Ingelum

Plaats
Dorp
Waadhoeke
Fryslân

Engelum..JPG

Ingelum is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Waadhoeke. T/m 2017 gemeente Menameradiel.

Ingelum is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Waadhoeke. T/m 2017 gemeente Menameradiel.

Engelum. (2).JPG

In Ingelum

In Ingelum

Engelum (2).JPG

Kerk van Ingelum

Kerk van Ingelum

Engelum.JPG

Nog even omkijken naar Ingelum.

Nog even omkijken naar Ingelum

Ingelum

Terug naar boven

Status

- Ingelum is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Waadhoeke. T/m 2017 gemeente Menameradiel.

- Ingelum en de buurdorpen Bitgum en Bitgummole werken op veel gebieden samen en delen veel voorzieningen. Gezamenlijk worden ze dan ook als 'drielingdorp' beschouwd (vergelijkbaar met Lekkum / Miedum / Snakkerburen).

Terug naar boven

Naam

In het Nederlands
Engelum. Overigens zijn de plaatsnamen in de gemeente Menameradiel sinds 2010 officieel Friestalig.

Oudere vermeldingen
1319 Enghelum, 1335 Anglum, 1339 Anglim, 1439 Yngelim, 1471 Inglum, 1479 Englem.

Naamsverklaring
Betekent heem 'woonplaats, woning' van de persoon Engel (ontstaan uit Angilo). Vergelijk Englum. De plaatsnaam kan echter ook ontstaan zijn uit Angla-haim* 'woonplaats van Angelen'.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Ingelum ligt OZO van het dorp Berltsum, ZO van de dorpen Bitgum en Bitgummole, ZW van de dorpen Koarnjum, Britsum en Stiens, WZW van het dorp Jelsum, W van de Vliegbasis Leeuwarden en het dorp Lekkum, NW van de stad Leeuwarden en het dorp Marsum, NNW van het dorp Deinum, N van de A31, NO van het dorp Dronryp en ONO van het dorp Menaam.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Ingelum 31 huizen met 247 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 150 huizen met ca. 380 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

- Aldfaers Erf is de vereniging voor dorpsgeschiedenis van Bitgum e.o. (dat e.o. staat met name voor Bitgummole en Ingelum) en is opgericht in 1978. "Aldfaers Erf hâldt geregeld byienkomsten dêr't sprekkers of eigen leden noege wurde om wat te fertellen oer in ûnderwerp dat gearhinget mei de skiednis fan ús doarpen. De webside is fuortkommen út it ferlet it orizjinele materiaal feilich te stellen. Op dit stuit beheind de webside him dan ek ta materiaal dat Aldfaers Erf yn besit hat. It stribjen is lykwols dat dat materiaal gâns útwreide wurdt mei guod dat minsken thús lizzen ha. It is no net mear nedich sok materiaal oan Aldfaers Erf ôf te stean. De techniken fan hjoed-de-dei meitsje it mooglik materiaal sels yn te skennen en op dizze side te publisearjen." Aldus de vereniging op haar site.

- In december 2017 is het boek 'Tseardsje Tsjantel - Sterke stikken fan it Tsjantelgat' van Auck Peanstra verschenen. Een bundel met 128 vermakelijke verhaaltjes over alledaagse dingen en waargebeurde gebeurtenissen uit de dorpjes Bitgum, Bitgummole en Ingelum en omgeving. De sterke verhalen worden verteld vanuit de ogen van Tseardsje Tsjantel, een alter ego van de in 2016 overleden schrijfster Aukje Hoogland-Peenstra, als Fries (kinder)boekenschrijfster beter bekend als Auck Peanstra. Hoofdpersoon Tseardsje is eigenwijs, eigenzinnig, vreselijk nieuwsgierig en altijd in voor een praatje. Ze maakt altijd van alles mee; van een reisje met het koor tot vreemde zaken en belangrijke roddels uit het eigen dorp. En alles moet natuurlijk even gedeeld worden met de buurvrouw.

