meegenomen in een totaalplan op het gebied van recreatie en toerisme binnen de gemeente Drechterland. Het totaalplan is medio 2019 aan de gemeenteraad voorgelegd.

- "Openluchtzwembad Het Streekbad heeft voor ieder wat wils. Of het nu gaat om banenzwemmen, vrijzwemmen, leszwemmen of gezellig zonnen op de zonneweide. Van eind april tot half september biedt Het Streekbad je een zomer vol waterpret. Het Streekbad is goed te bereiken met het openbaar vervoer. Vanaf Station Hoogkarspel is het nog geen 5 minuten wandelen. Voor de allerkleinsten hebben we een bassin van 6 x 10 meter. Daarnaast hebben we ook een ondiep bassin van 22 x 17 meter. Het derde bad is een L-vormig middendiep tot diep bassin, van respectievelijk 13 x 23 meter en 12 x 25 meter. Dit bad is voorzien van een multislidewaterglijbaan en een lage en hoge duikplank. Ons zwembad is voorzien van diverse speelvoorzieningen en een grote zonneweide. Op de zonneweide vind je een groot klim- en klauterkasteel, ruimte om te voetballen en volleyballen en nog een aantal andere speelattributen. Naast de glijbaan en de spuitfiguren in het peuterbad, is er bij het peuterbad een leuke tractor waar ze kunnen glijden, klimmen. Ook kun je rond het ondiepe bad spelen met een groot schaak- en damspel en vier op een rij."

- "Kinderboerderij SKIK in Hoogkarspel heeft een gezonde, gevarieerde dierengroep. Je vindt bij ons vooral zeldzame huisdierrassen en Nederlandse rassen. Daarnaast vind je in de schuur vooral kleine dieren die niet onder de zeldzame huisdierrassen vallen. Ook konijnensoorten als de Vlaamse Reus, de Franse hangoor, het Hollandertje en de Thrianta lopen rond in SKIK hoewel ze niet zeldzaam zijn maar zeker wel heel Nederlands. De dieren lopen op de verschillende weiden en ook los op het plein. Er zijn twee knuffelplekken (binnen en buiten) waar kinderen tussen de dieren kunnen en mogen lopen. Op de weide mogen de bezoekers alleen onder toezicht komen. De dieren worden verzorgd door volwassenen en kinderen. Ook mensen met een beperking hebben bij SKIK een belangrijke plaats in het verzorgen van de dieren en het onderhouden van de terreinen en de boerderij. Wij vinden het van belang dat schooljeugd via vrijwilligerswerk en excursies kennisneemt van leefwijze en verzorging van de dieren. Skik streeft naar duurzaamheid en stimuleert het behoud van oude rassen."

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Hoogkarspel, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Hoogkarspel (online te bestellen).

Terug naar boven

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Nieuws: - "Stichting Rotonde geeft wekelijks in Hoogkarspel het dorpsblad Rotonde uit en verschijnt gemiddeld 45 keer per jaar. Dorpsblad Rotonde is een echt dorpsblad en staat vol met nieuws van scholen, stichtingen, verenigingen, kerk, gemeente, particulieren, vrijwilligersorganisaties en bedrijven. En uiteraard elke week een uitgebreide en actuele agenda met alle activiteiten. Tevens worden berichten als oproepen, jubilea en dankbetuigingen geplaatst. Heb je iets gevonden of ben je iets verloren? Wij plaatsen je bericht gratis. Wij bieden je tevens de mogelijheid om zelf iets in te sturen. Daarnaast is het dorpsblad onmisbaar vanwege de telefoonnummers en adressen van diverse instanties, zoals alarmnummers, mentale en geneeskundige zorg, plaatselijke verenigingen, vrijwilligersorganisaties, gemeente enzovoort. Al het plaatselijke nieuws dus bij je thuis bezorgd! Als extra service voor de abonnees kunnen zij het dorpsblad ook op de website lezen."

- Het Streekpunt: - "Wat is Het Streekpunt? Het Streekpunt is een ontmoetingsplek en wil gezelligheid en ondersteuning bieden aan inwoners van de dorpskern Hoogkarspel. Dat doen wij door het faciliteren van activiteiten en het eventueel zelf organiseren daarvan. Die hebben een ontspannend en/of informatief karakter. De gezelligheid en het sociale contact met elkaar zijn daarbij heel belangrijk. Wij richten ons daarbij in principe op iedereen, maar met nadruk op senioren. Ook willen we, financieel gezien, laagdrempelig zijn en dat lukt dankzij de inzet van een groot aantal vrijwilligers. En de vrijwilligers krijgen met hun inzet ook weer nieuwe sociale contacten.

Het initiatief voor Het Streekpunt kwam destijds van de inmiddels opgeheven seniorenraad Drechterland. In overleg met de gemeente is toen een initiatiefgroepje begonnen met het verkennen van de mogelijkheden. In samenwerking met een extern adviesbureau, de gemeente en vertegenwoordigers van ANBO/KBO is toen de haalbaarheid verder bestudeerd en gekeken naar mogelijke locaties. Omdat de bibliotheek in Hoogkarspel wat ruimte ging inleveren, kon de vrijkomende ruimte goed benut worden voor Het Streekpunt en WonenPlus.

