Huizum, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)
Huizum, Zicht op
De oude dorpskern van Huizum wordt nog altijd beschouwd als 'dorp in de stad'
Huizum, de Dorpskerk is in 2013 overgedragen aan de Stg. Alde Fryske Tsjerken, die er lezingen en concerten organiseert
- Huizum is een voormalig dorp, thans formeel wijk* in de provincie Fryslân, in de stad en gemeente Leeuwarden. T/m 1943 viel het onder, en was het de hoofdplaats van, de gemeente Leeuwarderadeel. Sindsdien is het een onderdeel geworden van de stad Leeuwarden. Het - in ieder geval de oude dorpskern - wordt door veel inwoners echter nog altijd als dorp, met een eigen identiteit, beschouwd, vergelijkbaar met bijvoorbeeld Ginneken en Princenhage in Breda. Ook geografisch gezien heeft de kern nog altijd veel kenmerken van een dorp. Omdat dit voor nog tientallen vergelijkbare 'formeel voormalige dorpen' in ons land geldt, hebben wij daarvoor de categorie 'dorp in de stad' in het leven geroepen.
* Gezien de huidige grootte van dit gebied plus de onderverdeling ervan in wijken en buurten, kan wellicht beter worden gesproken van stadsdeel.
- Sommigen zijn nog altijd verbolgen over het feit dat de Duitse bezetters in 1944 o.a. Huizum aan de gemeente Leeuwarden hebben toegevoegd. Daarmee impliciet stellend dat de Nederlandse regering dit wellicht niet gedaan zou hebben. Maar dorp en stad vormden ook in 1944 reeds feitelijk een stadsgebied, verdeeld over twee gemeenten. Nu ligt de kern zelfs in het geografische hart van de stad. Ook zonder Duitse bezetting zou in de jaren veertig zeker een herindeling hebben plaatsgevonden. Mede daarom heeft de Nederlandse regering die maatregel in 1945 en later niet meer teruggedraaid.
Terug naar bovenIn het Fries
Huzum.
Oudere vermeldingen
1430 en 1448 Husem, 1509 Husum, 1511 Huijssum.
Naamsverklaring
Datief meervoud van het Oudfriese hus = huis 'woning', met de betekenis 'bij de huizen'.(1)
Huizum ligt in het Z van de stad Leeuwarden, tussen spoorlijn en ringweg.
Terug naar bovenDe kern is tegenwoordig verdeeld in 1) Huizum-West en 2) -Oost met O daarvan 3) -Dorp (= de oude dorpskern, rond de huidige Tijnjedijk). In totaal omvat de wijk ca. 4.000 huizen met ca. 9.000 inwoners.
Terug naar bovenAls je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze kern, kun je terecht bij de volgende sites:
- Geschiedenis en kerken van Huizum door S. Grijpstra.
- Arjen Hiemstra heeft in 2016 een wandeling door Huizum gemaakt en vertelt onder de link aan de hand van actuele foto's over de geschiedenis van het dorp.
- Beschrijving van Huizum-West in verleden en heden, in tekst en beeld, op de site Groeten uit Leeuwarden. - Idem -Dorp. - Idem -Oost.
Terug naar boven- Wijkprogramma 2017 Huizum-Oost. - Wijkprogramma 2017 -West.
Terug naar boven- Huizum heeft 3 gemeentelijke monumenten, zijnde de rijwielfabriek op Schrans 22-24, het kantoorgebouw van Brandverzekering OBAS 1815 uit 1926 op Schrans 57-59, en het schoolgebouw (Christelijk Gymnasium) op Gymnasiumstraat 36.
- De rijksmonumentale Hervormde (PKN) Dorpskerk van Huizum (Dorp 67) dateerrt uit de 12e eeuw en was oorspronkelijk gewijd aan Johannes de Doper. De eenbeukige kerk heeft een gepleisterd middenschip. In de zadeldaktoren uit de 13e eeuw hangen twee klokken. De klok uit 1529 is gegoten door Geert van Wou II. De jaartalankers 1655 geven een van de restauraties aan. Het interieur is gedekt door een houten tongewelf. De drie herenbanken en de preekstoel dateren uit de 17e eeuw. Het huidige orgel in de Dorpskerk is gebouwd in 1849. De gebroeders Van Dam gebruikten bij de bouw veel pijpwerk uit het oude orgel. Het orgel is in 1954 gerestaureerd door Bakker & Timmenga. In 2015 heeft dezelfde firma dat nog een keer gedaan. De oudst bekende bronnen waarin melding wordt gemaakt van een orgel in deze kerk dateren uit het begin van de 17e eeuw. Al vanaf 1601 zijn er rekeningen met betrekking tot onderhoud en reparaties aan het orgel te vinden.
