IJhorst

Plaats
Dorp
Staphorst
Overijssel

ijhorst_plaatsnaambord_kopie.jpg

IJhorst is een dorp in de provincie Overijssel, in de streek Salland, gemeente Staphorst.

IJhorst is een dorp in de provincie Overijssel, in de streek Salland, gemeente Staphorst.

IJhorst

Terug naar boven

Status

- IJhorst is een dorp in de provincie Overijssel, in de streek Salland, gemeente Staphorst.

- Onder het dorp IJhorst vallen ook de buurtschappen Halfweg (deels) en Westerhuizingerveld (deels).

- Gezien de ligging werken de inwoners van IJhorst op veel gebieden samen met de inwoners van het Drentse buurdorp de Wijk en zijn er diverse gemeenschappelijke voorzieningen en verenigingen.

Terug naar boven

Naam

In het dialect
De Rieverst. Een inwoner van IJhorst is een Rieverster.

Oudere vermeldingen
1292 de Ywehorst, Yewehorst, 1434 kopie 1707 Hinrick ter Yuhorst, 1449 Yworst, 1496 de Ywehorst, 1665 Yhorst, Ter Yhorst.

Naamsverklaring
Samenstelling van het Middelnederlandse ywe 'ijf, taxus' en horst 'begroeide hoogte'. Te vergelijken zijn benamingen van naburige horsten als Werkhorst: 1355 die Waerghast, 1402 Warchurst, waarin warg* 'wilg (Salix)', en Esphorst: 1217 kopie Hestphorst, ter Esphorst, ter Espers - geworden tot Respers - waarin esp 'ratelpopulier (Populus tremula)'. De dialectvariant is, evenals bij Respers, ontstaan uit de combinatie met ter.(1)

Terug naar boven

Ligging

IJhorst ligt NO van Staphorst en grenst in het N aan de provincie Drenthe (kern de Wijk).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp IJhorst 79 huizen met 530 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 500 huizen met ca. 1.200 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

Woningbouw
"De gemeente Staphorst heeft al geruime tijd samen met een mede ontwikkelende partij (lokale ondernemer) een perceel grond in eigendom aan de Poeleweg in IJhorst. In de (oude) Structuurvisie van 2013 en de huidige Omgevingsvisie is in het plangebied woningbouw voorzien. Op 12 november 2019 heeft de gemeenteraad een motie aangenomen over woningbouw aan de Poeleweg. Daarin constateert men dat er een grote behoefte is aan koopwoningen voor diverse doelgroepen en dat er in dit dorp geen of beperkte kavels beschikbaar zijn. Daarop wordt door het college gevraagd met spoed een bestemmingsplan op te stellen om woningbouw mogelijk te maken. De afgelopen periode is een markt- en behoefteonderzoek gedaan, is het stedenbouwkundig plan opgesteld en is een samenwerkingsovereenkomst aangegaan met de mede ontwikkelende partij. Inmiddels is het stedenbouwkundig plan klaar en kan de bestemmingsplanprocedure worden gestart. Voorliggend document betreft het bestemmingsplan dat de realisatie van maximaal 39 woningen op de locatie mogelijk maakt." Aldus een deel van de Inleiding van Bestemmingsplan Poeleweg (2019). De Raad van State heeft het bestemmingsplan in april 2022 goedgekeurd, na gemotiveerde afwijzing van bezwaren van omwonenden.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Rijksmonumenten
- IJhorst heeft 9 rijksmonumenten.

Terug naar boven

Evenementen

Kunstroute
"Grensloos Kunst Verkennen is een route langs beeldende kunstwerken in de buurdorpen de Wijk (Drenthe) en IJhorst (Overijssel) en in het landschap van het grensriviertje de Reest. Het landschap van de Reest is een prachtig gebied om ontspannen in te wandelen, te fietsen en te genieten van de vele ooievaars. Een gebied om nog eens terug te komen. De kunst die wordt getoond is een nadere verkenning meer dan waard. De route is 8 à 9 kilometer lang en heel geschikt om wandelend of fietsend af te leggen. De 12e editie van Grensloos Kunst Verkennen is van eind augustus tot en met half september 2021, elke donderdag tot en met zondag van 11.00-17.00 uur."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

