Jonkerslân

Plaats
Dorp
Opsterland
Fryslân

Jonkerslân

Terug naar boven

Status

Jonkerslân is een dorp* in de provincie Fryslân, gemeente Opsterland.

* Pas in 1988 heeft deze plaats de dorpsstatus verkregen. Voorheen was het een buurtschap van het dorp Langezwaag, en aanvankelijk was het een buurtschap van het dorp Kortezwaag.

Terug naar boven

Naam

In het Nederlands
Jonkersland. De officiële naam is de Friestalige (in tegenstelling tot de meeste overige dorpsnamen in deze gemeente). Ter plekke staat een plaatsnaambord met alleen de naam Jonkerslân, maar ook een bord met bovenaan de Nederlandse variant en de Friese variant eronder.

Oudere vermeldingen
1899 't Jonkersland.

Naamsverklaring
Vernoemd naar de titel jonker, waarschijnlijk Julius Dekama (16e eeuw).(1)

Terug naar boven

Ligging

Jonkerslân ligt ZW van het dorp Gorredijk, O van het dorp Langezwaag, W van buurtschap Kortezwaag, als lintbebouwing rond de weg Fûgelsang, met in het O een bescheiden komvorming middels het nieuwbouwwijkje Feanborch.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Jonkerslân heeft ca. 110 huizen met ca. 280 inwoners. Vóór de bouw van het wijkje Feanborch omvatte het dorp slechts ca. 80 huizen. Door het wijkje zijn er ca. 30 bij gekomen. De huidige verdeling van het dorp in huizen per straat is als volgt: Fûgelsang 40 huizen, Feanborch 30, De Nije Sleat 13, Jelle Beenwei 10, Langewyk 10, Sing-Sang 8, Bonteboksleane 4 en Tweede Compagnonsweg 1.

Terug naar boven

Geschiedenis

Jonkerslân is als nederzetting vanaf begin 18e eeuw ontstaan, als veenontginning op grondgebied van het O gelegen dorp Kortezwaag. Later is het een buurtschap geworden van het W gelegen dorp Langezwaag. In 1988 krijgt het de dorpsstatus en wordt het van Langezwaag afgesplitst tot een apart dorp, ook voor de postadressen, en krijgt het dus een eigen postcode (8403) en plaatsnaam in het postcodeboek.

Voor een dorp met nog geen 300 inwoners heeft Jonkerslân een rijk verenigingsleven, met ca. 18 verenigingen, commissies en werkgroepen die zich bezighouden met allerlei facetten van de leefbaarheid in het dorp.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De basisschool van Jonkerslân, De Lytse Jonker, is na afloop van schooljaar 2013-2014 gesloten omdat er te weinig leerlingen meer waren om nog verantwoord te kunnen doorgaan.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Jonkerslân heeft 1 rijksmonument, zijnde boerderij Den Vriezen Sathe uit 1769 (datering in wapensteen) op De Nije Sleat 5.

Terug naar boven

Evenementen

- Video Nieuwjaarsduik Jonkerslân 2016. - Ook in 2017 was er een Nieuwjaarsduik in het kleine dorpsbad PealAchttien midden in het dorp. Het was de afsluiting van ook een paar dagen hard werken van veel vrijwilligers in het dorpshuis in wording. Via een 'klusmarathon' zette het dorp weer een stap op weg naar het nieuwe dorpshuis in de voormalige basisschool. Zie daarvoor verder het hoofdstuk Links > Dorpshuis.

- Doarpsfeest (weekend in mei of juni).

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Jonkerslân, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Jonkerslân.

- Dorpshuis: - Jonkerslân kwam sinds de jaren zeventig voor haar dorpsactiviteiten bijeen in het tegenover de toenmalige basisschool gelegen dorpshuis Ús Doarpshûs. Dat kwam destijds tot stand door de inzet van de dorpsgemeenschap, die de voormalige dorpskroeg tot dorpshuis heeft verbouwd. Het gebouw was na decennia trouwe dienst nodig aan een opknapbeurt toe. In 2012 zijn daar plannen voor gemaakt, maar die zijn in 2014 omgegooid toen het pand van Basisschool De Lytse Jonker leeg kwam te staan. De school is na afloop van schooljaar 2013-2014 namelijk door het teruglopende leerlingenaantal gesloten. De inwoners bedachten toen dat het schoolgebouw een betere locatie voor het dorpshuis is. Het schoolgebouw is namelijk een stuk jonger en ligt naast de Smûke Hoeke, een grasveldje waar veel evenementen plaatsvinden. Daarvoor moest het dorp wel de gemeente Opsterland, eigenaar van het schoolgebouw, meekrijgen. Die vond dit gelukkig een goed plan en verkocht het oude dorpshuis, dat verbouwd is tot woning.

