Status

- Kaarschot is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Zundert. T/m 1996 gemeente Rijsbergen.

- De buurtschap Kaarschot valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Rijsbergen.

- Kaarschot moet, net als de meeste andere buurtschappen in de gemeente Zundert, plaatsnaamborden ontberen. In 2012 hebben er wel tijdelijke zelfvervaardigde plaatsnaamborden gestaan om te attenderen op het 50-jarig bestaan van de buurt- en carnavalsvereniging (zie foto).

Naam

In het Brabants
Korschot.

Oudere vermeldingen
Karlschot, 1279 en 1337 Karlescot en Karlscot, 1354 kopie circa 1450 Carschot, 1840 Caarschot.

Naamsverklaring
- Waarschijnlijk schoot ‘hoge hoek, uitspringend in het lagere land’ van de persoon Karle, een naam die in de Middeleeuwen in West-Brabant voorkomt, of anders - zoals recentelijk voorgesteld - karle als samenstelling van kaar ‘teenwilg’ en lo ‘bos’ (met verlies van klankkleur). De latere vormen staan mogelijk onder invloed van Brabants caerte ‘hoeve, pachthoeve’, maar het kan ook om een ingeslopen toevoeging gaan.(1)

- Of Schoot een benaming voor omsloten stukken grond geweest is, zoals sommigen onderstellen (Helsen en Helsen, 1978) is niet met zekerheid vast te stellen. Men ziet er ook wel een ‘beboste hoek hoger land, uitspringend in moerassig terrein’ in, terwijl er ook nog een mogelijkheid bestaat dat het woord betrekking heeft op afdammingen van wateren. Het element Schoot, of Schot, treedt frequent op in veld- en nederzettingsnamen: het moet reeds vóór het einde van de Middeleeuwen uit het levende taalgebruik zijn verdwenen, aangezien het in geen enkele bron als appelatief gevonden wordt. Het element wordt meestal gecombineerd met een plant- of diernaam (De Bont, 1969). In nederzettingsnamen treffen wij het element bijvoorbeeld aan in Kaarschot en Molenschot.(2)

Ligging

De buurtschap Kaarschot ligt NO van Rijsbergen, rond Kaarschotsestraat, Overasebaan, De Lange Dreef en Slikstraatje.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Kaarschot 25 huizen met 151 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 60 huizen met ca. 150 inwoners.

Geschiedenis

“Voorheen was het gehucht Kaarschot een achterleen van het Huis van Breda. In het jaar 1279 gaven Arnout van Loven, Heer van Breda, en Isabella van Breda zijne huisvrouw aan Hendrik, bijgenaamd de Lange, ter leen ‘onse hoeve te Karleschoten en die moelen en al dat diertoe behoort en al diere manniere in dat wi en die onse voersaden dien Heeren waren van Breda hebben ghehouden’” (2).

Johan Gerardszn. de Wyse en zijn broer Cornelis hebben Kaarschot in de 17e eeuw verder uitgebouwd. Daartoe kochten zij onder meer heidegrond aan van de prins van Oranje. Zij hadden het gebied geërfd van hun vader. De broers verdienden veel geld met een eveneens van de vader geërfde zeepziederijfabriek in Breda, maar zij handelden ook in berberwol, kant, zout en rietsuiker. Bovendien bezaten zij de turfvelden onder Zundert en Rijsbergen. In 1686 liet Johan het kapucijnenklooster in het vlak ten zuiden van Galder over de Belgische grens gelegen Meersel-Dreef bouwen, nadat alle vier zijn kinderen waren overleden en zijn vrouw hem geen verdere nakomelingen meer kon schenken. Hij ligt er begraven, samen met zijn vrouw Ida van Rucphen. Aan Ida had Johan zijn goede contacten met de prins van Oranje te danken. Ida’s moeder behoorde namelijk tot het patriciërsgeslacht Van Bernagie, dat nauwe banden onderhield met de prins. In een van de spreekkamers van het klooster hangt een portret van Johan de Wyse.

De watermolen aan de Aa of Weerijs bij Kaarschot wordt reeds genoemd in 1279. De molen is in 1915 gesloopt, omdat er problemen waren met de waterhuishouding en de onderhoudskosten te hoog werden. Daarmee kwam een einde aan acht eeuwen molengeschiedenis in Rijsbergen.

Recente ontwikkelingen

- In 2000 is bij de Nieuw-Ginnekensebaan, O van Kaarschot aan de A16, de eerste paal van het allereerste Hogesnelheidslijnviaduct de grond ingegaan. In 2001 zijn er ook HSL-viaducten gekomen aan de Hazeldonksestraat, bij bedrijventerrein Hazeldonk en aan de Binnenmoerdijksebaan (de weg langs wegrestaurant Kanters) in Zevenbergschen Hoek. Als resultaat van de aanleg van het viaduct is het bestaande viaduct over de A16 aan de Nieuw-Ginnekensebaan een meter hoger komen te liggen, om goed aan te sluiten op het naastgelegen nieuwe viaduct. De HSL heeft namelijk een hogere doorgang nodig. Het bestaande viaduct is daarvoor met hydraulische apparatuur opgetild en de pijlers zijn op grote betonblokken geplaatst.

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - Buurtvereniging Kaarschot van de gelijknamige buurtschap onder het dorp Rijsbergen is met carnaval CV Korschot uit ut Aopelaand (= carnavalsnaam van Rijsbergen).

- Kaarschotse Kermis (op een zondag begin juni) met o.a. boekenmarkt en trekkerbandentrekwedstrijd.

Links

- Buurt- en Carnavalsvereniging Kaarschot is opgericht in 1962. - Hier vind je een mooi verhaal van een van de oprichters over hoe het allemaal zo ontstaan is. Door het jaar heen organiseren ze verschillende activiteiten voor jong en ouder, zoals Buurtfeest, Paaseieren zoeken, Buurtbarbecue, Excursie, Droptocht etc. Sinds 2014 doen ze in de buurtschap ook mee aan Buurtpreventie.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)
  
• 2. Laatmiddeleeuws landschap en veldnamen in de Baronie van Breda,
  Buiks, Chr.
  , (1997)