Wandelen
- Wandelroute Trage Tocht IJhorst (15 km) is een mooie, afwisselende bos- en heidewandeling. Het eerste deel van de route gaat langs de rand van het fraaie Reestdal. Grote kans dat je hier ooievaars kunt spotten. Je wandelt in het natuurgebied Zwarte Venen langs uitgestrekte heidevelden en vennen. Hier werd ooit turf gewonnen in veenputten, die later volliepen met water. Je vervolgt de route door Boswachterij Staphorst, ook wel bekend als de Zwarte Dennen. De bossen bij Staphorst zijn tussen 1930 en 1940 aangelegd door werklozen uit het westen van het land. Vroeger was de boswachterij vooral gericht op houtproductie. Nu zijn natuur en recreatie even belangrijk. Het is het enige grote bosgebied tussen Zwolle en Meppel in een gebied dat verder grotendeels uit boerenland bestaat. Je komt langs de Oude Vijver en langs het langgerekte heideveld De Vier Bergen. Op het laatste deel van de tocht wandel jee op de rand van bos en boerenland en over kronkelpaadjes door het Carstenbos, eigendom van Landschap Overijssel.

- "Wandelroute 'Kuieren rond Ywehorst' (6 km) slingert door de geschiedenis (Toen & Nu) van Ywehorst. Het is een rijk gevarieerde cultuurhistorische ontdekkingstocht rond IJhorst met o.a. haar monumentale kerk en klokkenstoel. Extra: een klein stukje (nat)struinen langs de hoogveenbeek de Reest en verhalen op de infopanelen."

- Inwoners hebben nagedacht over hoe ze de leefbaarheid in hun dorp konden vergroten. Een van de ideeën was het ontwikkelen van een avontuurlijke route door het bos. Jong en oud heeft meegedacht en meegewerkt aan de realisering van Beleefroute IJhorst. De Beleefroute is voorzien van informatiebordjes en verrassende spel-elementen. De route is gemarkeerd met een houten paaltje met een fluoriderende gele kop. Dee Beleefroute is te vinden in natuurgebied De Witte Bergen. Voor nadere informatie kun je terecht bij het TIP agentschap KroKo MultiPunt.

Natuurbeschermingsvereniging
"Natuurbeschermingsvereniging IJhorst-Staphorst e.o. is al sinds 1957 actief bezig de natuur te beschermen in haar werkgebied. Door de diversiteit aan biotopen in dit gebied komen er veel verschillende planten-, vogel- en vlindersoorten voor. De ca. 700 leden zetten zich in voor behoud en waar mogelijk verbetering van de natuur in de breedste zin van het woord." Verenigingsblad De Scharrelaar verschijnt 4x per jaar. Via de link zijn oudere nummers vanaf 2005 ook online te lezen. In een van de nummers van 2018 verwoordt voorzitter Clarien Cornelisse mooi wat het doel van de vereniging is: "Ik ben Clarien Cornelisse, getrouwd met Paul. We hebben vier kinderen, die inmiddels het ouderlijk nest hebben verlaten, voor studie en werk. In 2016 zijn we vanuit Bussum verhuisd naar Punthorst. We wonen daar in een klein boerderijtje, met kat, hond, kippen, en inmiddels ook een koe met een kalfje. Verder hebben we een grote moestuin, waar we jaarrond van eten. De natuur heeft altijd mijn grote interesse gehad. Niet alleen omdat ze schitterend mooi is, maar ook vanwege haar kracht en haar volmaaktheid. In de natuur heeft alles een reden en wordt niks verspild. Elke dag opnieuw kun je je verbazen over hoe mooi alles in elkaar past.

Helaas staat de natuur onder grote druk en is het hard nodig dat veel mensen zich inzetten om dat wat ons rest aan natuur goed te beschermen en te versterken. Het mooie is dat de natuur een enorm herstelvermogen heeft. Als wij een ‘zetje’ geven, dan werkt ze zelf mee aan haar herstel. Ik verheug me erop om samen met de 700 leden van deze vereniging verder te werken aan het inventariseren en beschermen van de natuur. Met de werkgroepen, waar veel kennis aanwezig is. Maar waar ook versterking nodig is. En met de jeugd, die regelmatig meedoet aan allerlei activiteiten. En met de vele vrijwilligers, zonder wie er helemaal geen vereniging mogelijk zou zijn. Er is veel werk aan de winkel! En er zijn vele handen nodig. Kom dus vooral meedoen! Ik hoop je te ontmoeten op de volgende contactavond. Clarien Cornelisse, voorzitter."

