Janssen-Stichting

Plaats
Buurtschap
Opsterland
Fryslân

Janssen-Stichting P.W. Janssen (Kopie).jpg

De markante Peter Wilhelm Janssen heeft veel goeds verricht voor de ontwikkeling van Zuidoost-Friesland. De buurtschappen Janssen-Stichting bij Nij Beets en Janssenstichting bij Waskemeer zijn naar hun ontginner en weldoener vernoemd.

De markante Peter Wilhelm Janssen heeft veel goeds verricht voor de ontwikkeling van Zuidoost-Friesland. De buurtschappen Janssen-Stichting bij Nij Beets en Janssenstichting bij Waskemeer zijn naar hun ontginner en weldoener vernoemd.

Janssen-Stichting

Terug naar boven

Status

- Janssen-Stichting is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Opsterland.

- De buurtschap Janssen-Stichting valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Nij Beets.

- De buurtschap Janssen-Stichting heeft geen plaatsnaamborden (je kunt dus slechts aan de gelijknamige straatnaamborden zien dat je er bent aangekomen) en staat ook niet meer als zodanig in de Topografische atlas Friesland(1). Wij vinden het echter wel degelijk nog altijd een buurtschap, cultuurhistorisch, landschappelijk en maatschappelijk vergelijkbaar met bijv. Janssenstichting bij Waskemeer, die de genoemde atlas wél als buurtschap kwalificeert.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
De buurtschap werd aanvankelijk Zevenhuizen genoemd (zie verder bij Geschiedenis).

Naamgeving
De buurtschap Janssen-Stichting is genoemd naar de initiatiefnemer tot ontginning van dit gebied: Peter Wilhelm Janssen (zie verder bij Links).

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Janssen-Stichting ligt rond de gelijknamige - tegen de A7 doodlopende - weg, ZO van Nij Beets.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Janssen-Stichting omvat ca. 10 panden.

Terug naar boven

Geschiedenis

In de uitgestrekte Beetsterpolder, die door de alles verwoestende overstroming van 1892 landelijke bekendheid kreeg, lagen 'geheele oppervlakten' er ongebruikt bij, terwijl deze ondergrond (= grond waarvan het veen al is afgegraven) zeer geschikt zou zijn voor ontginning.

P.W. Janssen (1821-1903), rijk geworden door de tabakshandel in Nederlands-Indië, vond dat hij met zijn vermogen goede werken moest verrichten. Zo wilde hij o.a. het lot van de arme veenarbeiders in Zuidoost Friesland verbeteren. Eén van zijn projecten was de aankoop in 1899 van 77 ha ondergrond in de Westerburefennen onder Nij Beets. Met ca. 100 arbeiders werd dit land 'in cultuur gebracht'. Nieuwe sloten en wijken werden gegraven en de legakkers werden vlak gemaakt. Reeds in 1900 stonden er 7 'nette boerenhuizingen' met ieder 4 hectare grond. Ieder jaar werd de grond bemest met terpaarde van de afgegraven terpen in het noorden van Friesland.

Naar het aantal huizen werd het nieuwe streekje aanvankelijk Zevenhuizen genoemd, later hernoemd tot Janssen-Stichting, naar de initiatiefnemer tot ontginning van het gebied. Met geld van de P.W. Janssen's Friesche Stichting, die de werken van de in 1903 overleden naamgever voortzette, werden op meer plaatsen in Zuidoost Friesland soortgelijke projecten gestart, o.a. in Tjalleberd, Appelscha, Donkerbroek, Haulerwijk, Waskemeer, Hoornsterzwaag, Terwispel, Mildam, Drachtstercompagnie, Sint Annaparochie, Arum en Tijnje. Ook het nederzettinkje bij Waskemeer heeft, net als dat onder Nij Beets, de naam Janssenstichting gekregen.

De huidige eigenaren in buurtschap Janssen-Stichting pachten het land nog steeds van de P.W. Janssen's Friesche Stichting. Voor veel mensen stond de naam van deze stichting aanvankelijk voor ontginnen; het kunnen pachten van een klein boerenbedrijf; het hebben van een fatsoenlijke woning en het kunnen opklimmen op de maatschappelijke ladder. Vandaag de dag steunt de P.W. Janssen's Friesche Stichting nog altijd maatschappelijke projecten in Fryslân en in Amsterdam (waar Janssen in 1890 zijn eerste project realiseerde). - Bron en nadere informatie over de geschiedenis van de buurtschap Janssen-Stichting onder Nij Beets.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Het buitengebied rondom de A7 tussen (met de klok mee) Nij Beets, Beetsterzwaag, Terwispel en Tijnje wordt in 2014 heringericht om betere kansen te bieden aan de natuur. Onderdeel hiervan vormt een beekpassage in de A7, ZO van Janssen-Stichting, die de middenloop en benedenloop van het Koningsdiep weer met elkaar verbindt. Deze verbinding was destijds door de aanleg van de A7 afgesloten. De gecombineerde ecologische en waterverbinding zorgt ervoor dat de connectie tussen water, flora en fauna weer in ere wordt hersteld. Hierdoor kunnen water- en landdieren, zoals de otter en de das, beter ‘uitwisselen’. Ook is de verwachting dat de waterkwaliteit verbetert. De passage draagt bij aan het behalen van de natuurdoelstellingen die horen bij een Natura 2000-gebied. Een voorbeeld hiervan is het beter kunnen beheren van de waterpeilen. (bron: Provincie Fryslân, 10-12-2013)

Terug naar boven

Literatuur

- Ria Efdee, 'De P.W. Janssen's Friesche Stichting'. 1988. 198 pag. ISBN oud 9090021221, nieuw 9789090021225.

Terug naar boven

Links

- Site over leven en werk van Peter Wilhelm Janssen.

Reactie toevoegen