Aukje schreef van 1979 tot aan haar overlijden in 2016 elke maand een 'Sterk stik' voor dorpskrant 'Doarp & Sport', in totaal bijna 300 stukjes. De redactie van de dorpskrant heeft daaruit een selectie gemaakt en gebundeld in deze mooie uitgave. Tezamen laten ze een bijzondere reis door de tijd zien en een blik in de geschiedenis van de dorpen Bitgum, Bitgummole en Ingelum. Het resultaat is een uniek eerbetoon aan een begenadigd schrijfster en een origineel document binnen de Friese literatuur. De bundel is op eigen initiatief en in eigen beheer uitgegeven door de redactie van Doarp & Sport. Het boek kost €10,- en is te bestellen via de redactie van de dorpskrant (doarpensport@hotmail.com), via de facebookpagina van Doarp & Sport (waarvoor zie het kopje Links) en verkrijgbaar bij o.a. boekhandel Afûk.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Ingelum heeft in de jaren zeventig een flinke uitbreiding gehad. Daarna mocht er ruim 30 jaar niet meer gebouwd worden, vanwege geluidshinder van de nabijgelegen Vliegbasis Leeuwarden. De opheffing van deze bouwstop geeft het dorp nieuwe kansen.

- Het dorp heeft geen school meer, die is op enig moment gefuseerd met die van buurdorp Bitgummole en vervolgens gesloten.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Het dorp heeft 2 rijksmonumenten, zijnde de terp uit het begin van de jaartelling N van het einde van de Tilledyk, en de Hervormde kerk op omheind kerkhof. Een herdenkingssteen bij de voordeur herinnert aan de verwoestende brand in 1975. Aan de buitenmuur hangt een fraaie zonnewijzer uit 1875. De klimop ernaast is een broedplaats voor kauwen. De toren is in 2009 gerestaureerd. In 2013 zijn de kerkgebouwen, begraafplaatsen en landerijen van de Hervormde Gemeente overgedragen aan Stichting Tsjerken Bitgum en Ingelum, die zich sindsdien ontfermt over beheer en onderhoud van de kerken in kwestie. De kerk maakt tegenwoordig deel uit van de PKN-gemeente Bitgum, Bitgummole, Ingelum en Marsum.

- Jan Bruining heeft in een voormalige kippenloods in Ingelum een museum van oude McCormicks trekkers en andere oude landbouwwerktuigen gerealiseerd. Het is de meest uitgebreide collectie van deze trekkers in Nederland. Tractorenmuseum Het Loonbedrijf (Tsjerkeleane 6) bestaat uit een 30-tal oude trekkers, waarvan de oudste uit 1928 stamt. Tevens zijn er diverse loonwerkersmachines aanwezig. Ook is er een aantal Volvo vrachtauto's uit de jaren 1960-1970 te bezichtigen. Enkele van deze auto's zijn te huur voor trouw, reclame of defilérijden. Bezichtiging op afspraak. Voor de contactgegevens en een aantal foto's van het wagenpark zie de link.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Feestvereniging De Maeyebeam. De Maeyebeam is een teken van herdenkingen, feesten en vruchtbaarheid. Het doel van De Maeyebeam is het organiseren van: Dorpsfeest (1x in de 4 jaar), Herdenkingen, Kinderspelen, Koningsdag met korpsen en verklede kinderen op versierde fietsen door de dorpen, Nieuwjaarsduik, Leuke excursies. De vereniging heeft ca. 500 leden. De activiteiten van De Maeyebeam zijn er voor alle inwoners van de dorpen Ingelum, Bitgum en Bitgummole (met de kanttekening dat leden een aanzienlijke korting op activiteiten ontvangen).

- Toanielselskip Nieuw Leven brengt jaarlijks in februari een nieuw stuk op de planken.