Carstenbos
Het Carstenbos in IJhorst, eigendom van Landschap Overijssel, is in 2014 uitgedund. Grote bomen zijn gekapt zodat de overblijvende bomen meer ruimte krijgen om te groeien en er meer licht op de bodem kan komen. Dat is goed voor de variatie aan jonge bomen, struiken en kruiden, en aantrekkelijker voor de dieren die in het bos leven.

Vledders en Leijerhooilanden
Landschap Overijssel en Waterschap Drents Overijsselse Delta hebben plannen ontwikkeld om vanaf 2018 het gebied Vledders en Leijerhooilanden - gelegen direct ZW van de dorpskern van IJhorst - nog natuurlijker en ecologisch waardevoller te maken en tevens het waterbeheer te verbeteren. Het is een uniek beekdal waar in potentie prachtige natuur kan opbloeien. Een belangrijk onderdeel van deze natuurontwikkeling is het grondwaterpeil. Voor bepaalde natuur is een hoge grondwaterstand belangrijk. Waterschap Drents Overijsselse Delta heeft nauwkeurig onderzoek uitgevoerd of een verhoging haalbaar is en wat de consequenties voor het gebied zijn. Op basis hiervan wordt het peil ten oosten van de Streitenvaart met gemiddeld 40 centimeter verhoogd naar 1,20 meter boven NAP.

Het gebied Vledders en Leijerhooilanden wordt nu nog gekenmerkt door grasland en her en der wilgengroei, kleine houtwallen en bosjes. Het is vooral een heel open en uitgestrekt gebied. Mede door de sterke toestroom van kwelwater uit de ondergrond en de kwaliteit van het grondwater is het mogelijk de natuur terug te brengen. De Streitenvaart krijgt een natuurlijke oever aan de oostzijde. Aan de noordzijde van de vaart komt een waterpartij omzoomd door een rietkraag die het thuis kan worden voor vele soorten watervogels. Bij de planvorming houden Landschap Overijssel en Waterschap Drents Overijsselse Delta zo veel mogelijk rekening met de inbreng van omwonenden en andere belanghebbenden.

Sinds de inloopbijeenkomst van april 2018 is een aantal wijzigingen doorgevoerd in het ontwerpplan. Dit gebeurde mede op basis van reacties van bewoners en andere betrokkenen. Belangrijkste wijziging is het verplaatsen van het beoogde informatiepunt van de Poeleweg naar de Burg. van Wijngaardenstraat. Daarnaast zijn verbeteringen doorgevoerd om de afwatering vanaf het gebied Mesu te optimaliseren. Onderdeel van het project is ook de vervanging van het gemaal Vledders. Dit gemaal dateert uit de zestiger jaren en is aan het einde van zijn levensduur. Er is in het ontwerpproces gekeken naar alternatieven zoals het toepassen van een kleiner gemaal of geen gemaal. Maar in overleg met specialisten en omwonenden is besloten het bestaande gemaal te vervangen door een nieuw gemaal.

"Gebiedsontwikkeling Vledders en Leijerhooilanden afgerond. In het gebied Vledders en Leijerhooilanden bij IJhorst is hard gewerkt aan de ontwikkeling van een prachtig natuurgebied. Hiervoor is het gebied grotendeels heringericht. Dit was nodig om het gebied voor te bereiden op de gevolgen van de klimaatverandering én om daarmee de omstandigheden voor unieke natuur te verbeteren. In maart 2021 is de eerste graafmachine ingezet, in april 2022 zijn de werkzaamheden afgerond. We nodigen je uit om de video van het heringerichte gebied te bekijken en de herinrichting (na het broedseizoen) tijdens een excursie te bewonderen.

Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) en Landschap Overijssel hebben er samen voor gezorgd dat er in het gebied Vledders en Leijerhooilanden bij Ijhorst nu unieke natuur, stevige biodiversiteit en voldoende schoon water is. Hiervoor is 44 hectare grond aangekocht, waardoor in totaal meer dan 200 hectare natuurgebied is ontstaan. Veel watergangen zijn gedempt, er is een bypass gegraven in het westelijke deel van het gebied, een gemaal is vervangen, natuurlijke oevers zijn aangelegd en het grondwaterpeil is aanzienlijk verhoogd. Het peil van de Streitenvaart wordt de komende jaren nog in stapjes verhoogd tot maximaal 40 centimeter. Dat is mogelijk door een nieuwe stuw. Dit alles om het gebied natuurlijker en ecologisch waardevoller te maken, het klimaatbestendig in te richten en het beschikbare water optimaal te benutten. “Als waterschap zijn we er trots op wat we hier gerealiseerd hebben”, vertelt Hans Pereboom, dagelijks bestuurslid bij WDODelta. “Het is een slim watersysteem dat veiligheid biedt, stevig bijdraagt aan het opvangen van de gevolgen van de klimaatverandering en de basis legt voor unieke natuur.”

Toekomstbestendig. In de toekomst komen droge en warme zomers steeds meer voor, maar ook de kans op wateroverlast door hoosbuien neemt toe. Daarom is het belangrijk dat het landschap ‘klimaatrobuust’ is, zodat het hiertegen bestand is. “Tegelijkertijd willen we graag prachtige natuur en een authentiek landschap”, vertelt Hans Pohlmann, manager Natuur bij Landschap Overijssel. In het nieuw ontwikkelde gebied komen deze ambities prachtig samen. We hebben een stuk - voor Nederland unieke - natuur kunnen ontwikkelen en herstellen en tegelijk goed invulling gegeven aan een klimaatbestendig landschap. Het resultaat is een afwisselend gebied, waar we de gevolgen van de klimaatverandering goed kunnen opvangen en er unieke natuur, stevige biodiversiteit en voldoende schoon water is.”

Unieke soorten. Volgens Hans Dijkstra, terreinbeheerder bij Landschap Overijssel, werpen de werkzaamheden hun eerste vruchten al af: “Het gebied Vledders en Leijerhooilanden bij IJhorst kenmerkt zich door rust en unieke flora. Het is een ideale plek voor otters en kraanvogels, die we recent al gespot hebben. Ook zien we hier de laatste weken tientallen weidevogels, waaronder kieviten, wulpen en watersnippen. Dit is veelbelovend voor wat we nog meer aan flora en fauna mogen verwachten. Tegelijk hebben we de uitdaging het gebied zo te beheren dat deze flora en fauna kunnen gedijen, er geen wateroverlast ontstaat en de unieke landschappelijke waarden behouden blijven.”

Excursies langs beschermd gebied. Het gebied Vledders en Leijerhooilanden bij IJhorst is niet toegankelijk voor publiek, maar wel vanaf de randen te beleven. De komende jaren wordt nog een onbemand informatiepunt ontwikkeld in de vorm van een schaapskooi en komen er informatiepanelen. Ook wordt na het broedseizoen (dat duurt tot half juli) een aantal excursies georganiseerd waarbij belangstellenden het gebied kunnen bezoeken en zo een uniek kijkje krijgen. Houd hiervoor de website van Landschap Overijssel in de gaten." (bron: Waterschap Drents Overijsselse Delta, april 2022)

Terug naar boven

Links

- Onderwijs en kinderopvang: - In 2011 zijn plannen gemaakt om te komen tot een bredere samenwerking tussen de basisschool, bibliotheek en peuterspeelzaal. Doel van de samenwerking is de leefbaarheid in het dorp IJhorst te vergroten. In het Dorpsplan was daarnaast de wens opgenomen om een multifuntioneel gebouw te realiseren. Leegstand in een deel van Basisschool De Iekmulder heeft het mogelijk gemaakt deze wens te realiseren. De brede school is in 2013 gereed gekomen.

"Basisschool De Iekmulder in IJhorst is een school voor openbaar onderwijs. Dat betekent dat ieder kind, elke ouder en elke leerkracht welkom is, ongeacht zijn of haar sociale, culturele of levensbeschouwelijke achtergrond. Onze school vormt een veilige leeromgeving, waardoor kinderen zich prettig voelen en met plezier naar school gaan. Wij zijn een school waar ieder kind ertoe doet en waar de talenten en kwaliteiten van alle kinderen tot hun recht komen. Vanuit deze gedachte geven wij ons onderwijs. Dat betekent dat wij bij het overdragen van kennis en vaardigheden de kinderen laten leren voor het leven, deelgenoot maken van hun eigen leerproces, leren communiceren en luisteren, leren nieuwsgierig en kritisch te zijn, respectvol omgaan met anderen en relativeren met humor. Door het stimuleren van zelfreflectie maken wij van onze kinderen volwassen mensen die verantwoordelijkheid willen en kunnen dragen voor eigen handelen, voor het handelen van andere mensen en voor de samenleving van de toekomst.