De Dorpskerk is in 2013 overgedragen aan Stg. Alde Fryske Tsjerken. Er worden nog enkele keren per jaar erediensten gehouden. De Dorpskerk is nu het jongste culturele podium in het oudste monument van de stad Leeuwarden. Naast de functie als officiële trouwlocatie - de kerk behoort qua interieur tot de 10 mooiste van de provincie - en verhuur voor uitvaarten, heeft de kerk sinds 2014 een geweldige naam weten op te bouwen vanwege de vele prachtige concerten en spraakmakende lezingen die er door de Plaatselijke Commissie namens erfgoedstichting Alde Fryske Tsjerken worden georganiseerd. Zie daarvoor het hoofdstuk Evenementen etc.
- "Na het verdwijnen van het Oldehoofster en Jacobijner kerkhof kent Leeuwarden nog maar één kerkhof: dat in Huizum. Het ligt rond de Dorpskerk, het oudste monument van de stad. Aansluitend ligt, gescheiden door een beukenhaagje, de gemeentelijke begraafplaats. Hoe is deze dodenakker ontstaan? Wat is de relatie met de Tweede Wereldoorlog en met de grote dichter Jan Slauerhoff? Welke bekende Leeuwarders liggen waar begraven? Welke ongewone verhalen zijn er te vertellen over ‘gewone’ Leeuwarders die hier hun laatste rustplaats vonden? En waarom zijn vele tientallen grafmonumenten zo bijzonder? Op deze en andere vragen gaat het boek '(Schat)graven in Huizum. Verhalen over de Huizumer dodenakker' in. Auteurs Peter de Haan en Leendert Plaisier hebben meerdere publicaties over de historie van de stad en dit dorp op hun naam staan. Dit boek is echter uniek in zijn soort en zal nog lang de tand des tijds doorstaan."
- Bijzonder is dat het gemeentehuis van Leeuwarderadeel tot 1965 in Huizum heeft gestaan, hoewel het dorp dus al in 1944 is opgegaan in de gemeente Leeuwarden. Pas in 1965 kreeg de gemeente een nieuw gemeentehuis in de sinds 1944 nieuwe hoofdplaats Stiens.
Terug naar boven- Op de Facebookpagina van Dorpskerk Huizum houden ze je op de hoogte van wat er de komende tijd te doen is (concerten, exposities, lezingen e.d.).
Terug naar boven- Oude foto's en ansichtkaarten van Huizum op Facebook.
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Huizum (online te bestellen).
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Huizum.
- Belangenorganisatie: - Wijkpanel Huizum-West zet zich in voor behoud en waar mogelijk verbetering van de leefbaarheid in de wijk. Onderwerpen zijn o.a. armoedebeleid, jongeren, leefbaarheid en veiligheid, speelgelegenheid voor de kinderen, kunst en cultuur, bewonersinitiatieven, wijkinitiatieven. Ook hebben ze al vele projecten kunnen ondersteunen zoals het jaarlijks terug kerende project Stoereloer, en de elektriciteitskastjes die zijn voorzien van mooie graffitiplaten. Anno 2017 zijn ze doende met het opstellen van een nieuwe visie.
- Buurtvereniging: - Buurtvereniging Hollanderwijk vindt hun wijk (gelegen in het NW van Huizum-West) "een van de mooiste wijken van Leeuwarden. Een monument van een wijk!" Helaas lichten ze dat op hun site verder nergens toe. De kleurrijke en informatieve Hollanderwijk Krant verschijnt 5x per jaar (al meer dan 40 jaar). Het laatste nummer alsmede oudere nummers zijn via de link ook online te lezen. De Hollanderwijk is kennelijk in 1915 gebouwd, want in 2015 hebben ze het 100-jarig bestaan gevierd. - Hier vind je nog meer filmpjes van deze jubileumviering.