Wat kan er? Het Streekpunt beschikt over een flinke zaal, een paar grote en een aantal kleinere tafels. We hebben ook een zaaltje met een klein podium, een uitstekende beamer, toneelverlichting en 30 zitplaatsen, uitbreidbaar tot 80. Die podiumruimte wordt zowel door de bibliotheek als door Het Streekpunt gebruikt voor presentaties, discussies, filmvoorstellingen en kleine podiumkunsten. Er is een keuken ingericht om te kunnen koken voor mensen die eens samen met anderen willen eten. Samen met de podiumruimte kunnen een flinke verscheidenheid aan activiteiten uitgevoerd worden. Die activiteiten worden slechts gedeeltelijk door Het Streekpunt zelf georganiseerd. Vele activiteiten van derden kunnen ook in onze ruimten worden gehouden. We willen de zaalruimte zo goed mogelijk gebruiken. Daarom willen we ook graag ruimte bieden aan initiatieven van andere stichtingen, verenigingen en organisaties."

- Lezen: - Bibliotheek Hoogkarspel biedt naast de gebruikelijke bibliotheekfaciliteiten de volgende extra's: (individuele) werk-/studieplekken; wifi; cursus-/vergaderruimte; expositieruimte; inleverbrievenbus; internet-pc; internettoegang; leestafel; zaalverhuur.

- Muziek: - Muziekschool Oostelijk West-Friesland (MOW) geeft ook lessen in Hoogkarspel. Onder de link vind je welke locaties er in het dorp zijn en wat het lesaanbod daar is.

- "Muziekvereniging Dr. Nuijens uit Westwoud/Hoogkarspel is een actieve en enthousiaste muziekvereniging met bijna 100 leden. De vereniging heeft een eigen opleiding waar beginnende muzikanten onder begeleiding van professionele docenten les krijgen in ons eigen onderkomen Odeon. Muzikaliteit maar bovenal gezelligheid staan bij ons hoog in het vaandel. De vereniging laat zich regelmatig zien in de dorpen, zoals met Koningsdag en Sinterklaas. Ook worden er vaak serenades gegeven bij huwelijken van 50 jaar en langer of op aanvraag." De vereniging is opgericht in 1919 en heeft in 2019 dus het 100-jarig bestaan gevierd. "De slagwerkinstrumenten zijn anno 2019 ruim 30 jaar oud en moeten nodig vervangen worden. Daar is geld voor nodig, veel geld. Om precies te zijn 15.000 euro. Daarom hebben wij uw hulp nodig. Help ons met een donatie en zorg dat Dr.Nuijens door kan slaan."

- "Oma Els verzorgt muziekworkshops in Hoogkarspel voor peuters en kleuters, kinderliedjes schrijven en zingen, en treedt op bij evenementen voor kleine kinderen."

- Sport: - "Volleybalvereniging Urbanus is opgericht in 1966. De thuiswedstrijden van Urbanus worden gespeeld in sporthal De Sluis. Rond de millenniumwisseling stond de vereniging er slecht voor. Met moeite konden een damesteam en twee herenteams samengesteld worden, terwijl er geen jeugdleden meer waren. In hoogtijdagen speelden bij zowel de dames als de heren nog weleens vier teams in de competitie. In 2013 volgde er een fusie met Volley ’85. Afgesproken werd de naam Urbanus te handhaven. Om weer een jeugdafdeling te krijgen zijn we begonnen met het organiseren van volleyballessen voor alle basisscholen in Hoogkarspel. Na deze lessen organiseerden we het befaamde Krentenbollentoernooi. Hierdoor hebben we nu een jeugdafdeling van ca. 30 kinderen. De recreantencompetitie loopt nog altijd uitstekend. Doorgaans staan er ca. 9 enthousiaste teams ingeschreven. Ook hebben we nog een heren en dames recreantenteam, die in een regionale competitie spelen."

- "IJsclub Hoogkarspel is opgericht in 1888 en heeft meer dan 2.000 leden. De ijsclub is niet alleen actief met ijs en schaatsen maar organiseert al vele jaren door het jaar heen ook diverse andere activiteiten voor de inwoners. Het bedrijfsleven in en rond het dorp ondersteunt de ijsclub ruimhartig en zorgt ervoor dat wij de activiteiten voor de gemeenschap tegen een zeer schappelijk tarief kunnen blijven organiseren. De ijsclub beschikt over een prima landijsbaan met een eigen kantine en berging. Alles uitstekend voor elkaar. De ijsclub werkt ook al jaren uitstekend samen met de gemeente Drechterland. De gemeente zorgt ervoor dat het groen rond de baan keurig wordt onderhouden en dat het gras van de landijsbaan, vlak voordat er water opkomt, nog even wordt gemaaid. De gemeente ondersteunt de ijsclub ook bij de organisatie van vele evenementen en daar zijn wij blij mee. Tradities zijn belangrijk binnen de ijsclub. Het bestuur van de ijsclub waakt ervoor dat deze tradities behouden blijven, met een gezonde blik naar de toekomst."

- Sportvereniging s.v. DESS in Hoogkarspel is opgericht in 1888 en heeft iedereen genoeg te bieden: jong en ouder, meisjes en jongens, dames en heren. Het lesaanbod omvat recreantengym, een springploeg, S.A.B. 12+, step-aerobics, Total Move, GALM 55+, J.V.G. en Trimfit.

Reactie toevoegen