Jannum

Plaats
Dorp
Noardeast-Fryslân
Fryslân

jannum_collage.jpg

Jannum, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Jannum, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Jannum (2).JPG

In het kleine dorp Jannum

In het kleine dorp Jannum

Jannum.JPG

Op de terp van Jannum staat de dorpskerk uit de 13e eeuw, sinds 1947 ingericht als Kerkmuseum

Op de terp van Jannum staat de dorpskerk uit de 13e eeuw, sinds 1947 ingericht als Kerkmuseum

Jannum. (2).JPG

Zeer oud maar... gedegen. In Jannum.

Zeer oud maar... gedegen. In Jannum.

Jannum

Terug naar boven

Status

- Jannum is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Noardeast-Fryslân. Het dorp viel vanouds onder de gemeente Dantumadiel, maar is bij de herindelingen van 1984 d.m.v. grenscorrectie naar de gemeente Ferwerderadiel overgegaan. In 2019 over naar gemeente Noardeast-Fryslân.

- Het dorp maakt deel uit van het streekje de Flieterpen, de verzamelnaam voor de viereenheid van de dorpen Ginnum, Jannum, Lichtaard en Reitsum. Flieterpen is afgeleid van het woord 'flia' wat 'vluchten' betekent. Alle vier de dorpen zijn gebouwd op terpen die vroeger, toen er nog geen dijken waren, werden gebruikt als vluchtheuvels.

Terug naar boven

Naam

In het Nederlands
Janum. Overigens is de plaatsnaam sinds 1999 officieel Friestalig.

Oudere vermeldingen
1506 Jawnum, 1540 Hijannum, 1573 Ianum.

Naamsverklaring
Door het ontbreken van oudere vormen moeilijk te verklaren. Misschien heem 'woonplaats, woning' van de persoon Iwe. De voornaam Jan (afleiding van Johannes) is hier onwaarschijnlijk: christelijke voornamen zijn in Friesland namelijk pas in gebruik gekomen na de productieve periode van heem (5e tot 10e eeuw). Vergelijk echter Driezum en Hanssum.(1)

Terug naar boven

Ligging

Jannum ligt WZW van Dokkum, NO van Burdaard en grenst in het Z aan de Dokkumer Ee.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Jannum 15 huizen met 97 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 25 huizen met ca. 65 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "SWOT-analyse Flieterpen: Reitsum, Jannum, Ginnum en Lichtaard (op basis van gesprekken met inwoners tijdens inloop). Uit de gesprekken met dorpsbelangen en wijkraden kwamen aandachtspunten naar voren. Deze
aandachtspunten vind je terug in een schema, dat ook op de website staat. De aandachtspunten hebben wij vertaald naar een gewenst toekomstbeeld per cluster dorpen. Dat geeft namelijk goed weer hoe de inwoners willen dat hun dorp er in de toekomst uitziet. De gewenste toekomstbeelden komen niet één-op-één in de Omgevingsvisie. Ze vormen tezamen wel een heel belangrijke informatiebron voor de gemeentelijke Omgevingsvisie.

Flieterpen: gewenst toekomstbeeld Reitsum, Jannum, Ginnum en Lichtaard in 2030 (op basis van het verdiepend gesprek met dorpsbelang): De mienskipszin is groot in de Flieterpdorpen. Er zijn veel vrijwilligers en met elkaar kunnen ze veel zelf aanpakken en organiseren. Zelfredzaamheid is een sterk punt van de dorpen. De gemeente luistert naar de dorpen en staat open voor ideeën. De gemeente en de dorpen werken samen aan leefbare en mooie dorpen. Bestaande voorzieningen zijn gebleven. Het dorpshuis is verplaatst naar het oude schoolgebouw en daarmee een centrale voorziening geworden met de sportvoorzieningen vlakbij. Jongeren én ouderen kunnen er voor allerlei activiteiten terecht.

Ouderen zijn in het dorp gebleven en ook jonge gezinnen wonen in het dorp. Dit komt omdat er woningen voor de juiste doelgroepen zijn gebouwd: ouderen en starters. De dorpen zijn veilig (er wordt niet meer te hard gereden) en de wegen en paden zijn goed onderhouden. De bermen bloeien, er is veel biodiversiteit. De landbouwsector floreert. De rust en ruimte en natuur en landschap zijn belangrijke kwaliteiten in de omgeving. Doordat de Flieterpen ook meegenomen zijn in het opvaarten-project en zo in verbinding staat met Holwerd aan Zee, weten toeristen de plaatsen ook te vinden. Er zijn veel Bed and Breakfast-adressen bijgekomen." (bron: gemeente Noardeast-Fryslân, 2020)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Jannum heeft 5 rijksmonumenten, zijnde de grote boerderij met voorhuis op Tsjerkestrjitte 1, de kerk op nr. 4, het voormalige keuterijtje op nr. 6, de woning op nr. 8, en de dubbele landarbeiderswoning uit 1628 op nr. 10.