- Start en finish van de Trekker Alvestédetocht (weekend in juni, in 2021 voor de 26e keer) zijn in Ingelum. Het is een tocht met alleen oldtimer trekkers. Hoe deze traditie is ontstaan is een mooi verhaal, dat we dan ook graag van hun site citeren: "Jan Bruining zat in het afdelingsbestuur van de Friese afdeling van de OTMV (Oude Trekker en Motoren Vereniging). Zij organiseerden in Engelum altijd behendigheidswedstrijden voor trekkers en hier kwam altijd veel publiek op af. Jan vroeg zich op een gegeven moment af of er niet meer met oldtimertrekkers kon worden gedaan. Er waren al wel toertochten georganiseerd, maar een "Tocht der tochten" nog niet. Rond 1990 opperde hij tijdens een vergadering van het afdelingsbestuur of het niet mooi zou zijn om een Trekker Elfstedentocht te organiseren. Hiermee was het idee gelanceerd, maar om zo’n tocht ook daadwerkelijk op te zetten bleek nog niet mee te vallen. In het bestuur zat iemand die een kennis had bij de politie, en hij kwam met de mededeling dat landbouwtrekkers alleen gebruikt mochten worden voor landbouwwerkzaamheden. De reactie van de politie was aanvankelijk dan ook dat een Trekker Elfstedentocht absoluut uitgesloten was.

Het idee verdween hiermee in de ijskast, maar niet voor lang. De regelgeving veranderde en onder deze nieuwe wetgeving mochten landbouwvoertuigen ook voor andere doeleinden worden gebruikt. Hiermee kwam alles in een stroomversnelling, en de organisatie werd op poten gezet. Deze organisatie bestond uit Lourens Jan Hoogland, Jan de Vries en Jan Bruining. Lourens Jan Hoogland stippelde de route uit, en de aanmeldingen van rijders kwamen binnen. Er werd besloten om met 40 aangemelde deelnemers te starten in groepen van 8 trekkers. En zo ging de 1e tocht van start. De journaliste van het Agrarisch Dagblad, die meereed om de dag te verslaan, zal deze dag nooit vergeten want het regende pijpenstelen en dat ging de hele dag zo door. "Ze is in IJlst afgestapt en heeft de trein naar huis genomen", zegt Jan de Vries al lachend. Na een barre tocht kwamen ze met de hele groep als verzopen katten in Ingelum terug. ‘s Avonds in het dorpshuis konden de mannen onder het genot van een hapje en drankje en een stukje muziek op adem komen en werd er natuurlijk gesproken over het weer! Over deze 1e Trekker Elfstedentocht wordt nog altijd gesproken door de mannen die deze tocht hebben meegereden."

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Wandelroute Ingelum - Bitgum - Bitgummole (7,5 km).

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Ingelum, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Ingelum.

- Nieuws: - Al sinds 1963 is er de maandelijkse dorpskrant Doarp & Sport voor de dorpen Bitgum, Bitgummole en Ingelum.

- Dorpshuis: - Het is een mooi verhaal waar de naam van Dorpshuis Skerne Wibe vandaan komt, vandaar dat wij dat graag citeren van de site van het dorpshuis: "Wybe Sjoerds, zoon van Sjoerd Wybe toe Groustins of Grovestins en van Renske Mockema, is in 1464 geboren. Zijn eigenlijke geslachtsnaam is Sirtema, doch zijne voorouders hebben den naam van Grovestins, het dikke kasteel, aangenomen, naar een sterk Huis door zijn oud-overgrootvader tegen de invallen der Noormannen te Ingelum gebouwd. Men wil dat hij 'Scherne Wybe', d.w.z. 'geschoren Wybe', werd bijgenaamd, hetzij hij een der eersten was, die de gewoonte om den baard te laten scheren volgde, hetzij hij, tegen het gebruik der Friezen, die lang en nederhangend haar droegen, zijn kruin liet scheeren, hetzij vrijwillig hetzij als boete hem opgelegd, wijl hij zijn handen aan een monnik had geslagen. Hij was een der voornaamste edelen, onder de vetkoopers en als krijgsman zeer gezien. Zijn gewoon zeggen was 'Neat te froed, neat to tjoed' (niet te goed, niet te kwaad). Deze spreuk is ook het devies van het wapen, en gaf aanleiding tot een ander Friesch spreekwoord: "Het is een man als Scherne Wybe", waarmede men een man met goede en slechte hoedanigheden begaafd aanduidde."