De Iekmulder maakt deel uit van die complexe en steeds veranderende samenleving. Vanuit dat besef haalt het team het 'buiten' naar binnen. Samen met ouders en andere opvoeders geven zij de kinderen een stevige basis voor het leven, zodat ze weten waarom zij er zijn. Het team van de Iekmulder in IJhorst werkt vanuit de volgende waarden: Samenhang zien, zelfrespect & autonomie, kennis, samenwerken en enthousiasme & plezier. Met deze waarden voor ogen wil het team de kinderen voorbereiden op de toekomst. In een positieve, boeiende sfeer leren we de kinderen samenwerken en zich ontwikkelen tot onafhankelijk denkende mensen. Ze mogen zijn wie ze zijn en we leren ze respect te hebben voor de wereld om zich heen. De school, ouders en het dorp vormen een samenhangend geheel en voeden de kinderen op vanuit die samenhang tot wereldburgers van de toekomst."

"Met 15 minuten lezen per dag, lees je 1 miljoen woorden per jaar en kan de woordenschat groeien met ca. 1.000 woorden per jaar! Sinds 2015 beschikt OBS de Iekmulder in IJhorst over een 'Bibliotheek op school'. De Bibliotheek op school is méér dan alleen wat kasten met boeken. School en Bibliotheek zetten zich samen in voor meer leesplezier en betere schoolprestaties door de Bibliotheek te integreren in de school. Want een kind dat graag en goed leest is een taalvaardig kind, wat zijn/haar leerprestaties ten goede komt. Met de Bibliotheek op school werken school en Bibliotheek structureel samen aan taalontwikkeling, leesbevordering en mediawijsheid. Als kinderen lid worden bij de Bibliotheek op school, kunnen ze ook automatisch lid worden bij de Bibliotheek in de gemeente (voor zover zij nog geen abonnement hadden). Naast het lenen van boeken op school, is het hierdoor ook mogelijk om boeken te lenen bij de Bibliotheek. Tot 19 jaar is het lidmaatschap bij de Bibliotheek gratis. Een van de pijlers van de Bibliotheek op school is dat de school de beschikking krijgt over een rijke leesomgeving. Met SchoolWise beschikt de school over een digitaal portaal waarmee zij toegang krijgt tot een rijke leesomgeving waarmee geïntegreerd gezocht kan worden in de collectie van de school, de lokale Bibliotheek en digitale bronnen. Door kinderen met SchoolWise te laten werken, wordt mediawijsheid gestimuleerd. De portal is voor de kinderen ook thuis te raadplegen."

- Peuterspeelzaal De Reestrakkertjes in IJhorst is een algemeen toegankelijke en laagdrempelige voorziening waar ingespeeld wordt op wensen en behoeften van kinderen en ouders, met als achterliggend doel het creëren van optimale ontwikkelingsmogelijkheden. Het basisuitgangspunt van de peuterspeelzaal is in grote lijnen te omschrijven als: spelen; ontmoeten; ontwikkelen; observeren; signaleren; uitwisselen.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. IJhorst is opgericht in 1947 en staat in de regio bekend als een gezellige en sociale vereniging waar iedereen welkom is. "De laatste jaren, misschien moeten we zelfs zeggen: de laatste tientallen jaren, is de v.v. te vinden in de laagste klassen van het amateurvoetbal. Veelal in de 6e klasse, met regelmatig een of meerdere jaren 5e klasse. De jeugd voetbalt al geruime tijd onder de naam W.IJ.C.. Dit staat voor Wacker IJhorst Combinatie. Een samenwerkingsverband tussen onze v.v. en v.v. Wacker uit buurdorp de Wijk. Sinds enige jaren voetballen ook de Veteranen van beide verenigingen onder de naam W.IJ.C."

Reactie toevoegen