- De geschiedenis van de op een grotendeels afgegraven terp gelegen kerk van Jannum gaat terug tot de 13e eeuw. Het kerkje is gebouwd van baksteen en bestaat uit twee delen: een eenbeukig schip en een koor. Het romanogotische schip van de kerk is waarschijnlijk in de eerste helft van de 14e eeuw in plaats van een ouder schip tegen het 13e-eeuwse koor aangebouwd. Het is niet bekend voor wie het kerkje oorspronkelijk gebouwd is. Mogelijk als uithofkapel van het klooster Klaarkamp.

In 1580 wordt de kerk van Jannum ingericht voor de protestante eredienst. Alles wat herinnert aan het katholieke verleden wordt verwijderd. De altaarstenen worden begraven. In de loop der tijd worden sommige ramen en toegangen gedicht en op andere plaatsen worden ramen en deuren gemaakt. In 1938 staat de kerkvoogdij het inmiddels vervallen kerkje af aan het Friesch Genootschap voor Geschied-, Oudheid- en Taalkunde. Wij danken het overleven van Jannum's kerk mede aan een bezoek van dit genootschap aan het kerkje. Het gezelschap dat zich glibberend een weg de terp op zocht, werd getroffen door de erbarmelijke toestand waarin 'dit fraaie voorbeeld van middeleeuwse bouwkunst' vervallen was. Hun zorg leidde uiteindelijk tot een restauratie, die van 1943 tot 1948 zou duren. Tijdens deze restauratie, onder leiding van de beroemde architect Jo Vegter en archeoloog P. Glazema, is het kerkje zoveel mogelijk in de middeleeuwse staat teruggebracht. Dat heeft tevens twee van de destijds begraven altaarstenen opgeleverd.

In 2005 is de dorpskerk door Stichting Monumentenzorg Ferwerderadiel - die ook eigenaar is van de 4 naastgelegen logementen - aangekocht van de kerkelijke gemeente Burdaard-Jannum en gerestaureerd. Het ging o.a. om herstel van dak en voegwerk van de kerk en plaatsing van de koperen dakgoot. Enkele jaren daarvoor zijn de 4 naastgelegen 17e-eeuwse arbeidershuisjes in opdracht van de stichting opgeknapt en omgebouwd tot logementen. Sinds 2016 is het beheer van de logementen in handen van Aldert en Anneke de Boer. Het 13e-eeuwse kerkje is sinds 1947 ingericht als Kerkmuseum, als 'uithof' van het Fries Museum. Tot de collectie behoren onder andere het enige in Friesland nog bewaard gebleven Romaanse doopvont en een grote verzameling sarcofagen. Wil je kennismaken met dit prachtige stuk historie op de terp van Jannum? De kerk is van april t/m september elke zaterdagmiddag van 13-17 uur open. Kosten € 2 per persoon, groepen vanaf tien personen € 1,50 p/p, kinderen tot 12 jaar gratis. Wil je buiten deze tijden komen kijken, wil je een rondleiding of iets speciaals, bel of mail dan even met beheerder Aldert de Boer, tel. 06-80110455.

"Wil je meer weten over het gebouw, de vroegere gebruikers en de collectie? Bestel dan het boekje 'Kerkmuseum Jannum' voor € 7,50 inclusief verzendkosten door te mailen naar Yvonne. Of nog beter: kom langs!" Het Fries Museum werkte mee aan een nieuwe, herziene uitgave van het boekje, net als de Fryske Akademy, Stichting Alde Fryske Tsjerken, de gemeente Ferwerderadiel (nu Noardeast-Fryslân) en enkele particuliere kenners.

Terug naar boven

Links/voorzieningen

- Algemeen: - Site van en over Ginnum, Jannum, Lichtaard en Reitsum.

- Nieuws: - Dorpskrant De Flieterper Dorpsbode is via de link ook online te lezen, ook oudere nummers (zie de links onderaan de pagina onder de link).

- Belangenorganisatie: - "Dorpsbelang De Flieterpen behartigt de belangen van de inwoners van de dorpen in de Flieterpen. Een van de doelstellingen is om een zo prettig mogelijk woon- en leefklimaat te krijgen en te behouden ongeacht de levensvisie. Er is geregeld overleg met B & W van de gemeente en andersom is het dorpsbelang een aanspreekpunt voor de gemeente. Het bestuur vergadert één keer per maand en gaat daarnaast naar verschillende vergaderingen en overlegbijeenkomsten. Rond maart/april is er elk jaar een ledenvergadering waar alle leden welkom zijn en kwesties besproken kunnen worden. Natuurlijk is het bestuur ook buiten deze vergadering aanspreekbaar voor algemene problemen die De Flieterpen betreffen."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Jannum.

Reactie toevoegen