Vervolgens trad ruim een jaar lang - van juni 2016 tot september 2017 - elk weekend een klusploeg aan om van de oude school in Jonkerslân een fonkelnieuw dorpshuis te maken. Het dorp vertimmerde het schoolgebouw tot een nieuw gemeenschapscentrum met onder meer een theaterzaal, een huiskamer, een biljartruimte en een grote keuken. 6500 uur stopte alleen de bouwploeg al in de verbouw van Basisschool De Lytse Jonker tot dorpshuis. Met alle voorbereidingen en de inrichting erbij zijn er echter in totaal maar liefst ca. 20.000 vrijwiligersuren in gaan zitten. De inwoners zorgden ook nog voor een fikse eigen bijdrage aan de kosten - die in totaal rond de 300.000 euro bedroegen - door bingoavonden, flessenacties en dartkampioenschappen te organiseren.

Verder opende Jonkerslân begin 2016 in het nabijgelegen Gorredijk in het kader van de fondsenwerving voor het dorpshuis pop-up store Loppis en verkocht daar wat het dorp zelf aan spullen inbracht. Dat was een groot succes: het heeft 15.000 euro opgebracht. En op oudjaarsdag 2016 hebben de inwoners maar liefst 1.223 oliebollen gebakken en verkocht. De verbouw is een schoolvoorbeeld van hoe een hechte dorpsgemeenschap werkt, stelt oud-voorzitter en initiatiefnemer Pyt Achenbach. Het hele dorp verdient daarvoor wat hem betreft een groot compliment. Iedereen heeft zich ingezet om er iets moois van te maken. "Je komme tichter byinoar. Nei in dei klussen sitte jo dochs noch even noflik byelkoar."

Bij de inrichting van het nieuwe dorpshuis Us Doarpshûs kregen de inwoners hulp van leerlingen van D’Drive, de school voor Creatieve Industrie en Pedagogisch werk van het Friesland College. Zij kwamen met een frisse blik en verrassende ideeën. Leerlingen van het Nordwin College zijn betrokken bij het ‘buitengebeuren’. Bij de indeling en inrichting is rekening gehouden met de wensen van de verschillende gebruikers. Zo is de biljartzaal tevens de kleedruimte voor de toneelvereniging, die vanuit deze ruimte achter het podium kan komen. Centraal in het dorpshuis bevindt zich de bar en de ‘huiskamer’ met grote bank, lange tafel en een pelletkachel. Hoewel het nieuwe dorpshuis van Jonkerslân in de praltijk al sinds september 2017 in gebruik was, is het tijdens het Doarpsfeest van juni 2018 officieel en feestelijk geopend.

- Muziek: - Fanfare OKK is opgericht in 1938 en heeft ca. 25 actieve leden uit Jonkerslân en de wijde omgeving. Iedereen is van harte welkom om eens een kijkje te nemen op de repetities of bij de concerten, om van de muziek te genieten, en/of te kijken of de vereniging misschien ook iets voor jou is.

- Toneel: - Toanielferiening It Freonental in Jonkerslân is opgericht in 1927.

- Glasvezel: - Op ca. 2.600 adressen in de gemeente Opsterland is er anno 2018 nog geen snel internet. Zij bevinden zich in de door de provincie als 'witte zones' aangemerkte regio's. In de hele provincie geldt dat voor ca. 20.000 huishoudens. Zij hebben nog een verbinding via met name ADSL, dat relatief traag is als bijvoorbeeld meer mensen uit één gezin het internet op willen, bij bewegend beeld en andere toepassingen waar een snelle verbinding noodzakelijk is (bijv. in de landbouw). In toenemende mate zijn ook scholieren voor hun huiswerk aangewezen op snel internet thuis, vanwege toepassingen in 'de cloud' waarmee zij moeten werken. En jonge gezinnen willen best in kleine dorpen komen wonen, mits er snel internet is.

In veel Friese gemeenten zijn daarom initiatieven voor snelle glasvezelverbindingen. Kabelnoord uit Dokkum werkt samen met het provinciebestuur om in alle 'witte gebieden' glasvezel te krijgen. Maar de gemeente Opsterland zou pas over enkele jaren aan de beurt zijn. Edwin Pietersma, die qua postadres formeel onder Gorredijk valt maar in de praktijk eigenlijk onder het dorp Jonkerslân valt, wilde niet zo lang wachten. Hij besloot zelf KPN te benaderen. Het overgrote deel van het dorp neemt al internet en telefonie af bij dit bedrijf. KPN bleek er wel voor te porren en ook nog voor een aantrekkelijk tarief. Bovendien wist de aannemer met wie het dorp in zee is gegaan, ook nog forse kostenbesparingen te realiseren, wat de kosten per huishouden nog eens flink drukte. Het is bovendien een open netwerk geworden, waar ook andere providers tegen betaling hun diensten op mogen aanbieden. Ca. driekwart van de huishoudens in het dorp heeft zich in eerste instantie al bij het initiatief van Pietersma en KPN aangesloten. In de zomer van 2018 zijn de kabels aangelegd. Na het regelen van alle aansluitingen, is e.e.a. eind 2018 operationeel geworden, waarmee Jonkerslân qua snelheid van de verbinding in één klap van 5 mb naar 500 mb per seconde is gegaan.

Reactie toevoegen