- Sport: - Huizum heeft sinds jaar en dag een eigen skûtsje, dat in de SKS-klasse van de traditionele Friese competitie meevaart. Tot 2013 was dit het schip 'It Doarp Huzum', met een witte romp en het zeilteken LM. Dit staat voor Lodewijk Meeter, die in 1966 eigenaar werd van het skûtsje en voor het dorp ging zeilen. Het schip was in 1911 gebouwd op de relatief onbekende werf De Roos en Van der Meijden aan de Dokkumer Ee in Leeuwarden. Sinds 2017 staat Johannes Hzn. Meeter aan het helmhout. Hij is de zoon van Hidzer Lzn. Meeter en kleinzoon van de hiervoor reeds vermelde vermaarde schipper Lodewijk Meeter. Het skûtsje van 'pake Loadewyk' is in 2013 ingeruild voor een ander skûtsje. Tegenwoordig wordt met de voormalige 'Sûn en Wol' gevaren. Dit schip, gebouwd in 1925, is een Bûtenstfallaatster van de bekende werf aan het Buitenstvallaat bij Drachten. Hiermee werd meteen resultaat geboekt door op de Langweerder Wielen na 18 jaar een eerste plek te zeilen.
Het schip is eigendom van Stichting Vriendenclub het Huzumer Skûtsje. Op 6 oktober 2018 hebben zij het 50-jarig jubileum gevierd. Ter gelegenheid hiervan is door bemanningslid en skûtsjehistoricus/documentalist van Stichting Foar de Neiteam Frits J. Jansen een jubileumboek geschreven, in samenwerking met oud schipper Eildert Lzn Meeter. In het boek “Meeter na Meeter, 50 jaar Stichting Vriendenclub Huzumer Skûtsje” is de aanloop tot, de oprichting en het verdere verloop van de stichting beschreven. Er zijn nog maar een paar exemplaren beschikbaar, te bestellen in hun webshop onder de link.
- Damclub Huizum is opgericht in 1932. "De harde kern van het 1e bestond rond 1970 uit veelvoudig kampioen van Friesland Menno Bandstra, nationale topper Sjoerd Visser, bestuurder/dammer Anton Schotanus en de meervoudig Friese finalisten Auke Spijkstra en Jacob Spoelstra. Voeg hierbij het Huizumer talent Johan Capelle, het wonderkind Harm Wiersma en de al even beloftevolle Frank Drost en men krijge een kampioensteam, temeer daar overige spelers als Arthur Kalverboer, Eddie Drost, Roel Bergsma en Thijs Mulder bepaald niet de minsten waren. Direct na het behalen van het landskampioenschap in 1974 vertrok Harm Wiersma naar DAVO Tilburg. De club wist het vertrek van spelers nog een aantal jaren op te vangen door de komst van Jannes van der Wal, Auke Scholma, Bauke Bies, Gerrit Kloosterman en in 1978 Pieter Bergsma. Vele subtoppers als Jan Adema, Piet Tuik, Sjoerd Koopman, Piet Bouma enzovoort hielden de club nog diverse seizoenen op de been.
De brede kern van leden die zich Huizumer voelden en dat ook wilden blijven, gold als een fundering, die er voor zorgde dat de club het erg lang vol kon houden. Na een periode in de nationale eerste klasse B te hebben geopereerd, speelde het 1e 4 jaar lang in de nationale tweede klasse A, met steeds een 2e plaats. In 2000 werden ze dan eindelijk kampioen en was het team in seizoen 2000-2001 terug in de nationale 1e klasse B. Iedere club kan zich inschrijven voor de landelijke competitie op zaterdag. Damcub Huizum heeft in 2007 drie teams in de landelijke en drie teams in de provinciale competitie." En daar stopt de geschiedschrijving op de site van de club, dus hoe ze er vandaag de dag voorstaan is ons vooralsnog niet bekend.
- Kaatsvereniging OG (Onderling Genoegen).
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Huizum en - idem kerkhof.
Reactie toevoegen