- Lezen: - Op de hoek van de Terhornestrjitte / Klaas van der Meijstrjitte in Ingelum is Anja Post in 2020 een Minibieb begonnen. Je mag gratis een boek meenemen om te lezen, en een boek dat je zelf over hebt kun je erin plaatsen, waardoor het systeem zichzelf in stand houdt.

- Muziek: - De eerste officiële stukken van Gemengd koor Jubilate dateren van 1954. Volgens oud-Ingelumers zijn er ook nog programma's gevonden uit 1913. Tussen 1913 en 1954 heeft het koor bij tussenpozen bestaan. In eerste instantie was het een Ned. Herv. kerkkoor. In de jaren zeventig en tachtig groeide het koor met zoveel leden die niet kerkelijk waren, dat de naam in 1989 is gewijzigd in Jubilate. Het koor presenteert zich op concoursen, koffieconcerten, in bejaardenhuizen en speciale kerkdiensten etc. Het repertoire is daarom ook veelzijdig, zowel klassiek als populair."

- Sjoerdtje v.d. Berg, Bauk de Groot, Gezina Donga, Janny Hoekstra en Aafke Vlasma hebben in 2014 het initiatief genomen voor de oprichting van Vrouwenpopkoor Bit(ch)beat. Het koor is er vooral van en voor de dorpen Bitgum, Bitgummole, Ingelum en Marsum, maar ze brengen hun zangkunsten ook regelmatig elders in de regio ten gehore. "Hou je ook van zingen, en heb je gevoel voor muziek? Of bespeel je een instrument dat geschikt is voor een band? Kom dan bij ons koor! We richten ons op de popsongs van nu, maar ook de liedjes van eerder voeren we uit. Enkele voorbeelden zijn nummers van Adele, Anouk, Queen, Pharrell Williams, Pink enz. Ons doel is om op een gezellige manier samen met elkaar muziek te maken en er muzikaal ook nog iets van te leren. Het seizoen loopt van begin september tot 1 mei. De repetitieavond is op maandagavond van 20:00 tot ongeveer 22:00 uur in Ons Huis in Bitgummole. Lijkt het je leuk? Stuur dan een mailtje naar popkoorbbe@gmail.com of kom een keer kennismaken op een van onze repetities of bij een van onze optredens."

- Sport: - Omstreeks 1850 wordt er in Ingelum al gekaatst. De wedstrijden worden in die tijd meestal georganiseerd door de plaatselijke kroegbaas. Rond de jaren 1880-1900 komt door politieke invloeden een sociaal-cultureel leven tot stand. In deze periode worden er vele verenigingen opgericht, zo wordt in 1899 ook Kaatsvereniging Sla Raak opgericht. De eerste jaren kan men financieel nog rondkomen, maar na een paar jaar wordt er steeds met een negatief saldo afgesloten, dat in 1907 oploopt tot 17,28 en een halve cent, een heel bedrag voor die tijd. Ook worden in die jaren de Volksspelen door de kaatsvereniging verzorgd. Dit brengt wel wat inleggeld op, maar het gaat net zo hard weer op aan prijzen voor de Volksspelen.

Daarom wordt besloten om aandelen uit te geven. Dit levert een bedrag op van fl 154,35. Dit geweldige succes viert men met een groot feest compleet met conferencier, muziek en extra prijzen voor het kaatsen en de spelen, met als gevolg dat het voordelig saldo weer slinkt tot fl 0,83. De jaren daarop geven steeds weer een nadelig saldo. Vanaf 1920 gaat het de vereniging financieel weer wat beter. Vanaf die tijd worden ook de Merke partijen gehouden. In 1974 krijgt Ingelum een nieuw kaatsveld, met een nieuwe berging, en een nieuw dorpshuis, met kleedgelegenheid voor de kaatsers.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Ingelum.

Reacties

(2)

Link naar tractormuseum van Bruinings: (...)

Dank voor de tip Hans! Ik heb het toegevoegd, en het stukje daardoor ook iets kunnen uitbreiden. Tevens nog een mooi verhaal toegevoegd over het ontstaan van de Trekker Elfstedentocht, die hier start en finisht.

Reactie toevoegen